PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Bouw atoomcentrale bij Geertruidenberg
gaat waarschij
niet door
Aanleg insteekhaven Kruiningen
bij streekcommissie in studie
BILT
1NBEDRIJFSTELLING MIJN
BEATRIX TWIJFELACHTIG
COÖRDINATIE VAN EUROPEES
ENERGIEBELEID GEBODEN
BEGIN OKTOBER MAANRAKET
MET TOTALE GELEIDING
202e jaargang - no. 225
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: F. v. d. Velde en P. B.
den Boer. Adjunct: W de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOÉSSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Donderdag 24 sept. '59
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent p«
mm. Minlm. p. advertentie 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
23 cent p. regel met een mlnlmur.
van 1.—. „Brieven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bureaus: VUsslngen Walstr. 5^60, tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 3508 of 3516); Middelburg, Markt 51, tel. 3811; Goes, L. Vorststr. 63, tel. 2475 (b.g.g. adv. 2234); Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9, tel. 20; Temeuzen. Brouwerijstraat 2; Zienkzee. red, tel. 2425 adm. tel. 2094.
Gevolgen van kolencrisis voor Nederland
(Van onze
redactie).
In, bevoegde kringen houdt men er rekening mee, dat de gevol
gen van de kolencrisis die zicli ook in Nederland doet gevoelen,
op korte termijn twee zeer ingrijpende wijzigingen zullen bren
gen in de lang bestaande plannen voor de Nederlandse energie
voorziening.
1 Ernstig wordt er rekening mee gehouden, dat de bouw van
van'een atoomkern-energie-centrale bij Geertruidenberg
waarmee in 1960 een begin zou worden gemaakt niet zal
doorgaan.
2 Venvacht wordt dat de directie van de staatsmijnen nog
voor het einde van deze maand in een bespreking met mi
nister De Pous zal voorstellen de werkzaamheden welke er op
gericht zijn de nieuwe staatsmijn Beatrix in gebruik te stellen,
te staken.
duurder zouden worden, de inge
bruikneming van de Beatrix uit
nationaal oogpunt rendabel zou
zijn.
Kolenproduktie
niet uitbreiden
Vast staat dat het bestuur van
de S.E.P. (Samenwerkende
Elektriciteits-Produkten)die
volgens de aanvankelijke plan
nen maandag 21 september een
besluit zou nemen over de keuze
van een atoomreactor voor de
nieuwe elektrische centrale in
Geertruidenberg, zijn beslissing
heeft uitgesteld.
Vast staat ook, zo blijkt ons uit een
mededeling van de zijde van de
staatsmijnen, dat de hoofddirectie
van do staatsmijnen tot de conclusie
is gekomen, dat het op het ogenblik
niet gewenst is de Nederlandse ko
lenproduktie die reeds thans heeft
geleid tot. een voorraadvorming van
omstreeks 1 miljoen ton bij de mij
nen, in de komende jaren verder uit
te breiden door de afbouw van
staatsmijn Beatrix.
Reeds lang staat vast dat de ko
len uit de Beatrix duurder zullen
zijn dan de thans uit de Neder
landse mijnen komende steenkool.
Toen tot de bouw van de Beatrix
werd besloten liet het zich aan
zien dat de behoefte van Neder
land aan conventionele brandstof
in de jaren tussen 1960 en 1970
zo snel zou stijgen, en dat hoe
wel de kolen uit de nieuwe mijn
Bij die beslissing speelde ook de ge
dachte mee dat de deviezen-moeilijk
heden van het land er mee gediend
zouden zijn, een overweging die op
het ogenblik niet bijzonder sterk
sterk meer klemt.
Voor de boorschachten van de mijn
Beatrix zijn enkele tientallen miljoe
nen guldens uitgegeven. Met de aan
koop van Duitse concessievelden,
waarvoor het contract onlangs werd
getekend, waa bovendien een bedrag
van 27 miljoen gemoeid. Het akkoord
moet nog door de parlementen van
Nederland en West-Duitsland worden
geratificeerd. De schachten, welker
duurzaamheid praktisch onbegrensd
is, zullen vanzelfsprekend Intact wor
den gelaten om eventueel in de toe
komst hun nut te .bewijzen.
Stencil
Ze dwarrelen bij tientallen de re-
dactiebureau's binnen, de papie
ren, die men in Nederland „sten
cils" noemt. De prullemanden worden
er regelmatig mee gevuld, want ieder
een, die propaganda wil maken tegen
of voor iets, laat behalve drukwerk
ook „stencils" uitgaan.
