Het herfstbos en de paddestoelen
Nederlander damt met
Rus om wereldtitel
PILOOT STORM ontvoerd in de stratosieer
16
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DONDERDAG 5 NOVEMBER 1959
Vfuclvt uit de Oostjoue
„Veel erger. Vandaar dan ook die
illegale grensoverschrijdingen. En de
zwarte handel betaalt veel te best
om er nu al mee op te houden. Pas
geleden nog hebben ze een complete
klopjacht op touw gezet in de bossen.
Ik kan het U straks wijzen, wij ko
men er langs..."
„Heel graag. Ik geloof dat U zo'n
beetje mijn reddende engel bent".
Zij barst- in lachen uit.
,,lk begrijp het al U bent filmer
van het Wereldnieuws en U bent op
zoek naar spannende gebeurtenissen
niet?"
„Zo ongeveer is het dat wel, maar
niet helemaal", antwoord ik. „Ik film
voor de filmotheek van de Loew
Studio's. U zult waarschijnlijk nooit
van Jefs Bogar hebben gehoord, maar
ik ver-wed er wat onder dat U een
respectabel aantal kilometers van
mijn films hebt gezien".
laat me in het duister tasten,
door JEFF BOGAR
maar het klinkt reuze interessant.
Vertelt U eens..."
„Heeft U nooit eens een van onze
Barbara Cormiclt-Greg Chivers-films
gezien met enorme branden, waters
nood, natuurrampen? U weet wel...:
vulkaanuitbarstingen, aardschokken,
revoluties en ga-maar-door".
„Dat heb ik zeker! De hoofdrolspeler
slaat zich er altijd doorheen zonder
dat zelfs maar zijn kapsel in de war
raakt
„Dat is omdat de ster in Hollywood
blijft en omdat ik de achtergrond-
projectie verzorg, 't Is een ingewik
kelde procedure, maar duar komt het
in grote lijnen op neer. De sterren
zelf mogen niet in de buurt van vuur
spuwende bergen en revoluties ko
men. De verzekeringsmaatschappijen
willen er niet aan".
„En nu bent U dus bezig met deze
eh acbtcrgrondfilmerij voor
een film over Berlijn?"
„Ja. Maai-, ditmaal zit er nog meer
aan vast. Films worden op een zon
derlinge manier in elkaar gezet,
Weet U. Ons is ter ore gekomen dat
de Engelse Arthur Rank studio's be
zig zijn met een vervolgverhaal op
The Third Man, dat in Berlijn af
speelt. En nu wil Sam Loew ook
een film maken die zich in Berlijn
afspeelt in ieder geval een film,
die in het huidige Duitsland speelt.
ITij zoekt het in een smokkelverhaal.
Als hij aan een demarcatielijn denkt,
associeert hij die onmiddellijk met
al-maar-.smokkelende, lieden óver cn
weer. En smokkelen moet het zijn,
want smokkelgesehiedenissen zijn al
tijd een goudmijntje. Maar het ver
velende is; dat..."
„Zo te horen vindt U 't heus zo ver
velend niet
„Zo grappig is het anders ook niet,
al zitten er dan wel amusante kan
tjes aan. Hollywood is een heel eindje
hier vandaan. Wij weten nauwelijks
wat er allemaal in New York ge--
beurt, laat staan in Oost-Duitsland.
Mijn baas staat erop, 'dat deze film
door moet gaan; de publiciteit is al
op gang. ïnterzohe gaat het heten,
ïnterzone, de gróte smokkelfilm van
het IJzeren Gordijn. Maar geen
ouwe kost, zegtae. Geen ouwé foefjes.
De film moet op-en-top actueel ztjn.
Wat wij moeten hebben is het ver
haal van de internationale contra
bande, die op dit moment plaats
vindt..."
„En nu heeft hij U dus hierheen
gezonden..."
