Stichting van de Arbeid
besprak „spelregels"
voor loonvorming
Méér zorg voor de kerkelijke
archieven en documentatie
KLANKBORD
LANDBOUWBEDRIJFSGEBOUWEN
ALS SOORT MACHINE ZIEN
NATIONAAL-CHRISTELÏJKE
POLITIEK IS NIET IRREËEL
ZATERDAG 17 OKTOBER 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
Zal weer contact worden
opgenomen met regering
In Den Haag zijn gisteren lang
durige besprekingen gehouden
over de vraag of het georgani
seerde bedrijfsleven opnieuw
het gesprek met de regering
over de spelregels voor de
vrijere loonvorming zal openen
of niet. De besprekingen wer
den in de middag begonnen en
zijn tot laat in de avond voort
gezet.
De vakorganisaties zijn namelijk be
paald niet gelukkig met de „nadere
verduidelijking" van de spelregels,
zoals staatssecretaris Roolvink deze
heeft vastgesteld. Men is van me
ning, dat er na deze verduidelijking
van vrijere loonvorming nog nauwe
lijks of in het geheel geen sprake is.
Verwacht wordt dat althans een deel
van het bestuur van de Stichting van
de Arbeid, dat op verzoek van de
drie vakcentrales bijeen is gekomen,
daartegen verzet zal aantekenen. Het
is de vraag welke vorm dit verzet
zal aannemen. De meest gematigde
vorm zou zijn een verzoek aan de
staatssecretaris of aan de regering
te richten om opnieuw de besprekin
gen over de spelregels te openen.
Naar veler mening zou daarvan ech
ter weinig heil te verwachten zijn.
Het is echter geenszins denkbeeldig
dat gisteren tijdens de besprekingen
de vraag naar voren is gebracht of
het bedrijfsleven onder deze omstan
digheden nog zijn medewerking kan
blijven verlenen aan de vrijere loon
politiek.
Vooruitlopende op de besprekingen
van vrijdag in het convent van chris-
telijlc-sociale organisaties en in de
Stichting van de Arbeid, wijdt het
bestuur van het C. N. V. in het ver-
Nieuwe Britse minister
Premier Macmillan heeft de veer
tigjarige Lord Carrington, tot nu
toe hoge commissaris van Engeland
in Australië, tot Brits minister van
marine benoemd. Hij volgt als zoda
nig de graaf van Selkirk op, die
Brits hoge commissaris te Singapore
is geworden.
bondsorgaan De Gids reeds een voor
lopig commentaar aan de nieuwe
richtlijnen van staatssecretaris Rool
vink voor de vrijere loonvorming. In
een bespreking in de verbondsraad
van het C. N. V., zo meldt het blad,
trad aan de dag dat in deze „nade
re verduidelijking" weinig of niets
te herkennen is van de vrijere loon
vorming, zoals die het C. N. V. altijd
voor. ogen heeft gestaan.
Immers het C. N. V. heeft onder
vrijere loonvorming altijd ver
staan een grotere mate van vrij
heid en verantwoordelijkheid van
het bedrijfsleven, een blijk van
vertrouwen in de resultaten van
het overleg tussen de vertegen
woordigers van de bona fide orga
nisaties van werkgevers en werk
nemers. Het is buitengewoon
moeilijk om dit element in de „na
dere verduidelijking" terug te
vinden.
Rotterdamse humor
(Slot van pag. 1
deputatie met enige geschenken om
te danken voor de welwillendheid de
zer stad. Bij de gratie van Rotter
dam mogen wij niet alleen over het
Sloeplan praten, maar wij mogen er
zelfs een,eh inrichting" maken-
Maar de heer Van der Mandele
heeft ridiculiserend gesproken,
zo berichtte de N.R.C. en het
blad voegde er voor de Rotterdam
mers (en voor ons waarschuwend)
het Franse spreekwoord aan toe: het
belachelijke doodt. Ook het Sloe
plan? Het is twijfelachtig. Wij 'heb
ben de indruk, dat het plan zo lang
zamerhand (als plan althans) nogal
levenskrachtig is. zo zelfs dat de
Rotterdamse humor het niet om hals
kan brengen. En het feit, dat men er
daar zo nadrukkelijk over spreekt,
is plezieriger dan wanneer men er
over zou zwijgen
Tegenover de Rotterdamse humor
zouden wij wellicht wat pathe
tisch, maar dat ligt de Zeeuw wel
het „Zeeuws geloof" willen stellen,
het geloof van iemand als dr. Den
Hollander, die nog deze week be
toogde. dat langs de Westerschelde
eminente kansen liggen, vergelijk
baar met die van de Waterweg. En
wij menen, dat de heer Den Hollan
der een man is, wiens gezag ook in
Rotterdam niet aan twijfel onderhe
vig is.
