Minister Cals opende bij Jutphaas nieuw F.O.M.-centrum KLANKBORD IN RAPPORT WORDT KRITIEK GELEVERD OP ENGELSE REDERS MEDEGEVANGENE IN ROERMOND SPEELDE VERRADERSROL AUTOBUS REED ONDER GOES NA KLAPBAND TEGEN BOOM DINSDAG 17 NOVEMBER 1959 PROVINCIALE ZEEUW SE COURANT S EXPERIMENTELE AFDELING VOOR PLASMA-FYSICA Op het gebied, van kernversmelting staat Nederland nog aan het begin De minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen, rar. J. M. J. Th. Cals, heeft maandag op het voormalige landgoed Rijnhuizen bij Jutphaas het instituut voor Plasmafysica van de stichting voor fundamenteel on derzoek der Materie (F.O.M.) officieel geopend en de eerste paal geslagen voor een laboratorium dat op het terrein van het landgoed zal worden gebouwd. De minister wees er bij deze gelegenheid op, dat de Nederlandse wetenschap voor wat de kernsplijting betreft, met verschillende onderde len van dit nieuwe terrein al vertrouwd is geraakt. Op andere onderdelen, zo zei hij, moet nog veel onderzoek worden verricht, terwijl Nederland op het gebied van de kernversmelting nog aan het begin staat. Minister Cals sprak er zijn vreugde over uit, dat op het gebied van de fu sie een goede internationale samen werking bestaat, die hij voor de we tenschappelijke ontwikkeling onont beerlijk noemde. Nederland, aldus de minister, kan in dit internationale samenspel een bijdrage leveren. Ver schillende van de problemen die tot een oplossing moeten worden ge bracht voordat over opwekking van energie door middel van fusie kan worden gedacht, sluiten aan op ter reinen van onderzoek, waarop de Ne derlandse wetenschap reeds haar sporen heeft verdiend. De voorzitter van de raad van be stuur van de stichting voor fun damenteel onderzoek der materie, prof. dr- C. J. Gorter, ging nader in op het rapport van de commis sie ontwikkeling natuurweten schappelijk onderzoek waarin een onstellende achterstand in plaats ruimte voor wetenschappehjk on derzoek aan de kaak wordt ge steld en tevens wordt opgemerkt, dat ook reeds tussen de twee we- Uitkoopverenigingen tegen „toneelbeperking" Het bestuur van de vereniging voor culturele organisaties In Nederland, bij welke vereniging een vijftigtal „uitkoopverenigingen" als lid zijn aangesloten, heeft op een te Am sterdam gehouden vergadering, plan nen van de Haagse Comedie en van de Nederlandse Comedie om na sep tember 1960 slechts „enkelvoudig" te gaan spelen, verwerpelijk ge noemd. Deze voornemens zijn de laatste tijd verscheidene malen, met name door de directeur van de Nederlandse Co medie, de heer G. Oster, als wen selijk kenbaar gemaakt. Wanneer, aan deze wensen uitvoering zou wor den gegeven, betekent dit dat beide toneelgroepen geen twee voorstellin gen tegelijk meer zullen geven, zodat het totaal aantal voorstellingen met name in de provincies een aanmerkelijke daling ondergaat. Desgevraagd deelde men ons van de zijde van het ministerie van onder wijs, kunsten en wetenschappen me de, dat zowel op het ministerie als in de raad voor de kunst deze kwes tie ter sprake is gekomen, maar dat noch het ministerie noch de raad voor de kunst dergelijke plannen zijn voorgelegd. In Holcomb werd gezin vermoord In Holcomb Kansas zijn vier leden van een boerengezin vermoord. Een vriendin van de 17-jarige doch ter des huizes Nancy Clütter, die dit meisje zondagochtend kwam afha len om met naar naar de zondags school te gaan, heeft de moord ont dekt. Behalve Nancy waren de slachtoffers haar 15-jarige broer Kenyon en haar vader en moeder. Allen waren gebon den en gekneveld. De heer Herb Clutter, 47, was lid van de directie van een consumentencoö peratie van Kansas City, de vroege re president van het agrarisch bu reau van Kansas en hij is tijdens de regering Truman lid van de raad voor prijsbeheersing van het ministe rie van landbouw geweest. De politie staat nog voor een raad sel. Zij heeft geen sporen van roof en