Onzekerheid voor Britse verkiezing was nooit zo groot als thans Film en boek over Neurenbergse proces eindelijk in Nederland KLANKBORD EENZAME CAMPAGNES VAN BRITTEN MET EIGEN IDEEËN E. G. STIJKEL STAATSSECRETARIS VERKEER EN WATERSTAAT WOENSDAG 7 OKTOBER 1959 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT i PERCENTAGE TWIJFELAARS13y2—2V/2 PROCENT Liberalen straks „op de wip" (Van onze Londense correspondent) Volgens verschillende opiniepeilingen weet dertien en een half tot eenentwintig en een half procent van het Britse kiezerscorps nog niet op welke partij het donderdag zal stemmen. Voor zover bekend, is enkele dagen voor parlementsverkiezingen de onze kerheid nog nooit zo groot geweest als thans. Verder blijkt dat Labour inloopt op de Conservatieven die eerst, zoals uit de talrijke opinie-onderzoeken bleek, een behoorlijke voorsprong op de socialisten hadden. Waarom? Is Labour vast beradener, krachtiger, heeft zij meer te bieden dan de Tories? Het spektakel van tegen elkaar opbiedende partijen is niet bepaald hartverheffend, en men krijgt dan ook de indruk dat het Britse volk een beetje moe van de verkiezings campagne begint te worden, en dat men met verlangen uitziet naar de verkiezingsdag, die aan het gekrakeel een eind zal maken. Drie mogelijkheden Er zijn, wat de uitslag der verkiezin gen betreft, drie mogelijkheden: De Conservatieven winnen met een behoorlijke meerderheid; De socialisten winnen met een be hoorlijke meerderheid; Een van beide partijen wint met een geringe meerderheid. In het laatste geval zullen de libera len een buiten alle proporties invloed rijke positie innemen. Zij hadden in het vorige parlement slechts zes ze tels en kunnen het nog steeds niet verkroppen dat zij van de hoogste hoogten, met als leider de „grand old man" van Engelands historie, Glad stone, zijn neergestort in de diepste diepten van tegenspoed. Zij hopen dat deze verkiezingen een keerpunt zul len betekenen, en partijleider Jo Grimmond verwacht 12 tot 18 zetels in de wacht te zullen slepen. Wat men biedt... Labour biedt verhoging der ouder domspensioenen (met, niet te ver geten, verhoging der premies), in krimping der lagere schoolklassen tot hoogstens 30 leerlingen, her nieuwde staatscontrole op de hu ren, nadat deze door de Tories gro tendeels zijn vrijgegeven, afschaf fing van de voorgeschreven hef fing van 50 cent per ziekenfonds recept, belastingheffing op de ter beurze gemaakte winsten, herna tionalisering van staalindustrie en wegvervoer, verhoging der werk loosheidstoelage, overdracht van het Britse kernwapenarsenaal aan Amerika als alle landen afzien van het bezit van de H-bom. Boven dien heeft partijleider Hugh Gait- skell tijdens de verkiezingscam pagne toegezegd, dat Labour de in komstenbelasting niet zal verho gen, en de bioscoopbelasting als mede de gehate aankoopbelasting zal afschaffen. De Tories zijn over het algemeen meer in de verdediging, de socialis ten meer in de aanval. De Tories wijzen op de resultaten van acht jaar conservatief beleid: algeme ne welvaart, een positieve handels balans, belastingverlaging, af zwakking van de „koude oorlog", een jaarlijkse produktieverhoging van 3 procent, grondige vernieu wing van het produktie-apparaat, 6 miljoen auto's in gebruik en 9 miljoen T.V.