Prins Bernhard: Nederlandse klachten over
inschrijvers in het buitenland
Adembenemend officieel rapport
over ,duik van Boeing'
KLANKBORD
NEDERLANDSE KOLONIES IN
BRAZILIË BREIDEN ZICH UIT
FRANSEN BETALEN „DUBBEL'
VOOR NEDERLANDSE MELK
DONDERDAG 5 NOVEMBER 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
S
„We doen het liever toch maar niet"
Z. K. H. prins Bernhard is woensdag
ran zijn Zuidamerikaanse reis op
Schiphol teruggekeerd
De prins werd begroet door E. M. de
koningin en de prinsessen Irene en
Marijke
(Van een onzer verslaggevers)
„Ik heb U, geheel los van mijn reis, iets te zeggen dat- ik zeer
belangrijk vind", aldus prins Bernhard gistermiddag ;tijdens een
persconferentie op Schiphol na de terugkeer van zijn Zuidameri
kaanse reis. „Ik heb nu in de laatste weken verschillende landen
bezocht: de Soedan, Tanganyika, Turkije, ik kom zojuist terug
uit Brazilië en Peru. Bijna overal heb ik klachten gehoord van
Nederlandse vertegenwoordigers. Nederlandse bedrijven schrij
ven dikwijls in voor bepaalde projecten. De Nederlandse in
schrijver is dan niet de laagste inschrijver, maar krijgt niette
min dikwijls een contract, omdat men in die landen vertrouwen
heeft in het Nederlandse kunnen. Enkele weken later echter
trekt zo'n inschrijver zich terug. „We doen het liever toch maar
niet", zeggen ze. Vermoedelijk blijkt dan achteraf, de winst
tegen te vallen. In zo'n geval kunnen ze beter niet inschrijven.
Zo iets doet Nederland dermate veel kwaad, dat het met woor
den niet te beschrijven is. Ik heb zowel van Nederlanders als
van plaatselijke autoriteiten gehoord, wat een slechte indruk dit
maakt Ik wilde U dit vertéllen, opdat de aandacht hier eens op
wordt gevestigd", aldus prins Bernhard.
De prins was tegen twee uur woens-
dagniiddag op Schiphol aangekomen
nit de Verenigde Staten. De konin
gin en de prinsessen Irene en Marij
ke waren op Schiphol ter verwelko
ming, alsmede de ambassadeurs van
Peru en Brazilië. De eerste woorden
van de prins golden prinses Irene.
„Gefeliciteerd met je tentamen".
Kort na aankomst belegde prins
Bernhard een persconferentie, waar
in hij het doel van zijn reis en zijn
bevindingen uiteenzette.
Tijdens zijn vorige reis naar Bra
zilië in februari van dit jaar was
prins Bernhard ziek geworden en
had hij daardoor zijn voorgeno
men bezoeken aan Nederlandse
emigrantenkolonies moeten af-
zèggen. „Ik heb toen, gezien de
gTote teleurstelling ook voor
mij direct beloofd later in het
jaar opnieuw te komen. Dat was
de aanleiding tot deze reis, die
bijzonder interessant was maar
wel vermoeiend.
De prins had uitgerekend, dat hij en
zijn gezelschap sinds het vertrek op
19 oktober 16 nachten van bids ge
weest waren en dat zij daarvan er
twaalf in verschillende plaatsen
hebben doorgebracht c-n nog eens
drie in een vliegtuig. „De ontvangst
is overal even hartelijk geweest en
heeft alle vermoeienissen goedge
maakt. Mijn totaalindruk van deze
nederzettingen ïs, dat zij over het
algemeen redelijk welvarend zijn".
