ZELANDICA PILOOT STORM ontvoerd in de stratosfeer K2r Vlucht wil de Öostyöne WOENSDAG 2 DECEMBER 1959 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Zeeland is een tijd lang nog een koloniale mogend heid geweest. Over de periode 16671682 was het „eigenaar" van Suriname. Er bestaat echter geen reden ons daarover te beroemen. Zeeland bleek niet in staat die kolonie tot bloei te brengen. Het uitsluitend recht van Zeeland op de kolonie werd door de Stat en-Generaal betwist. We mogen wel zeggen dat Zeeland steeds sterk geïnteresseerd is geweest in de voordelen die Midden- en Zuid-Amerika konden ople veren. Het was een Zeeuws eskader onder commandeur Abraham Crijnssen dat in 1667 de Engelse nederzettingen in Suriname ver overde. Volgens Menkman hebben het slechte beheer door de Staten van Zeeland en de monopolistische neiging van dat college ten aanzien van de handel, een actie uitgelokt van Amsterdam tot toe wijzing van de kolonie aan de West-Indische Compagnie. Na veel gekrakeel werd Suriname in 1682 door deze Compagnie van Zeeland overgenomen voor een bedrag van ruim twee en een halve ton, onder goedkeuring van de Staten-Generaal. Voor de exploitatie van dit gebied werd de Sociëteit van Suriname opgericht, waarin de West-Indische Compagnie, de stad Amsterdam en de familie Van 'Aerssen van Sommelsdijk elk voor een gelijk part deelnamen (1683). Onder het Zeeuwse bewind had gouverneur Johannes Hein- sius uit Surinamburgh in 1679 aan de Staten geschreven, dat er wel een wapen voor de „provincie" Suriname diende te wezen. In deze tijd liet Heinsius ook kleine muntjes maken, o.a. om de inning van de belasting te vergemakkelijken. Op deze muntjes was een papegaai afgebeeld, zittende op een tak met een, twee of vier blaadjes en daarboven het cijfer, 1, 2 of 4, in waarde overeenkomend met even zoveel pond suiker, dat toen de rekeneenheid was. De blaadjes waren tevens een hulpmiddel voor hen die niet konden lezen. Deze papegaaiepenningen mochten evenwel van de Staten van Zeeland niet gebruikt worden. In 1688 werden ze door gou verneur Van Aerssen gangbaar verklaard en tot verslijtens toe ge bruikt. De waarde was toen voor alle muntjes één duit per stuk. We lezen in het historisch leesboek „Suriname: spiegel der vader landse kooplieden" (1958), samengesteld door U- M. Lichtveld en J. Voorhoeve, dat in de tijd van het Zeeuwse bewind kortsluiting met de inheemse bevolking bestond, met de Indianen dus. Het is geen wonder dat de Indianen een guerilla gingen voeren, want de Europeanen dreigden hen te verdrijven van hun beste gronden. Ze hebben jarenlang de vestiging van Europese plantages bulten be reik der forten weten te verhinderen. Toch blijkt uit hetzelfde leesboek dat de vaart op Suriname onder de Zeeuwen populair moet zijn geweest: Gij waerde vrint begeert mijn dogter tot U zoete lief? Ik zal haer wel seecker geven tot U gerief; Maer toon mij eerst dat gij besit als man goeden moet, En dat ghij vooraf de rijs naer Surinaeme doet, Zooals van outs ieder opregt Zeeuws joncman past Dien cene Zeeuwsche maeght door haer schoonheijt heeft verrast. Wij eindigen maar met nog op het verhaal te wijzen, waarmee dit leesboek begint. Het vreemde verhaal van de Zeeuwse zeeman, die in 1618 op een te Vlissingen toegerust scheepje, zee koos- Deze Lourens Lourensz. van het Zeeuwse dorp Nieuwpoort kwam terecht onder de Arocouros, een Indianenstam in het stroomgebied van