-toestellen, afschaffing van de gehate dienstplicht in 1960. Maar, zegt Labour dan, als wrij aan het bewind waren geweest, zou Enge land nog veel welvarender zijn, er zouden meer krotwoningen zijn opge ruimd, het staatspensioen zou allang verhoogd zijn en wij zouden, door een plan-economie toe te passen, de werkloosheid hebben opgeheven en de industriële produktie nóg meer ver hoogd hebben. Bejaard echtpaar na aanrijding overleden (Van onze correspondent) In Alkmaar heeft gisteren een ern stig verkeersongeval plaatsgehad, dat twee slachtoffers heeft geëist. De 70-jarige heer J. Bruin ging met zijn 69-jarige echtgenote een dagje op be zoek naar hun getrouwde dochter. De man, die vrij zelden op een bromfiets reed en zo goed als nooit met een passagier achterop, nam bij die ge legenheid een bromfiets vau zijn zoon, die tengevolge van een hem vorige week overkomen verkeerson geval in een ziekenhuis ligt. In een bocht ontmoette de heer Bruin een zware trailer met aanhangwagen. Waarschijnlijk heeft hij zich een beetje nerveus gemaakt, met het ge volg dat hij begon te slingeren. Be stuurder en duo-passagiere werden daarbij door de trailer overreden en waren vrijwel terstond dood. Rotterdammer verdacht van verduistering Uit Zflet is naar Schiedam overge bracht do 40-jarige Rotterdammer H. R.,1*. De man zou zich als waarne mend beheerder van een filiaal van do Rotterdamse melkinrichting te Schiedam schuldig hébben gemaakt aan verduistering van 4500. Hij zou daarmee naar Amsterdam zijn gegaan en er goede sier hebben gemaakt. Hij meldde zich volkomen platzak bij de politie te Zeist. EIEREN. Minister van financiën De- rick Heathcoat Amory, aan wie de economie van de natie uiteraard ter harte gaat, heeft verklaard dat de re medie voor de overproduktie van eie ren „eet meer eieren" is. „Ik had gisterenavond drie eieren in mijn omelette en vanochtend weer drie", vertelde hij. NAAM. Een 23-jarige verpleegster j met rood haar heeft in Melbourne een bijzonder staaltje van slimheid ten beste gegeven. Zij hoorde de radio een prijs van 100 pond aanbieden voor het eerste meisje Honey Gra ham, dat zich op het kantoor van de omroep zou melden. Anne Suther land haastte zich naar de burgerlijke stand, betaalde het vereiste pond en liet haar naam veranderen. Thans Honey Graham geheten, haastte zij zich naar de omroep en vroeg haar prijs. Toen haar gevraagd werd of zij weer terug zou schakelen op haar oude naam, antwoordde de verpleeg ster zonder aarzeling: „Ik heb van de nieuwe naam zoveel plezier gehad dat ik hem maar zal houden". De wedstrijd was onderdeel van een ad vertentiecampagne voor een nieuw merk beschuit. Nixon wil dat de Amerikanen harder werken Vice-president Nixon van de Ver enigde Staten heeft er maandag avond in een rede aan de universi teit van Chicago bij de Amerikanen op aangedrongen harder te werken om de superioriteit van de vrijheid met betrekking tot het communisme te bewijzen. Hij gaf toe dat de Russen, speciaal op wetenschappelijk gébied, een op merkelijke vooruitgang hadden ge boekt. „Maar wij kunnen en zullen ze inhalen", aldus Nixon. Het Wereldgebeuren T.V.-duel „Havens aanpassen aan nucleaire tijdperk" Tot staatssecretaris van verkeer en waterstaat is benoemd de heer E. G. Stijkel, directeur-generaal voor de industrie en economie bij de Eura- tom-conimissie te Brussel. Deze benoeming zal ingaan op 15 oktober. Eildert G. Stijkel is geboren op 17 november 1918 te Arnhem. Van 1944 tot 1946 was hij aan het Ned. econo misch instituut te Rotterdam werk zaam. Daarna werd hij wetenschap pelijk medewerker van het centraal planbureau in Den Haag. In 1948 „Naleving Magna Charta" „voor de wereldvrede" „tegen huurwet Mannen met eigen ideeën voeren een zame campagnes in de Britse ver kiezingsstrijd, in de hoop dat hun stem wordt gehoord boven het ge brul van de grote politieke partijen uit. Zij zijn bereid voor hun goede zaak 150 pond (ca. 1500 gulden) te ver liezen, dat is de som die zij bij elk aar moeten hebben voordat zij zich kandidaat voor het parlement mo gen stellen. Indien zij minder dan een achtste deel van het totaal aantal stemmen in hun district op zich verenigingen, zijn ze bet geld kwijt. Dit komt dikwijls voor wan neer een individuele kandidaat zich geplaatst ziet tegenover de