evenmin een motief voor dc moord gevonden. De lichamen van Clutter en zijn zoon werden gevonden in het souterrain en die van mevrouw Clut ter en haar dochter op de bovenver dieping. Er waren geen sporen van strijd, De telefoondraad was doorge sneden. Peking-China liet gevangen Indiërs los Zondag zijn de tien Indiase soldaten die op 21 oktober door de communis ten na een gevecht in Ladach gevan gen werden genomen, vrijgelaten. Ook de lichamen van de negen ge sneuvelde soldaten worden aan de Indiase autoriteiten overgedragen. De negen doden zijn zondag met mi litaire eer ter plaatse verast. IMPOPULAIRE. In Jonezawa (Ja pan) hebben 108 mannen een vere niging van mislukkingen opgericht. Om lid te kunnen worden moet men in zaken mislukt zijn en impopulair zijn bij de vrouwen. TAST TOE. De Daily Mail vertelt dat de dominee van Watford een kruiwagen vol met appels voor de deur van zijn woning nad geplaatst, voorien van het bordje „tast toe." j Dominee zoekt nu naar zijn kruiwa gen. reldoorlogen Nederland relatief weinig heeft bijgedragen tot de nieuwste richtingen van weten schappelijk onderzoek. Prof. Gorter zei, dat het peil van het wetenschappelijk onderzoek in ons land vrij hoog ligt, maar dat de nieu we ideeën meestal uit het buitenland en vooral uit Amerika en Engeland komen. Geen enkele in functie zijnde Nederlandse hoogleraar, zo zei hij, is thans drager van een Nobelprijs, terwijl dit er veertig jaar geleden zes of zeven waren. Volgens prof. Gorter hangt dit wellicht samen met onze huidige volksaard, die meer naar betrouwbaarheid, voorzichtig heid en kritische zin neigt dan naar geniale invallen, snelle besluitvor ming, de romantiek en het fanatieke doordrijven van de pionier. Het tempo waarin nieuwe wetenschappe lijke ideeën opkomen en zich ont wikkelen, heeft zich zeer versneld en noch onze huidige volksaard, noeh de organisatievormen van ons hoger onderwijs, zijn daarop, naar de me ning van prof. Gorter, ingesteld. Ge zien het steeds groter wordend be lang van het wetenschappelijk on derzoek voor de welvaart, dreigen hier, volgens hem, voor ons land ge varen. In het nieuwe laboratorium, waarvan minister Cals de eerste paal heeft geslagen, zullen de experimentele en theoretische afdelingen voor plasma fysica kunnen uitgroeien tot een om vang van ongeveer dertig fysici met een technische en administratieve staf van ongeveer zeventig personen. Uitbreiding van het laboratorium is mogelijk. Men kampt op het ogen blik met een tekort aan fysici, waar aan de huisvestingsproblemen van de gemeente Jutphaas niet vreemd zijn. GEBREK AAN RESEARCH Leiding voldoet niet aan de eisen In een rapport van Political Eco- mio planning, een onafhankelijke Engelse studie- en researchorganisa- tie, wordt kritiek geoefend op de Engelse reders. Volgens het rapport, dat gewijd is aan de huidige toestand van de Engelse scheepvaart, voldoen noch de leiding nocli de efficiency van de Engelse scheepvaart aan de eisen. De Engelse scheepvaart is voorts te laken wegens haar gebrek aan research, haar apathische hou ding tegenover het aanwerven van afgestudeerden van de universitei ten en wegens het ontbreken van een organisatie, die vergelijkbaar is met de Amerikaanse federale raad voor de scheepvaart. In het rapport wordt er de aandacht op gevestigd, dat de Amerikaanse koopvaardijvloot in 1914 slechts 3 miljoen ton groot was en de Engelse 19 miljoen ton. Thans heeft Engeland een koopvaardijvloot van 20.3 mil joen ton, terwijl do Amerikaanse vloot is gegroeid tot 16 miljoen ton. Er zijn bovendien nog vele Ameri kaanse schepen, die onder goedkope vlag varen, terwijl voorts in de mees te gevallen de onder Griekse leiding staande scheepvaartmaatschappijen zijn gefinancierd door Amerikaanse banken en verzekeringsmaatschap pijen. Tenslotte heeft Amerika nog een reservevloot van 14 miljoen ton. Er is volgens het overzicht dan ook goede