de Amazone. Na een achtjarig verblijf keerde hij in 1626 naar Nederland terug en vertelde zijn wedervaren aan de heren van de West-Indische Compagnie. Een zeer gekleurd zeemansver haal, door Wassenaer opgetekend „over wonderlijke zaken". Deze bloemlezing is overigens beschamende lectuur voor ons blanken, niet in het minst omdat wij ons daar presenteerden als „lieden van een beetre en edelder natuur" dan de inheemsen. Van deze edele na tuur hebben we niet veel kunnen merken. N.B. Gegevens over de muntslag zijn ontleend aan artikelen van mr. Johanna Felhoen Kraal. Advertentie) Advertentie) Vlekken-tips van de week: Teervlekken: Vlekken, die nog vers zijn kunt U direct met K2r vlekkcnpasta of vlekkenspray ver wijderen. Oude ingedroogde vlek ken moeten eerst met terpentijn of ongezouten boter worden behan deld en pas daarna met K2r. Kaarsvet: Met de rug van een mes afschrapen, heet strijken met grauw papier, dan K2r! verwijdert vlekken - zonder kringenl K2r vlekkenspray K2r vlekken pasta f 1,95 Een deelnemer aan een rouwpteehtig- heid in Rome werd gewond toen een deel van een rouwkapel tijdens een uitvaart plechtigheid ineenstortte nadat een 1 uch fcmach tvliegtüig de geluidsbarrière had doorbroken. KERKNIEUWS Ds. O. D. Bleeker veertig jaar predikant Maandag 7 december a.s. zal het veer tig jaar geleden zijn, dat ds. O. D. Bleeker uit Baarn, emeritus predikant van de Nederlands Hervormde Kerk, werd ge-ordend als predikant in dc Evangelisch Lutherse Kerk. Ds. Bleeker werd op 7 september 1892 in de evangelisch lutherse pastorie van Middelburg geboren. Hij bezocht eerst het stedelijk gymnasium in de Zeeuwse hoofdstad en studeerde daar na verder nog aan de rijksuniversiteit te Utrecht en aan de gemeentelijke universiteit te Amsterdam, waar hij in 1917 zijn kandidaatsexamen deed. Nadat de heer Bleeker in 1918 propo nent was geworden in de Evangelisch Lutherse Kerk en hij daarna enige maanden werkzaam was geweest in de journalistiek, werd hij op 7 decem ber van 't daaropvolgend jaar (1919) door zijn vader ge-ordend als predikant in de Evangelisch Lutherse Kerk en in diezelfde dienst tevens be vestigd als predikant van de Evange lisch Lutherse. Gemeente van Wilder- vank. Naar wij tenslotte nog vernemen ligt het niet in de bedoeling van ds. Bleeker om een herdenkingsrede uit te spreken en ook niet om te recipië ren. Hij wenst gebruik te maken van het zgn. „ius non iubilandi". NED. HEKV. KERK Beroepen te Ammerveen (toez.) W. A. G. Meeuwsen, kand. te Rotterdam. GEREF. KERKEN Beroepen te Scheemda R. Petersen te Oude Mirdum. Bedankt voor Boven- smilde J. N. Nammensma te Roode- school. CHR. GEREF. KEKKEN Beroepen te Midwolda-Oldambt H. U. Westerterp te Wormerveer.. BAPTISTENGEMEENTE Aangenomen naar Alkmaar N. J. van Beek te Delfzijl. ^VWVSA'VVVVVVVVVVVVVVVVVA Amsterdamse wisselmarkt CONTANTE PRIJZEN. Londen 10.57%—10.57%, New York 3.77ft—3.77*3, Montreal 3.79%— 3.97% Parijs 76.95—77.05, Brussel 7.54?i— T.oa'A, Frankfort 90-5290.57, Stock holm 72.88%—72.93%, Zürich 86.97% —87.02'/!, Milaan 60.34%—60.89 Kopenhagen 54-70—54.75, Oslo 52.87%—52.92%, Wenen '14,56%— 11.57%, Lissabon 13.18%—13.19'A. Bespreking over salaris overheidspersoneel In de centrale commissie voor geor ganiseerd overleg in ambtenarenza ken is gisteren in aanwezigheid van ed minister van binnenlandse zaken de salarispositie van het overheids personeel weder in bespreking ge weest. Dit overleg