„Met een dubbele opdracht. Ik rrïoet
i ditmaal niet alleen de achtergrond
jes schieten. Ik ben de Ideeën-Man
erbij. Duitsland is rustig op het
ogenblik en in de kranten lees je ook
al niets bijzonders. Ik word geacht,
beneden de oppervlakte te graven
en er achter te komen, wat er van
daag de dag gesmokkeld wordt en
hoe. Aan de hand van mijn films en
mijn verhaal kunnen de lui in .het
eekhoornkooitje dan..."
„In het wat?" valt zij mij ïn de
rede. 1
.,'t Eekhoornkooitje de scenario
afdeling. Die kunnen aan de hand
daarvan dan een verhaal in elkaar
zetten. Snapt U? Dus doet U mij
een plezier en vertel mij alles wat
U weet. Wat gebeurt er tegenwoor
dig allemaal? Alsjeblieft komt U me
niet aan boord met 't afgezaagde
ouwe verhaaltje van de gesmokkelde
atoomgeleerde. Zegt U het maar.
Mensensmokkel is al verouderd, ver
onderstel ik?"
„Die Is op z'.n minst al drie jaar ge-:
leden afgelopen".
„Vreemde valuta? .Oostmarken?
Westmarken?"
„Dat heeft z'n beste tijd ook al ge
had. De markt is er mee over
stroomd.
„Wat dan wel? In Berlijn zelft lijkt
alles morsdood".
„Ik weet het. Ik heb er mijn verlof
doorgebracht en het was er zo vre
selijk saai dat ik vier dagen eerder
dan ik van plan was terugkwam.; Het
Enige dat ik voor U zou kunnen doen
als U in Helmstedt zou willen aan
komen is U een paar introducties
teven voor onzo Intelligence. Zou U
aarrheö geholpen zijn?"
„Dat is prima!"
„Maar ik moet u wel waarschuwen",
zegt zij lachend, „als U een spion
bent in de vermoming van een Ame
rikaans plutocraat dan is U er ge
weest! Onze jongens zijn erg bij de
pinken......".
„Ik geloof, dat ik. een eventuele test
wel aandurf".
„Goed. Ik zal U hun namen geven.
Zoek hen maar eens op dan. Ilt bel
hen eerst wel even op".
„Ik zou uw nummer ook graag wil
len hebben".
,,'t Is geheim. Het staat niet in het
telefoonboek".
„Reden tc meer om
„Wacht eens even daar heb je
*t" onderbreekt zij.
„Heb je wét?"
„Dat bos waar ik het over had".
Dat is dan ook alles dat er te zieri
valt. Het terrein dat zij mij aanwijst
is misschien wel een der meest dra
matische begrippen in de huidige we
reld. Het is waar het IJzeren Gor
dijn in een miljoen naaldbomen te
recht komt. Het is de moderne af
scheiding tussen oost en, west. Ten
oosten meiwan is de enige speldeknop
van het westelijk territorium: een
sector in Berlijn, een eilandje in het
hart van de oostzone. Dit hier is de
lijn die Europa hoofdpijn bezorgt; zij
is Duitslands schaamte en zij is hel
eentje van elke dollar in Amerika's
beurs. Het gekke is, dat, als je het
niet wist, er niets is waarop je zou
kunnen afgaan. Het is een massa bo
men; anders niet.
Het is een gewoon bós van sparren
en dennen, kilometers lang. Het hout
is juist voldoende uitgedund om vrij
baan voor de spoorweg te maken;
maar meer ..ook niet. En wij zitten zo
half eh half in een strook niemands
land, waar wij voorbij eeri klein sta
tion, genaamd Mariendorf, met een
slakkegangetje doorheen sukkelen.
Oostduitse autoriteiten zijn in de
trein gekomen. Die kan nu elk ogen
blik stoppen voor zolang, zij willen.
Dan gaan zij er uit en komen de
Westduitse autoriteiten erin. En dan
gaat de trein weer verder, naar
Helmstedt, de eerste stad die zij aan
de andere kant van de grens zal aan
doen.
