Zweden wil in Vasteras energie
uit atoom halen
Veel en prachtig fruit op Sint-
Nicolaasveiling te Krabbendijke
KERNFYSICUS-ALCHEMIST
WERKTE MET ATOOM-ENERGIE
VRIJDAG 27 NOVEMBER 1959 PROVINCIAL F: ZEEUWSE: COO RANT
HET ZWEDEN VAN HEDEN
Land bezit
eigen uranium
In het provinciestadje Vaste
ras te Zweden is een hoog,
wit, hoekig laboratorium ver
rezen. Daar speurt men zon
der een spoor van mijmering
naar de schat van onze da
gen, in de kern van het
atoom.
Een paar kilometer benoor
den het stadje komen de
hoogspanningslijnen uit N.-
en Midden-Zweden tezamen,
die de elektrische stroom van
de waterkrachtwerken hoog
uit de bergen naar de grote
steden in midden en zuiden,
ja zelfs via een negentig kilo
meter lange onderzeese ka
bel naar het Oostzee-eiland
Gotland voeren.
Maar de toeneming van het
energie-verbruik van liet land
is thans zo snel, dat alle mo
gelijkheden die de water
kracht biedt tegen 1970 voor
100 pet. in gebruik zullen
zijn. Kolen en olie heeft
Zweden niet zelf. Noorwegen,
aan de andere kant van de
grens, heeft nog aanzienlijk
grotere waterkracht-reser
ves, maar het maakt geen
haast om die bronnen aan te
boren en Zweden er van te
laten mee profiteren. „Mis
schien dat ze wat meer ge
ïnteresseerd zullen worden,
als ze daar gaan beseffen dat
het ons ernst is onze energie
nu maar uit het atoom te
gaan halen", zei men ons in
Stockholm.
Dat het de Zweden ernst is met
de toepassing van de krachten in
het atoom ziet men hier in het la
boratorium van Asea. In de enor
me hangar waaromheen het la
boratorium is gebouwd, staat op
ware grootte een kwart sector
van een reactor, die thans op het
energie-program van de Atoom
Energie Commissie staat. Elders
in de hall worden de mechanismen
beproefd, die de uranium-brand-
stof in de reactorkern moeten
plaatsen.
Volgens goedgekeurde plannen
van de Energie Commissie zal van
1970 af in Zweden ieder jaar een
nieuwe atoomcentrale van 200 tot
250 Megawatt' in gebruik worden
genomen. De aanloop daarvoor is
al genomen. Op dit ogenblik is de
eerste reeds in aanbouw om
Studsvik, een kleine voorstad van
Stockholm te voorzien van 15 Me
gawatt elektriciteit en 90 MW
warmte voor stadsverwarming
met stroom. Dit plan wordt uit
gevoerd door A. B. Atomenergi,
het staatsbedrijf, dat deze centra
le aan de gemeente Stockholm zal
verkopen zodra het zijn lessen er
uit heeft geput. Het loopt ook in
Zweden niet helemaal zonder val
len en opstaan. In Vasteras had
op dit ogenblik één warmtestation,
„Adam al in bedrijf moeten zijn
als produkt van de particuliere
industrie. De particuliere indus
trie heeft echter niet willen wach
ten tot de staatsorganen de za
ken voor haar hadden uitgedok
terd, en zij heeft haar eigen pro
ject ontwikkeld.
„Het loopt beslist nog niet pre
cies zoals wij hadden gehoopt",
zei men ons bij Asea. De wer
kelijke kosten bleken twee
maal zo hoog te gaan worden
als aanvankelijk berekend. Dat
bracht Asea's tweede project,
Eva, waarbij het accent meer
op verwarming dan op elektri
citeit was gelegd, in verdruk
king. Men heeft Adam en Eva
nu gecombineerd en deze
Adam Jr. „laten we hopen
een Abel en geen Kaïn" is
nu in uitvoering in een andere
buitenwijk van Stockholm.
EIGEN URANIUM.