zal. op 10 decem ber worden voortgezet. Middenstandsexamen 1960 in mei en juli (Van onze Haagse redactie) Het schriftelijk gedeelte van het mid denstandsexamen 1960 is vastgesteld op woensdag 18 mei 1960. Het mon delinge gedeelte zal plaatshebben in de tperiode van 11 tot en met 29 juli 1960. AMSTERDAMSE EFFECTENBEURS Ruime handel bij vaste markt 30 nov. 1 dec. 98ft 98% gl. Nederland 1959 (4%) Nederland 1951 (3%) Nederland 1943 (3%) Nederland 1955 (3%) Nederland 1947 (3%) 3 Nederland 1937 3 Dollarlening 1947 3 Investeringscert. 3 Nederland 1962-64 3 Ned. Indlë 1937 3 6 pet. Woningbouwlening '57 109% 109 Nat. Handelsbank. Ned. Handelmij. Alg. Kunstzijde Unie Berghs' en Jurgens Calvé-Delit Hoogovens n.r. Ned. Kabelfabrlek Philips Unilever WH ton-Feijenoord BilMiton Kon. Petroleum Mij. Amsterdam Rubber Holland Amerika Lijn Kon. Paketvaart Rotterdamse Lloyd Scheepvaart Unie Stv. Mij. Nederland Ver. H.V.A. Mij. N.V. Dell Mij. Bank van Ned. gem. 4V1 Bank van Ned. gem. 5-1938 102% 102' Van Berkels Patent 280 gb. 282 gb. Albert Heijn 404 406 Centrale Suiker 306 312' Kon. Mij. De Schelde NJ3. 211 211 Intern. Nickel 104 104% 95% 95% 87% 87)4 89% 89% 91% b.. 92 89 89% gb. 89% b. 90% 97 9613 97% gb. 97% gb. 96% 249Va 405% 412% 745 gb. 742 gb. 412 gb. 419 gb. 729% gl>. 737 gb. 708 gb. 719 200'A 201% 111% 111 gb. 162 167 gb. 132 134% 148 gb. 148% gb. 141 gb. 144 gb. 169 172 gl. 146% 148 gb. 178.20 179.50 97% HOOG EN LAAG WATER nap uur meter -f- nap uur meter Vlissingen Terneuzen Hansweert Zierikzee Wemeldinge 3.27 4.01 4.51 4.59 5.25 2.30 2.44 2.51 1.75 2.01 15.55 16.27 17.17 17.25 17.48 2.36 2.51 2.57 1.81 2.07 10.07 2.14 10.42 2.31 11.16 2.44 10.42 1.56 11.01 1.86 22.24 22.59 23.33 22.57 23.22 1.94 2.10 2.24 1.36 1.64 ERRES "TURBO" centrifuge Uw wasgoed in een wip winddrooi met de Erres "Turbo'' prachtig, modem van vorm. volkomen veilig door zelf denkend deksel met spe ciale veiligheidsknop. maximale droogcapaciteit door roestvrije dubbel- conische trommel. Vraag Uw handelaar om een folder of demonstratie R.S. STOKVIS ZONEN N.V. 1342- Grote veroveringsplan nen maken was natuurlijk goed en wel maar zonder de kostbare delfstof thilicite konden de generatoren van de Markad-schepen niet op gang gebracht worden en de bommen van de Polaris had den het grootste deel van de opgeslagen voorraad ver nietigd. Vandaar dat Zorin er bij zijn „relaties" in Ar- gol er steeds weer op aan drong hem het onmisbare goedje in handen tc spelen! Eldred was ijverig genoeg, doch hij zag geen enkele mogelijkheid, om aan die wens te voldoen. De mijnen en opslagplaatsen werden, sedert de overval in de Berthom-val- lei, streng bewaakt door lucht- en landstrijd krachten van Shastar. Ondanks zijn hoge po sitie, kon Eldred niet te veel risico's nemen en hij moest zijn nieuwbakken vrienden aan de overzijde van de oceaan dan ook de teleur stellende mededeling doen, dat hij hun in deze zaak niet van dienst kon zijn. Dictator Zorin was woedend. „Wat heb ik nu aan zo'n kerel, als hij me niet eens dat ver draaide thilicite kan bezorgen?!" brieste hij. American Motors Anaconda Baltimore en Ohio r ethlehem Steel General Motors Kennecott Pennsylvania Republic Steel Shell Oil Comp. Tide Water U.S. Steel Nat. Can. Corp. PREMIELENIN GEN. Amsterdam 1951 Breda 1954 Enschede 1954 Den Haag 1952 I Den I-Iaag 1952 II Rotterdam 1953 I Rotterdam 1952 H Rotterdam 1957 Utrecht 1952 Amsterdam 1956 I Amsterdam 3956 II Amsterdam 1956 III Amsterdam '33 (C. er Dordrecht 1956 Alkmaar 1956 Zuid-Holland 1957 A.N.P.