„Platero" graast in de tuin van paleis Soestdijk Rectoraatsoverdrachten aan universiteiten en hogescholen PRIJSVERSTARRING DOOR KARTELS ONAANVAARDBAAR f - lil GEHEIMZINNIGE MOORD AAN BOORD VAN NEDERLANDS SCHIP DINSDAG 22 SEPTEMBER 1959 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 3 ONDERSCHEIDINGEN VOOR PROF. DR, O. BOTTEMA EN PROF. DR. M. WOERDEMAN Aandacht gevraagd voor studieduur uitbreiding en huisvesting Aan de universiteiten en hogescholen in ons land hebben gisteren recto raatsoverdrachten plaatsgehad. De minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen, mr. J. M. L. Th. Cals, was aanwezig bij de plechtigheid van de Technische Hogeschool te Delft. Prof. dr. O. Rottema merkte op, dat onze regering inzake het hoger onderwijs voor beslniten staat, die meer dan buitengewone stuurkunst vergen en een tot de grenswaarde gespannen verantwoordelijkheidsbesef. Oude universiteiten en hogescholen eisen gerechtvaardigde uitbreiding tot wedergeboorte toe, terwijl de jon- gjren moeten worden geconsolideerd, ovendien, aldus spreker, gonzen in gewest en stad de stemmen van hen, die gaarne bereid zijn aan te zitten bij het feestmaal, dat spreiding van hoger onderwijs heet en waarbij aan de wonderbaarlijke visvangst schijnt te worden gedacht. Over de onver mijdelijke uitbreiding "an het hoger onderlijs zal Delft in de naaste toe komst wel gelegenheid krijgen tot de meningsvorming bij te dragen, aldus spreker. De minister heeft, nadat prof. Botte- ma had uitgesproken, meegedeeld, dat de professor was benoemd tot commandeur in de orde van Oranje- Nassau. De minister huldigde de scheidende rector-magnificus voor al hetgeen hij in zijn negenjarige ambtsperiode voor het hoger onder wijs in het algemeen en voor de Technische Hogeschool te Delft in het bijzonder heeft gedaan. Groningen De rector-magnificus te Gronin gen, prof. mr. H. J. Scheltema, droeg het rectoraat over aan prof. dr. P. J. Bouman. Prof. Schelte ma vond het verwonderlijk hoe lichtvaardig de laatste tijd plan- Staking Slot van pag. 1) zoek door een of meer leden van het college is ingesteld. Om het in sporttermen te zeggen: het lijkt op het demonstratief weglopen van het sportveld na een onprettige beslissing van de scheidsrechter. Toch is er een groot verschil. Die scheidsrechter oordeelt naar vaste algemeen aanvaarde maatstaven. Het college van rijksbemiddelaars daarentegen is enkele maanden ge leden van een serie nieuwe spelre gels voorzien, waarover men het niet eens was met de belanghebbenden. Nadat de regering die nieuwe spel regels had afgekondigd was de alge mene reactie zo ongeveer: „we moe ten afwachten hoe die nieuwe loon politiek uitpakt, maar we zuilen op ons qui vive zijn." Nu doet men dus de eerste ervarin gen op en die ervaringen zijn wat de typografen betreft, niet bemoedigend. Het nieuwe stelsel komt er op neer, dat de economen het eigen lijk voor het zeggen hebben. Ze meten in een bedrijfstak de produk- tiviteit, ze schatten de te verwach ten produktieviteitstoename en dan bepalen ze de „ruimte" voor loons verhoging enz. Ze doen dat volgens economisch-the- oretische maatstaven, die vrij goed zijn, maar die soepel en bewegelijk toegepast moeten worden om bruik baar te worden in de „levende werke lijkheid." Bij de toepassing ligt dus al een bron van mogelijke meningsverschil len. Die verschillen worden nog be duidend groter, wanneer men stelt, dat niet alleen economische maatsta ven bepalend moeten zijn voor de samenwerking tussen werkgever en werknemer. Er zijn ook nog mense lijke verhoudingen, die zeker niet voor alle bedrijfstakken gelijk liggen. Er zijn ook historisch-gegroeide toe standen, die men niet