Zweden verkeert, in de bevoor
rechte positie, dat het zijn eigen
uranium heeft. Ertsen van niet
al te hoog maar toch zeer bruik
baar gehalte worden door AB
Atomenenergi gewonnen en ge
zuiverd bij het plaatsje Kvarn-
torp. Voorlopig nog slechts 10 ton
per jaar, maar hoewel plannen
voor een fabriek, die 120 ton per
jaar zou kunnen verwerken voor
lopig in de ijskast zijn gestopt,
wordt dat een uitstel, maar stel
lig geen afstel genoemd. Het feit
dat Zweden zijn eigen uranium
verwerkt is van bijzondere bete
kenis in het debat over de vraag
of het land een eigen atoomwa-
pen-produktie ter hand zal nemen.
In tegenstelling tot wat in niet
over eigen uranium-voorraad be
schikkende landen het geval is bij
leveringen zoals door Euratom
met de V.S. is overeengekomen,
kan Zweden het plutonium, dat
bij de splitsing van uranium in de
energie verwekkende reactoren
ontstaat, onder eigen beheer hou
den. En daarmee heeft het het
materiaal in handen, dat voorlo
pig als grondstof voor A-wapens
onmisbaar is. Dat is niet alles
wat men voor een dergelijke even
ambitieuze als politiek ontvlam
bare onderneming nodig heeft. In
de eerste plaats moet men er de
hersens voor hebben, aldus onze
gastheer.
Maar reeds op dit ogenblik,
misschien wel mede als gevolg
van de zekere concurrentie tussen
het staatsbedrijf en de particulie
re Zweedse industrie, maar óók
omdat de grote Zweedse bedrijven
als Asea, Befors en nog verschei
dene andere, hebben onderkend
wat er straks aan mogelijkheden
op de wereldmarkt liggen voor
bedrijven, die zich in een vroeg
stadium op de beheersing van de
materie hebben geworpen, is er
op dit ogenblik reeds een zo
brede basis van wetenschappelij
ke werkers op kern-energetisch
gebied, dat de vraag of Zweden
zijn eigen wapens zal gaan ma
ken, minder verbluffend is dan zij
in eerste aanleg moet lijken.
Vakbond voor schepelingen
onder goedkope vlag
Twee Amerikaanse vakbonden van
zeevarenden, de „National Maritime
Union" en de „Seafarers internatio
nal Union" hebben tezamen één vak
bond opgericht die zich speciaal ten
doel stelt de arbeidsvoorwaarden
voor bemanningsleden van schepen
onder goedkope vlag te verbeteren.
De „International Maritime Workers
Union", die geleid wordt door de bei
de voorzitters van de oprichtende
vakbonden, denkt een groot deel van
de naar schatting 70.000 opvarenden
van de 1695 schepen die onder de
vlaggen van Panama, ^unduraus, Li
beria en Costa Rica varen, tot zich
te trekken en als onderhandelings
orgaan hun belangen te bepleiten.
De landen van de goedkope vlag ei
sen van de reders die hun schepen
daar laten registreren geen sociale
voorzieningen, minimumlonen of an
dere regelingen. Als de zeelieden die
op deze schepen varen zich organise
ren, zo redeneert de nieuwe vakbond
moet het mogelijk zijn ook voor hun
belangen in actie te komen.
Zaak-Meulenbelt komt
in Tweede Kamer
(Van onze parlementaire redacteur).
De Tweede Kamer plaatste donder
dagmiddag het rapport van het over
leg tussen de vaste commissies uit
de "kamer van justitie en van volks
gezondheid met enkele ministers over
de zaak-Meulenbelt op haar agenda.
In de komende week kómen aan de
orde de begrotingen van O. K. en W.
en van financiën, zodat de zaak-
Meulenbelt zeker niet voor 8 decem
ber en vermoedelijk nog later be
sproken zal kunnen worden.
De dam van de hydro-elelctri-
sche centrale van Namforsen
is een van de vele stuwen, die
Zweden van elektriciteit door
waterkracht voorziet. Zeventig
procent van Zwedens water
kracht is nu echter reeds inge
schakeld en tegen 1970 zal alle
waterkracht, die Zweden met
de thans bekende technische
middelen kan exploiteren in ge
bruik zijn. Van dat jaar af zal
Zweden voorlopig één atoom
centrale per jaar nodig hebben
om in zijn energiebehoefte te
voorzien.