Dit is interessant. Mijn reisgenote,
Lorna Pitt, luitenant van politie van
Publieke Veiligheid, te Helmstedt,
wijst mij hoe de grenslijn zich als een
slang door het hart van deze houten
gordel kronkelt.
„Geen wonder dat 't eenvoudig ge
noeg is om even over te wippen, over
en weer", zeg ik.
„Niet zo eenvoudig als U wel denkt.
Als U nu een kijker had......"
„Ik reis nooit zonder".
„Stel dan eens in op dat lichtgroene
.,Ja ik zie het Het is een hut".
„Een MG. post. bedoelt U. x) Ver
derop is er weer een. En daar rechts,
bovenaan die sparren, vlak bij de
top, is een observatiepost met een
zoeklicht. En zo ga maar door. Het
zit er hier vol van". Wordt vervolgd
ONDER ZEELANDS HOGE HEMEL
(Advertentie)
TWINTIGMAAL KOEPERMAN-VAN DIJK
Een wereld van inspiratie
voor kleur, lijn en compositie
Herfst, zonder een praatje over paddestoelen, dat is tegenwoor
dig zo goed als ondenkbaar. Zo goed als bet vijftig jaar geleden
ondenkbaar was, dat ook maar een heel klein percentage van de
lezers van een dagblad zicb daarvoor zou kunnen interesseren.
De tijd is op dit punt wel zeer veranderd. Nu horen deze wonder
lijke verschijningen in bet plantenrijk er zeker bij. Dat ligt niet
alleen aan een verhoogde interesse op biologisch gebied, een zo
sterk vastlopen op de terreinen, die al door en door zijn onder
zocht, dat men noodgedwongen naar nieuwe onderwerpen moest
zoeken. Ten eerste is nog geen enkel terrein grondig, tot op de
bodem doorzocht, maar ook leidde de verdieping van het onder
zoek der hogere planten er vanzelf toe, ook de lager staande de
sporeplanten in dat onderzoek te betrekken. En toch ligt aan die
interesse voor paddestoelen buitendien een geheel andere oor
zaak ten grondslag.
Wij mogen gerust stellen, dat het
vei'schijnen van het impressionis
me in de kunst en de 'ontwikke
ling er van tot de hedendaagse
abstracte kleurencomposities ons
volk in brede lagen gevoelig heeft
gemaakt voor kleur en vorm. En
al heeft vandaag de kleur het in
de kunst gewonnen.van de vorm,
we mogen dit als een tijdelijk ver
schijnsel rekenen, waarover we
ons niet ongerust behoeven te ma
ken, Kleur, lijn en composities
van beide zullen altijd om. de
voorrang blijven strijden en de
slinger zal nu wel spoedig weer
overslaan naar een voorkeur voor
uitbeelding van de vorm. Het
mooie is, dat men voor alle drie,
kleur, lijn en compositie een we
reld van inspiratie kan vinden in
de wereld van de paddestoelen.
Hoewel we óns dus de eveneens
kleurrijke, lijnenrijke herfst met zijn
overweldigende rijkdom aan compo
sities niet meer zonder paddestoelen
kan denken, heeft 1959 oris bijna
zulk een paddestoelenloze herfst
voorgezet. Ook voor wat dit betreft
is 1959 een recordjaar geworden. Nog
nooit eerder kwamen op liét Rijks
herbarium tc Leiden zc weinig pad
destoelen binnen, als dit jaar. De
herfstvakantie had mij daar ge
bracht, nieuwsgierig als ik was naar
dé resultaten van de opzending van
mijn „koeienvlaai" van het Oost-
Schengen. Persoonlijk mocht ik ken
nis nemen van dit in cultuur geno
men „voorwerp", door de prepareer
microscoop het schitterend cn „kleu
rig „miniatuur-landschap" bekijken
aan de oppervlakfee en vernemen, dat
men er niet minder dan vijf belang
wekkende paddestoelen op had aan
getroffen, n.l. Ascobolus furfuraceus,
Lasiobolus pilosus, Pilobolus kleinü
en nog twee voor Nederland nog
nooit vermeld n.l. Humaria corota en
Scutellinig. spec.