zonder meer kan afbreken. Dit alles overwegende kan het niet anders of het college van rijks bemiddelaars zal indien het de nieuwe spelregels straf wil toe passen voor een reeks conflicten komen te staan, die heel pijnlijk kun nen worden. Conflicten, waarbij opzegging van collectieve arbeidscontracten en sta king onaangenaam dichtbij komen. En dat in een tijd. waarin staking als een verouderd middel moet wor den afgekeurd!! Hier is maar een bruikbare oplossing denkbaar: het zó soepel toepassen van de nieuwe spelregels en het zó ijverig zoeken naar een compromis, dat geleidelijk in Nederland het juis te klimaat voor de „nieuwe spelre gels" kan ontstaan en zowel werkge vers als werknemers niet al te sterk onder de voogdij van de rijksbemid delaars geraken. Kiest men die oplossing niet, dan zal er voor langere tijd onrust heersen op het terrein van de loonpolitiek. KLEREN. Een gevangene in Celle (Neder-Saksen) heeft kans gezien in zijn cel een bloeiende kleermakerij op te bouwen. Gezien zijn bekwaamheid op dit gebied hadden gevangenis autoriteiten hem toegestaan unifor men voor de bewakers en toga's voor de reenters te maken. Door met de hem verstrekte stoffen de uiterste zuinigheid te betrachten wist hij van de resten talloze particulieren tot te vreden klanten te maken. Hoe de man de afgewerkte stukken uit de gevangenis kreeg Is nog een raadsel. nen tot oprichting van nieuwe universiteiten en hogescholen wor den gemaakt. Ieder gewest, iede re stad, die zich respecteert, heeft een commissie ingesteld, die na onderzoek tot de slotsom komt, dat de stad beter dan- enige an dere plaats in Nèderland geschikt is een universiteit te herbergen. Over één probleem wordt echter nooit gesproken, aldus de Gro ningse rector-magnificus, name lijk hoe aan docenten te komen. Utrecht In Utrecht werd de waardigheid van rector-magnificus overgedragen aan prof. dr. J. F. Nuboer. De scheiden de rector-magnificus, prof. dr. J. Jongbloed, merkte óp dat de licha melijke opvoeding lange tijd het stiefkind bij het onderwijs is ge weest. Hij achtte het in het belang van de lichamelijke opvoeding zelf en van het lerarenkorps dat althans een deel van deze leerkrachten een universitaire opleiding heeft gehad. De vernieuwing en uitbreiding, die ons hoger onderwijs na de oorlog heeft ondergaan en waarschijnlijk in de volgende jaren nog zal krijgen, ziet hij als het bewijs voor het feit dat het de regering ernst is om het hoger onderwijs de plaats te geven die het toekomt. Prof. Jongbloed zei dat de studen tenhuisvesting nog steeds grote zor gen baart. Zorgen baren, volgens prof. Jongbloed, ook nog steeds het studierendement en de effectieve stu dieduur. Een verkorting van de stu dieduur zou een belang van natio nale betekenis kunnen zijn. maar an derzijds moet primair worden ge steld dat de universiteit nooit gede gradeerd mag worden tot een verza meling hogere vakscholen. Leiden Het rectoraat van de rijksuniversi teit te Leiden is overgedragen door prof. dr. H. J. Lam aan prof. mr. J. E. Jonkers. Prof. Lam wees er op, dat voor de rectorkeuze voortaan niet meer de anciënniteit van beslis sende betekenis is. Prof. Jonkers volgt prof. Lam niet meer volgens de ancienniteitsregels op. Rotterdam Bij de overdracht van het recto- raat van de Nederlandsche Eco nomische Hogeschool te Rotter dam herdacht de aftredende rec tor,-, prof. H. W. Lambers, de cu rator T. J. Twijnstra en de vroe gere hoogleraar prof. mr. J. G. Koopmans, die dit jaar zijn over leden. Zich tot het onderwijs wendende, memoreerde hij de instelling van een tweetal nieuwe vakken, in.l. een buitengewone leerstoel voor regionaal en sociaal-economisch onderzoekingswerk, die