Gemengde commissie zal belangen
van Delfzijl en Einden behartigen
PORTUGEES GENERAAL WIL
OMWENTELING IN ZIJN LAND
NOODWET ZOU GEEN REMEDIE
ZIJN VOOR LERARENTEKORT
VRAAG
HET
ST. NIC0LAAS
DONDERDAG 3 DECEMBER 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
9
VERKIEZINGSUITSLAG VERVALST
Advertentie
Delgado werd niet
door P.v.d.A. uitgenodigd
De 53-jarige naar Brazilië uitgewe
ken Portugese generaal Humberto
Delgado heeft gisteren in „De poort
van Cleve" te Amsterdam een perscon
ferentie gehouden, waarin hij het hui
dige regiem van premier Salazar in
Portugal met een dictatuur vergeleek,
doch daaraan toevoegde dat die min
der misdadig is dan de dictatuur van
b.v. Hitier. Dit werd o.a. duidelijk uit
een antwoord, dat hij op een desbe
treffende vraag gaf: „Ik ontvang van
de Portugese regering inderdaad nog
pensioen. Dit wordt uitbetaald aan
mijn vrouw, die in Portugal woont".
De het vorige jaar volgens de offi
ciële verkiezingsuitslagen verslagen
kandidaat voor de presidentschap was
voor de veiligheid van zijn vrouw
niet bevreesd. Zij had hem in Enge
land opgezocht, toen hij daar de vo
rige maand contact zocht met Britse
politieke leiders en de pers. Volgens
hem waren de resultaten van de laat
ste presidentsverkiezingen, waarbij hij
officieel 23.5 procent van de stem
men behaalde, vervalst en had hij in
werkelijkheid een meerderheid van 75
procent. In maart 1958 had hij met
zijn vrienden gepoogd met een oppo
sitiepartij het eenpartij-9telsel te door
breken, maar hoewel dus volgens de
officiële gegevens deze partij. 23.5
procent van de stemmen kreeg, wordt
zij niet als een legale beschouwd en
Waarom generaal Delgado
geen spreekverbod kreeg
f§ De Portugese Generaal Um- m
H berto Delgado werd bij zijn y
aankomst dezer dagen op y
y Schiphol aanvankelijk door de y
y minister van justitie een ver- n
bod opgelegd om in het open- y
y baar te spreken. Later werd y
y hem vanwege de minister mee- y
y gedeeld, dat dit verbod niet =i
gehandhaafd werd. Omtrent y
y deze koerswijziging heeft het y
A.NJP. bij het departement y
van justitie geïnformeerd naar y
y de gronden, waarop zij berust. y
Men gaf daar te kennen, dat ff
r: bij de aankomst van de gene- y
y raai een beslissing op korte y
y termijn noodzakelijk was. Het y
H zekere voor het onzekere ne-
mende, is toen een spreekver-
bod gevolgd. De inlichtingen y
over de bedoelingen van de y
generaal waren echter nog on-
voldoende. Deze zijn bij nader y
onderzoek duidelijk geworden, y
Men wees erop, dat er geen y
vaste regels bestaan voor het y
toelaten van en het spreken in y
het openbaar door vreemde- y
lingen. Aan enige Algerijnen y
is indertijd een spreekverbod y
opgelegd, aan Poujade even-
eens. Daarentegen hebben b.v. y
Adenauer en Mendcs Prance
hier wel het woord kunnen y
i voeren. Ieder geval wordt dus y
op zichzelf beoordeeld, waarbij y
in hoofdzaak twee richtsnoe- y
ren gelden. In de eerste plaats §f
worden redevoeringen met een y
extremistisch karakter ge-_—
weerd en in de tweede plaatsy
wordt tegengegaan, dat ons=
land tot bolwerk van vreemde
politieke actie wordt gemaakt.y
Hier deed zich het geval voory
dat het spreken van generaal j|
Delgado tot een juiste me-y
y nlngsvorming van nut konff
y zijn.
Iiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijiiiu
VERSLAG VAN COMMISSIE V.H.M.O.