op volle toeren draaiende organi saties van de grote partijen. Stafford Keatly, een 63-jarige me taalfabrikant. heeft zijn borgsom bij de laatste vier algemene ver kiezingen verspeeld hetgeen hem reeds 600 pond heeft gekost. Doch hij staat opnieuw kandidaat in het district Handsworth (Bir mingham) als „onafhankelijk kan didaat voor de vrede". Hij streeft naar algehele ontwapening. „Ik zal mijn worsteling voor de we reldvrede voortzetten, zelfs al zou bet mij nog eens 150 pond kos ten", zegt hij. In een ander district van Birming ham. Hall Green, strijdt bijvoor beeld de radiohandelaar Harry Maynard als onafhankelijke con servatieve kandidaat los van de officiële Conservatieve Partij alleen op één lijst. Hij streeft naar herziening van de huurwet, zeg gende dat hij onder deze wet heeft geleden toen hij door een gerech telijke uitspraak huur moest beta len voor een van zijn zaken. Hij is er op voorbereid Jdjn 150 pond te verliezen. Indien hij zou worden gekozen, zou hij zich direct weer uit het parlement terug trekken, als de wet veranderd is. VOOR VERVOERSVRAAGSTUKKEN ging hij naar liet bureau van de re geringscommissaris voor het econo misch hulpprogram. Twee jaren latei- trad hij op als chef van het kabinet van de voorzitter der O.E.E.S., be last met de onderhandelingen, die hebben geleid tot de totstandkoming van de Europese Betalings Unie. In 1951 werd hij adjunct-directeur van het bureau van de regeringscommis saris voor het E.H.P. Van 1953 tot 1958 was de heer Stijlcel chef van het kabinet van de vice-president der Hoge Autoriteit te Luxemburg, waarna hij in laatstgenoemd jaar in zijn huidige functie trad. De nieuwbenoemde staatssecretaris is liberaal. Zijn taak zal nader door de minister worden omschreven, doch naar verluidt, zal hij in hoofdzaak worden belast met de internationale verkeersvraagstukken. De staatssecretaris zeide tijdens een onderhoud in antwoord op de vraag, of hij in zijn nieuwe functie zijn er varingen met de ontwikkeling van de kernenergie nog ten nutte zal kunnen maken, dat hij zeker een be langrijke ontwikkeling van deze energiebron verwacht op het gebied van de scheepvaart. „Ik heb altijd grote belangstelling gehad voor de ontwikkeling van de aandrijving van schepen met kernenergie. Naar mijn mening liggen juist hier voor de Ne derlandse industrie aanzienlijke mo gelijkheden. Voor de bouw van grote elektri sche centrales die door kernener gie worden gedreven, ontbreekt fn Nederland een voldoend indus trieel uitgangspunt. Voor de scheepindustrie ligt dit ech- ter anders. De bestaande uitrus ting biedt hier wel degelijk een uitgangspunt om iets tot stand te brengen. Ik wijs voorts op de noodzaak de inrichting van de havens aan te passen aan het nucleaire tijdperk in de scheep vaart". Als vraagstukken, die hij in zijn nieuwe functie zal behartigen, noerii- In het Londense district Woolwich West staat Ronald Mallone, een 43-jarige lector aan een universi teit, op de lijst voor de „gemeen schapspartij", Hij streeft naar een regeringsvorm die christelijke be ginselen stelt boven alle andere. Mallone, een intensief strijder voor vrede, zou graag zien dat Enge land weigert dat buitenlandse ba ses binnen zijn grenzen worden ge vestigd. De 31-jarïge George Forrester, ama- teur-filosoof en kleinkunstenaar, vertegenwoordigt zijn eigen „waak zaamheïdspartij" in liet district Zuid-Lewisliam te Londen. Hij wenst een regeringsvorm die zich strenger houdt aan de „Magna Charta", het document door ko ning Jan in 1215 getekend, en dat de basis is van de Britse democra tie. Bij zijn rondyang door de nieuwe „Sociale Werkplaats Hulster Am bacht" werd staatssecretaris van so ciale zaken en volles gezondheid na mens de arbeiders een stalenboekje aangeboden, waaruit hij zelf de kleu ren kan