-C.B.S 87% 93% 63 64 40% 55 64'A 53% 5315 94% 91% 16ft 16% 72% 72% 75% 76% 24ft 24% 97% 97% 10% 10% 82% 83% 80% soft 80ft 83% 88% b. 89% 87% 109 88% 92% 81 81% 90% 90% 90% 90% 80 ft 95'A 80ft 80% 95% Intern, concerns Industrie Scheepvaart Banken Indon. fondsen Algemeen BEUUSINDICES. 27-11 30-11 1-12 469.64 475.38 432.20 2'19.26 249.99 251.49 155.21 157.39 160.89 183.42 182.28 182.94 138.80 138.35 140.15 325.69 328.58 332.72 BEURSOVERZICHT. Dinsdag was het ter beurze geen „flau we dinsdag". Bij een tamelijk ruime han del waren alle internationale waarden dinsdagmiddag vast tot zeer vast. De markt werd tot hogere koersen gesti muleerd door de vaste dendentie waar mee Walstreet was afgekomen. Vooral de elektronische waarden lagen er vast ln de markt, terwijl daarnaast Kon. Olies dollar hoger sloten. Een en an der had tot gevolg dat de Philips-papie- ren op het Damrak op 737% grif uit de markt werden genomen- De slotkoers van maandag bedroeg 729% pet. De arbitrage had in deze hoek kooporders voor Zwit serse rekening terwijl ook voor New York werd gekocht. Unilevers, aanvan kelijk kalm op een prijs van 716, plus 7'/« punt, ontmoetten gedurende het ver dere beursverloop een groeiende belang stelling voor buitenlandse rekening (New York). Hierdoor steeg de koers tot 718. Ook A.K.U.'s mochten zich weder om in een goede belangstelling verheu gen. Er werd, evenals maandag weer vlot in de rayon-aandelen gehandeld op circa 412, tegen een vorige slotprijs van 405%. Van de prijsverlaging van lingerie garen door de Amerikanse dochter, de American Enlca, trek Amsterdam zich totaal niets aan. De koers van dinsdag voor de A.K-U-aandelen vormde op nieuw een hoogterecord. Kon. Olies wa ren op f 163.70 een rijksdaalder boven de slotkoers van maandag. De vraag voor deze aandelen kwam hoofdzakelijk van lokale zijde. Maandag bereikten de olie-aandelen een echt ouderwetse omzet van 27.700 shares. Ook dinsdag werd er weer vlot in de oliefonds gehandeld. K-L. M. werd, ingevolge Wallstreet, lager ge adviseerd. De betere vraehtenmarlct bracht wederom hoger koersen voor het „achtergebleven gebied", dat scheepvaartwaarden heet. De handel in deze hoek was vrij levendig en er werden door elkaar koerswinsten geboekt van 2 tot 4 punten. Aandelen Koninklijke Boot zetten maandag nomi- naai om f 148.000. De leidende cultures eerder iets hoger bij een minimale af faire. In de staatsfondsen werd goede steun geboden, waardoor de markt zich goed hield met door elkaar een prijshou dende tendentie. I.. de Amerikaanse sector werden certifi caten American Motors enige dollars ho ger geadviseerd op de as. stockspUt en de gunstige dividenden. De lokale afde ling gaf een hogere adviesprijs te zien voor Simplex, op het verschenen jaar verslag, Ned.-Am. Fitting, op de betere resultaten. Verder hogere adviesprijzen voor Vredestein rubber, E.N.O.T., Leld- sche Wol en grootbanken. Prolongatie 3% procent. De Bank voor Nederlanclsche Gemeenten stelt op dinsdag 8 december a.s. de reeds aangekondigde Inschrijving open op f 100 min. 4% pet. 25-jarige obligaties 1959 (derde lening) tegen 99'A pet- t Advert entte VICTORY I™™ een lichte sigaarvoor *- Z O 26 Ik schud van neen en worstel mij omhoog. De volgende tien meter vor der ik slechts langzaam, en nog vijf meter hoger word ik duizelig. Maar ik zet door