Het Sloeplan is nog jong. Maar in
die luttele jaren is het al een begrip
geworden.
Zelfs voor de Rotterdammers, zo
blijkt nu.
NA VEERTIEN JAAR.... Een 31-ja-
rige tractorchauffeur, die al veertien
jaar lang op zijn poolformulier de
zelfde cijferreeks heeft ingevuld,
heeft deze week eindelijk succes ge
had. De uit6lag die hij veertien jaar
geleden al voorspelde, bracht hem de
hoofdprijs 24.000 gulden. De man,
die in Helsingborg Zuid-Zweden
woont, kon niet nalaten te zeggen:
„Zie je nou wel"
VOORWAARDE. Van de Egyptische
president Gama.1 Abdel Nasser wordt
in Cairo verteld, dat hij erin heeft
toegestemd dat men zijn portret op
neemt in het patroon van tapijten.
Maar omdat hij er bezwaar tegen
heeft, dat zijn verweven hoofd met
voeten wordt getreden, stelde hij de
voorwaarde dat het alleen wandta
pijten mogen zijn.
ERFGENAAM. „Gefeliciteerd met
de geboorte van uw erfgenaam", zei
de directeur van een middelgrote
Duitse fabriek tot een bediende die
hij in zijn „heiligdom" had geroepen.
„Oh, maar het is een heel gewoon
kind", antwoordde het personeelslid.
„Bij dit salaris kan men moeilijk van
een erfenis spreken".
Belemmeringen
Een andere stelling was, dat belem
merende bepalingen van schoon
heidscommissies, bouwverordeningen
e.d. zonder meer funest zijn, daar zij
de gewenste ontwikkeling van de
landbouw tegenhouden. Deze belem
meringen dienen zo snel mogelijk op
geheven te worden. Bepalingen bij
voorbeeld dat de dakhelling van een
landbouwschuur 45 graden moet zijn,
blijken niet langer houdbaar.
In de nieuwe polders worden de be
drijven weer helemaal in het groen
geplaatst. Achter deze beplanting
moet de boer mogen bouwen, zoals
dit in het belang van de bedrijfsvoe
ring gewenst is, aldus de mening van
ir. Herweijer.
Bij de besprekingen, welke onder
meer werden gevolgd door enkele
Tweede Kamerleden, kwam duidelijk
naar voren dat er een algemene
drang is naar verbetering van de be
drijfsgebouwen in de landbouw. De
fiscale afschrijvingsmogelijkheden
vormen echter mede belemmeringen
voor een snelle modernisering van de
bedrijfsgebouwen op de boerderij.
Vanzelfsprekend kwamen ook andere
problemen van de financiering aan de
orde een soepele kredietvoorziening
zal onontbeerlijk zijn.
Op een vraag van het Tweede Ka
merlid Biewenga moest ir. Her
weijer toegeven, dat de aanvanke
lijke regeling voor de bouw bij
ruilverkavelingen geen stimulans
tot goedkopere bouw is geweest.
Bij deze regeling stond het door
de boer te betalen bedrag vast,
Jongen verdronken bij
omslaan van schouw
Tengevolge van het feit dat de la
ding van een schouw begon te schui
ven, hetgeen weer tot gevolg had
dat deze schouw omsloeg, zijn don
derdagmiddag de gebroeders A. J.
en J. P. van Veen uit Alphen aan de
Rijn te water geraakt. De oudste van
de twee broers, de 17-jarige A. J.
van Veen, kwam daarbij onder de
schouw terecht en verdronk. Zijn 16-
jarige broer kon worden gered. De
schouw was geladen met een tien
tal ijzeren goten, bestemd voor een
'warenhuis.
terwijl het rijk de rest betaalde.