Vijftig jaar geleden klom een ex-
huzaar, dio zich onrechtvaardig be
handeld achtte, op een stoel terzijde
van een marktterrein en hij hield
ontroerende toespraken tot schaarse
toehoorders. Vandaag zendt hij „sten
cils" rond.
Vraagt men iemand, die dagelijks
dit soort papieren in de vingers
krijgt, wat* nu eigenlijk dat
woord „stencil" betekent, dan weet
hij dat niet. En als hij in een Engels
woordenboek als vertaling het woord
„mal" vindt en ter toelichting nog
het Duitse woord „schablone" aan zal
hij verbaasd zijn en hij zal niet be
reid zijn het woord „stencil" te ver
vangen door het Nederlandse woord
„mal" of mal-afdruk
Zo gaat het vrij algemeen in Ne
derland. Wij nemen graag Engel
se en Amerikaanse woorden over
en wij vragen niet naar hun beteke
nis, want het is onze bedoeling niet
die woorden te vertalen. Onze bedoe
ling is alleen op een gemakkelijke
wijze onze wooraenschat uit te brei
den ook al verarmd daardoor de Ne
derlandse taal en groeit die taal in de
richting van een soort „internatio
naal" ratjetoe.
Zelfs voor beroepen kiezen we geen
Nederlandse namen meer en als
er Nederlandse namen Zijn ge
bruiken we toch nog liever Engeise
aanduidingen. Dat staat zoveel be
ter Kortgeleden werd daarover ge
klaagd in het orgaan van het Cen
traal Sociaal Werkgeversverbond, dat
o.m. schreef:
„De meeste lezers kennen wel de
terminologie in sommige lezens
waardige artikelen over onze „ma
nagers" die „seminars" en „busi
ness-schools" bezoeken, of hun
„trainees" laten „job-roteren".
Dit is maar een enkel voorbeeldje.
Het zou gemakkelijk, uit te breiden
(Zie slot pag. 3 kol. 1)
Vliegramp in
Brazilië
Een tweemotorig verkeersvliegtuig
van het type Saab-Seandia, met een
bemannig van vier en zestien passa
giers aan boord, is gisteren kort na
de start van het vliegveld Congonhas
brandend neergestort, nadat zich een
motorstoring had voorgedaan. Alle
inzittenden kwamen hierbij om het
leven. Het vliegtuig was op weg naar
Rïo de Janeiro.
Opvarende „Utrecht"
werd niet vermoord
Kapitein Joseph B. Fallon van de
politie van Boston, belast met het on
derzoek naar de dood van mevrouw
Lynn Kauffman, heeft gisteren te
New-York verklaard dat hij de ge
dachte aan moord heeft uitgescha
keld. Zoals bekend verdween me
vrouw Kauffman van de Nederlandse
vrachtboot „Utrecht", toen zij terug
keerde van een reis naar het Verre
Oosten. Het lichaam van mevrouw
Kauffman spoelde aan op een eiland
je in de haven van Boston.
Fallon zei gisteren dat hij het op een
ongeluk of zelfmoord houdt en dat hij
het meest geneigd is te veronderstel
len dat de gescheiden vrouw over
boord is gevallen. „De gehele dag had
zij geklaagd dat zij zich niet goed ge
voelde. Misschien is zij naar de rai
ling gelopen en toen overboord ge
vallen", aldus Fallon. Tijdens de af
gelopen dagen heeft hij te New-York
de schepelingen en passagiers van de
„Utrecht" verhoord.
Fallon zeide dat de verwondingen
aan het lichaam van mevrouw Kauff
man veroorzaakt kunnen zijn, door
dat zij tijdens haar val een loopplank
heeft geraakt. Door deze kwetsuren
was aanvankelijk het vermoeden van
moord .uitgesproken.
MALVESTITI IN EUROPEES PARLEMENT:
„Nieuwe energiebronnen
zijn niet te stuiten"
De nieuwe voorzitter van de Ho
ge Autoriteit der Europese Ge
meenschap voor Kolen en Staal,
de Italiaan Malvestiti, heeft
woensdag in het Europese Par
lement in Straatsburg zijn „in
vestituurrede" gehouden en
daarin bekendgemaakt, dat de
Hoge Autoriteit op haar eerste
vergadering in haar nieuwe sa
menstelling besloten heeft een
eerste initiatief te nemen om te
komen tot coördinatie van het
energiebeleid in de drie gemeen
schappen van de Zes (E.G.K.S.,
E.E.G. en Euratom). Met de
uitvoerende organen van de E.
E.G. en de Euratom is het over
leg gaande over het formuleren
van een reeks concrete voorstel
len, die zo spoedig mogelijk aan
Ie raad van ministers en het
Europese parlement zullen wor
den voorgelegd.