zal wor den bezet door dr. L. H. Klaas- sen, en een lectoraat in de haven economie, dat werd opgedragen aan de heer B. J. Udink, ec. drs. Hij achtte deze nieuwe onderwer pen een aanwinst voor het pro gramma, doch wees er op, dat de vermenigvuldiging van mogelijke vakken leidt tot verdere speciali satie in de doctorale studie. Tilburg en Nijmegen Prof. dr. F. J. H. M. van-der Ven heeft gister.en zijn ambt overgedra gen aan de nieuwe rector-magnifi cus van de Katholieke Economische Hogeschool te Tilburg, prof. dr/ W. R. Heere. Prof. Van der. Ven vroeg zich af hoe het kómt dat. het aantal doctorandi aan de Tilburgse hoge school zo gering is. In de aula der r.-k. universiteit te Nijmegen heeft de aftredende rector- magnificus prof. dr. G. W. Groene- veld het rectoraat overgedragen aan zijn opvolger prof. mr. L. G. A. Schlichting. Prof. Groeneveld ging (Slot van pag. 1) speciale kartelprocedures is opge daan om de aldus gevormde beleids lijnen door te trekken tot een maat regel. Daartoe is aan de commissie economische mededinging advies ge- gevraagd over de wenselijkheid be palingen in mededingingsregelingen terzake van de disciplinaire recht spraak onverbindend te verklaren. T oelatingseisen Daarnaast wordt een adviesaanvra ge voorbereid met betrekking tot een onverbindendverklaring van een drietal typen toelatingseisen, dicrin kartel verband worden gesteld. In de eerste plaats mogen de toelatings eisen, die betrekking; hebben op vak bekwaamheid. handelskennis en kre dietwaardigheid niet zwaarder zijn dan die welke voorzien zijn in de vestigingswet bedrijven 1954. Voorts zal de adviesaanvrage betrekking hebben op alle toelatingsnormen, die subjectieve eisen inhouden ten aan zien van de persoon van de onderne mer en die welke het behoeftecrite rium hanteren. Ondernemingsvormen Tenslotte wordt een adviesaanvrage voorbereid inzake de onverbindend verklaring van bepalingen in kartel- overeenkomsten, welke de strekking hebben bepaalde ondernemings- of bedrijfsvormen te weren. De artike len 85 en 86 van het E.E.G.-verdrag inzake kartels en economische machtsposities zullen geen volledige toepassing vinden, zolang de raad van ministers geen nadere verorde ningen heeft vastgesteld. Het prijsbeleid Bij het prijsbeleid, zoals de minister voornemens is dit in de naaste toe komst te voeren, zal het overheidsin grijpen tot het noodzakelijke worden beperkt. Voorwaarde is, dat dalingen van de prijzen van grond- en hulpstoffen volledig en onmiddellijk in de prij zen der eindprodukten tot uitdruk king worden gebracht, terwijl stij gingen van deze kosten slechts be horen te worden doorberekend, in dien in het verleden ook de dalingen in voldoende mate zijn doorgegeven. De minister zegt het vertrouwen te koesteren, dat de invoering van de vrijere loonvorming geen aanleiding- zal geven tot prijsstijgingen. Dit is echter in belangrijke mate afhanke lijk van de loyale medewerking van hetbe^rïjfsléven. Melding verplicht Teneinde een juiste naleving van de spelregels te verzekeren moet het wenselijk worden geacht, dat prijsverhogingen, die worden toe gepast, onder opgaaf van redenen onverwijld aan het departement van economische zaken worden gemeld. Zolang met de medewer king van het bedrijfsleven de prijsbeweging in de hand kan worden gehouden, kan met de meldingsproceduro worden vol staan, aldus de minister. Prijzenwet De bewindsman acht het voor geen twijfel vatbaar, dat het prijsbeleid, met name in een conjunctureel over spannen situatie, tot een onmisbaar instrument van de conjunctuur-poli tiek moet worden gerekend. Terwijl op langere termijn de monetaire po litiek en de budgetpolitiek de juiste instrumenten