„Leven begint bij veertig" geldt
ook voor jubilerende K.L.M.
DIRECTEUR ALER: ONS GEHEIM IS PLESMAN
i Aandacht voor
PRESIDENT-DIRECTEUR ALER
40 JAAR IN LUCHTVAART
FABLO
american
white W
shirts
13.90
OOK BIJ K.L.M.-AUTOBEDRIJF VEEL VERANDERD...
DONDERDAG 1 OKTOBER 1959
PROV1N01ALE ZEEUWSE OOURANT
IS
Bij het feest van 7 oktober
Eerste veertig
waren rijk....
(Van onze verkeersredacteur)
Het leven begint bij de K.L.M.
met veertig met het straal-
tijdperk in de burgerluchtvaart.
Het K.L.M.-jubileum valt samen
met de afsluiting van een tijd
perk en het begin van een
nieuw. Dat afgesloten tijdperk
heeft een enorme betekenis. Zo
als alleen voor een man of
vrouw, die in de eerste veertig
jaar van hun leven een eigen
persoonlijkheid hebben opge
bouwd, de jaren daarna inhoud
kunnen krijgen, die gewoonlijk
bedoeld wordt, als men zegt
„Het leven begint bij veertig"
vitaliteit, die gepaard gaat aan
rijpheid, inzicht in het leven,
het begin van wijsheid, geeste
lijk evenwicht
De eerste veertig jaar moeten
rijk zijn, willen de volgende iets
te betekenen hebben. Voor de
K.L.M. waren zij rijk. Zij zijn
boordevol herinneringen en fei
ten. Het is de geschiedenis van
een bedrijf, dat zeker de tijd
mee had. Maar dat hadden an
deren ook. Sommigen van de
anderen faalden. Een gedeelte
had succes. Dat waren meestal
de grootsten. Daartussen had
ook de K.L.M. zeker niet de
grootste, al was het dan de oud
ste succes. Men spreekt wel
eens over „het geheim van de
K.L.M.". Er zit immers iets ver
bazingwekkends in, dat een ver
voersbedrijf van een klein land
als Nederland zich niet alleen
kon handhaven maar zelfs tot
de grootsten kon blijven beho
ren, zonder zich te binden, zon
der zich te verkopen, toch om
ringd door een moordende con
currentie.
Zinvol monument
President-directeur I. A. Aler gaf ons
liet of zijn antwoord op de
vraag naar dat „geheim". Naast het
feit, dat Nederland generaties van
zeevaarders heeft voortgebracht, dat
het ingesteld is op vervoer en het
verlenen van diensten, geloof ik, dat
het feit, dat Plesman er is geweest,
toch het eigenlijke „geheim" is ge
weest van de K.LJVL Hij is er tijdig
ingesprongen. Hij heeft de kansen ge
zien en hij had het geloof om bergen
te verzetten. Dat is volgens mij het
eigenlijke geheim van hetgeen be
reikt werd. Ik geloof ook, dat de ont
hulling van het Plesman-monument
een van de zinvolste daden is bij dit
jubileum", zegt de heer Aler. En hij
maakt een handgebaar in de richting
van de plaats waar straks dat monu-
Wie met de machine op het onderste plaatje een De Havilland DH-9
in die eerste K.L.M.-jaren als enige passagier naar Londen vloog was zon
der meer een held. Hij kreeg een leren jas aan en een vliegkap op en zijn
voeten rustten op een warmwaterstoof. Hij vloog alleen als het weer goed
was. Is het een vjonderdat president-directeur Aler zegt„De K.L.M.
leek nergens op, die eerste tijd
Bovenste fotode Douglas DC-8, het nieuwste straalvliegtuig van de
K.L.M.waarvan de eerste in januari wordt afgeleverd. Het contrast met
1920 is enorm. Geen leren jassen en vliegkap, maar een geriefelijke stoel
in een goed verwarmde cabine. Geen wachten op goed weer maar vliegen
boven het weer.-En een snelheid, die zo ongeveer het tienvoudige is, van
wat die o\ide De Havilland Icon halen.
ment komt, dat hij van zijn werkka
mer uit zal kunnen zien.
Reputatie
Het verleden van de K.LJM. is
overbekend De „Elta", het geloof
van mannen als Albert Plesman en
Generaal Snijders, de eerste vluch
ten naar Londen. Later als
héél vroeg - de vluchten naar
Indië, de naam Fokker, onverbre
kelijk verbonden aan de KDJd., de
wederopbouw uit helemaal niets
na 1945. De heer Aler vertelt er
niet veel van. Hij denkt aan de
volgende vijf, misschien tien jaar.