Het grootste gevaar voor de ge
meenschap schuilt volgens hem in
onderling verschillende nationale
maatregelen tegen de crisis, die
een latere coördinatie zeer moei
lijk, zo niet onmogelijk zouden
maken. Malvestiti deed daarom 'n
klemmend beroep op de zes rege
ringen en de werkgevers- en
werknemersorganisaties om aan
een gemeenschappelijke oplossing
van het kolenvraagstuk hun vol
ledige medewerking te verlenen.
Kolenprijzen aanpassen
Wij moeten de werkelijkheid onder
de ogen durven zien, aldus Malvestiti.
De werkelijkheid is, dat de opkomst
van nieuwe energiebronnen niet te
stuiten is.
Het moderne industriebedrijf zal zon
der aarzelen, waar dat mogelijk is,
het gebruik van kolen staken en
overschakelen op energie, die via lei
dingen en meters naar elk -ewenst
bedrijfspunt kan worden geleid en
waarbij dagelijks de verbruikte hoe
veelheid brandstof nauwkeurig kan
worden vastgesteld.
Ook het vervoer zal op de duur geen
kolen meer gebruiken. Doch hierte
genover staat, dat er produktiepro-
cessen zijn. waarbij kolen niet kun
nen worden vervangen en voorts zijn
er de bijprodukten van de steenko-
lendestillatie, die van belang zijn
voor de chemische industrie.
Maar de instandhouding van mijnen
met een te laag rendement komt in
feite neer op een vermindering van
de totale produktie der gemeenschap.
De kolenprijzen zullen onder de druk
van de wereldmarkt onvermijdelijk
moeten worden aangepast. Er dienen
algemeen geldende economische be
ginselen voor de prijsvorming te wor
den opgesteld, zodat de keuze van de
verbruiker zich vanzelf richt op die
voorzieningsbronnen, waarvan 't ge
bruik voor hem het voordeligst is.
-I
De beroemde opera-zangeres Maria
Meneghini Calias, juist terug van een
pleziervaart op de Middellandse Zee
aan boord van het jacht van de Grielc-
ae reder Onassis, is dinsdagavond per
vliegtuig aangekomen in Londen
waar zij woensdagavond in de Royal_
Festival Hall zong. De joto toont haar'
bij aankomst op het vliegveld Londen
Airport.
E.V.C. van Paul de Groot
wordt geliquideerd
(Van een onzer redacteuren)
De algemene hoofdbesturenvergade-
riug van de E.V.C.-58 heeft besloten
om op het 19 en 20 december te hou
den congres van deze „zevende vak
centrale" de leden op te roepen tot
de N.V.V.-bonden toe te treden. Ge
lijktijdig komt er een voorstel aan
de orde om de E.V.C.-58 om te vor
men tot centrum voor eenheid en
klassestrïjd in de vakbeweging.
De betekenis van dat alles is duide
lijk. De nauwelijks anderhalf jaar
oude partij-politieke E.V.C.-58 die
met handen en voeten gebonden is
aan de verstarde C.P:N. van Paul de
Groot en oyerigens ernstige financiële
moeilijkheden heeft, wordt geliqui
deerd. Aan de richtlijnen die de
C.P.N.-secvetaris Kerstmis vorig jaar
uitzette op het negentiende C.P.N.
congres wordt thans uitvoering ge
geven. Paul de Groot zei toen in zijn
grote congresrede „Laat ons samen
naar een reëele praktische weg zoe
ken, die de unie van de E.V.C. en
het N.V.V. mogelijk maakt". In fei
te betekent liquidatie van de eigen
communistische vakcentrale en infil
tratie van de leden in het N.V.V. te
rugkeer naar de vooroorlogse poli
tiek van de communisten.
Water in plaats van bier
Drie Hengelose jongemannen, de
gebroeders G. J. W. R., 20
jaar en G. A. J. R., 18 jaar en
Je 17-jarige L. B. R. zagen kans
in de nacht van dinsdag op woens
dag bij een grossierderij enkele
kratten bier te bemachtigen. Ze
waren juist bezig het gerstenat op
hun rijwielen te laden, toen
sen surveillerend agent onraad
bespeurde. Hij wilde de jeugdige
dieven meenamen naar het bureau.
De beide broers R. namen daarop
èen dreigende houding aan. Na
een waarschuwingsschot kwamen
zij tot andere gedachten, maar
halverwege het bureau namen zij
;och de kuiten. Later hebben zij
zich echter weer gemeld. De drie
boefjes drinken thans water in
plaats van bier.