zijn om het ^evenwicht tussen nationale middelen en beste dingen te handhaven of te herstellen, kan het op korte termijn zeer wel noodzakelijk zijn het wapen der prijspolitiek te hanteren teneinde het ontstaan van een zichzelf verster kende beweging van prijzen en kos ten te voorkomen. Om zich tegen een dergelijke ontwik keling te wapenen moet de overheid over de nodige bevoegdheden be schikken. In verbaud hiermede heeft de minister reeds aan de tweede kamer meegedeeld, dat hij verdere behandeling van hef door de vorige regering ingediende ontwerp-prijzen- wet ten zeerste op prijs zou stellen. w nader in op de relatie tussen univer siteit en overheid. Amsterdam De rector-magnificus aan de gemeen te-universiteit te Amsterdam, prof. dr. M. Woerdeman, heeft tijdens de traditionele jaarlijkse vergadering in de aula opnieuw zijn bezorgdheid uit gesproken over het ruimtegebrek voor het hoofdstedelijk onderwijs. Prof. \Voerdeman, die gedurende een reeks van jaren het rectoraat heeft vervuld, droeg aan het einde van de zitting zijn functie over aan prof. dr. J. Kok. De secretaris-generaal van het ministerie van onderwijs, kunsten en- wetenschappen deelde mee, dat prof. Woerdeman is be noemd tot commandeur in de orde van Oranje-Na ssau. Duizenden Belgen hebben in Antwer pen een betoging gehouden voor de afkondiging van een amnestiewet voor hendie na de oorlog wegens politieke handelingen zijn veroor' deéld. Met borden, waarop leuzen stonden waarin amnestie voor de politiek ver oordeelden werd geëist en kritiek op de regering werd geoefend wegens haar houding in deze kwestie, trok de lange stoet door de stad. Daarbij kwam het op verscheidene plaatsen tot botsingen met tegenstanders van de amnestie, die zelfs „levende barri caden" vormden door op de route van de betogers op straat ie gaan liggen. Bij een handgemeen werden velen ge wond. JONGE VROUW TE BOSTON IN ZEE GEGOOID Bemanning en passagiers worden verhoord In de haven van Boston is zaterdag het ontzielde lichaam van mevrouw Lynn Kaufmann aangetroffen. Me vrouw Kaufmann, dochter van een welgestelde zakenman uit Chicago, is volgens een voorlopig politie-rap- port aan boord van het Nederlands schip „Utrecht" bewusteloos gesla gen en daarna in zee gegooid. Een medisch onderzoek heeft uitge wezen dat mevrouw Kaufmann, die de leeftijd van 23 jaar had bereikt, wëïïsiwaar door verdrinking om het leven is gekomen, maar dat zij van te voren het slachtoffer van geweld pleging is geweest. Zij had slagwon- den aan gelaat, armen en bovenbenen. Mevrouw Kaufmann, een gescheiden vrouw, was drie jaar secretaresse van professor Spector geweest. Op vier augustus heeit professor Spector zijn vrouw hun drie kinderen en zijn secretaresse te Singapore aan boorcl van de „Utrecht" gezet. Hij zelf ging per vliegtuig naar St. Louis, waar hij zijn woning inrichtte en ging vervolgens naar New-York om zijn gezin af te halen. Mevrouw Spector heeft aan de poli tie verklaard, dat mevrouw Kauf mann tijdens het verblijf van de „Utrecht" in Boston in haar hut was gebleven, omdat zij hoofdpijn had. Kort nadat het schip vertrokken was, heeft mevrouw Spector nog met me vrouw Kaufmann gepraat. Enige uren later ging mevrouw Spector weer kijken, maar toen was mevrouw Kaufmann verdwe nen. Er zijn geen sporen van wor steling in de hut gevonden. De kleren, die zij -blijkbaar des avonds had willen aantrekken, lagen net jes opgevouwen op het bed. De theorie Is ontwikkeld dat me vrouw Kaufmann vermoord is omdat zij op de hoogte zou zijn van een complot om opium de Verenigde Sta ten binnen te smokkelen. Momenteel worden officieren en man schappen van de Nederlandse vracht boot „Utrecht", op welke