Uitspraak over uitleg spelregels
voor de vrijere loonvorming
mmom
Eerste transporten bietenloof uit
Noordoostpolder in Overijsel
EERST VRIJWILLIGERS, DAN
VERKORTING DIENSTTIJD
PRINS BERTIL OPENDE TE
AMSTERDAM EXPOSITIE
OOK HOOI EN STRO BEL00TD
DOOR HULPVAARDIGE COLLEGA'S
DINSDAG 6 OKTOBER 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
REGERING HAKT DE KNOOP DOOR
Voor bepalen niveau produktiviteits-
stijging in 1959 dient te worden
uitgegaan van datum 1 oktober 1958
(Van onze Haagse redactie).
De regering heeft thans uitspraak ge daan in het reeds lang slepende ge
schil over de uitleg van de spelregels voor de vrijere loonvorming. Zoals
bekend, waren in de Stichting van de Arbeid moeilijkheden gerezen, met
name ten aanzien van de vraag in hoeverre bij het bepalen van de ruimte
voor loonsverhogingen in nieuwe collectieve contracten rekening mag
worden gehouden met de produktiviteitssöjging in 1959. Ook in het colle
ge van rijksbemiddelaars waren de meningen verdeeld. Overleg tussen
regering en stichting bracht geen oplossing. Zelfs bleek het regerings
standpunt, soms met een tussentijd van enkele dagen, weer te zijn veran
derd. De kwestie werd steeds ingewikkelder gemaakt en zo circuleerde de
zer dagen onder de wetenschappelijke medewerkers van een der vakcen
trales grafieken, die de diverse regeringsstandpunten van drie of meer
verschillende data in beeld brachten.
De regering heeft thans echter de knoop doorgehakt door zelf een uit
spraak te doen, hoewel naar haar mening blijkens een maandagavond uit
gegeven communiqué van het ministerie van sociale zaken de verschillen
in de Stichting van de Arbeid niet onoverkomelijk waren.
echter tot 1 juli 1959 dus maxi
maal negen maanden -worden te
ruggerekend. In deze gevallen dient,
een langer lopend contract te worden
afgesloten of wanneer toch aan
een korte contractsduur de voorkeur
wordt gegeven een deel van de
verhoging te worden verstrekt in de
vorm van een spaarbedrag, een uitke
ring ineens en dergelijke. De rege
ring wil hiermee, voorkomen dat de
aldus vastgestelde ruimte geheel zou
worden gebruikt voor een loonsver
hoging die een blijvende verhoging
betekent van het loonniveau tijdens
de contractsperiode.
Een belangrijk punt in deze verdui
delijking is ook dat „de loonlijn op
sommige tijdstippen boven de pro-
duktiviteitslijn" mag uitkomen. De
regering wil dit verschil echter bin
nen verantwoorde grenzen houden cn
heeft daarom bepaald dat op geeu
enkel tijdstip dit verschil groter mag
zijn dan de helft van de gemiddelde
jaarlijkse stijging van de produktivi-
teit. En uiteindelijk mogen de totale
kosten van de verbeteringen niet
groter zijn dan „de In te calculeren
produktiviteitsruïmte".
Deze verduidelijking beslaat bijna
twee dicht betypte vellen en er
wordt in geschermd met begrippen
die het voor de niet-ingewijde zeer
moeilijk begrijpelijk maken. Reeds
verleden wèek werd op het congres
van het N.V.V. opgemerkt, dat men
kans heeft gezien de hele spelregel
kwestie zo ingewikkeld te maken dat
„geen hond het meer snapt".
Geen commentaar
Het C.N.V. onthield zich maandag
avond nog van elk commentaar. Na
dere verduidelijking zal dezer dagen
in een vergadering van de verbonds
raad ter sprake komen. Voordien wil
men zich er nog niet over uit laten.
Een zegsman van het N.V.V. gaf
echter als zijn mening te kennen
dat hij in deze verduidelijking niet
alleen maar een interpretatie van
de spelregels kan zien.
Dit gaat verder, verzekerde liij.