Nu de zaak is omgekeerd en het
rijk een bepaald bedrag per ha
betaalt, zijn in een jaar tijd de
bouwkosten 10 tot 20 gedaald.
Het Zeeuwse lid van het forum, de
heer G. M. F. Bom uit Wissenkerke,
deed voor de vernieuwing van ge
bouwen pp pachtbedrijven de sugges
tie het gebouw als een „lege huls"
aan de pachter ter beschikking lp
stellen, zodat hij gemakkelijk de in
deling naar zijn liand en de eisen
van de tijd kan vaststellen.
„OOK DE BOERDERIJ VERANDERT"
Ir. S. Herweijer gaf
blik op de toekomst
In de toekomst zullen voor de grote
akkerbouwbedrijven de grote, hoge
schuren hebben afgedaan. Eenvoudi
ge platte montageruimten of simpele
•machinebergingen, waarbij de vier
kante meters oppervlakte belangrij
ker zullen zijn dan de kubieke me
ters inhoud, moeten er voor in de
laats komen.
leze visie gaf de directeur van de
Cultuur-Technische Dienst, ir. S.
Herweijer, toen hij vrijdagmorgen in
een forumbijeenkomst rond dé ex
positie „Ook de boerderij verandert"
in het Rotterdamse Bouwcentrum,
de discussie inleidde over de finan
ciering en rentabiliteit van land
bouwbedrijfsgebouwen.
Wil de landbouw als bedrijfstak zijn
plaats in de maatschappij behouden,
dan zal men naast verhoging van de
arbeidsproduktiviteit ook moeten
streven naar efficiënte werkruimten.
Ir. Herweijer voorzag, dat evenals
in Amerika en later in Engeland en
Zweden, mettertijd ook in ons land
naast de bestaande bedrijfstypen on
der meer grotere akkerbouwbedrij
ven zullen komen. Hieraan zal het
gebouw aangepast moeten worden.
Dit gebouw moet meer dan tot dus
ver als een produktiemiddel, een
soort machine, gezièn worden.
Ir. Herweijer was in dit verband van
oordeel, dat het ook aanbeveling ver-,
dient zich erover te beraden of in de
toekomst de gebruiker, dus ook de
pachter, de stichting of verbetering
van de bedrijfsgebouwen voor eigen
rekening moet nemen, zoals de aan
schaf van machines.
Bij de modernisering van bedrijfsge
bouwen zal vooral het „doe het zelf",
met leiding en hulp van de vakman,
ingang dienen te vinden.
Nederlandse vrouw in
Denemarken vermoord
Te Skodsborg, in Denemarken, heeft
men vrijdag het ontzielde lichaam
van de 40-jarige Jacoba Bolt, Neder
landse echtgenote van een Deense
aannemer, aangetroffen in de woning
van het echtpaar. De man heeft be
kend de moord te hebben gepleegd in
een vlaag van moedeloosheid.
Direkt na de ontdekking van het
lichaam heeft de politie de man ge
zocht. Een half uur later werd hij
aangetroffen op het strand bij Ore-
sund.
Op het politiebureau bekende Bolt
dat hij zijn in Nederland geboren
vrouw om het leven, heeft gebracht.
Huwelijksmoeilijkheden waren de
oorzaak geweest.
ROMME OP PARTIJRAADVERGADERING K.V.P.
Vrijere loonpolitiek voor
regering moeilijke zaak
Tijdens de vrijdag gehouden partij
raadsvergadering van de Katholieke
Volkspartij heeft de voorzitter van
de Tweede Kamerfractie van de
K.V.P., prof. mr. C. P. M. Ronime,
na eerst de oorzaken van de kabi
netscrisis in december j.l. te hebben
nagegaan, uitvoerig gesproken over
de gevolgen van de nieuwe politieke
constellatie die is ontstaan. De perio
de van de brede basis is afgebroken,
aldus prof. Komme en de socialisten
zijn teruggekeerd in de rol van voor
de Tweede Wereldoorlog, namelijk
de rol van oppositie-
De rooms-katholieke senator zei zich
niet gerust te voelen ten opzichte
van de oppositie op het gebied van
de defensiepolitiek. Hij vestigde
daarbij de aandacht op de in drie
woorden samengevatte stelling van
het partijprogram van de Partij van
de Arbeid, luidend; bekorting mili
taire diensttijd.