De dood op de weg
Gistermiddag is om tien minuten
over twaalf het vijfjarig dochtertje
van de familie Kok uit Velsen in de
Wenkenbachstraat te Velsen-noord
door een bus overreden. Het meisje
zag haar schoolbus aankomen en
liep naast de bus mee voor deze
stilstond. Zij is vermoedelijk gestrui
keld en zo onder het rechterachter-
wiel terechtgekomen. Het kind was
op slag dood.
AMERIKAANSE PLANNEN
Apparatuur onmisbaar
voor vaart naar Venus
Amerikaanse geleerden zullen
begin volgende maand een po
ging doen een ruimte-capsule
van 170 kg in een baan om de
maan te brengen, met belmlp
van radiogeleiding vanaf de aar
de, zo wordt van ingelichte zijde
te Washington vernomen. Voor
zover bekend zal dan voor de
eerste maal in de geschiedenis
van de ruimtevaart algehele ge
leiding worden toegepast.
Vreemd voorwerp boven
Atlantische Oceaan
De Amerikaanse luchtvaartmaat
schappij „Pan American Airways"
lieeft woensdag te Londen meege
deeld dat de bemanning van een
straalvliegtuig op de luchtlijn New
YorkParijs woensdagochtend onge
veer 200 kilometer ten oosten van
Labrador in de lucht een vreemd
voorwerp heeft waargenomen dat 'n
ruimteraket zou kunnen zijn.
De vlieger heeft de Amerikaanse
kustwacht onmiddellijk van het ver
schijnsel op de hoogte gesteld. Het
voorwerp verplaatste zich met een
enorme snelheid van het zuiden naar
het noorden en bleef een halve mi
nuut zichtbaar.
9 De Britse 71-jarige socialistenleider Her-
bert Morrison die minister van buiten
landse zaken is geweest is in de adelstand
verheven. Hem is de niet erfelijke titel
baron toegekend.
Alle andere ruimtevehikels, met in
begrip van de Russische Loenik II,
beschikten uitsluitend over „aanvan
kelijke geleiding" om hun bestem
ming te bereiken. Radio Moskou heeft
verteld dat Loenik n in haar koers
werd gebracht met behulp van een
geleidingssysteem dat werkte zolang
de raketten werkten. Vervolgens ging
Loenik n, zoals met een interconti
nentaal ballistisch projectiel het ge
val is. een zelfstandige baan volgen
naar haar doel. Het was een keurig
staaltje van richten, maar dit sy
steem kan niet worden toegepast bij
diepere doordringing in het wereld
ruim. Een ruimtevehikel dat alleen
aanvankelijke geleiding zou hebben,
zou Mars of Venus met duizenden ki
lometers missen.
Het doel van de Amerikaanse proef
zal zijn om geleidingsmateriaal te
toetsen dat bestemd is om de koers
van de kunstmaan van tijd tot tijd te
corrigeren en hem vervolgens op het
juiste moment in een baan om de
maan te brengen. Naar verluidt zal
de instrumentencapsnle kleine raket
ten hebben, die per radio-controle
zullen worden gericht en afgfevuurd.
De capsule zal gelanceerd worden
door een Atlas-Able raket op Cape
Canaveral in Florida, begin oktober,
wannere de maan zich in een gunsti
ge positie bevindt.
ONDER LEIDING VAN GEDEPUTEERDE MES
Voor verschepen
landbouu)-
produkten
Wanneer krijgt de gemeente
Kruiningen te horen hoe het
staat met de mogelijkheden tot
aanleg van een insteekhaven
langs het Kanaal door Zuid-
Beveland, ter hoogte van de
Vlakebrug Deze vraag vorm
de dinsdagavond de iiüeïding tot
een langdurige en soms scherpe
discussie in de gemeenteraads
vergadering van Kruiningen.
De raadsleden spraken er hun
bevreemding over uit, dat in
Goes wél met het graven van
een insteekhaven kon worden
begonnen, terwijl in de gemeen
te Krniningen, waar de factoren
veel gunstiger zouden zijn, na
vele jaren van plannen maken
nog niets is gebeurd.
Enkele jaren geleden is de kwestie
van de insteekhaven te Kruinin
gen voor het eerst aan de orde ge
komen en ongeveer een jaar gele
den is men zich pas ernstig met
de zaak gaan bezighouden.