Hij zegt„We zijn altijd geneigd,
naar het moment te kijken. In. de
25 jaar, dat ik er bij was, is het
altijd even moeilijk geweest. Er
was altijd een waslijst van moei
lijkheden. Soms heel gewone din
gen. Het was altijd interessant,
maar we hebben het nooit cadeau
gekregen. Concurrentie is er altijd
geweest. De anderen vlogen in de
zelfde machines als wij. Hun op
leiding en de onze waren dezelfde.
En toch durven we de concurren
tie aan. Dat geldt voor nu. Dat
geldt voor de toekomst. Er worden
ook fouten gemaakt. Daar leer je
uit. Als je afstand neemt, dan zie
je één woord reputatie".
Duizend op een dag
De heer Aler gaat in op de voorbe
reidingen, die de KX.3I. heeft ge
troffen voor het „jet-tijdperk", zoals
bijvoorbeeld de DC-8 vluehtnabootser
(Flight-simulator), de „jet-engine-
trainer", de I.B.M. 705 elektronische
rekenmachine een miljoenenpro
gramma, dat klaar moet zijn nog
vóór de eerste DC-8 er is. „Als die
machines er eenmaal zijn, moet je er
ook zo mee kunnen wegvliegen. Toch
I. A. ALER
De president-di
recteur „laat zich
•niet inmetselen".
is er alleen voor de DC-8 al een trai
ningsprogramma van 91/2 miljoen gul
den opgesteld. Nietteminals die
vluehtnabootser er niet was, zouden
do toekomstige vliegers op de DC-8
vijftien uren nodig hebben op de ma
chine, voor zij voldoende getraind
zijn. Nu is dat aantal teruggebracht
tot negen. Er is echter méér op zo'n
„Flight-simulator" kun je allerlei si
tuaties nabootsen, die je in een wer
kelijke machine moeilijk kunt laten
ontstaan.
:e voorbereidingen zijn nu zicht
baar op Schiphol. Het is het begin
van een tastbare en straks hoorbare
realiteit we zeiden immers voor
de K.L.M. begint het leven met veer
tig maar eigenlijk is het al veel
eerder begonnen. „Eerst ga je na, wat
je precies hebben wilt. Dan moet je
de duiten hebben. Toen we die hadden
in 1956 zijn we gaan bestellen.
Machines, die voor het grootste deel
in 1960 van de lijn komen. De jaren
'61 en '62 vormen een overgangspe
riode. En 1963? Ik weet het niet.
Maai- als ik nu terugkijk op de jaren
'45'46, toen wij als eerste in Euro
pa schuchter een lijn over de oceaan
gingen exploiteren en als ik dan zie,
dat op drukke dagen nu in New-York
meer dan duizend passagiers van de
K.L.M. aankomen en vertrekken
volle kisten heen en zes volle
kisten terug dan kan ik wel zeg
gen het proces van popularisering
van de luchtvaart gaat voort. Het
gaat ongeremd door, straks met de
jet-machines. Met de jet-vliegtuigen
gaan we in een richting, die maakt
dat de luchtvaart bereikbaar zal wor
den voor meer en meer mensen en
tegen lagere tarieven", zegt de heer
Aler.
„En straks het supersonisch ver
keer
•Persoonlijk iet wel, dit is mijn
persoonlijke mening ben ik meer
geïnteresseerd in een economisch
voortbewegen met sub-sonische snel
heid, dan in supersonische vliegtui
gen". En heel voorzichtig voegt hij er
aa.n toe „We zitten in de luchtvaart
waar het vrachtvervoer per auto in
1918 zat. Er zullen steeds meer men
sen en goederen door de lucht ver
voerd worden. We gaan ook die' kant
op als het wegvervoer. Maar ik ben
voorzichtig inet voorspellingen. Ik
ind het prachtig dat er mensen zijn,
die zoveel geloof hebben, dat zij hun
mening op papier willen zetten. Maar
ik laat me niet inmetselen. Daar ben
ik nog niet aan toe 1 Wel ben ik er
van overtuigd, dat liet uiterste op
technisch gebied nog niet bereikt Is".