Er komen voorschriften in voor,
die niet in de aanwijzing staan.
Het is een beknotting van de mo
gelijkheden. Wanneer de CA.O.
voor de metaal industrie hieraan
was getoetst zou die C.A.O. toen
niet zijn goedgekeurd.
Dit stemt overeen met de voorlopige
indruk die maandagavond in vakbe
wegingskringen bestond, dat de re
gering een oplossing heeft gekozen,
die ongeveer midden tussen beide
standpunten inligt. Deze oplossing is
maandag door de regering ter kennis
gebracht van de looncommissle van
de Stichting van de Arbeid. Met na
druk wordt in het communiqué daar
bij „ter voorkoming van misverstand
de aandacht op gevestigd dat in de
op 31 juli door alle partijen een
stemmig aanvaarde aanwijzing aan
het college van rijksbemiddelaars
geen wijziging is gebracht".
Het gaat dus om een „nadere
verduidelijking" vaa de aanwij
zing, waarmee het college van
rijksbemiddelaars uieuvve C.A.O.'s
moet beoordelen. Die verduide
lijking geldt met name de punten
die betrekking hebben op het
vaststellen van de ruimte die per
bedrijfstak voor verbetering van
do lonen en arbeidsvoorwaarden
mag worden gebruikt. Blijkens de
verduidelijking komt het er nu op
neer, dat voor het bepalen van het
niveau der produktiviteitsstijging
in 1959 dient te worden uitgegaan
van do datum 1 oktober 1958.
Op grond van de produktiviteitsstij
ging in een bepaalde bedrijfstak kan
een produktiviteitslijn worden vast
gesteld. Deze produktiviteitslijn geeft
de beschikbare ruimte voor loonsver
beteringen aan, doch met dien ver
stande dat voor een in 1959 afgeslo
ten contract ten hoogste in aanmer
king mag worden genomen de netto-
proauktiviteitsruimte, die ontstaan
is in de zes maanden voorafgaande
aan de ingangsdatum van dat con
tract.
Langer lopend contract
Voor contracten die tussen 1 januari
en 1 april 1960 worden gesloten, mag
STAAN. Twintig jaar lang heeft
Jock Bowden, 77, tweemaal per dag
en zeven dagen per week, het café
„De drie paardehoeven" in Ripley
(Engeland) bezocht. Altijd stond hij
op de zelfde plek en niet eenmaal is
hij gaan zitten Ter gelegenheid van
dit jubileum hebben de vaste klanten
een plaquette aan de tapkast beves
tigd.
Het kleinste meubilair in Koudekerke...
Als zaterdag in Koude
kerke de nieuwe chris
telijke kleuterschool
wordt geopend, moet
alles ei\ „piek-fijn" uit
zien. Oolc het kleinste
meubilair, dat in het
gehele dorp te vinden
'sMaar een leidster
van de nieuwe school
(midden) vindt altijd
wel hulpvaardige hand
jes, die haar bij het af
stoffen van-de-zojuist-
aangekomen-kleuter-
schoolmeubeltjes willen
helpen!
Dit oktober-zomerse
tafereeltje werd giste
ren vóór het nieuwe
schoolgebouw, op ue
ruime, betegelde speel
plaats vastgelegd. En
het bestuur van d,e
Vereniging tot in
standhouding van een
christelijke kleuter
school te Koudekerke"
hoopt nu maar, dat het
a.s. zaterdag ook zulk
fraai „zomer"-weer zal
zijn, als mevrouw S. C.
de Casembroot-baro-
nesse Van der Feltz, de
echtgenote van de com
missaris der koningin,
de school officieel zal
openen. De school, die
in het uitbreidingsplan
aan de Kerkstraat ver
rees, draagt de naam
„De Klim-op".
(Foto P.Z.C.