Het toenemende vervoer van aard
appelen en uien naar het Kanaal
door Zuid-Beveland rechtvaardigt
volgens de raadsleden de aanleg van
een insteekhaven. Jaarlijks passeren
honderden kustvaarders de sluizen
van Hansweert en Wemeldinge om
bij de loswallen te Vlake, Hansweert
en Schore landbouwprodukten te la
den. Zestig procent van alle in Zee
land verscheepte landbouwprodukten
wordt hier verladen, hetgeen rond
50.000 ton beloopt. De huidige laad-
capaciteit is echter onvoldoende en
een bron van voortdurende zorg. Der
halve ziet men in Kruiningen als eni
ge oplossing de aanleg van een in
steekhaven.
Om tot die oplossing te komen heeft
het gemeentebestuur aan het Econo
misch Technologisch Instituut voor
Zeeland verzocht een rapport samen
te stellen. Aan het college van Ge
deputeerde Staten werd gevraagd In
lichtingen te geven over de mogelijk
heden. „Tot nu toe is hierop niets
vernomen", zo werd dinsdag tijdens
de raadsvergadering medegedeeld.
Het is ons echter wel bekend, dat
juist naar aanleiding van dit ver
zoek aan Gedeputeerde Staten van
Zeeland een commissie in het leven
is geroepen onder voorzitterschap
van Gedeputeerde mr. dr. A. J. J. M.
Mes, waarin de dagelijkse besturen
van de gemeente Kruiningen, Yerse-
ke, Wemeldinge en Kapelie zitting
hebben.
Deze commissie beziet de problemen
in de gehele streek, waaronder ook de
aanleg van een insteekhaven langs
het Kanaal door Zuid-Beveland te
rekenen is. Min of meer weet men
dus in Kruiningen toch waar men
aan toe is.
„De gemeenteraadsleden verlangen
echter, dat spoed achter de zaak
wordt gezet. Het duurt allemaal veel
te lang". Dit verklaarde ons burge
meester A. Schipper van Kruiningen,
die zeide, dat alleen daden de vrees
van de raad kunnen wegnemen. „De
raadsleden zien, dat in Goes wél
wordt begonnen met de aanleg van
een insteekhaven en dat er hier niets
gebeurt. Is het vévwonderlijk, dat zij
de vraag stellen of het in de bedoe
ling van Goes ligt een zodanige po
sitie te gaan innemen dat de welvaart
in Kruiningen wordt weggezogen
betoogdj de heer Schipper.
Er kan hierbij worden aangete
kend, dat Goes en Kruiningen in
dit opzicht geen vergelijkbare
grootheden zijn. Het Kanaal door
(Zie slot pag. 10 kol2)
Het weer in Europa
Volgens de weerrapporten van gisteravond
Den Helder, zwaar bewolkt
Ypenburg, zwaar bewolkt
Vlissingen, zwaar bewolkt
Eelde, half bewolkt
De Bilt, half bewolkt
Twente, half bewolkt
Eindhoven, zwaar bewolkt
Zuid-Liraburg, half bewolkt
Stockholm, half bewolkt
Helsinki, zwaar bewolkt
Oslo, licht bewolkt
Kopenhagen, half bewolkt
Aberdeen, zwaar bewolkt
Londen, zwaar bewolkt
Amsterdam, half bewolkt
Brussel, half bewolkt
Luxemburg, half bewolkt
Parijs, half bewolkt
Bordeaux, geheel bewolkt
Grenoble, licht bewolkt
Nice, half bewolkt
Berlijn, zwaar bewolkt
Frankfort, half bewolkt
München, zwaar bewolkt
Zürich, zwaar bewolkt
Genève, half bewolkt
Locarno, half bewolkt
Wenen, licht bewolkt
Innsbruck, zwaar bewolkt
Belgrado, onbewolkt
Athene, onbewolkt
Rome, onbewolkt
Ajaccio, half bewolkt
Madrid, half bewolkt
Maliorca, half bewolkt
Lissabon, licht bewolkt
19 gr.
18 gr.
18 gr.
18 gr.
19 gr.
21 gr.
20 gr.
20 gr.
10 gr.
10 gr.
19 gr.
17 gr.
17 gr.
20 gr.
19 gr.
19 gr.
21 gr.
23 gr.
28 gr.
28 gr.
24 gr.
20 gr.
23 gr.
23 gr.
25 gr.
27 gr.
26 gr.
22 gr.
32 gr.
25 gr.
VERWACHT...
Geldig tot hedenavond
DEZELFDE TEMPERATUREN
Veranderlijke bewolking en geen re
gen van betekenis. Zwakke tot ma
tige wind uit westelijke richtingen.
Weinig verandering in temperatuur.
ZON EN MAAN
25 september
Zon op 6.29 onder 18.34
Maan op 23.37 onder 1L32