Samenvoeging klassen
voor bepaalde vakken
Een noodwet zou thans geen rege
lingen kunnen bevatten die wezenlijk
bijdragen tot een verbetering van de
toestand, door het lerarentekort ont
staan bij het voorbereidend hoger en
middelbaar onderwijs. Tot deze con
clusie komt de grootst mogelijke
meerderheid van de commissie V.H.
M.O. (voorzitter dr. J. B. Drewes,
hoofd van de afdeling VJHLM.O. van
liet ministerie van onderwijs, kqnsten
I November ook in
Zeeland vrij droog
y (Van onze weerkundige y
medewerker).
Hoewel de winter, die al bijna gj
een maand lang streng en y
y hardnekkig heerst in Rusland, y
y enkele pogingen heeft gedaan
naar West Europa uit te bre- y
y ken, kwam in ons land geen n
y vorst van betekenis voor en y
sneeuw evenmin. De eerste y
y helft van de maand was kou- y
y der dan de tweede helft. De y
gemiddelde etmaaltemperatuur y
y in De Bilt kwam in november y
y op 5.0 C tegen normaal 5.5 C. y
De periode met een groot
overschot aan uren zonneschijn y
(dit van mei af) liep ten einde. y
In De Bilt scheen de zon op 54 y
uren tegen normaal op 53 uren. y
In de kustprovincies viel meer y
regen dan in het oosten van
ons land waar b.v. Enschede
33 mm kreegj Eindhoven 26
mm en Zuid-Limburg 23 mm. y
Toch bleef ook in onze omge- y
ving de neerslag onder het
normaalcijfer dat hier voor y
november rond de 80 mm y
schommelt. y
Het aantal mistdagen was iets y
y groter dan normaal. Over het
y gehele land werd op 6 dagen
y onweer waargenomen. In De y
y Bilt viel totaal op 41 uren re- y
y gen (normaal 60 uren). Van y
y onze regenwaarnemers ontvin- y
y gen wij de volgende regenopga- y
y ven: Vlissingen 50, Aardenburg
64, Sas van Gent 58, Biezelinge
y 41, Goes 65, Cadzand 58, Re-
y nesse 67, Serooskerke (W.) 61, n
y Middelburg 65, Borssele 55,
y Aagtekerke en Kats 56, Sint- y
y Maartensdijk 54 en Ritthem
y 57 mm. y
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiif
van de resterende kwesties, dat
een nieuwe fase moet inluiden in
de Duits-Nederlandse samenwer
king, te belasten met druk op
Delfzijl, en hij meent te weten dat
de bondsregering daartoe ook niet
bereid zal zijn.
De Portugese oppositieleider, gene
raal Umberto Delgado, heeft woens
dagmorgen in Amsterdam een pers
conferentie gehouden.
De persconferentie werd belegd, na
dat de minister van justitie de heer
Delgado had laten mededelen, dat er
geen bezwaren meer waren om in het
openbaar te spreken.
en wetenschappen). Een uitzondering
zou gemaakt kunnen worden voor
één aangelegenheid samenvoeging
van klassen.
De commissie erkende de wense
lijkheid van het samenvoegen van
klassen van scholen of van afde
lingen van scholen voor sommige
vakken op grond van het aantal
leerlingen van die klassen.
De minister is blijkens een verslag
aan de Tweede Kamer over het
bezoek in de commissie bereid, een
wettelijke regeling van de samen
voeging van klassen voor bepaal
de lessen als noodmaatregel te be
vorderen. De reeds bestaande sa
menvoeging aan de openbare ly
cea blijkt zeer vruchtbaar te wer
ken. De besturen van de scholen
voor V.H.M.O. hebben de volle
vrijheid dit voorbeeld na te volgen.
Over een tijdelijke verhoging van de
honorering van de overuren zal de
minister in overleg treden met zijn
ambtgenoten van binnenlandse zaken
en van financiën alvorens te beslis
sen of hij deze kwestie in het geor
ganiseerd overleg zal brengen.