In feite betekent deze verduidelijking
naar zijn mening dat de groep ach
terblijvers zal worden vergroot om
dat de gemiddelde jaarlijkse stijging
van de produktiviteit in een bedrijfs
tak groter zal moeten zijn dan drie
procent, willen de werknemers in die
bedrijfstak er werkelijk van kunnen
profiteren. Dit houdt verband met de
regels die gesteld zijn voor de ver
werking van de loonstijging die het
gevolg zal zijn van de per 1 april
1960 te verwachten maatregelen
(compensatie van huur- en melk
prijsverhoging)
„Dat vergt zoveel, dat er in tal van
bedrijfstakken nauwelijks knikkers
zullen overblijven".
Van de tot nu toe ontvangen voor
stellen tot herziening van C.A.O.'s
is geen enkel op deze voorschriften
afgestemd, werd ons tot slot verze
kerd.
(Slot van pag. 1)
maanden is de uiterste grens bereikt.
Ook bij de luchtmacht wordt de eis
gesteld, dat de parate diensttijd min
stens acht maanden bedraagt en bo
vendien tenminste gelijk is aan de
opleidingstijd. Het aannemen van
contractanten, die een belangrijk lan
gere diensttijd hebben dan de dienst
plichtigen, zal de gevechtswaarde en
de juiste aanwending van de man
kracht van de parate eenheden gun
stig beïnvloeden.
De vervanging van dienstplichtigen
door contractanten zal naar het zich
laat aanzien een fundamentele wijzi
ging van de opbouw van de land
macht en de luchtmacht inleiden, al
dus de commissie. Naarmate deze
vervanging een grotere omvang zai
aannemen en naarmate daardoor de
eerste oefentijd zal kunnen worden
verkort, zal de verhouding in nume
rieke sterkte tussen de bij de parate
troepen dienende dienstplichtigen
met betrekkelijk korte diensttijden
en het personeel, dat gedurende een
langere tijd onder de wapenen J3,
veranderen ten gunste van dit laat
ste.
Budgettaire gevolgen
De commissie meent, dat de gevol-
jen van financiële (budgettaire)
aard van diensttijdverkorting niet
zijn te verwaarlozen. Ten behoeve
van een betere werving is een verho
ging van de wedden van het vrijwil
lig dienend personeel, met name in
de lagere rangen, noodzakelijk.
Hiermede zal een bedrag van 88.2
miljoen gulden gemoeid zijn. In ver
band met de benodigde aantallen con
tractanten en nadienenden zowel
in liet tekort aan beroepsperso-
neel, te voorzien als om de diensttijd-
verkorting op zichzelf mogelijk te
maken zal bij volledige realisatie
van een diensttijdverkorting met
twee maanden bij de landmacht en
de luchtmacht bovendien jaarlijks
nog 48 miljoen gulden nodig zijn. To
taal komt men dus op een bedrag
van rond 86 miljoen gulden.
In verband hiermede stelt de com
missie. dat zij zich geen partij kan
en mag stellen bij de beantwoording
van de vraag in hoeverre het be
drag binnen het defensieplafond kan
worden gevonden dan wel of dit
dient te worden verhoogd.
Bij het in overweging geven ern
stig te streven naar een verkor
ting van de diensttijd met twee
maanden per medio 1962 stelt de
commissie, dat de werving van
contractanten en nadienenden zo
spoedig mogelijk en uiterlijk 1
januari 1960 moet worden open
gesteld. Het verkrijgen van per
soneel voor de hogere functies
blijft een noodzakelijke voorwaar
de voor iedere diensttijdverkor
ting. Dit in aanmerking nemend
acht de commissie het niettemin
wenselijk vun meet af aan ook de
werving voor de lagere functies
open te stellen.
Sociale redenen
Op dc maandagmiddag te Den Haag
door de commissie gehouden pers
conferentie ter toelichting op haar
In de Vlamingstraat ie. Vlissingen
wordt thans druk gesloopt om ruim
te te scheppen voor de bouw van een
machinehal, waarin volgend jaar de
nieuwe 32-zijdige rotatiepers voor
ons blad zal worden ondergebracht.
(Foto P.Z.C.).
rapport, werd nog verklaard, dat de
commissie zich op sociale gronden
verzet tegen een verruiming van het
vrijstellingenbeleid. Om de gehele be-
volldng van een eventuele diensttijd
verkorting te laten profiteren moest
de commissie adviseren tot opheffing
van de vrijstelling van mijnwerkers
en van de vrijstelling wegens kost
winnerschap.