Sprekende over de mogelijkheid van
een nauwere samenwerking tussen
de rooms-katholieke en protestants-
christelijke partijen, zei prof. Rom
me, dat voor zulk een samenwerking
de eerste voorwaarde, namelijk de
samenwerking tussen de protestants-
christelijke partijen onderling, niet
is vervuld. Deze voorwaarde is vol
gens hem evenwel bepaald niet de
enige. Misschien, aldus prof. Romme,
staan we binnen afzienbare tijd voor
een gezamenlijk verkiezingsprogram
van de Europese christen-democrati
sche partij. Er wordt namelijk hard
gewerkt aan de grondslag van een
rechtstreekse Europese verkiezing
van het Europees parlement. Hij
noemde dit een aangelegenheid die
men niet uit de weg mag gaan.
De vraag rijst, zo zei prof. Romme
of in deze ervaringen geen aanlei
ding zal worden gevonden om zich
te bezinnen op de vraag of wat in
Europees verband kan ook nationaal
Burgemeester H. K. A. Michaëlis van-
Goes reikte zijn echtgenote de hél-
pende hand bij het nemen van de
..krantenbarrière", die de Lange
'Vorststraat afsloot, voordat de offi
ciële opening van deze herhieuvjde
winkelstraat een feit vjas.
Foto P.Z.C.
Loononderhandelingen in
kleine metaalnijverheid
De vertegenwoordigers der organisa
ties van werkgevers en werknemers
in het carrosserie- en wagenbouwbe
drijf, het isolatiebedrijf en het sme
den- en metaalbewerlringsbedrijf,
met uitzondering van het modelma-
kersbedrijf, hebben in principe over
eenstemming bereikt over een verho
ging van de c.a.o.-lonen met vijf
procent.
In het communiqué van de federatie
van werkgeversorganisaties in de
kleine metaalnijverheid, waarin dit
wordt medegedeeld, wordt voorts ge
zegd dat, voor wat betreft het elek
tronisch bedrijf, partijen tot
overeenstemming zijn gekomen over
een verhoging van vier procent.
De desbetreffende voorstellen zullen
ter goedkeuring worden voorgelegd
aan het college van rijksbemidde
laars. De besprekingen tussen verte
genwoordigers van de BOVAG en de
werknemersorganisaties over de c.
o. en de lonen zijn in een zover g_
vorderd stadium dat eerdaags een
beslissing hierover kan worden ver
wacht, aldus het communiqué.
niet begerenswaard zou zijn. Kan, zo
vroeg liij zich af, de Europese erva
ring niet leiden tot het opmaken van
een gezamenlijk verkiezingsprogram
van nationaal-christelijbe politiek?
Deze mogelijkheid wilde prof. Rom
me niet als irreëel zien.
De vrijere loonpolitiek is voor. de
regering volgens prof. Romme een
moeilijke zaak. Deze loonpolitiek
dient volgens hem gericht té zijn
op sociale rechtvaardigheid en eco
nomische volwaardigheid van de
arbeiders. De regering ondervindt,
aldus prof. Romme, tegenwerking
in haar streven naar gedifferen
tieerde loonpolitiek van de zijde
der socialisten en een deel van de
liberalen, alhoewel prof. Romme
nadrukkelijk stelde, dat prof. Oud
daartoe niet behoort.
STEMMEN UIT DE KERKEN
Ned. Herv. Kerk richtte een
bureau voor documentatie op
Over het algemeen kunnen we niet zeggen dat er grote belaugstellïng is
voor archieven. Enkelen hebben daaraan hun liart verpaud, maar de meeste
mensen beschouwen een archief als oude rommel, waarvan de waarde zeer
twijfelachtig is. Ook voor de kerkelijke archieven is de belangstelling over
het algemeen niet groot. Zij die met deze archieven te maken hebben, in
teresseren zich over het algemeen daarvoor maar weinig, terwijl juist in
die oude stukken een schat van gegevens over het verleden verborgen kan
liggen. Zo kan het voorkomen gelijk het eeu paar jaar geleden gebeurd
is en nog wel in onze eigen provincie dat, wanneer een kast in een con
sistorie ontruimd moet worden wegens een verbouwing, een groot gedeelte
van de papieren die er een eeuw en langer „bewaard" hadden gelegen, als
oud papier werden opgeruimd. Zij die over de kerkelijke archieven gaan,
hebben er gewoonlijk ook te weinig kennis van. Het valt ook niet altijd
mee die oude stukken te lezen en te waarderen. Daarom worden die archie
ven meestal overgedragen van de één aau de ander, zonder dat onderzocht
wordt of het gehele archief wel aan wezig is en zouder dat er iets in gele
Kerkelijke archieven zijn er in de
plaatselijke gemeenten. Ze kunnen
hier zijn van de kerkeraad, van de
kerkvoogdijen en soms ook van ker
kelijke instellingen, die er vroeger in
de gemeente zijn geweest en onder
toezicht van de kerkeraad stonden.