kiezen van een smyrnata- pijt., dat de mensen uit deze werk plaats voor hem zullen vervaardigen. De heer F. Verdurmen uit Klooster- zonde rechts) overhandigde de staatssecretaris de staaltjes. Foto P.Z.C.). Luitenant gedood bij jeepongeluk Tijdens een militaire oefenrit voor jeeps is maandag bij Maurik onder Tiel door tot nu toe onbekende oor zaak een jeep van de weg afgeraakt en gekanteld. De jeep werd vermoe delijk bestuurd door de 41-jarige ka pitein W. F .Ridder van Rappard, die een shock kreeg en naar huis is ge bracht. De naast hem zittende 31-jarige eer ste luitenant H. Horsting werd zwaar gewond en buiten kennis naar het ziekenhuis „Bethesda" te Tiel vervoerd, waar bloedtransfusie werd toegepast. In de loop van de nacht is hij overleden. Béide slachtoffers zijn van de lucht- doelartillerieschool te Ede, gehuwd en woonachtig te Ede. Stand herv. kerkbouwactie f2.281.908 De opbrengst van de Kerkbouwactie der Nederlands Hervormde Kerk, die op 26 september j.l. begon, bedraagt op het ogenblik f 2.281.908. Dit bedrag is samengesteld uit gif ten, die per giro ontvangen werden en omvat nog geen giften van de „bezoekersactie". de de heer Stijkel verder nog de bwes tie van de landingsrechten in de in ternationale luchtvaart, van de goed kope vlaggen en van de Rijnvaart, voorzover het ministerie van verkeer en waterstaat hierbij is betrokken. De heer Stijkel deelde tenslotte me de, dat het in zijn bedoeling ligt zijn werkzaamheden bij de Euratom-coih- missie onmiddellijk te beëindigen. „OPMARS NAAR DE GALG Een grappig plaatje, gemaakt bij een olieraffinaderij in Canada; zoals ook bij Rotterdam te zien is worden af- volgassen op de top van een hoge pijp tot ontbranding gebracht. Deze gassen worden mechanisch ontstoken, als echter het mechaniek weigert moeten de schutterscapaciteiten van een van de employees uitkomst bren gende moderne Wilhelm Teil schiet dan een brandende pijl door de gas- wolkwelke dan prompt ontbrandt. Indrukwekkende confrontatie met bezettingstijd (Van een speciale verslaggever) Terwijl recente enquêtes in Duitsland en Nederland aan het licht gebracht hebben, dat de jongere generatie nauwelijks weet wie Hitler was en in onwe tendheid verkeert aangaande het Duitse nationaal-socialisme, dat een geheel volk tot massale waan en hysterie bracht en een derde gedeelte van een ander volk op de afgrijselijkste ma nier uitroeide, kan men op 16 oktober in Amsterdam, in de Ci neac, de Nederlandse première beleven van de film „Opmars naar de galg" (Het proces van Neurenberg). Tegelijkertijd verschijnt dun op de Nederlandse markt het bij Scheltema en Holkema N.V. te Amsterdam uit gegeven standaardwerk over dit on derwerp van de Dnitse journalisten Heydecker en Leeb. De uitgeversmaatschappij zegt: „De jeugd van dit ogenblik wil weten. Ze neemt er geen genoegen meer mee, dat we uit schaamte, welging en on macht de zaken als afgedaan zijn gaan beschouwen". En daarom ver wacht men, dat er belangstelling voor het filmisch document én voor het boekwerk zal bestaan. Historische betekenis Bij een persvoorstelling in Amster dam van da documentaire heeft mr. A. M. baron Van Tuyll van Seroos- kerken, destijds vertegenwoordiger der Nederlandse regering bij de inter nationale militaire rechtbank in Neu renberg, die de „élite der roofdier mensen", namelijk 21 kopstukken uit het nationaal-socialistische Duitsland berechtte, een inleiding gehouden. Uitspraken van Hitier riep hij daar bij in de herinnering terug ten bewij ze, dat Duitsland doelbewust alle rechtsregels verwierp en een ontel baar aantal malen het volkenrecht schond. De heer Van Tuyll noemde het Neurenberger proces van histori sche betekenis, omdat hier interna tionaal werd aanvaard de persoonlij ke aansprakelijkheid van hen, die zich aan het