De prins vertelde, dat de grotere ko
lonies alle uitbreidingsplannen heb
ben. Deze zijn ook nodig, omdat ten
eerste de zoons van de kolonisten
straks zelf een eigen bedrijf moeten
kunnen hebben. Voorts, omdat men
moet oppassen, niet achter te raken
bij het steeds hoger wordende peil
van de landbouw in Nederland. De
prins pleitte dan ook voor handha
ring van de Nederlandse landbouw-
consulent. Als derde noodzakelijk
heid voor uitbreiding zag hij het feit,
dat er geregeld nieuw bloed moet ko
men In deze vrijwel gesloten Neder
landse gemeenschappen.
De gereformeerde kolonies Cas-
trolanda en Carambeï hebben
6.000 ha grond aangekocht voor
uitbreiding. De rooms-kathÓÜéke
kolonie Holambra heeft optie op
50.000 ha en de kolonie in Monte
Alegre, waarvan alle bewoners
lidmaat zijn van de Gereformeer
de Kerken houdende artikel 31.
wil eigen grond kopen. Op het
ogenblik zit men op gepachte
grond van de enorme papierfa
briek van de fa. Klabin, die deze
kolonie, naar de prins vertelde, op
een niet genoeg te waarderen 'ma
nier heeft geholpen ep nog helpt.
Zonder geld alleen
armer worden
Het grote probleem bij deze uitbrei
dingen vormen de kosten. Prins
Bernhard was van mening, dat bier
voor grote leningen nodig zijn. Hier
voor zijn nu onder meer besprekin
gen gaande met het „Development
Loan Fund" in Washington. Prins
Bernhard meende echter, dat naast
Nederland ook liet ontvangend land,
Brazilië-»in dit geval, met kapitaal
over do brug moet komen.
POES ALS VERSTEKELING. De
familie H. van Dijk, die in het sta
tion t.e Stavoren woont, deed een
poes die niet zindelijk was, over aan
een veehouder te Koudum. Een ma
troos van de dienst Stavoren-Enkhui
zen, de heer K. van der Veen die in
Koudum woont, nam de poes mee en
leverde het dier daar af. Enkele da
gen later zag de heer S. Beeksma,
ambtenaar bij de spoorwegen te Sta
voren, die op een ochtend dienst deed
te Molkwerum, de poes tegen de tijd
dat weer een trein naar Stavoren
vertrok op een onderstel springen.
De heer Beeksma meldde het meerij
den van de poes telefonisch aan het
station Stavoren waar men de aan
komst van de trein gadesloeg. Het
bleek dat de viervoeter heelhuids was
overgekomen. Poes stapte bedaard
"net perron op en begaf zich naar
haar oude kosthuis. Zij had het mot
to van de spoorwegen, veilig, vlug
en voordelig in praktijk gebracht.
„Difc profiteert immers ook van de
kennis en ervaring van deze boeren",
aldus de prins, die had horen zeggen,
dat de Brazilianen iedere Nederland
se boer een school noemen.
„Alles bij elkaar kan men zeggen,
dat éls alle uitbreidingen tot stand
komen en éls er een oplossing voor
het kostenprobleem wordt gevonden,
er in totaal in do komende tien jaar
flililiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiililiiy
Vragen over Mexico
en Kopenhagen
H Tijdens de persconferentie op
s Schiphol maakte een der aan-
wezigen de vergissing, de
H prins ook nog te vragen naar
M zijn ervaringen in Mexico.
Breed lachend zette prins
H Bernhard dit recht. Helemaal
niet erg. Ik zal U dit vertel-
len: in Los Angeles vroeg een
journalist aan mijn secretaris,
dr. De Graaf, hoe nu eigenlijk
het klimaat was in Ko-
H penhagen.
Ilillllllllllllllllllllllllllillll
lllllllllllllllllülll
bijvoorbeeld plaats is voor 800 boe
rengezinnen. Maar dat is clan ook
wel het maximum, dat alleen onder
haast ideale omstandigheden zal kun
nen worden bereikt", aldus prins
Bernhard.
Van individuele emigratie naar Bra
zilië verwachtte de prins niet zo veel.
Hij maakte een uitzondering voor
het echte pionierstype met vakkennis
en de mentaliteit om gebruik te ma
ken van de kansen die een jong
groeiend land biedt.