reden om aan te nemen, dat Amerika thans de grootste zeeva rende mogendheid is. Het is volgens het rapport onjuist aan te nemen, dat. de schepen, die onder goedkope Vrouw met hamer op het hoofd geslagen Zondagavond is de 50-jarige koop man A. S. in zijn woning aan de Jacob van Lennepkade te Amster dam zijn echtgenote tijdens een he rige ruzie met een hamer te lijf ge gaan. Buren, die de vrouw hoorden gillen, waarschuwden de politie. Toen agenten het perceel binnen gingen, vluchtte de man over de daken weg. De vrouw bleek aan het hoofd ge wond te zijn geraakt. Zij werd naar het Wilhelminagasthuis gebracht, doch kon na behandeling naar huis terugkeren. vlag varen, alle of merendeels eigen dom zijn van Griekse reders. Inderdaad hebben vele Griekse reders die aan het einde van de oorlog hun eigen regering niet vertrouwden, hun schepen in andere landen laten re gistreren. Ook is het waar, dat een groot gedeelte van de onder goedko pe vlag varende tonnage wordt be heerst door personen of ondernemin gen met een Griekse naam. Maar volgens het rapport zijn het hoofdzakelijk de Amerikaan se financiële instellingen geweest, die de ontwikkeling der onder Griekse leiding staande scheep vaartmaatschappijen hebben be vorderd. Volgens het rapport is de groei van de onder Panamese vlag varende tonnage hoofdzake lijk toe te schrijven aan het feit, dat Amerikaanse oliemaatschap pijen hun schepen in Panama hebben laten registreren. Voor het heien van de eerste paal mas minister Cals met een veilig heidshelm getooid. Paus benoemde acht nieuwe kardinalen Paus Johannes heeft maandag be kendgemaakt dat hij het college van kardinalen zal uitbreiden tot 79 man. Drie Italianen, twee Amerikanen, een Spanjaard, een Duitser en een Schot zullen op een consistorie, dat op 14 december in Rome zal begin nen, de rode kardinaalshoed krijgen. Volgens onofficiële Vaticaanse krin gen is het de bedoeling van de paus geweest om de groep van zijn be langrijkste adviseurs in Rome te versterken met het oog op het oecu menische concilie van de R.-K. Kerk dat, naar men verwacht, over circa drie jaar gehouden zal worden. Het aantal kardinalen is nog nooit zo groot geweest. Op één na zullen alle nieuwe kardinalen lid van de Ro meinse curie worden. „KWALIJKE GEUREN STIJGEN OP UIT DOSSIER" Op aansporing van advocaat-generaal Voor de rechtbank te Breda heeft gister terechtgestaan de constructie werker M. J. uit Roosendaal, ver dacht van diefstal van 600 op 29 december uit een slaapkamer boven een café aan de Turfberg in Roosen daal. De verdachte was verraden door een voormalige medegevangene in de strafgevangenis te Roermond, die als getuige optrad. In een ge sprek zou J. aan deze medegevange ne, J. S. uit Helmond, hebben bekend de diefstallen in Roosendaal te heb ben gepleegd. S. had in een brief aan de advocaat-generaal in Den Bosch behalve de verdachte nog twee an dere medegevangenen verraden. Hij had zelf om een nieuwe leans ge vraagd. De president van de rechtbank, mr. F. Holleman, noemde de rol van S. niet mooi en zei, dat kwalijke geu ren opstegen uit het dossier, dat voor hem op tafel lag. Hij zei tegen de ge tuige dat hij de gespeelde verraders rol afkeurde. De officier van justitie merkte op dat S. volgens zijn eigen verklaring op verzoek verraad had gepleegd. De president, die daarover niet had willen praten, ging toen na der- hierop in. S. verklaarde, dat de advocaat-gene raal hem de raad had gegeven op te snijden over zijn eigen daden om daardoor de andere gevangenen aan het praten te krijgen. De verdediger, mr. Bj-aat uit Roosendaal, zeide daar op, dat hij dit aspect ook liever niet in het openbaar had behandeld, maar nu de officier van justitie dit punt had aangeroerd meende hij niet te mogen zwijgen. „Als het waar is wat deze getuige beweert, dan strijdt dit toch wel met wat wij verstaan onder goede justi tie en dan ben ik toch wel