Dit laatste betekent, dat men de
soort nog niet heeft kunnen thuis
brengen. De titel van ons stuitje had
dus ook kunnen zijn: de Zeeuwse koe
en de paddestoelen. De vraag was
daar verder: Wat zullen de late
herfstregens nog aan het slechte
paddestoelenjaar kunnen verande
ren
Een belofte
We hebben toen rriaar eens een bos
opgezocht en zijn eens poolshoogte
gaan nemen. Dicht bij huis hadden
we bundels inktzwammen uit de bo
dem zien schieten. Ongetwijfeld hield
dateen belofte in, zöals ook de
prachtige kleuren in het stervend,
gebladerte van de bomen, die we in
trein en bus passeerden. Zelfs bij
het gedempte licht, gefiltreerd door
een dek van regenwolken, gaven de
lagen afgevallen blad van tamme
kastanjes zoveel gouden straling op,
dat we met de ogen moesten knippe
ren als we te sterk daartussen naar
de „kinderen der duisternis" speur
den. Tevergeefs echter. Ondanks het
vele gevallen nat. dat aarde, blad en
mos "deed opzwellen hadden de zwam-
draden in de bodem geen kans ge
zien (althans tot nu toe) de vrucht
lichamen (zo zij er althans waren)
boven de grond te stuwen.
Eén zwam .maakte daarop een
uitzondering en die zagen we nu
juist niet graag; de brutale hout
bederver, de; bruine Honingzwam
zagen we op vele plaatsen (maar
dat is dan ook een houtzwam)
naast boomstompen uit de grond
opduiken en nog wel in dikke
bundels. Maar ook de houtzwam-
men bleken zeldzaam. We vón
den daarnaast, als we goed ge
teld hebben, maar vijf en de'
meest gewone: de Rode en de Ge
le zwavelkoppen, de Violette
Korstzwam één van de meest
DOUR A
BAREND ZWERFMANS J
fraai gekleurde en gevormde on
der de verder vrij onooglijke
korstzwammen en voorts de twee
soorten Elfenbankjes, die met de
wite rand Polyporus adustus en
die met de vele kleurige ringen
Polyporus versicolor.
Andere exemplaren
Toen we zo ijverig, naar houtzwam-
metjes speurden vonden we toch ook
nog een heel enkele aardzwam, in
totaal over onze-lange speurtieht ge
rekend slechts een viertal. Eén exem
plaartje van de Roestvlekkenzwam,
Collybia maculata, twee kleine grijze
Mycena's (jvaar er anders honderden
van bij elkaar kunnen staan in de
uitgestrekte mosbodem) een vijftal
Valse dooierzwammen met de prach
tige tint van een diepgekleurde ei
dooier en tenslotte, op de grens van
oktober en november wel héél laat in
de weer een prachtige groep, half
heksenkringvormig, van jeugdige
Vliegenzwammen! Een verrassing,
waax'op wij nu bepaald eens niet
hadden gerekend. Anders één onder
de vele soorten en vlug genoteerd,
gaf deze zwam ons nu aanleiding
lang van zijn prachtige vorm, de
smetteloos witte steel en de diep ver
miljoenrode hoed te genieten. De
zeven exemplaren waren alle nog dik
bestrooid met de witte brokjes van
het bij de groei doorbroken vlies, dat
de helle paddestoel in zijn jongste
stadium omhulde, in een kenteken
van vele Amanieten, de groep, waar
de vliegerzwam toebehoort.
Met deze late vondst was onze dag
toch nog goed. Op de terugweg, met
wat meer wind, met wat meer geruis
tussen de natte glimmende stammen,
wat meer dwarrelende blaadjes en
tenslotte een hevig gekras van een
troep overvliegende zwarte kraaien,
bleek heel duidelijk, dat het wel de
gelijk volop herfst was, al waren ér
dan (nog) geen paddestoelen. Wie
weet, de vliegezwammen schijnen dit
te bewijzen, kunnen toch nog padde
stoelen te voorsclüjn komen, als het
weer zacht blijft. Ook al is de helft
van de herfst al bijna gepasseerd.