IJZER VERANDEREN IN GOUD..
Zonder ceremonieel
naar de gevangenis
Ottorino Bazzoni, de alchemist die
met „atoom-energie" werkte, zit
nu op een plaats waar „buiten
landse spionnen" zijn formule om
met zijn kleine synchrotron ijzer
in goud te veranderen niet kunnen
stelen.
Zijn verblijf: een cel in de „Re-
gina Coeli" (Koningin des hemels)
gevangenis in Rome. De 59-jarige
alchemist werd woensdag door de
politie zonder veel ceremonieel
naar de gevangenis overgebracht
nadat deze tot haar verbazing had
ontdekt dat minstens drie mensen
in zijn „uitvinding" hadden ge
loofd en hem een voorschot van
26 miljoen lire (ruim 160.000 gul
den) hadden gegeven.
De man, die aan Bazzoni het meeste
geld gaf, was een professor, wiens
naam de politie barmhartig ver
zweeg. Bazzoni, die gezocht werd
in verband met een reeks andere
fraudes en vervalsingen, begon zijn
carrière als „uitvinder" twee
maanden geleden met het inrich
ten van een laboratorium in een
kelder, compleet met „synchro
tron".
Hij werkte onder de naam van
Vittorino Rossi, om zichzelf „te
gen buitenlandse spionage" te be
schermen, zoals hij plechtig tegen
over de politie verklaarde.
Minstens drie personen, een profes
sor, een hoge legerofficier en een
juwelier, geloofden hem toen hij
beweerde dat hij met zijn „uitvin
ding" ijzer in goud kon verande
ren door middel van kernfysische
processen. „Het is vrij eenvoudig",
zo legde hij zijn slachtoffers uit,
wijzend op de „synchrotron", een
wonderlijk apparaat, bestaande uit
een metalen cilinder, talloze dra
den en radertjes: knoppen en rode
lichtjes, die mysterieus aan en uit
gingen tijdens het „neutronenbom
bardement".
„Ik doe het ijzer hier en door deze
hefboom over te halen begint een
bombardement van neutronen en
alfastralen. De neutron splitst een
elektron kunt U me volgen?...
en de alfastraal doet een proton
Geen wijziging van de
dividendbelasting
De minister van financiën zegt in zijn
memorie van antwoord inzake de be
groting van financiën 1960 aan de
7" -eede Kamer dat hij een wijziging
de dividendbelasting in die zin,
dat het karakter van voorheffing vol
ledig tot zijn recht kan komen niét
overweegt. Voor verreweg 't belang
rijkste deel van de gevallen waarin
de dividendbelasting thans eindhef-
fing is te weten de dividenden wel
ke naar het buitenland afvloeien
is immers het karakter van eïndhef-
fing in overeenstemming met de
thans internationaal gebruikelijke
gedragslijn. Weliswaar, zo verklaart
de minister, vindt in de internationale
verhoudingen talrijke malen gehele
of gedeeltelijke teruggaaf van divi
dendbelasting op uitgaande dividen
den plaats, maar dit geschiedt in de
regel slechts indien zulks is voorzien
bij een tussen belanghebbende staten
gesloten verdrag, waarbij de ver
dragspartners zich over ên weer tot
het verlenen van die teruggaaf hebben
verbonden.
STEEDS BETERE KWALITEIT
Aanvoer van 169 ton fruit
bracht f 127.000 op
Op de jaarlijkse Sint-Xïcolaasveïling ran de veilingvereniging K.E.O.
te Krabbendijke (de elfde), die donderdagmiddag werd gehouden, ïs weer
een flinke hoeveelheid prachtig fruit aangevoerd. De aanvoer bedroeg
10.839 colli, omgerekend in kilo's 169.841 kg fruit. Alles bij elkaar was
het een prachtige collectie fruit, waarbij bijzonder mooie en rijk ge
kleurde appels en peren te zien waren. Eens te meer blijkt uit de punten
waardering, dat de veiling te Krabbendijke steeds beter kwaliteitsfrnit te
bieden heeft- Van de in totaal 169 ton aangevoerd fruit was 66.122 kg
verpakt fruit in 5346 kratten en 103.719 kg in 5493 kisten op de export
en blokveiling. In totaal werd voor ruim f 172 000 omgezet, hetgeen neer
komt op een gemiddelde van f 75 per honderd kilogram.