Naar groter vrijheid
Van techniek gaat het gesprek over
op mensen of eigenlijk de vrijhe
den van de lucht, zoals die door men
sen gemaakt worden of beperkt. „Ik
ben er óók van overtuigd, dat hoewel
er vandaag nog restricties zijn, we
strains tot een grotere ordening en
DR. ALBERT PLESMAN
Het „geheim" van de K.L.M. I
X
perspectieven
S Op 7 oktober bestaat de
J K.L.M. veertig jaar. De
K.L.M. zelf viert dat feit
betrekkelijk sober. Onge-
merkt gaat bet echter niet
Voorbij. Dat zou ook on- i:
juist zijn. Want dit feest
is een afsluiting van een
periode, die de volgende
mogelijk maakte die van
het straalverkeersvlieg- x
x tuig. Onze verkeersredac-
teur had naar aanleiding
van dit jubileum een ge-
sprek met president-direc-
teur I. A. Aler. Hij ging
ook eens kijken, hoe Schip-
x hol zich voorbereidt op het
verkeer met het straal-
vliegtuig.
Het verleden van de KL.
g M. is overbekend. Met op-
zet werd de nadruk gelegd
op wat na 7 oktober 1959
komt. Over veertig jaar,
als de bus met „voorspel- 5
lende" brieven in de
X Utrechtse Domtoren wordt
opengemaakt, zal blijken,
S of fantasie en werkelijk-
heid met elkaar overeen-
stemmen. Nü bepalen wij
S J>ns tot de eerstkomende
jaren, die in technisch op-
zicht te overzien en op
S zichzelf al interessant ge-
noeg zijn.
4=
■X1 X X X- -X- X- X X X- -a- jf it- if -X* if if- -X- -X- if- -X- X
daarmee tot grotere vrijheid zullen
komen. Historisch gezien zeg ik dat
ogenblik komt er".
Aan het einde van ons gesprek komt
een onderwerp ter sprake, dat op het
ogenblik taboe is in do K.LJM.de
concentraties in de luchtvaart. Het
antwoord is dat van een diplomaat
„Samenwerking is een interessant ge
beuren, waar we attent op moeten
blijven. We staan er voor open. Maar
we zeggen niet„Vol verwachting
klopt ons hart". Iedere propositie
wordt nauwkeurig bekeken. En we
staan niet afkerig tegenover een
aantrekkelijke propositie", Méér wil
president-directeur Aler'er niet van
zeggen.
Over zijn kennismaking met Ples
man vertelt de heer Aler „Ik had
het voorrecht, dat Ik in Soester-
berg meteen kennismaakte met
Plesman. Toen. ik daar aangeko
men was en mijn koffertje had
uitgepakt, ging Ik naar het offi
cierscasino. Er waren daar zeker
dertig officieren en ik moest gaan
kennismaken. Per ongeluk stelde
ik me twee keer aan luitenant
Plesman voor. Hij zei „Ja. Aler,
dat heb je al eens gedaan. Ik heet
Plesman. Onthoud dat, misschien
worden we nog eens vrienden".
CARRIÈRE NA „LOS JONGENSBESLUIT"
Eén daarvan in de
lucht doorgebracht
Vijftig jaar geleden zei een
jongen tegen zijn vader „Ik
wil in de luchtvaart". Hij
moet een heel verstandige va
der gehad hebben want lucht
vaart was in 1909 een ge
vaarlijk avontuur, waar de
meeste vaders weinig voor
voelden -en ook niet in ge
loofden. Deze vader zei
„Goed, loop eerst de h.b.s.
maar afToen de jongen
de h.b.s. had afgelopen kon
hij naar Soesterberg. De jon
gen heette Aler. Op 4 novem
ber 1919 haalde hij zijn bre
vet als militair vlieger, pre
cies veertig jaar geleden, vrij
wel samenvallend met de op
richting van de K.L.M.
„Dat besluit op m'n dertiende jaar
was een vrij los jongensbesluit",
vertelt de heer Aler. „Maar intus
sen heb ik van die veertig jaar er
één in de lucht doorgebracht
bijna zevenduizend uur in de cock
pit en tweeduizend-als passagier
en 39 op de grond". Hij voegt
er aan toe „Een groot gedeelte
van de luchtvaart speelt zich op
de grond af".
„Veertig jaar geleden haalde ik
m'n militair brevet. Op novem
ber 1918 kwam ik op Soesterberg
aan. Een jaar-later was er de „El
ta". Plesman stichtte na die „El
ta de K.L.M., samen met vérzien
de mensen als generaal Snijder en
jhr. Van den Bergh van Heemste
de. Dat was iets heel bijzonders.