„Maar voor de meesten zullen de zo
heel andere levensomstandigheden en
do taal een bezwaar blijven. En als
zij moeilijkheden krijgen is er geen
kolonie van landgenoten om hen op
te vangen. Voor emigratie naar Bra
zilië is geld nodig. Wie denkt, er
zonder kapitaal rijk te worden, ver
gist zich. Hij kan alleen nog armer
worden".
Het Wereldgebeuren
UITVOER VAN HOOI THANS VERBODEN
Vooruitziende boeren
kochten Normandisch hooi
(Van onze correspondent in Parijs)
Toen de eerste Nederlandse melk In
Parijs arriveerde liepen we met ons
hoofd omboog. Dank zij „ons" had
den do huismoeders immers weer
melk. Dank zij „ons" konden er zui
gelingen van do ondergang worden
gered. Menigmaal riep men ons toe:
„Danltzïj jullie hebben we weer kof
fie met melk". Ons prestige groeide
en nederig antwoordden we dan, dat
ook een klein land groot kan zijn.
Iets beter wisten we zo gauw niet te
vinden.
Sedert enkele dagen buigen we ons
hoofd weer wat dieper en wö gaan
een straatje om teneinde drie zuïvel-
winlcels te ontlopen, want hoewel
de Fransen nog niets hebben kunnen
aanmerken op de kwaliteit van de
Nederlandse melk halen ze hun
schouders op over onze uitgekookt
heid, ook zakelijkheid. De Franse
pers heeft namelijk ontdekt, dat in
zakenpraktijken de Nederlanders
geen evenwichtige partij zijn voor de
Fransen.
Het grote avondblad „Paris-Pres-
se" slaakte hierover de volgende
diepe verzuchting,- „Die Nederland
se melk, die zo keurig en netjes ar
riveert in citerne-wagens kost ons
tweemaal erg duur. Het vocht
werd geproduceerd door koeien van
Nederlandse ras en Nederlandse
nationaliteit, gevoederd met
hooi, geïmporteerd uit Normandië.
Inderdaad! Toen in het begin van de
zomer scheen, dat de droogte zich
lang in West-Europa zou gaan huis
vesten waren Nederlanders er even
vroeg als hun kippen bij: de regering
adviseerde de importeurs in Frank
rijk al het beschikbare hooi op te ko
pen. Die uit Normandië lachten: gras
hadden ze immers ieder jaar te veel!
Hun mening veranderde echter naar
mate de zomer voortschreed.
Maar toen de Franse regering, wak
ker geschud door de landbouworga
nisaties een maand geleden besloot
de uitvoer van hooi aan vergunnin
gen te binden, was bet al te laat:
hooi was onvindbaar geworden. Het
kost nu 15.000 frs. per ton tegen
4000 frs. in het begin van de zomer.
Omdat melk in Nederland in bet al
gemeen wat duurder is dan in Frank
rijk moest Frankrijk niet alleen de
douanerechten laten vallen maar bo
vendien de invoer nog subsidiëren
met 5 frs. per liter. Misschien wor
den we ook nog wel gedwongen om
Wateler-vredesprijs voor
opbouwfonds
jeugdherbergen
De Camegie-stichting in Den Haag
heeft de "Wateler-vredesprijs voor '59
toegekend aan de „Stichting opbouw
fonds jeugdherbergen in Nederland"
uit waardering voor haar streven, het
in de oorlog verwoeste net van jeugd
herbergen In Nederland weer te her
stellen en aldus mede te werken aan
de voor de internationale toenadering
belangrijke bevordering van het con
tact tussen de jongeren in de ver
schillende landen.