Lynn Kauf mann vermoord is, verhoord door agenten van de dienst verdovende middelen en van het ministerie van financiën. De theorie Is dat 't slacht offer achter een illegale handel Iu verdovende middelen is gekomen, toen zij op weg was van Singapore naar New-York en dat zij vermoord is omdat zij weigerde er aan deel te nemen. GESCHENKEN VOOR PRINSES IRENE Het ezeltje „Platero", dat een lange voetreis achter de rug heeft, is maandag op paleis Soestdijk aan prinses Irene aangeboden. Om streeks elf uur kwam de Spaanse ambassadeur in ons land, de her tog van Baena, met de vijf Spaanse studenten en de zwaar bepakte ,,Platerov het hek van het paleis binnenwandelen. Bij het bordes werd het gezel- luitenant ter zee N. J. H. Grego- schap ontvangen door mevrouw ry. Daar het, zoals mr. Van der W. A. Repelaer van Driel geboren Hoeven opmerkte, wat moeilijk Van der Willigen, dame du palaiswas het ezeltje dwars door het pa- van koningin Juliana, de particu-. leis naar de achtertuin te brengen lier secretaris van de koningin. wandelde het gezelschap om het mr. J. van der Hoeven en de -3d-,gebouw heen. judant van de koningin, kapitciu- Daar voegde zich prinses Irene er bij, in gezelschap van de verzorg ster der jongste twee prinsessen, mej. L. J. Ingen Housz. De hertog van Baena stelde zijn jonge land genoten en „Platero" aan de prin ses voor. De twee zakken die te- weerszijden van Platero's" rug hingen en getooid waren met de vlaggen van Nederland en Spanje werden geopend en daaruit kwam een aantal geschenken voor de prinsestwee gitaren, een aan tal grammofoonplaten met Spaan se volksmuziek, een pop in de kle derdracht van de streek van Va lencia, deze als symbolische dank voor de liulp die Nederland des tijds heeft geboden bij de waters nood om Valencia, en een stel castagnetten. Op de vraag, of de prinses ook gitaar speelde, antwoordde zij „Een beetje". Zij was zeer dank baar en vol bewondering voor het gebodene. Het ezeltje was inmiddels rustig op het gazon beginnen te grazen. Het werd daar alleen gelaten en het gezelschap nam plaats op het teiras waar verversingen werden aangeboden. En waar de studen ten wat zongen voor de prinses. Zij begeleidden zich met de gi taren, die zij de prinses hadden aangeboden. Hun eigen instru menten hadden zij namelijk niet bij zich. Gedurende het verblijf op het ter ras heeft de prinses Spaans ge sproken met haar gasten. Deze waren daar enthousiast over en zij zongen voor de prinses een speciaal gecomponeerd liedje, Irene" geheten. Aan het eind van het gesprek deelde de prinses de studenten mede, dat zij zich voor taan mogen noemen „Los caballc- ros de la princesa Irene". Fotoi prinses Irene was zeer dank baar en vol bewondering voor de haar aangeboden ezel. Zij dankte dan ook met: gracias, much as gracias, fantastico, formidabile. En .natuurlijk werd .(Platero" al direct danig'verwend. Het Wereldgebeuren Vurige discussies Een man, die enige tijd geleden door de voorzitter van de Ame rikaanse Fabrikantcnbond werd uitgemaakt voor „de chauffeur van een voertuig dat ons land naar een autocratische arbeidersdictatuur wil brengen", kreeg zondagavond van de Russische premier Nikita S. Kroesjtsjew een tegengesteld verwijt te horen: dat'hij „een kapitalistische lakei en stroman" zou zijn. Deze man is Walter Philip Reuther. hoofd van het vakverbond der arbeiders in de Amerikaanse staalindustrie, die met collega-vakbondsleiders dc Russische dictator ontmoette in het San Fran- ciscose Mark Hopkins hotel. Zowel Walthers vader als zijn grootvader hielden zich in Wheeling, West-Vir ginia, reeds met vakbondsactiviteiten bezig toen hij in 1907 werd geboren. Hijzelf combineerde het vale