Nu er meer van een overschot
dan van een gebrek aan kolen
sprake is, is er geen aanleiding
meer om de mijnwerkers, die bo
vendien zeer geschikt worden ge
acht voor de militaire dienst, vrij
stelling te verlenen. In dit verband
meent de commissie ook in over
weging te moeten geven tot een
meer beperkte toepassing van de
koopvaardijregeling over te gaan.
Bij de huidige regeling speelt de
arbeidsmarkt voor zeevarenden
een rol bij het niet onder de wape
nen roepen van deze categorie "in
geschrevenen.
Prins Bertil van Zweden heeft giste
ren in aanwezigheid van koningin
Juliana in de nieuwe vleugel van het
stedelijk museum te Amsterdam de
expositie „Zweedse vormgeving" ge
opend. Deze tentoonstelling is geor
ganiseerd door de Zweedse vereniging
voor kunstnijverheid en industriële
vormgeving.
„Het onderwerp van de expositie", zo
zei de prins in zijn toespraak is „naar
mijn mening belangrijk en boeiend:
hoe een goede verstandige en aan
trekkelijke vorm te vinden voor alle
dingen, die ons in ons moderne be
staan omgeven. Een groot aantal
Zweedse kustenaars, ontwerpers en
producenten hebben de handen bij
een geslagen om onze vrienden in
Nederland een beeld te geven hoe zij
trachten het probleem aan te pak
ken".
Op haar rondgang over de expositie
werd de vorstin begeleid door prins
Bertil. De koningin toonde vooral be
langstelling voor de talrijke huishou
delijke artikelen en de gordijnstoffen
en zij had gezegd dat het haar speet
dat zij geen nieuwe gordijnen nodig
had. Ook de artikelen waarvan de
vormgeving was ontworpen door de
broer van prins Bertil, Sigvard Ber-
nadotte, o.m. een schrijfmachine en
een kookplaat, hadden de speciale be
langstelling van de vorstin.
Soldaat zwaar gewond
in La Courline
Naar de legervoorlichtingsdienst me
dedeelt is gistermiddag omstreeks
half drie te La Courtine een ongeval
gebeurd, waardoor de dienstplientig
soldaat W. C. H. Habink, oud 20
jaar, afkomstig uit Emmen, waar
schijnlijk zijn rechterhand zal moe
ten missen. De soldaat vond een pro
jectiel en behandelde dit ondeskundig
tengevolge waarvan het explodeerde.
SAPPIG HAPJE VOOR VERDORDE WOESTIJN (DE WEIDE)
(Van een correspondent in Overijsel)
De eerste transporten bietenloof uit de Noordoostpolder zijn in
de noodgebieden van Noord-oost-Overijsel aangekomen. De
koeien van de boeren op de hogere zandgebieden hebben de tong
in de neusgaten geslagen van louter genot toen zij dit sappige
hapje voor de verdorde woestijn, die eens een malse weide was.
zagen uitladen.
In Hardenberg en ook in Vrlezenveen is deze eerste daadwerkelijke hulp
uit de polder gearriveerd en er komt nog veel meer. De hulpvaardige boe
ren in Nederlands twaalfde provincie hebben immers de provinciale voed-
selcommissaris van Overijsel meegedeeld, dat er enkele honderden tonnen
bietenloof, hooi en stro verwacht kunnen worden. De eerste twee vrachtwa
gens zijn naar Hardenberg gegaan, een der Overijselse gebieden die het
ergste van de droogte hebben te lijden. Er «-orden vervolgens zendingen
voedsel verwacht in Borne, Ommen, Lemclcrveld en Haaksbergen.