De Wateler-vredesprijs is ingesteld
door de heer J. G. D. Wateier, in le
ven directeur der Oranje-Nassau-
hypotheekbank te Den Haag, die bij
zijn overlijden zijn vermogen heeft
vermaakt aan de Carnegie-stichtïng,
onder beding, dat uit net revenu
jaarlijks een vredesprijs zou worden
toegekend aan degene, die op eniger
lei wijze de zaak van de vrede het
beste zou hebben gediend of die zou
hebben bijgedragen tot het vinden
van de middelen ter bestrijding van
de oorlog. De toekenning geschiedt
beurtelings aan een Nederlander en
aan een buitenlander. Voor het eerst
is.de prijs toegekend in 1931.
de stock melkpoeder terug te kopen,
waarmee we in het voorjaar niet
wisten wat te beginnen en waarmee
we onze handelsbalans wat konden
opblazen".
Al mijn vrienden en kennissen heb
ben plotseling dit knipsel in bun bin
nenzak om het mij te tonen. En daar
sta je dan
Maar onze buurman, de gelukkige
bezitter van zeshonderd hectaren bo
venste beste grond gaf ons weer
lioop, toen hij zei: „Regeren kan te
genwoordig iedereen, maar zaken
doen wil zeggen: vooruitzien. Dat
kunnen jullie. Mijn kop eraf als ik
volgend jaar tien kilo hooi verkoop
Arrestatie in Haagse
moordzaak
De Haagse politie heeft een arresta
tie verricht met betrekking tot de in
do nacht van vrijdag op zaterdag
gepleegde moord op de 32-jarige ge
scheiden vrouw S. A. J. N. die aan
de Nieuwe Haven in Den Haag woon
de. Het is de 31-jarige monteur G.
V., die tot de intieme vriendenkring
van de vermoorde vrouw behoorde.
Tijdens het onderzoek werd ook hij
gehoord, en op grond van het feit
dat zijn aanvankelijk afgelegde ver
klaringen op verscheidene punten te
genstrijdigheden vertoonden, heeft de
politie hem na overleg met de officier
van justitie als verdachte in verze
kerde bewaring gesteld.
Zoals gemeld werd de moord op de
vrouw, die ook bekend stond als
„donkere Mollie", ontdekt, toen een
vriend van haar zich maandagavond
omstreeks half zeven aan haar wo
ning vervoegde en geen teken van
leven ontdekte. De toen gewaar
schuwde politie vond, na via de ach
terzijde van het huis te zijn binnen
gedrongen. het ontzielde lichaam van
de vrouw in onderkleding in de slaap
kamer.
Taak van dr. Veldkamp
nader vastgesteld
Do Staatscourant van woensdag be
vat een beschikking van de minister
van economische zaken, waarbij na
der is vastgesteld de taak van de,
staatssecretaris van economische za
ken, dr. Veldkamp.
De staatssecretaris van economische
zaken zal meer in het bijzonder zijn
belast met de behartiging van
de aangelegenheden betreffende
de middenstand en het toerisme.
de ordeningsaangelegenheden met
uitzondering van het prijzenbeleid.
de aangeledenheden betreffende
de industriële eigendom en
de produktiviteitsbevordering.
Deze beschikking laat onverlet dat
de staatssecretaris zich ook bezig
houdt met de aangelegenheden van
het accountantswezen en met die van
de commerciële televisie.
STERREN „BEWOGEN" TEGEN WIJZERS VAN KLOK IN
Gezagvoerder
greep ter elfder
ure in
Ecu rapport van de Civil Aeronau
tics Board, de Amerikaanse rijks
luchtvaartdienst, is verschenen,
dat bijzondereheden bevat over
liet onderzoek, Ingesteld naar de
oorzaak van de ontzagwekkende
„duik" die een Boeing 707 van
Pan American World Airways
in februari van dit jaar boven de
Noord-Atlantische Oceaan heeft
gemaakt. Er bevonden zich 129
mensen aan boord, do bemanning
inbegrepen. Toen het toestel een
onverwachte „val" van 10.000 me
ter maakte moest de bemanning
Zestig jaar lang hebben Adriaan HiT-
leman en Geertje Kramer uit Noord-
gouwe als man en vrouw lief en leed
gedeeld. Een echtpaar, dat in liet le
ven heeft leren berusten. Dat niet
klaagt over de minder goede tijden,
zoals zij die ongetwijfeld hebben ge
kend. „We zijn altiid gelukkig en
gezond met elkaar geweest". Zo vat
opa Hilleman in enkele woorden dit
'huwelijksleven samen. Die gezond
heid is overigens wel frappant, want
noch de heer Hilleman, nu 83 jaar,
noch zijn vrouw, bijna 83 jaar, heeft
ooit een dokter nodig gehad.