Want in die tijd gold met recht
„Een luitenant met een goed idee
wat trekt die nou mee?"
De K.L.M. stelde in het begin niets
voor. We verkochten meer prent
briefkaarten dan passages. En we
hadden de grootste moeite de
eindjes aan elkaar te knopen.
Maar in het eerste jaarverslag van
de K.L.M. stond Burgerlucht
vaart is slechts een kwestie van
organisatie..."
De cockpit van een modern ver
keersvliegtuig op de grond, in
het K.L.M.-Flight-operations-gebouw
op Schiphol. Er is geen verschil met
een eente cockpit. Maar waar de
fotograaf stond is een paneel met
knopjes, dat de bemanning haast
duivels kan kwellen en ongekend
paraat maken.
In deze Flight Simulator worden zelfs
situaties nagebootst, die men in een
werkelijke machine moeilijk kan la
ten ontstaan.
„Hoofd" Kramer
kwam in 1922
in dienst
In een hoek op het oud
ste gedeelte van Schip
hol, vlak tegen de ring
dijk van de Haarlem
mermeer aan liggen de
garages en het kantoor
van het K.L.M.-autobe-
drijf. Veertig jaar is het
hoofd van dat bedrijf, de
heer Kramer nog niet bij
de K. L. 31., maar wel
37^2 jaar. In april 1922
kwam hij in dienst ais
chauffeur, als lader en
losser van de machines
en ook nog als plaatsver
vangend kantinebaas.
Drie chauffeurs had de
K.L.M. toen.En twee
auto's: een open Packard
om de passagiers voor
Londen naar de vliegwei
van Schiphol te brengen
en nog een oude T-Ford
als bestelwagen. De pas
sagiers werden in een
compleet vliegpak met
op een groot bord:
„Lucht express K.L.M."
En na de Packard kreeg
Amsterdam een gesloten
Benz. Later kwam er
een busje, maar toen was
de vliegerij al"weer een
stuk verder.
„Verder hadden we voor
het personeel nog een
bootverbinding met Am
sterdam, een boot van
de Volharding. Soms, als
meneer DeUaert, die
toen stationschef was,
naar Amstelveen ge
bracht moest worden,
gingen we met de pas
sagiers in die bus met
een pontje over de ring
vaart. Met passagiers in
de wagen deden we ook
wel boodschappen. Het
kon gebeuren, dat ze
naar Schiphol reden met
hun voeten op een staaf
ijs, die we voor het hotel
gehaald hadden. En nu
en dan gingen we de
vaste passagiers van huis
afhalen met de bus", vér-
telt de heer Kramer.
In de jaren van dertig
werd het allemaal wat
geregelder. In 1945
moest opnieuw worden
legpa
op de rug de letters K.
L. 31. op het Leidseplein
in die open Packard ge
zet en iedereen in Am
sterdam kon do held
A-oorbij zien komen.
„Op iedere rit moesten
we langs twee tollen. We
reden over de oude Sló-
terweg en dan over dat
zelfde bruggetje, dat er
nog is over de ring
vaart", vertelt de heer
Kramer. Op Waalhaven
hadden ze in die eerste
dagen een Minerva, een
dichte-wagen met boven-
gestart. Alle rollend ma
teriaal was verdwenen.
En nu, veertig jaar na
de oprichting van de K.
L. M-, telt dit bedrijf on
der de leiding van dezelf
de man, die als een der
eerste chauffeurs in
dienst werd genomen,
ruim honderd voertuigen
niet meegerekend al
die wagens voor het in
tern vervoer op de lucht
haven zelf. Per jaar wor
den er per bus geëx
ploiteerd in combinatie
met de Nederlandse
Spoorwegen 400-000
personen aan- en afge-
voerd. Het materiaal is
geriefelijk en modern.
En de K.L.M. was voor
Nederland de pionier op
het gebied van L.P.G., de
gasvormige brandstof,
die nu steeds meer toe
gepast wordt. Drie klei
ne bussen rijden er. 17
grote en verder vallen
personenwagens, \Tacht-
en bestelwagens en klei
ne busjes voor het vlie
gend personeel onder het
beheer van de autodïensi
Voor passagiers wordt
op Schiphol een aulo-
stalling geëxploiteerd
met plaats voor 140 tot
150 wagens.
„Lucht express K.LJJ."
stond op de Minerva, die
in de jaren van twintig
de passagiers van Rot
terdam naar het vlieg
veld Waalhaven bracht*