en' ben nu ter hoogte van de kruinen der mij omringende, min der hoge bomen. Aan de overkant van een zilverig glanzend meer zie ik een stad. In oostelijke richting. Die kant uit lijkt mij het beste. Als we er komen, weten wij meteen waar wij zijn. Weten wij meteen waar we dichter bij zijn: bij de westzone of de westelijke sector van Berlijn. Zien wij kans om tot daar door te dringen, dan zijn wij thuis. Maar voor het ogenblik zijn wij niet meer dan twee hulpeloze kui'ken, (lie stuurloos op de oceaan van de oost zone dobberen. De Autobahn is op nog geen hon derd meter van de spoordijk en loopt daarmee parallel. Ons tussen de bomen verschuilend, door JEFF BOGAR slaan wij het verkeer gade langs dat dubbele asfaltlint: verkeer richting wast, dat in 'n anderhalf uur tijd aan de grens kan zijn. Veel ervan is oud en gammel, als al 't rollend materi eel hier. Maar zelfs de gammelste ouwe brik schenkt ons een gevoel van onbeweeglijkheid en hulpeloos heid. We kunnen op drie verschillende ma nieren leizen: ten eerste, gewoon langs de Autobahn wandelen. Ten tweede, dat pas doen als het donkel en daardoor veiliger is. Ten derde, een compromis aangaan tussen bei de en de bosrand Kiezen, parallel lopend met de Autobahn. Op voor waarde dan altijd, dat wij een derge lijke, zonderlinge voorkeur aanneme lijk kunnen doen klinken voor 'n eventuele, nieuwsgierige boswachter! Wisten Wij maar hoe laat het was. Onze klokjes zijn om vijf voor half een blijven stilstaan, op het ogen blik dat wij onzacht in de schoot van moeder aaide belandden, na 'n sprong uit een rijdende trein met een snel heid van zo'n dertig kilometer per uur. 'I: Zou nu zo'n uur of twee kun nen zijn. Dat wil zeggen: nog vier uur volop daglicht. Dan al donkerder, tot, rond zeg maar middernacht, de maan opkomt. 't Kan ook later zijn dan twee uur. 't Is een lome, warme najaarsdag, zonder schaduwen zelfs om de stand van de zon bij te bepalen. Als we maar in de buurt van die stad kun nen komen, die ik vanuit de demie kruin heb gezien. Dan krijgen we misschien geleidelijkaan wèer een beetje kijk op alles. „Er is een schijn van kans, dat het Potsdam is", zegt Lorna. „In dat geval is 't nog maar een stapje naar Berlijn." „Waarom denk je dat 't Potsdam is?" vraag ik. „Je had 't toch over een meer?" „Ja. En 'n flink ook. We zijn er zó." Dat „zó" komt neer op een dik uur sjokken langs de woudzoom. Dan houdt het bos op cn gaat zon der enige overgang in riet en biezen over en een meter of tien verder is het water, alom water. „Misschien alleen maai- aan onze leant van de Autobahn", bedenkt Lorna. „Laten we eens aan de andere gaan kijken." Dat doen wij. 'n Halve kilometer te rug treffen we een van die houten bruggen, waarover voetgangers de sneiewegen met twee-richting- vevkeer kunnen passeren zonder hun leven in de waagschaal te/ stellen. En wat meer is deze is intact en dat is al heel wat voor de oost zone. Ze heeft gelijlt gehad. Het meer is slechts aan één zijde. De Autobahn loopt er langs. Maar de andere kant is één enorm moeras, waarin alles schittert en glinstert en dat er niet natter uit zou kunnen zien, als het een negatief van zichzelf was, dat zojuist uit het ontwikkelbadje kwam. Zo te zien is het, of zelfs de snel weg er hier en daar in verdwijnt. Overstromingen moeten hier omvang rijke -verwoestingen hebben aange richt -méér, dan de voorhanden zijnde arbeidskrachten met succes bestrijden kunnen. Er omheen