Geen verplichte
regionale samenwerking
De minister verenigde zich ermee,
dat de commissie zich uitsprak tegen
een wettelijke verplichting tot regio
nale samenwerking van scholen ten
einde te bereiken, dat althans in de
belangrijkste vakken voldoende les
is ontvangen.
Hij is bereid de mogelijkheid van de
tachering van leraren, al dan niet in
een volledige betrekking, in het Ge
organiseerd Overleg in bespreking te
brengen. Evenmin als de commissie
verwacht hij echter, dat hierdoor veel
leraren voor het geven van lessen aan
andere scholen beschikbaar zullen ko
men.
Hij is gaarne bereid verzoeken om
bijzondere vergoedingen van gevai
tot geval te bezien. (De commissie
sprak zich uit voor het treffen van
een ruime regeling voor de ver
goeding van reis- en verblijfkos
ten aan „reisleraren".).
Bezwaren voor Belgen
De minister onderschreef de juistheid
van de bezwaren, die de commissie
noemde wat betreft de aanstelling van
Belgische (Vlaamse) V-H.M.O.-lera-
ren: de moeilijkheid ran huisvesting
en het verlies van pensioenrechten, in
Nederland verworven, bij terugkeer
naar België. Aanstelling van Belgi
sche Ieraren waartegen naar de me
ning van de commissie geen overwe
gend bezwaar kan worden gemaakt,
zou afstuiten op te weinig gunstige
vooruitzichten voor deze leraren.
Het kwam de minister evenals de
commissie aanvaardbaar voor, het
aantal lessen voor bepaalde vakken
in lagere klassen te verminderen.
De minister tekende hierbij aan dat
geval voor geval dient te worden be
zien in verband met de bijzondere
omstandigheden aan de school.
In Rusland weer
jodenvervolging
losgebarsten?
Het tijdschrift „Life" weet te melden
dat de campagne tegen de Joden in
de Sowjet-Unie in de afgelopen
maanden verhevigd is geworden. Een
I speciale verslaggeefster, die twee
maanden in Rusland is geweest,
schrijft dat de Russische Joden na de
Tweede Wereldoorlog bijna voortdu
rend het mikpunt zijn geweest Aan
aanvallen. In de afgelopen maanden
is de toestand nog erger geworden.
In de Sowjet-Unie werden synagogen
gesloten en gebedsbijeenkomsten ver
stoord. Er zijn de laatste tijd artike
len in de Russische biaden versche
nen, waarin de Joden gebrandmerkt
worden als „dieven" en „vijanden
van het communisme". In deze sfeer
konden opgeschoten lummels en an
dere straatbandieten ongehinderd sy
nagogen in brand steken. Joden af
rossen en zelfs vermoorden, aldus
„Life".
Het blad schrijft dan dat de omvang
en hevigheid van de nieuwe campag
ne tegen de Joden de buitenwereld
misschien mag ven-assen, maar de
Russische Joden zelf niet. Zij hebben
zich al geruime tijd geplaatst gezien
tegenover een georganiseerd antj-se-
mitisme, gedecreteerd éoor het
Kremlin, aldus *Life".
Voorzitter van Belgische
stafchefs treedt af
Luitenant-generaal Jacques Baron de
Dixmude heeft maandagavond zijn
ontslag aangeboden als voorzitter
van de commissie van Belgische staf
chefs. Het Is nog niet bekend of ko
ning Boudewijn het ontslag heeft
aanvaard.
Volgens doorgaans welingelichte
kringen zou de stap van de generaal
o.a. het gevolg zijn van de recente
aanvallen op de strijdkrachten waar
onder de campagnes om het aantal
militairen te beperken en de defen
sie-uitgaven te verminderen.
OPLOSSING IN EEMSKWESTIE?
Duitse beschouwing over de
verhouding tussen twee havensteden
(Van onze Haagse redactie)
Onder de kop „Het Eemsprobleem opgelost" gaat de „Industrie- und Han-
delskurier", het officieel orgaan vau de Nederlands-Duitse kamer van
koophandel in een hoofdartikel in op een van de facetten van de Neder
lands-Duitse onderhandelingen, die sedert april 1957 gevoerd worden, te
weten de Eemskwcstie. De schrijver van dit artikel, do in Nederland ge
accrediteerde Duitse journalist Hermann Opïtz, wijst erop, dat dit onder
deel maandenlang onderwerp heeft uitgemaakt van do veel meer omvat
tende besprekingen tussen Duitsland en Nederland.