Die kerkelijke archieven kunnen ook
classicaal en provinciaal zijn. Voor
zover het de protestantse kerken be
treft, bevinden de meest belangrijke
archieven zich in de Ned. Herv. Kerk.
Meestal bevatten 2e wel heel oüde
stukken, die soms terug gaan tot de
16e eeuw. In al die archieven ligt
een schat van gegevens uit het ge
meentelijk en kerkelijk leven uit
vroegere tijden. Omdat de kerkera
den zich vroeger niet alleen met spe
cifiek kerkelijke zaken bemoeiden,
maar ook wel eens met die, welke wij
tegenwoordig noemen de burgerlijke,
kunnen we in die archieven soms
stukken vinden, die ons belangrijke
gegevens verstrekken over het leven
invroegere eeuwen.
Toezicht
Die archieven hebben wel een ho
ger toezicht nodig. Het was tot
1951 een deel van de taak van de
kerkvisitatie om er op toe te zien
of wel voldoende zorg aan het ar
chief werd besteed. Nu zijn kerk-
visitatoren beste mensen, die een
warm hart hebben voor het. wel
en wee van een kerkelijke ge
meente waar zij op bezoek ko
men, maar die toeziende taak op
de oude stukken, lag hen over het
algemeen niet en daarom bleef
hun visitatie op dit punt gewoon
lijk beperkt tot de vraag waar het
archief werd bewaard. Nu heeft
ook de Generale Synode een com
missie voor de archieven en een
eigen archivaris, die niet alleen
dc zorg heeft voor de belangrijke
stukken van de synode zelf, maar
ook een toeziende taak over alle
archieven van de Ned. Herv.
Kerk. Er verscheen bijna geen
jaarverslag van deze commissie
of van de archivaris, zonder dat
er klachten in stonden over on
voldoende zorg.
De opstellers van de huidige kerkor
de hebben hierin verbeteringwillen
brengen en daarom hebben zij de
controlerende taak over de archieven
opgedragen aan de provinciale colle
ges van toezicht, waarin de kerk
voogdij-kamers en de diaconale ka
mer samen zitting hebben. Maar
(Zie slot pag. 4 kol. 2)
i Het Wereldgebeuren
Aan laars gelapt
Nu Léon Delbecque uit de gaullis
tische fractie van de Franse Na
tionale Vergadering en daarmee
1 uit de Unie voor de Nieuwe Repu
bliek is getreden, staat hij niet bro
deloos op straat. Vorig jaar toen hij
in Algiers de révolte van de dertien
de mei in het geheim voorbereidde
en uitvoerde, verzekerde hij al: „Ik
ben geen beroepsrevolutionair. Ik ga
straks terug om in mijn onderhqud
te voorzien door wolverkoop." Hij is
namelijk commercieel directeur van
een sroot textielconcern in Noord-
Frankrijk. Hij verliest dus alleen
maar een bijverdienste, nu hij ge
meend heeft, duidelijk te moeten
doen blijken dat hij het helemaal
niet eens is met de nieuwe koers die
de Franse politiek met betrekking
tot Algerije inslaat. Op het balkon
van het gouvernementshuis in Al
giers, waar hij vorig jaar na dertien
mei een tijdlang „zijn bureau had"
(hij stond er bijna voortdurend re
devoeringen af te steken) herhaalde
hij telkens de stelling: „Red Algerije
door Frankrijk te redden dat
kunnen wij doen dooi' een sterke
man aan de macht te brengen en aan
de macht te houden."