ontketenen van een aan valsoorlog en mitsdien aan het mis drijf tegen de wede, hebben schuldig gemaakt. Wanneer men voor de film, die niet meer pretendeert te zijn dan een waarachtig liistorisch document, het versleten woord „indrukwekkend" ge bruikt, dan doet men de betekenis er van onrecht, omdat men sterker woorden zou moeten gebruiken. Fragmentarisch wordt: men met do neus op de feiten gedrukt. Feiten, die alle demagogie, maar ook de verbij sterende werkelijkheid van die dagen bloot leggen. Het meest schokkend zijn ongetwijfeld de beelden uit de vernietigingskampen Bergen-Belsen en Auschwitz, waar duizenden joodse burgers op de meest gruwelijke wij ze de dood in werden gejaagd. Contrasten De Hitler-vazallen, die voor dit alles verantwoordelijk waren, krij gen we na elkaar in het beeld op ogenblikken, dat ze afgodisch wer den vereerd, en terwijl ze in de beklaagdenbanken zaten tegenover 't internationaal rechtscollege, dat tenslotte na 406 terechtzittingen twaalf van hen tot de dood door de strop veroordeelde, zes langdurige gevangenisstraf oplegde en drie vrijsprak. Stuk voor stuk horen we hen verklaren, zich niet schul dig te voelen. Veldmaarschalk Göring, compleet in uniform, zij het zonder zijn batterij versierse len, Rudolf Hess, Hitiers arrogan te plaatsvervanger, aan wiens geestvermogens menigmaal ern stig getwijfeld is", Hitiers vice- kanselier Von Papen, de hooghar tige Von Ribbentrop, admiraal Karl DÖnitz, de minister van be wapening Albert Speer, generaal Jodl, de beruchte joden-vervolgers en massa-moordenaars Julius Streicher, admiraal Rader, de jeugdleider Baldur von Sehiraeh, de gehate Alfred Rosenberg, Ges tapo-chef Kaltenbrunner, de in Nederland maar al te bekend ge worden Seyss-Inquart, enz. Gro tesk zijn hun ver-klaringen tegen de achtergrond van de verfilmde activiteiten van hen in glorieuzer dagen. Bij Hitier thuis Unieke opnamen treft men er zeker ook in aan. We denken aan de scènes bij Hitier thuis, wanneer er een vriendschappelijk feestje is met Eva Braun in het middelpunt. Het zijn beelden, die uit een smalfilm werden gekuipt van een van de gasten tijdens het feest. Uniek is ook de uit Russi sche archieven stammende opname van het binnenleiden der duizenden Dnitse krijgsgevangenen in Moskou na de nederlaag bij Stalingrad. Een filmopname van de lafhartige innun- datie van de Wieringermeerpolder, kort voor Duitslands capitulatie, brengt een navrant brokje Nederland se geschiedenis in de herinnering te rug. In het boek wordt de ellende, die wij Nederlanders van de bezetters onder vonden nog meer recht gedaan. De heer Van Tuyll heeft namelijk aan de oorspronkelijke Duitse uitgave een aantal bijzonderheden toegevoegd over de figuur en daden van de op 7 mei 1945 op zee, aan boord van een motortorpedoboot, gearresteerde rijkscommissaris Seyss-Inquart. Verkiezingsvergaderingen zijn In Groot-Brittannië niet afge schaft. maar in de afgelopen weken is duidelijk gebleken, dat hét middel om nieuwe aanhangers te winnen en om bestaande aanhang op te porren de televisie is. Zolang het districtenstetsel bestaat, waarbrj ie dere kandidaat tracht een „persoon lijke relatie" van zoveel mogelijk kiezers te worden, zal het „kleine werk" voortgaan. Maar behalve wanneer de grote kam pioenen zoals premier Harold Mac- nrïllan en Labourleider Hugh Gaits- kell spraken, namen maar weinig mensen de moeite om persoonlijk blijk van belangstelling voor de ver kiezingsvergaderingen te geven. De belangstelling van het publiek ging wél uit naar de televisie-uitzendingen, die de beide grote partijen, Conser vatieven en Labour, in hun hoofd kwartieren organiseerden. De tele visie gaf de kiezers de kans om de kandidaten in de huiskamer te „tes ten". De kritische kijkers hebben hun oor deel niet onder