Waar precies in de Eemsmond de
grens tussen Nederland en de West-
duitse bondsrepubliek loopt, heeft
men ook in deze onderhandelingen
niet kunnen uitmaken. Dit is al een
zeer oude kwestie, die onopgelost Is
gebleven sinds de vrede van Munster
in 1648. Teon werd het van een bin
nenlandse Duitse aangelegenheid een
volkenrechtelijk probleem opge
lost werd het niet. En ook nu is dat
niet het geval.
Men zou zich, aldus de schrijver van
het artikel, kunnen afvragen, of de
ze zaak eigenlijk wel van belang is
cn zeker in het moderne, integreren
de Europa, zolang de bebakening van
het vaarwater door de Dollart maar
behoorlijk is en de vaargeulen goed
worden aangegeven. De zaak ligt
echter minder eenvoudig: Duitslands
derde Noordzeehaven, Emden, ligt
aan de monding van de Eems, Daar
tegenover ligt Delfzijl, de belangrijk
ste haven voor de drie nooi-delijke
provincies van Nederland. Tussen de
ze havens in stroomt de Eems
niet, zoals Opitz opmerkt een rivier
als de Rijn, die beide landen verbindt
doch een rivier die ze scheidt. De
Eems is na de Donau de Europese ri
vier met de sterkste verzanding. Om
de monding open te houden, moet
voortdurend gebaggerd worden. Het
is thans gelukt, de vaargeul zover uit
te diepen, dat schepen tot 25.000 ton
Emden kunnen bereiken. Wil men
hiermee op den duur succes hebben,
dan zullen ook andere maatregelen
genomen moeten worden, zoals het
aanleggen van werken, die de stroom
beïnvloeden.
De Eems is echter niet alleen de
scheepvaartweg naar Emden maar
ook naar Delfzijl. Vroeger liep de
vaargeul naar Emden vlak onder de
Nederlandse kust langs Delfzijl. In
het einde van de negentiende eeuw
heeft de stroom zich echter een nieu
we weg gezocht, namelijk door het
Oostfriese gatje, een geul ongeveer
ln het midden van de zeearm. Tus
sen dit Oostfriese gatje en Delfzijl
liggen twee banken, „De Hond" en
„Paapzand". Schepen voor Delfzijl
moeten eerst een eind in zuidoostelij
ke richting varen en daarna scherp
naar het westen afbuigen om Delfzijl
te bereiken. Delfzijl is dus voor zijn
toegang tot de haven geheel afhan
kelijk van hetgeen de bondsrepubliek
doet om de haven van Emden bereik
baar te maken.
Het is begrijpelijk, aldus de „In
dustrie- und Handelskurier", dat
deze afhankelijk van de Duitse
waterstaat moeilijk te verwerken
is voor Nederland. In de bespre
kingen te Bonn had men hiervoor
ook wel begrip en was men bereid,
onder bepaalde voorwaarden de
verantwoordelijkheid voor de toe
gangsweg tot Delfzijl aan Neder
land over te dragen.
Het gevaar bestond echter, dat bij
een waterstaatkundige eenheid als
dit stroomgebied is, de maatregelen,
welke het ene land neemt, die van
het andere land ongunstig kunnen
beïnvloeden. Om aan dit gevaar tege
moet te komen is thans besloten,
voor het gehele gebied van de Eems-
monding, dus ook voor het omstre
den gebied een uit Nederlandse cn
Duitse deskundigen samengestelde
Eems-commissie in het leven te roe
pen, die een adviserende, zo niet be
slissende stem heeft bij het uitvoeren
van werken. Dit betekent beslist ove
rigens niet, dat hiermee ook de kwes
tie van het verloop van de landsgrens
uit de wereld is.