ren hoopten dat de maand augustus
regen zou brengen. Immers kon een
natte nazomer nog veel goed maken
op het gebied van de ruwvoeder-voor-
ziening. Een grotere oogst van de
ruwvoederen (stoppelknollen, voeder
bieten, spurrie) dan normaal, zou de
voorraad bij te kopen duur hooi kun
nen verminderen. Het heeft niet zo
mogen zijn
Op het bedrijf van de landbouwer
Veurink in de buurtschap Arriën (ge
meente Ommen) is de melkopbrengst
tot de helft teruggelopen en deze
melkgift is alleen mogelijk door iede
re week drie volle dozen veekoeken
bij te voederen. Een extra investering
Kleine bedrijven
gaan voor
Voorlopig worden eerst de kleine be
drijfjes van vier a vijf koeien gehol
pen. Maar hoe goed ook bedoeld, al
deze hulp is 'n druppel op de gloeien
de plaat. Een druppel in de uitge
droogde vlakten, die een der droevi
ge gevolgen zijn van deze in vele ta
len geprezen tropische zomer. De
brandende julizon heeft aan de lande
rijen op de hoge gronden van Over
ijsel het gezicht van „de verschroeide
aarde" gegeven. De verontrustte boe
van 80 gulden per week. De bieten
zijn op het land van deze boer niet
groter dan de worteltjes die men er
de afgelopen zomer oogstte. En voor
zijn twaalf melkkoeien heeft boer
Veurink een hooivoorraad van in to
taal vier wagens.
Bij de landbouwer J. Smit in Heemse
(gemeente Hardenberg) is het al niet
veel beter. Twee van de zes melk
koeien moest al het slagersmes op de
keel worden gezet. Er is geen ruw-
voeder aanwezig, want het hoofdge
was, de knollen, is niet opgekomen
door de droogte. En dat op een be
drijf waar de gevolgen van de water
overlast der afgelopen jaren nog aan
wijsbaar zijn.
De landbouwer J. H. Groenewoid
in De Krim laat ons een afreken
staat van de suikerfabriek zien.
Totaalbedrag 602.50 gulden per
bunder en dat bij een kostprijs
van 800 per bunder. In Drente
neemt ons een jonge boer mee
naar zijn boederij die de veelbe
lovende naam „Hoop der toe
komst" draagt. Die hoop is voor
dit jaar echter wel in rook ver
vlogen. Uit een ruwe berekening,
die een andere jonge boer zwart op
wit toont, blijkt dat hij 6000 gul
den op de graanverbouw en
5000 gulden op zijn aardappeloogst
moet toeleggen.
De rijksconsulent van de veevoeding
van liet ministerie voor landbouw en
visserij heeft inmiddels een ernstige
waarschuwing doen uitgaan naar de
veehouders om vooral voorzichtig te
zijn met het geven van bijvoeding in
do vorm van bietenkoppen. Men dient
geleidelijk aan met deze voeding te
beginnen en zo mogelijk moet men
hooi en stro bijvoederen. Anders is
het middel erger dan de kwaal.
Het Wereldgebeuren
Maankiekjes
Zolang er mensen zijn, heeft de
maan niet alleen dc aandacht
van vrijende paartjes getrokken.
In oude bescnavingen brachten pries
ters offers aan de „maangod". Vijf
duizend jaar geleden bijvoorbeeld
smeekten Sumerische vorsten aan de
maangod Nanna macht, rijkdom en
afschrikking van de vijand af.
En in onze dagen zien de groten de
zer aarde machtige mogelijkheden
van prestigeverhoging in een ander
soort maanaanbidding. die de vorm
heeft aangenomen van ruimtevaart
plannen en -experimenten.
Rijkdom verwachten zowel de Ver
enigde Staten als de Sowjet-Unie van
een toekomstige exploratie en. exploi
tatie der ertsvoorraden die zich in de
bodem van de woeste wolken en ge
luidloze maan moeten bevinden.