lopen, betekent op z'n minst een dagmars. „We liebben geen keus", zeg ik. „De Autobahn is onze enige kans." „Goed", zegt zij. ,,'t Is altijd nog bc- ter dan zwemmen." „Of drijfzand. Kom mee. Misschien kunnen we over een half uurtje al iets te eten krijgen." Als je zo'n snelweg betreedt, krijg je het gevoel of je een arena binnen stapt. Of je door honderd paar ogen wordt gadegeslagen. De eerste paar minuten kijken wij wel honderd ver schillende kanten uit. De snelweg heeft een linker- en een rechter baanvak, geseheiden door 'n gordel van gras en kreupelhout, 't Is opmer kelijk, hoe immens en leeg het op pervlak lijkt als je een opgejaagde voortvluchtige bent. Iedere wagen lijkt recht op ons af te komen; zelfs I die in tegenovergestelde richting en op het andere baanvak komen aan gieren. Ieder rietbosje langs de weg-, dat wat dikker is dan de rest, zou een hinderlaag kunnen betekenen, 't Is misschien komisch, hoe 'n mens in die omstandigheden reageert al beseffen wij op dit moment het ko mische ervan niet. 1-Ieel misschien zullen wij met 'n jaar of tien in staat zijn, die kant ervan in te zien, maar nu alles behalve. Een luid geclaxon- neer achter ons doet Lorna naar haar hoofddoek en haar grijpen, als wilde zij dat wat fatsoeneren en ik voel of mijn das wel recht zit Misschien is het ons onderbewustzijn, dat ons dit ingeeft, omdat wij in stinctmatig aanvoelen, dat een be hoorlijke verschijning onze redding kan betekenen. We zien er toch al verfomfaaid genoeg uit, na die val partij uit de trein. 'n Halve kilometer verderop zijn wij onze zenuwen weer een beetje de baas, en het is beslist een bemoedi gend feit om te constateren, dat wij niet de enige voetgangers zijn langs deze Autobahn. De stad binnenkomen zal minder ge noeglijk zijn, en wij zullen de gan zenpas moeten gebruiken. Maar zo dra wij eenmaal binnen de gemeen- tekom zijn, zal het minder onveilig worden. Een ding hebben wij nog voor wat het waard is. 'n Dikke zestigduizend Mark. Mogelijk doet zich weer een gele genheid voor om ons "n wagen aan te sohaffen. Tenslotte zien wij eindelijk een bord. dat ons een eerste aanwijzing geeft van waar wij ons bevinden. Brandenburg 1000 m. „Waar de concerten vroeger van daan kwamen", zeg ik tegen Lorna. „In rustiger tijden Dit betekent dat wij vijftien tot twintig mijl verder van Berlijn van daan zijn dan ik dacht. Maar al is het dan geen Potsdam, op dat na is het 't beste, dat we hadden kun nen bedenken De afrit van de Autobahn de stad in, is ook hier de gebruikelijke, mas sieve constructie. Een helling af, een viaduct over en daarna een tamelijk smalle weg. vol bochten, ëénrichting- i verkeer. Wij staan op het viaduct en werpen een blik op het vele kilome ters lange stuk Autobahn, dat wij al achter ons hebben, als onze aandacht plotseling door iets wordt getrok ken. Drie vrachtwagens op een rij. Drie Opels. Die in oostelijke lichting gaan. ln een vast, niets te snel tem po. Meedogenloos. Onstuitbaar. Steeds naderbij komend. Zij gaan onder ons viaduct door. Op nog geen twintig voet beneden ons. Als wij Greg Chivers en Barbara Cormick waren, dan wisten wij hot wel. Dan klommen wij over de brug leuning en lieten ons op het dekkleed van de onder ons passerende wagen vallen. Dan namen wij fiks en mon ter het commando over en lieten het konvooi rechtsomkeert maken'. (Wordt vervolgd)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1959 | | pagina 18