Nadat de voorzitter van de veiling
vereniging „Krabbendijke en Om
streken", de heer W. C. van der
Werff een kort begroetingswoord
had gesproken tot de talrijke aan
wezige handelaren en kopers, voerde
de directeur van de veiling, de heer
A. Dommisse 't woord. Hij wees er
op, dat de aanvoer beduidend minder
was dan vorig jaar, toen 241 ton
fruit in lange rijen stond uitgestald.
Als oorzaken hiervan noemde hij
een kleinere oogst, het vroeger
rijp zijn van het fruit dan nor
maal en de mindere houdbaarheid.
Vervolgens ging hij over' tot de
prijsuitreiking.
Goud en zilver
De gouden medaille van het Ce'ntraal
Bureau was ditmaal voor het fruit-
bedrijf C. P. Vogelaar te Krabbendij-
Veel en mooi fruit werd donderdag
aangevoerd op de elfde Sint Nicolaas-
veiling te Krabbendijke. Tientallen
kratten stonden ordelijk opgesteld in
de grote veilingloods.
ke met 1.401% kg B.A. Lucas I 75-80
met 97 punten. Het maximum te be
halen aantal punten bedroeg 100. De
twee zilveren medailles van het Cen
traal Bureau gingen resp. naar de
Cultuuronderneniing „Vredenhof"
met 300 kg Cox's O. P. E 70-75, met
97 punten en de heer W. G. van Nieu-
wenhuyze te Waarde met 71% kg
Winston E 75-80, met 97 punten.
De wisselbeker van de gemeente
Krabbendijke voor de beste kwaliteit
(maximum 50 punten) kwam terecht
bij de heer J. P. Kakebeeke te Krab
bendijke met 315% kg Légipont E
75-80, met 49 punten. De tweede wis
selbeker van de gemeente Krabben
dijke, voor de beste prestatie, ging
naar de heer M. Dees te Krabbendij
ke met 306 kg Golden Delicious E
70-75.
Andere prijzen
Voorts was zoals te doen gebruike
lijk een groot aantal kleinere prijzen
beschikbaar gesteld. De prijs van de
A.V.M. (sigarendoos) was voor „Wel
gelegen" van de heer J. Q. C. Lens
hoek te Kloe tinge, met 157% kg Lé-
uiteenvallen. Zo krijgen wij een
geiger-reactie en daarna..."
En daarna waren zijn slachtoffers
•overtuigd.
De politie had meneer „Rossi" al
enige tijd geschaduwd en woens
dag werd deze gearresteerd nadat
zijn ware identiteit was ontdekt.
,Oké, ik ben Bazzoni en ik moet
vier jaar zitten voor fraude in het
noorden", zei de „uitvinder" ver
ontwaardigd. „Een misdadiger kan
ook een wetenschappelijk genie
zijn, waar of niet?" De politie was
het daarmee eens, maar vond het
veiliger hem in Regina Coeli op te
sluiten „dan kunnen de buitenland
se spionnen uw formule niet ste
len, begrijpt U". Hoewel Bazzoni
dat niet wilde begrijpen werd hij
toch opgesloten.
Nederlander in
Denemarken vrijgesproken
Voor een sraokkelaffaire van verle
den jaar werd kapitein H. B. van het
Nederlandse motorschip „Audrey",
een kustvaarder uit Delfzijl, in Ged-
ser door douane-autoriteiten aange
houden. Het schip was op weg van
Zweden naar Nederland, toen het eni
ge dagen geleden op de zuidkust van
Lolland strandde.
Het schip werd naar Gedser ge
sleept, waar aan de kapitein prompt
een rekening gepresenteerd werd
van 3200 kronen voor onbetaalde in
voerrechten, vergezeld van een boete
van 3400 kronen.
B. verklaarde gisteren voor de rech
ter te Nakskov. dat hij niet schuldig
was aan het ten laste gelegde, na
melijk het verkopen van 16.000 si
garetten en zes flessen sterke drank
aan twee mensen in Nakskov. Hij
gaf toe, dat hij ten tijde van de be
weerde smokkel in Nakskov was,
maar zei dat het aantal sigaretten
en sterke drank aan boord van de
„Audrey" te verwaarlozen klein was.