1319. De agenten, die zo
gélukkig waren de afgele
gen nederzettingen der in-
landers te bereiken, ston
den voor de moeilijke taak
de groene mannen ervan te
overtuigen, dat de bedoe
lingen van Val Marian be
ter waren dan die van Zo-
rin. Voor hen was iedere
blanke man een indringer.
Deze agenten waren echter
speciaal opgeleid en ston
den dus niet dadelijk met
de mond vol tanden. De
achterdochtige houding ver
anderde weldra in een van
groeiende intéresse en zo
slaagde bijvoorbeeld agent
Baryl erin het opperhoofd Zitos geheel voor
zijn plannen te winnen. Deze groene vechtjas
had een gruwelijke hekel aan Zorin en zou
niets liever zien, dan dat de moordenaar van
de grote Antar zo spoedig mogelijk met zijn
roofzuchtige benden het land uitgejaagd wer
den- Hij was dan ook bereid Baryl zoveel mo
gelijk te helpen. Toch hadden ritet alle agen
ten evenveel succes. Sommige werden door
Zorin-volgelingen „op heterdaad" betrapt en
zonder veel omhaal naar Zorin gesleept.
Zal Nederland verloren
terrein heroveren
(Red. L. Anderson)
Op 14 november begint in Ras-
land de uit 20 partijen be
staande match om liet wereld
kampioenschap dammen tussen
de titelhouder Koeperman(37)
en zijn Nederlandse uitdager,
de Wageningse ingenieur G. E.
van Dijk (35). Het ware een
slag in de lucht zich aan een
voorspelling over de einduitslag
te wagen. Over Koepermans
huidige vorm is weinig bekend,
maar evenals voor zijn match
tegen Deslauriers het geval was
zal- zijn voorbereiding voor de
komende ontmoeting wel bij
zonder intensief zijn geweest.
Deze training beperkte zich des
tijds niet alleen tot 't dambord,
doch op het dagelijks program
ma stond o.a. het maken van
wandeltochten en éen frisse
duik in de Dnjepr, Lichamelijk
en geestelijk volkomen fit ver
scheen de Rus aan de start en
ongetwijfeld treft Van Dijk een
zelfde Koeperman tegenover
zich, waarbij de mogelijkheid
bovendien niet is uitgesloten,
dat Iwan op het dambord nog
een zorgvuldig voorbereidende
Loenik IV zal trachten te lan
ceren. Bij een ontmoeting tus
sen Oost en West moet men im
mers op dergelijke surprises
zijn voorbereid.
Wat zal Van Dijk hier tegenover
stellen? Zijn speelwijze is genoeg
zaam bekend. Zowel offensief als de
fensief speelt hij zeer sterk en elke
spelvorm is hem vertruowd. Géért
van Dijk is het type van de nuchtere
en degelijke Hollander, die het nemen
van onnodige risico's liever uit de
weg gaat, maar die als het moet zijn
tegenstander op felle wijze kan at
taqueren.
Het toeval wilde, dat schrijver
dezes in de laatste ronde om het
persoonlijk kampioenschap van
Nederland 1958 tegen Van Dijk
moest uitkomen. Keiler bad het
toernooi beëindigd met 20 punten,
Van Dijk stond op 18. Slechts
door zijn partij te winnen kon
Van Dijk nog met Keiler gelijk
eindigen. Het werd een partij om
nooit te vergeten. Als een leeuw
trok hij ten aanval; wij trachtten
onze sportieve plicht ten opzichte
van Keiler zo goed mogelijk to
vervullen en gingen do verwikke
lingen dus niet üit de weg. Na d(
42e zet kwam het tot de volgen
de stand. Zwarts laatste zet was
4-9?