van ge reedschapsmaker met vakbondsacti viteit, tot hij in 1933 te Detroit door Ford aan de dijk werd gezet. Daar na trok hii met zijn broer Victor drie jaar de wijde wereld in en het was op de fiets dat het tweetal Europa verkende. Van nabij maak ten zij in Duitsland kennis met het nazibewind, en anderhalf jaar werk ten zij in een autofabriek die Ford voor de Sowjetregering had ge bouwd in Gorki. Via India en Japan keerden zij naar Amerika terug, en Walter wierp zich opnieuw op vak- vorenigingsacti viteiten Hij organiseerde de eerste grote sta king in de Amerikaanse auto-indu- strio en wist het aantal leden van zijn organisatie in West-Detroit in één jaar op te voeren van 78 tot 30.000. Sinds hij tien jaar geleden voorzitter van zijn bond werd, is het aantal stakingen danig afgenomen; hij was namelijk bereid om con tracten op lange termijn af te slui ten. Ook wilde stakingen en lang- zaamaan-acties komen slechts spora disch voor sedert Reuther kans ziet om de geschillen met de werkgevers aan de conferentietafel uit te vech ten met het „gereedschap" van zijn fantasie, zijn realisme en zijn strijd lust. In hun gesprek met Kroesjtsjew, dat tot diep in de nacht duurde, heb ben Reuther en zijn collega's die strijdlust en hun bedrevenheid in het debat kunnen botvieren op een heel ander soort tegenstander dan waar mee zij gewoonlijk hun krachten meten. En zoals Reuther na afloop vertelde .hebben zij de Rus met voor hun doen veel omzichtigheid behan deld toen zij merkten dat hij zich zeer opwond. Van vorige gelegenhe den was hun zijn-dreigen met een schielijke terugkeer naar Rusland bekend en zij wilden de verant woordelijkheid voor zo'n incident niet voor hun rekening nemen. Ook in dit geval ging het ge sprek met Kroesjtsjew voorna melijk over de tegenstelling tus sen de vrijheid van spreken en me ningsuiting zoals die in de Verenig de Staten gevonden wordt, en de dic tatuur van het proletariaat, die de Rus van zijn kant verdedigt. De Rus zei. medelijden te hebben met de Amerikaanse vakbondsleiders, die hunnerzijds verklaarden, medelijden te hebben met ieder die moet leven onder dictatuur. Toen de kwestie-Hongarije ter spra ke werd gebracht, beweerde Kroesjes- jew verontwaardigd dat de opstand in dat land aan straatschenders en sa boteurs te wijten was en dat hij geen enkel bezwaar had, tegen dat soort mensen militairen in te zetten. Het voorstel dat Kroesjtsjew vrij dag in de algemene vergadering der Verenigde Naties deed, „in vier jaar volledig ontwapenen", werd door de vakbondsleiders aangevallen op het zwakste punt: het ontbreken van nauwkeurige denkbeelden over de controle op de naleving van zo'n voorlopig tot net rijk der illusies be horend akkoord. Alle ontwapenings- ovorlcg heeft tot dusver schipbreuk geleden op Russische tegenzin, zich aan een doeltreffend inspectiesysteem te onderwerpen. De belangstelling gaat vooral uit naar een oplossing van deze inspectie-kwestie. Ten overvloede heeft Reuther bij dit merkwaardige treffen in San Francisco duidelijk gemaakt, dat hij in wie men zeker geen „lakei van de kapitalisten" kan zien, niets moet hebben van een dictatuur, ook wanneer die in handen van arbeiders zou zijn. Het „voertuig" dat hij bestuurt, zal in een heel andere richting koersen. WALTER REUTHER strijdlustig onderhandelaar Eea Israëlisch parlementslid, Lorincz, vader van zeven kinderen, heelt meege deeld alle kinderbijslag welke hij krijst Ingevolge een nieuwe wet. aan de tot standkoming waarvan hij heelt meeae- werkc, voor liefdadigheid te zullen besle den om te tonen dat hij niet voor eigen voordeel is opgekomen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1959 | | pagina 5