stoelen öf banken ge stoken. en uitvoerig werden dan. ook de „acteurskwaliteiten" van de diver se kandidaten besproken. Aan conservatieve kant was het partijvoorzitter lord Hailsham, die de campagne leidde. Zijn Labour-tegenstander was partijsecre taris Morgan Phillips. Het was hun taak ervoor te zorgen dat de kiezer s op de hoogte kwamen van de pro gramma's waarmee beider partijen het strijdperk betraden. Maar dan niet op een droge manier, doch zo vlot dat de moderne, verwende En- felsman aandacht ervoor kon op rengen. Daarbij was men er vooral op uit, de gunst van de brede laag der twijfelaars te veroveren. Een ander nrodern hulpmiddel, het onder zoek naar de publreke opinie, maakte intussen duidelijk dat het aantal de zer nog-niet-weters ongeveer een vijfde van het kiezerscorps uitmaak te en dat deze categorie bij de bot sing der verkiezingscampagnes de neiging bad eerder groter dan klei ner te worden. Men heeft de indruk gekregen dat Phillips en de zijnen gretig gebruik hebben gemaakt van de omstandigheid dat zij in de oppo sitie zijn en in de campagne allerlei grieven, waaronder het oud Suez- zeer en de Njassaland-wonden, op levendige wijze ten tonele konden voeren. Een gunstige werking kon daarbij voor Labour uitgaan van de psychologisch uitgekiende belofte, dat deze partij de omzetbelasting op huishoudelijke artikelen en kleding zal afschaffen en de ouderdomspen sioenen zal verhogen, indien de Con servatieven een nederlaag wordt toe gebracht. Premier Macmillan en de zijnen stelden tegenover dit en ander- geschut hun „vuur" dat de beloofde Labour-maatregelen volgens hen on betaalbaar zijn. Zij wijzen bovendien op de welvaart die onder hun regeer periode heeft geheerst en op de rol, die de nu aftredende regering de laatste maanden heeft gespeelc. rn het overleg aan „de top" ter vermin dering van de internationale span ning. Bij Labour was de leiding van de televisiecampagne in handen van de bekende T.V.-criticus Tom Driberg. Als „coach" trad een zeke re Kenneth E. Peay op, die een poli ticus in twee (moeilijke) uren tot T.V.-artiest kneedde. Hailsham had voor dit werk beter ook een deskun dige kunnen kiezen; de 65-jarige bri gade-generaal John Hinchcliffe die in „zijn" studio de T.V.-scepter zwaai de beperkte zich voornamelijk tot tips als „Hang niet zo lui in je stoer. Het resultaat van dit T.V.-toernooi is althans wat de kwaliteit der pro gramma's betreft in het voordeel van Labour uitgevallen. De Labour- programma's werden in het algemeen moderneren frisser genoemd: de con servatieve werden bestempeld als „te conventioneel." En velen slaan Gaits- kell als „artiest" hoger aan dan Macmillan. Macmillan én Gaitskell hebben de kiezers met nadruk ge vraagd, te beslissen wie van beiden het meest geschikt is onr Groot-Brittannië op een eventuele topconferentie te vertegenwoordigen. Afgewacht moet nu worden, of men de voorkeur geeft aan de man die de voorgeschiedenis van haver tot gort kent. dan wel aan „een nieuw geluid", dat evenwel op een meer „artistiek verantwoorde" wijze naar voren kon worden gebracht. Nu de campagnes zijn geëindigd, kunnen Hailsham en Phillips niet veel an ders doen. dan de „oogst" afwachten, terwijl net als in de landbouw aller lei onberekenbare factoren hun werk blijven doen. De opinie-onderzoekers hebben uitge maakt dat de Conservatieven in de loop van de wederzijdse T.V.- en an dere acties de aanzienlijke voor sprong waarmee zij startten hebben verloren. Het zal morgen dus een nek-aan-nek-race zijn. Hailsham is evenals ieder ander volkomen in het onzekere, of hij Macmillan straks weer als premier, dan wel als oppo sitieleider op het beeldscherm zal brengen. LORD HAILSHAM schermutselen op het scherm

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1959 | | pagina 5