ernstig verontrust over de gevolgen hiervan voor ons strafrecht", zeide de verde- Scherpe daling van radio-activiteit In het begin van het jaar trad een geringe stijging van het gehalte aan radio-actieve stoffen in de atmosfeer, de bodem, in water en produkten voor. Na mei trad een vrij scherpe daling in, die zich in de volgende maanden voortzette. Deze werd ver oorzaakt door het beëindigen van kernproeven in het najaar van 1958. Bovendien was door de voortdurende droogte de neerslag van radio-actie ve stoffen uit de atmosfeer zeer veel minder, dan in een regenrijke periode het geval zou zijn geweest. Dit ver meldt de memorie van antwoord op de landbouwbegroting 1960." Twee Haagse dames in Frankrijk omgekomen Bij een ongeluk te Coy olies in Frankrijk bij Laon, zijn zondag twee Haagse dames om het leven geko men. Zij zaten in de auto Van de in Den Haag woonachtige ingenieur M. B., de zoon van een van de slacht offers. De auto is, onderweg tussen Parijs en Brussel geslipt bij een in haalmanoeuvre. Waarna het voertuig tegen een rij bomen langs de weg is gereden. De twee dames werden op slag gedo de heer B. is ernstig gewond opgeno men in een ziekenhuis te Villers Cot- terets. De slachtoffers.zijn mevrouw M.'Bal- Ier Bronsen en mevrouw C. van Bar- neveld. diger. „Dit zijn methoden van een politiestaat, maar omdat wij niet in een politiestaat maar in een rechts staat leven geloof ik niet wat deze getuige zegt". Verscheidene details uit de ver klaring van S., die deze weten schap van dertien moest hebben, omdat hij toen de diefstal werd gepleegd zelf in de gevangenis zat, klopte met de feiten, maar er waren ook onjuistheden in. De of ficier van justitie achtte voldoen de bewijsgeleverd en eiste zes maanden gevangenisstraf. De ver dediger meende, dat nog zo veel twijfel aanwezig was, dat vrij spraak zou moeten volgen. Over veertien dagen uitspraak. Zeven lichtgewonden Een autobus van de A.M.Z., op weg van Goes naar de Zak van Zuid-Be veland (Ovezande-Ellewoutsdijk) is maandagavond om zeven minuten over half zeven op de 's Gravcnpol- dersewég, ter hoogte van de Alberti- nehoeve tussen Goes en 's Graven polder door een klapband van de weg geraakt en na twéé bomen ge ramd te hebben in een aan de linker zijde van de weg gelegen sloot tot stilstand gekomen. Onder de zestien passagiers, in hoofd zaak jonge kantoor- en winkelbe dienden in Goes, brak één ogenblik paniek uit, zodat men aanvankelijk het ergste vreesde. Gelukkig viel het met de verwondingen nogal mee. Wel moesten de chauffeur, do Goesenaar M. de Wilde en zes pas sagiers naar het ziekenhuis St.- Joauna worden vervoerd, maar en kele uren later konden zes van hen weer huiswaarts keren. Eén had een gebroken pols opgelopen, de anderen waren door glasscherven gewond. Het slachtoffer, dat thans nog wordt verpleegd in liet ziekenhuis, werd aan zijn voet gewond. De ravage was overigens enorm. Nadat de ünkervoorband met een knal was gesprongen, geraakte de chauffeur de controle over het stuur kwijt. De autobus ramde eerst een boom, vervolgens een hek, dat de af sluiting van een tuin vormde en daarna wederom een boom. Het voorfront van de bus werd daarbij links en rechts finaal ingedeukt. Op de foto: de zwaai: beschadigde bus. (Foto RJZ.C.X Het Wereldgebeuren WILLY BRANDT .„fris gelold uit hoge noorden-. Moderner Willy Brandt, burgemeester van West-Berlijn. behoort tot dege nen die aanleiding hebben ge geven tot de „modernisering" van het programma, waartoe de Sozialis- tische Partei- Deutschlands zondag heeft besloten. Toen hij in 1946, na een vrijwillig gekozen ballingschap gedurende de nazi-dictatuur, in Duitsland terugkeerde, botste zijn in Scandinavië gevormde mening met die van verscheidene vertegen woordigers der „oude garde". Maar hij was ervan overtuigd, het gelijk aan zijn zijde te hebben. De sociaal-democratie mocht niet vast lopen in dogmatisme. De theorieën