Wie Delbecque bedoelde toen hij
over een sterke man sprak,
was voor ieder duidelijk. Niet
alleen, omdat alle Franse kolonisten
en parachutisten in Algerije om ge
neraal Charles de Gaulle riepen, maar
ook, omdat men wist dat Delbecque
een volgeling van die generaal door
dik en dun was, al had men hem
vroeger niet in de voorste gelederen
van de gaullistische kring aangetrof
fen. In 1942 trad hij toe tot De
Gaulles verzetsbeweging. Twee keer
werd hij bij acties in de Duitse be
zettingstijd gewond. Direct na de
oorlog, toen De Gaulle hoofd van de
Franse regering was, diende Del
becque bij het Franse bezettingsle
ger in Duitsland. Nadat De Gaulle,
in januari 1946 als premier afgetre
den en teleurgesteld over de in 1946
door het Franse yolk in meerder
heid goedgekeurde grondwet voor dé
Vierde Republiek, in april 1947 zijn
Rassemblement du Peuple Frangais
had opgericht, kwam men de naam
Delbecque nog al eens tegen. Léon
was toen namelijk een der belangrijk
ste functionarissen van de beweging
in het noorden van Frankrijk.
Ja, ieder wist dat deze man, die la
ter niet alleen verbitterd werd door
de mislukking van die gaullistische
beweging, maar ook door het verlies
van Indochina, Tunesië en Marokko,
De Gaulle bedoelde.
Het is ook aan geen twijfel on
derhevig, dat zijn demonstratie
ve ontslagneming nu tégen De
Gaulle is gericht. Hij deelt geheel
en al de opvattingen van de Franse
kolonisten in Algerije, die niets wil
len weten van De Gaulles moedige
plan om de Algerijnen binnen vier
jaar na een wapenstilstand zelf bij
volksstemming over hun politieke
toekomst te laten beslissen. Volgens
Delbecque en de acht andere ultra
rechtse. politici die donderdag beslo
ten, 'uit de parlementsfraetie van de
Unie voor de Nieuwe Republiek te
treden, is er echter maar één oplos
sing en wel die van de oude kreet:
„Algerije is Frans." Maar de sterke
man De Gaulle heeft inmiddels ont
dekt, dat men met die leus noch met
vechten een oplossing bereikt.
In Algerije, waar ook volgens de op
vatting van Ferhat Abbas. premier
in de „Voorlopige Algerijnse rege
ring in ballingschap" nooit een Al
gerijnse natie heeft bestaan, is thans
echter naar men mag aannemen een
vorm van saamhorigheid onder de
mohammedanen gegroeid als reactie
op de houding van de Franse kolo
nisten. Dat ook de belangen van dat
miljoen kolonisten (een achtste deel
van de inwoners van Algerije)
bij een eventuele nieuwe poli
tieke regeling niet mogen wor
den vergeten, staat als een paai
boven het vroeger door Alge
rijnse zeerovers onveilig gemaakte
Middellandse-Zeewater. De Fransen in
Algerije en Delbecque en de zijnen
die vorig jaar zo luidkeels om De
Gaulle riepen, zouden de huidige
Franse president zeker oneer aandoen
wanneer zij verwachtten, dat hij dit
aspect van de steeds ingewikkelder
en steeds intemationaler geworden
kwestie over het hoofd zou zien.
Voor Delbecque is nu het genees
middel ..Vijfde Republiek" erger
dan de kwaal, die „Vierde Repu
bliek" heette. Het is niet waarschijn
lijk, dat hij zich in de toekomst he
lemaal tot de wolverkoop zal beper
ken, en evenmin, dat hij politiek
..onder de wol" zal gaan.
Gelukkig maar voor De Gaulle dat
het afgetreden troepje slechts een
klein deel was van de totaal 219 tel-*
lende gaullistische fractie: de presi
dent krijgt de kans om zijn dynami
sche denkbeelden aan de praktijk te
toetsen. De meeste andere leden der
gaullistische fractie hebben zich
ook in deze kwestie waarschijnlijk
gerealiseerd, dat zij hun verkiezing
alleen te danken hebben aan de
naam van de generaal, die zo „sterk"
is dat hij zelfs degenen die hem aan
de macht brachten aan zijn laars
lapt.
LÉON DELBECQUE
door sterke man teleurgesteld