Tenslotte gaat de schrijver nog in op
de angst van Emden om door Delf
zijl als ertshaven uitgeschakeld te
worden, voor welke angst, naar men
in Den Haag verklaard zou hebben,
geen reden bestaat. Hij twijfelt er
niet aan dat Nederland alles zal doen
om voor Delfzijl een betere scheep
vaartweg naar zee te maken. Maar
tegelijkertijd wijst hij erop, dat men
zowel in Emden als in Delfzijl voort
durend kan horen, dat beide havens
hun eigen nationale taak hebben.
Wanneer Emden zich zorgen maakt
over do erts-overslag, dan zal het
zich eerder met die zorgen tot Bre-
mershafen en Wïlhelmshafen moeten
wenden, dan tot Delfzijl. Hij besluit:
„Emden zal er goed aan doen, zich
bezig te houden met deze beide pro
jecten (Wilhelmshafen en Bremers-
hafen) en wanneer het gelooft, maat
regelen te kunnen eisen tegen con
currentie, deze dan te eisen ran de
havens in het eigen land.
Overigens, zo meent hij, is het
volkomen ondenkbaar het verdrag
met Nederland over de oplossing
Beneluxoverleg over
landbouw op 19 dec.?
(Van onze Haagse redactie).
Naar wij vernemen zijn de Belgische
en Nederlandse ministers het in be
ginsel eens geworden om op zaterdag
19 december in België bijeen te ko
men ter bespreking van het land
bouwprobleem.
kan dus slechts van een „beweging"
worden gesproken, die niet erkend
wordt. Slechts om de NAVO-partners
zand in de democratische ogen te
strooien worden er af en toe verkie
zingen gehouden, die hij slechts een
farce noemde.
Als vertegenwoordiger van de oppo
sitie in Portugal zei hij, dat deze er
naar streeft Portugal meer democra
tische vrijheid te brengen. Het leger
zon een omwenteling teweeg kunnen
brengen door een greep naar de macht
te doen, „de enige methode om aan
de huidige dictatuur een eind te ma
ken zonder een bloedige revolutie te
riskeren. Hoogstens zou er enkele
nren wanorde zijn".
De generaal achtte het niet juist te
stellen, dat hij voor een bezoek aau
Nederland is uitgenodigd door de
P.v.d.A. opgenomen, niet omdat dit
Engeland ook in ons land besprekin
gen te voeren en daarbij hadden zijn
vrienden inderdaad contact met de
P.v.d.A. opgenomen, niet omdta dit
een socialistische partij Is, doch al
leen omdat de P-v.dA. thans even
als hij zelf beschouwd moet wor
den te behoren tot de oppositie.
Vanaf 1 december zijn 15 straten en
de Rijnbrug bij het plaatsje Neuicied
ontruimd. De autoriteiten hebben
deze veiligheidsmaatregel genomen,
omdat een enorme bunker een
schuilplaats tegen luchtaanvallen uit
de Tweede Wereldoorlog beetje
voor beetje opgeblazen loordt. De
bunker is so kolossaal, dat het twee
maanden zal duren, voordat het laat
ste restje puin verdwenen is.
Onderscheiding posthuum
toegekend aan dr. Plesman
Het bestuur van de internationale
organisatie voor de burgerluchtvaart,
de I.C.A.O. heeft met algemene stem
men besloten de voor de eerste maal
uit te reiken „Edward Warner
Award" posthuum toe te kennen aan
dr. A. Plesman, grondlegger van de
K.L.M. en tot zijn overlijden op 31
december 1953 president-directeur
van de Nederlandse luchtvaartmaat
schappij.
Deze noge onderscheiding, die de na
gedachtenis wal eren van dr. Edward
Warner, president van de Internatio
nal Civil Aviation Organization van
1945 tot en met 1956, bestaat uit een
gouden medaille, welke iedere twee
jaar zal worden toegekend aan per
sonen of organisaties van niet com
merciële aard, die een bijzondere bij
drage tot de ontwikkeling van de in
ternationale burgerluchtvaart heb
ben geleverd.