En soms komt nu ook. maar zeer con
creet, de mogelijkheid van „afschrik
king van de vijand" via de maan ter
sprake. Strategen menen, dat militai
re bases op de maan de machtsver
houdingen op aarde kunnen beïnvloe
den. De laatste weken is de maan'-
weer „in het nieuws". Zondag 13 sep
tember belandde er een Russische
ruimteraket, loenik H. En thans is
een Russisch projectiel op weg naar
een vèrreikender maan-doel: 't moet
met een boogje om de maan heen
om een aantal kiekjes te maken van
de „achterkant", die.de maan beleefd
heidshalve op ogenblikken dat hij
zichtbaar is altijd van ons afgekeerd
houdt. Weer een aantal (droge) „occr
anen" en bergketens zal nu naar de
aardse watermassa's en gebergten
kunnen worden genoemd. Maankra-
ters die door deze foto's aan de reeks
van rëeds bekende worden toege
voegd. zullen der traditie getrouw
met de'namen van verdienstelijke as
tronomen worden aangeduid. Mis
schien krijgt ook professor Leonid
Sedow van de Russische Academie
„vader'van de spoetnik" dan ook zijn
kratertje.
Sedow dié nu, precies twee jaar na
de lancering van de eerste spoet
nik, het nieuws over loenik III
verschaft, verklaarde gisteren, dat
het Russische „ruimtestation" in
het westen beter aangeduid als een
„boemerang-waarnemingskoepel"
in totaal drie volle dagen nodig zou
hebben om de omgeving van de maan
te bereiken en nog een langere tijd
om weer in de buurt van de aarde te
komen. Zijn collega prof. E. K. Fido-
row verzekerde intussen, dat Rusland
niet van plan is om militaire bases op
de maan te vestigen. Deze laatste,
verzekering, die overigens niet uit
(meer bevoegde) defensiekringen af
komstig is, kan voor sommige Ameri
kanen die vooral voor de strategische
mogelijkheden van de maan beducht
zijn, een zekere geruststelling beteke
nen. Amerikaanse functionarissen
hebben immers volgens een bericht
dat gisteren in The New-York .Times
verscheen gezegd dat het minstens
een jaar zal duren voordat de -Ver-
nigde Staten kunnen hopen, de jong
ste successen van de Sowjet-Unie bij
het onderzoek van de ruimte te eve
naren. Het zou niet plezierig zijn,
voortdurend in het besef te leven dat
ook het eerste Russische „maanfort"
er een jaar eerder dan het eerste
Amerikaanse zou zijn.
Het zou een belangrijk blijk van
moderne beschaving zijn, indien
de Verenigde Staten en de Sow
jet-Unie president Eisenhowers ideaal
van samenwerking bij de verkenning
van de ruimte voor vreedzame doel
einden, toch nog in deze beginfase
van de ruimtevaart konden verwezen
lijken. Er is tot dusver niet veel re
den tot optimisme geweest wat be
treft de mogelijkheden om de „ruim
te"-vraagstukken van de steeds „nau
wer" wordende aarde te regelen. Vor
deringen op dit punt zouden even
tueel de ernst kunnen bewijzen van de
ontwapeningsvoorstellen waarmee de
Sowjet-leider Niklta Kroesjtsjew bij
zijn bezoek aan de Verenigde Staten
op de proppen kwam. Ontwapenings-
1 voorstellen zijn thans ondenkbaar
daar niet alleen de intercontinentale,
maar ook de ruimteraketten worden
betrokken. Merkwaardig bij dit alles
is. dat juist deze raketten door hun
schrikaanjagende mogelijkheden aan
beide zijden het besef hebben doen
ontwaken dat een oorlog gelijk zou
staan met zelfmoord.
Het is te hopen dat de Russische
maanpïoniers en de Amerikanen die
niets zullen nalaten om hun duidelij
ke achterstand snel te „verdonkere-
manen", wegen zullen vinden om de
I rijkdom van de maan aan de hele
wereld ten nutte te maken, zonder
aan de factor „macht" een overwe
gende plaats toe te kennen.
PROF. LEONID SEDOW
..ook .voor hem een maank'ratertje
President Nasser van de Verenigde
Arabische Republiek zal in november
een bezoek aan India brengen.
De Italiaanse componist Ennio Porrino
is na een korte ziekte op 49-jarige leef
tijd te Rome overleden. Hij heeft een
aantal werken voor orkest en een opera
gecomponeerd. Sinds 1954 was hij docent
in de compositieleer aan het conservato
rium van Napels.