B. werd door de twee Denen niet
herkend als de man, die de goederen
feleverd zou hebben. Deze getuigen
leven bij de bewering, dat ze de
goederen van een van de vier beman
ningsleden hadden gekocht.
De kapitein werd vrijgesproken. De
„Audrey" zal waarschijnlijk vandaag
uit Gedser vertrekken.
Nieuwe Amerikalijn
Detwiler en Verolme
Door de heer L. E. Detwiler te New
York en Verolme Verenigde Scheeps
werven te Rotterdam is opgericht de
Amerikaans-Europese transportmaat
schappij „American European Lines"
N.V. te 's Gravenhage. Deze heeft
ten doel het vervoer van passagiers
en vracht ter zee, te land" en in de
lucht, exploitatie van schepen enz.
Het maatsehappélijk kapitaal be
draagt f 5 miljoen, verdeeld in 5000
aandelen van f 1000 waarvan zijn ge
plaatst en volgestort 1000 aandelen.
De oprichters nemen elk deel voor
500 aandelen. De raad van beheer
bestaat uit de heren prof. mr. P. S.
Gerbrandy voorzitter, C. Verolme, L.
E. Detwiler, W. D. Fugazy, mr. H. R.
Hoekstra, C. Muccia, ir. J. J. Sten-
ger, mr. J. F. W. Steyn en F. S.
Wood. In de statuten is bepaald dat
de meerderheid van de leden van de
raad van beheer de Nederlandse na-
tionaliteit moet bezitten en in Ne
derland woonachtig moet zijn.
Diner van commissarissen
der koningin voor
prof. De Quay
De commissarissen der koningin in
Nederland hebben gisteren in hotel
Wittebrug te Scheveningen een diner
aangeboden aan hun oud-collega,
prof. De Quay, de huidige minister
president en diens echtgenote. Aan
de maaltijd namen tevens deel minis
ter mr. Toxopeus, oud-minister mr.
Struijcken, dr. Günther, secretaris
generaal en mr. Kan, oud-secretaris-
genëraal van binnenlandse zaken.
Revalidatiecentrum
te Loenen geopend
De minister van maatschappelijk
werk, mejuffrouw dr. M. A. M. Klom-
pé. heeft donderdag te Loenen op de
Veluwe „de Schansenbcrg", het re
validatiecentrum voor blinden van
alle gezindten, geopend.
Dit centrum, het eerste op het vaste
land van Europa, waarin voorlopig
vijftien mensen een verblijf hebben
gekregen, is in het leven geroepen
door de stichting „Het Nederlandse
blindenwezen" en door de stichting
..Algemene en individuele blindenbe-
langen".
gipont. De compótescbaal van de A.
V.M. ging naar het fruitbedrijf C. P.
Vogelaar met 208% kg Jonathan.
De medaille van de aan- en verkoop
vereniging Wemeldinge kwam in be
zit van het fruitbedrijf „De Crabbe"
met een partij van 775 kg Golden
Delicious. Tenslotte was er nog een
aantal prijsjes van ondernemingen,
die alle hun weg vonden naar een
fruitkweker.
Het Rode Kruis had ook een goede
dag, want kopers en telers droegen
voor deze vereniging ieder één cent
per collo af.
De vóór de kopers beschikbaar ge
stelde prijzen werden als volgt toe
gekend
voor de grootste hoeveelheid afgeno
men fruit fa. M. AUewijn en Zn. te
Krabbendijke, 25.499 kg voor het
hoogste factuurbedrag fa. L. J. v.
Langevelde en Zn., Krabbendijke,
20.231,49 voor de hoogste kg-prijs
(over tenminste 5 K-ratten) J. Ver
stegen te Goes, 1,31 p. kg, met
Doyenne du Cornice.
De fa. Van Lïere uit Kapelle had
een nieuw ras appels aangevoerd, n.I.
6 kilo James Grieve Li red. Deze ap
pels brachten 4,03 per kilo op. De
opbrengst was voor het Rode Kruis.