van Marx en Engels konden niet on veranderd worden toegepast op een zich steeds, mede onder invloed van het socialisme, wijzigende samenle ving. Het gematigde socialisme van Noorwegen en Zweden, waar men meer acht slaat op praktische socia le voorzieningen, dan op marxisti sche dogma's, en dat constructieve samenwerking verkiest boven klasse- strijd, bestond bij Brandts terugkeer nog niet in Duitsland. Ondanks veler lei tegenwerking onder meer van Karl Neumann, de toenmalige leider van het socialistische partij-apparaat in Berlijn, wist Brandt dit „moder nisme" meer en meer ingang te doen vinden. Zijn persoonlijke carrière be wees, hoezeer de tegenstanders die in het begin verreweg in de meerder heid waren, geleidelijk aan naar zijn gelederen overstapten. Erandt werd in 195S niet alleen in de plaats van Neumann tot partijleider benoemd, maar ook tot burgemeester gekozen. Niet alleen Scandinavische invloe den hebben zich, via Erandt, in de Sozialistische Partei Deutsch- lond doen gelden. Ook uit het zuiden is een belangrijke bijdrage gekomen: in de commissie die het nieuwe pro gramma samenstelde gaf de Oos tenrijker Benedikt Kautsky mede de toon aan. Op het congres dat vrijdag, zaterdag en zondag in Bad Godesberg werd gehouden, wees de landelijke partij voorzitter Erich Ollenhauer er bo vendien op, dat niet alleen de Oos tenrijkse geestverwanten, maar ook andere partijen in Europa hun pro gramma hebben veranderd. Voor de S.P.D. was er een bijzondere reden tot het slopen van de eigen heilige huisjes, omdat de verkiezingen van 1949, 1953 en 1957 alle tot neder lagen hebben geleid. Scherp is op dit congres de grens getrokken tussen sociaal-demo cratie en communisme. „Wie zich voor vrijheid en "voor waardigheid van de mens uitspreekt", zo zei Ol lenhauer onder meer, „spreekt zich voor de democratie uit. Democratie is geen middel tot een bepaald doel, zij is een wezenlijk bestanddeel van het socialisme". Van klassestrïjd wordt in het nieuwe programma niet meer gerept: nationalisatie wordt genoemd als een doeltreffend en noodzakelijk middel doch slechts daar waar met andere methoden een gezonde economische orde niet te bereiken is. Met grote letters werd in het programma de zinsnede opge nomen dat vermogensvorming voor allen moet worden nagestreefd. Mid delgrote en kleine ondernemingen moeten gesteund worden. Een nieuwe leuze luidt: „Concurrentie zoveel als mogelijk en planning zoveel als no dig". In plaats van de vroegere be paling, dat de militaire dienstplicht moet worden verworpen, is er nu te lezen dat de plicht het vaderland te verdedigen moet worden erkend. De oude leuze „Religie is privézaak" werd afgezworen. Het nieuwe pro gramma biedt het perspectief van een positieve verhouding tot de ker ken. De eerstkomende herkiezingen in West-Duitsla nd zullen na de aanneming van dit nieuwe socia listische partijprogram een buitenge woon avontuurlijk karakter dragen. Zowel de socialisten als de andere par tijen zullen zich namelijk afvragen, in hoeverre hier de gedaanteverwis seling van „arbeiderspartij" en „volkspartij" is gelukt. De grootste regeringspartij, dr. Adenauers Chris ten-Democratische Unie, heeft de af gelopen weken al een paar keer be- .toogd dat het nieuwe programma geen enkele werkelijke wijziging in de standpunten der socialisten te weeg zal brengen; dit programma zou slechts de bezegeling zijn van wat in feite reeds veranderd was. „Moderne" socialisten als Willy Brandt denken er uiteraard anders over. Zij zien na dit weekeinde niet alleen voor hun partij, maar ook voor zichzelf binnen die partij kansen om aan invloed te winnen. Wanneer straks over de opvolging van de wei- ning tot de verbeelding der kiezers sprekende partijleider Ollenhauer moet worden beslist, zal Berlijns burgemeester zeker tot de kansheb bers behoren.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1959 | | pagina 9