Wit verzuimde nu de volgende remi
secombinatie: 33-29, 36-31, 46-41, 26-
21 en 21x3. Na. deze gemiste kans
ging het snel bergafwaarts. Na de
52e zét klaterde het applaus op voor
de overwinnaar Van Dijk, wien wij
zij het ongewild en naar later zou
blijken een handje hadden gehol-
ien bij de verdere bestijging van de
:amp?oensladder.
In de lierkamp met Keiler zegevierde
Van Dijk met 1-5 en wérd hij dus
voor de eerste maal kampioen van
Nederland. De volgende stap van Van
Dijk —as het winnen van het kandi
datentoernooi, dit jaar in Monaca
gehouden. Hij zegevierde met 9 pun
ten voor Oscar Verpoest (België)
met 7 punten, R. Delhou (Frankrijk)
met 6 punten en last but also least
voor Agliardi, de invaller uit Mona
co met 2 punten.
In zekere zin is de „Challenge mon
dial" een mislukking geweest. De 18-
jarige Russische kampioen Tchego-
lew verscheen niet tijdig op het ap
pel, tengevolge van moeilijkheden
met de visa. De Canadezen misten
eveneens de boot door niet eens in te
schrijven; de Zwitserse kampioen
verkoos de bergen boven de Riviera.
De weg voor onze landgenoot was
dus reeds behoorlijk geplaveid, want
de sterkste speler van het gezelschap
was zodoende reeds bij voorbaat Geert
van Dijk. Toch is het winnen van
een dergelijk tóern'ooi waarbij zulke
grote belangen op het spel staan een
uitstekende prestatie.
In elk geval heeft Van Dijk nog
nooit zo dicht bij de wereldtitel
gestaan als thans en hem kennen
de zijn wij ervan overtuigd, dat
Koeperman iets zeer bijzonders
zal moeten laten zien om Van
Dijk to verhinderen deze kans te
grijpen. Dus toch een schuchtere
voorspelling? Psychologisch heeft
Van Dijk het voordeel in de posi
tie te verkeren van de partij, die
niets te verliezen, maar alles te
winnen heeft.
Van veel belang voor het verloop
van de match zal zijn,- wie de eerste
klap zal toebrengen. Deze zal be
langrijk meer waard zijn dan een
daalder, of een roebel. Koeperman
heeft het voordeel van het spelen op
eigen bodem, maar'de vraag, rijst of
hij zich kan onttrekken aan een
zekere verliesangsty welke hij des
tijds in zijn match met Deslauriers
kónden bespeuren. In zijn land ver
tegenwoordigen successen op sport
gebied een bijna, tastbare waarde;
dit kan stimuleren maar in bepaalde
omstandigheden ook deprimeren.
Deslauriers werd voornamelijk gesla
gen, omdat hij zich tengevolge van
Koepermans tactiek te vaak het ver
leiden. tot onbezonnen reacties, die
medogenloos werden afgestraft.
Van Dijk heeft belangrijk meer zelf
beheersing clan de kleine Canadees.
Tegenover het opportunisme Van de
laatste staat de wetenschappelijke in
stelling van de Hollander. En waar
al deze bijkomende factoren zulk een
enorme invloed op het verloop van
een belangrijke ontmoeting uitoefe
nen, zijn wij geneigd Van Dijk een
groter kans op succes toe te schrij
ven dan Deslaureirs.
Tenslotte: Koeperman en Van Dijk
hebben iets met elkaar gemeen, te we
ten de. gave een stand op juiste waar
de te taxeren, een kwestie van fee
ling om uit twee of meer ogenschijn
lijk gelijkwaardige zetten de beste te
kiezen. KoepermanVan Dijk be
looft te worden een ongemeen boei
ende ontmoeting tussen twee groot
meesters, waarbij vooral op het spel
staat het zo langzamerhand door
Nederland volkomen verloren terrein
op Canada en Rusland in één slag
terug te winnen.