Noordgouwe is het dorp, waar zij
het grootste gedeelte van hun leven
hebben samengewoond. Meer dan
■veertig jaar heeft opa Hilleman in
\de Noordgouwse contreien de
Schouwse boer gediend. Niet altijd
bij dezelfde, maar wel altijd tot te
vredenheid.
alle krachten Inspannen om do
Boeing weer onder controle te
krijgen. Het toestel landde later
veilig op de luchthaven van Gan
der. Enkele passagiers hadden bij
dit gebeuren lichte verwondingen
opgelopen, evenals de tien leden
van de bemanning.
In het rapport wordt verklaard dat
het vliegtuig zelf aanmerkelijke
structurele schade tijdens de val
heeft opgelopen. Alswaarschijn
lijke oorzaak wordt opgegeven dat
de twee bestuurder onvoldoende
aandacht schonk aan het vluchl-
verloop gedurende de afwezigheid
van gezagvoerder Waldo Lynch,
die in de passagierscabïne ver
toefde toen de automatische piloot
onverwachts uitviel. Op dat ogen
blik had gezaggvoerder Samuel
Peters, die als co-piloot fundeerde,
de controle over het toestel. In het
rapport wordt gezegd dat toen Pe
ters door de voorruit keek hij de
sterren zag bewegen tegen de wij
zers van de klok in, hetgeen be
tekende dat de Boeing in een posi
tie lag met de neus naaf beneden
na een halve draai te hebben ge
maakt, dus eigenlijk op zijn rug
vloog.
„IK HEB HET COMMANDO"
Op dat ogenblik slaagde Lynch erin,
na uiterste krachtsinspanning, de
stuurhut te bereiken. Hij vroeg
aan een ander lid van de beman
ning om hem in zijn stoel vast tc
houden. Hij wierp in een onder-
deel van een seconde een blik op
Peters, die met het toestel vocht
om het weer onder controle te
krijgen. Lynch schreuwde: „Ik
heb het commando". Op een or
andere wijze slaagde een lid van
de bemanning er in de riemen van
Lynch vast te maken. Toen het
D
Vertrouwen
Van ïsraëls premier David Ben
Goerion (72) wordt gezegd, dat
hij eens na een van zijn woe
de-uitbarstingen in het parlement
waar bepaalde geluiden van de oppo
sitie hem niet aanstonden, nog grim
mig door de rose-granicten straten
van Jeruzalem liep en daar plots
vertederd bleef staan om een jochie
over het hoofd te strijken en zachtjes
met hem te praten...
Gisteren heeft Ben Goerion onge
twijfeld allerminst reden gehad om
I woedend te zijn. Naarmate er meer
I uitslagen bekend werden van de
dinsdag gehouden parlementsverkie-
I zingen, werd het namelijk duidelijker
dat zijn gematigd-socialistische Ma-
pai-partij aanzienlijke winst had be
haald.
Gistermiddag had de Mapai 41 pro-
cent van de tot toen toe getelde
I stemmen behaald, negen procent
meer dan bij de verkiezingen in 1955.
De enige andere partij die volgens
de toen bekende cijfers ook gewon
nen had, was de oppositionele ultra-
nationalistische Heroet die van 13
op 16 procent van het totale aantal
stemmen was gekomen. De ultra
linkse Mapai'bleef volgens die cij
fers op 7. het liberaal progressief
centrum op 4 procent staan: de
eveneens socialistische Ahdoet Avoda
zag zijn aanhang van acht tot zes
procent van het kiezerskorps dalen.
Van de vier coalitiepartijen heeft dus
alleen de Ahdoet Avoda verliezen ge
leden. Maar die wegen niet op te
gen de grote winst welke Ben Goe-
rions partij heeft behaald.
„verjonging" van het kandi-
datenkorps der Mapai zal ze
ker een belangrijke factor zijn
geweest in deze stembusstrijd, voor
al omdat de namen van de „jonge
ren" die Ben Goerion op zijn lijst
had gezet veelal tot de verbeelding
spreken. De ophef rond het boek van
de 20-jarige Yael Dayan ..Het nieu
we gezicht van Ariel Ron" waarin
toestanden in het Israëlische vrou-
wenleger aan de kaak werden ge
steld, heeft geen merkbare nadelen
opgeleverd voor de verkiezing van
één dier „jongeren", haar (44-
jarige) vader Mosje Dajan, de be
faamde vroegere legeranvoerder. De
kandidaatstelling van Joden uit de
Orient en uit Noord-Afrika (niet al
leen door de Mapai maar ook door
andere grote partijen) heeft onge
twijfeld de „Oriëntaalse" en „Noord-
afrikaanse" indieners van eigen lijs
ten wind uit de zeilen genomen.
M-aar dit zijn allemaal omstandighe
den, betrekkelijk ondergeschikt aan
hét belangrijke feit, dat de kiezers
hun vertrouwen blijven stellen in het
beleid van „vader David", ondanks de
spaanders die zeker ook gevallen
zijn in tien jaar „timmeren aan de
weg". Ook in de kwestie van de wa-
Senleveranties aan West-Duitsla nd
eeft Ben Goerion klaarblijkelijk zijn
aanhang niet teleurgesteld.
In het algemeen had men niet ver
wacht. dat de ultra-nationalisti
sche Heroet, die in 1955 veel suc
ces oogstte omdat zij in haaf pro
gram een aantal punten had opgeno
men die speciaal de „kleine man."
welgevallig moesten zijn, ook nu
weer tot de winnaars zou behoren.
Zoals zij in 1955 een militaire actie
tegen Egypte propageerde, had zij
nu annexatie van westelijk Jordanië
tot een punt van buitenlands partij-
beleid gemaakt. De veiligheid van
Israël is de laatste jaren aanzienlijk
verbeterd en daarop meenden velen
dat deze leuze de partij geen winst
zou opleveren. Misschien was dat in
derdaad het geval; de winst van de
Heroet zou dan misschien toe te
schrijven zijn aan een ander stre
ven van de Heroet: de beperking van
de vakverenigingsinvloed. een punt
waarmee gedongen werd naar de
gunst van de niet-werknemers.
Ben Goerion zal zich als een goed
politicus in de komende jaren
ongetwijfeld mede laten leiden
door de conclusies, die hij aan
de nog steeds toenemende invloed
van de Heroet verbindt. Het staat
wel vast, dat tot die conclusies niet
behoort een opneming van Heroel-
mensen in het regeringsteam...
De oprichting van een nieuwe coali
tie zal overigens zijn eerste taak
zijn, en hij zal in dit opzicht met
vreugde hebben geconstateerd dat
hij het nationaal religieus front (dat
vorig jaar kwaad uit het kabinet
wegliep) dank zij de winst die de
Mapai-partij behaalde niet nodig
heeft. Ilij kan zich na deze verkie
zingen zo verguld gevoelen als de
kleine jongen die hij eens, na een
woede-aanval in het parlement er
gens op straat door de haren streek...
DAVID BEN GOERION
stembuszege -
vliegtuig tot 1800 meter boven de
zeespiegel was gedaald voelde
men enkele zeer zware schokken
die enkele seconden duurden.
Daarna hield de val op en klom
de Boeing vrij scherp omhoog.
Lynch Het de machine tot 10.000
meter klimmen en vervolgde de
vlucht tot Ganger, aldus de be
schrijving.