Nederland bouwde een krachtig defensie-apparaat op Programma met Beethoven en Schumann in Goes PRINSES BEATRIX LEGDE KRANS OP GRAF VAN HENRY HUDSON DIRECTE VERKIEZINGEN VOOR HET EUROPESE PARLEMENT C.A.0. KLEIN-METAAL KAN NOG NIET WORDEN GETEKEND ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1959 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT MINISTER VISSER IN BEGROTING Uit eigen middelen werd tussen 1951 en 1960 13,9 miljard uitgegeven (Van onze parlementaire redacteur). In de toelichting op de begroting van defensie geeft de minister Visser een overzicht van wat in ruim acht jaren van opbouw van het Nederland se defensie-apparaat werd bereikt. Het blijkt dat in de afgelopen jaren 1951 tot en met 1959 afgezien van uitgaven van 1 miljard gulden, die van 1917 tot en met 1950 ten behoe ve Van de koninklijke marine zijn verricht voor de opbouw van liet defensie-apparaat een bedrag van 14.7 miljard gulden uit eigen midde len beschikbaar is gesteld, waarvan op 31 december 1959 13.9 miljard zal zijn uitgegeven. Bovendien werd van de Verenigde Staten en Canada een zeer belangrijke additionele hulp verkregen. Tezamen hebben deze middelen het bestand van roerende goederen op ongeveer 7 miljard gul den en de onroerende goederen op on geveer 2 miljard gulden gebracht. Bereikt werd, dat, terwijl op 1 janua ri 1951: de Koninklijke marine grotendeels verouderde schepen en vliegtuigen be zat; de Koninklijke landmacht vrijwel van de grond af opnieuw moest worden georganiseerd, bewapend, uitgerust en bemand: de Koninklijke luchtmacht als zoda nig nauwelijks bestond straalja gers nog een nieuw begrip vormden behoudens een uiterst kleine be- roepskern nog vrijwel geen geoefend personeel beschikbaar was en alleen net vliegveld Soesterberg in beperk te mate bruikbaar was. Thans, ruim acht jaar latei- wordt aangetroffen: i een vloot van 2 moderne kruisers, 12 jagers, egn gemoderniseerd vlieg kampschip met bijbehorende jacht vliegtuigen en onderzeeboot-bestrïj- dingsvliègtuigen. 12 fregatten, 7 kust- escortevaartuigen, 5 onderzeeboten, circa 50 mijnenvegers en een ver scheidenheid van andere schepen voor speciale doeleinden met goed geoefende bemanningen: een moder ne oorlogshaven en goed geoutilleer de walrichtingen; .een voor haar taak berekende marine luchtvaart dienst met squadrons maritieme pa trouille vliegtuigen, amphibisehe ver kenningsvliegtuigen en helikopters; voorts een goed geïnstrueerd korps mariniers en een totale nog te la ge sterkte aan beroepspersoneel van ongeveer 15.350 man. In de nacht van saterdag op zondag zal het treinverkeer tussen Schiedam en Delft worden gestremd, omdat dan in het plaatsje Kethel aan de spoorlijn tussen deze steden, een aan tal kleine spoorbrug getjes over de Poldervaart zullen worden vervangen door een grote stalen spoorbrug. De foto toont de gereedliggende nieuwe brug, gefotografeerd oo het moment dat een trein via de oude verbinding passeert. O Een leger, bestaande uit een paraat legerkorps van twee divisies en le gerkorpstroepen op ongeveer 75 pro cent sterkte, een mobilisabele divi sie, drie mobilisale gevechtsgroepen en mobilisabele legerkorpseenheden, een groot aantal opleidingseenheden, een aantal territoriale eenheden, waaronder luchfcdoelartillerie, volle dig aan de eisen des tijds aangepas te kazernementen voor de tienduizen den jaarlijks doorstromende dienst plichtigen, een aantal goed ingerich te opslagplaatsen voor goederen en munitie, een goeddeels modern voer tuigenpark, een goede en voldoende bewapening, met tekorten hoofdza kelijk slechts in de verbindingsappa- ratuur, moderne, uitstekende geou tilleerde werkplaatsen, tenslotte een nog te lage sterkte aan be roeps» en overeenkomstig personeel van rond 22.500 man. 9 Een luchtmacht, voorzien van 10 moderne uitstekend geoutilleerde vliegbases, bezet met voor de lucht verdediging bestemde straaljagers en met tactische jagerbommenwer pers; uitnemend uitgeruste werk plaatsen; moderne navigatiestations; een piioleidingstelsel"mede ten be hoeve van de Koninklijke Landmacht voor de aanvoer van brandstof fen, een veel te lage sterkte aan beroeps- en overeenkomstig per soneel van ongeveer 11.000 man, waarbij," gelet op de genoemde periode van negen jaar, een groot tekort aan ouder en ervaren personeel bestaat. Deze opbouw kon zijn beslag krijgen onder aanvankelijk ongunstige econo mische omstandigheden. Rijksbemiddelaars niet eens met grafisch bedrijf Het college van rijksbemiddelaars heeft, ter bespreking van de inge diende voorstellen tot wijziging van de grafische C.A.O.'s, de betrokken werknemers- en werkgeversoganisa- ties gisteren ontvangen. Aangezien het standp.unt van het col lege van i-ijksbemiddelaars afwijkt van het gemeenschappelijk standpunt van de grafische werkgevers- en werknemersorganisaties, is besloten op maandag 21 september een ver gadering van het Centraal Bureau bijeen te roepen tot nader beraad. Woningnood onder marine personeel geeft zorgen (Van onze parlementaire redacteur) Het woningnoodprobleem voor het marinepersoneel baart nog steeds zorgen, aldus de minister van defen sie in de memorie van toelichting op de begroting voor 1960. Het aantal militairen, dat niet over een zelfstandige woning beschikt dan wel zelfstandig, doch buiten de stand plaats woont, neemt geleidelijk af. Dit aantal bedroeg op 1 januari 1958 2773 en op 1 juli 1959 2463. Trekt men hiervan af degenen, die nabij hun standplaats wonen en degenen", waarvan de plaatsing een tijdelijk karakter draagt, dan komt het reële aantal woningzoekenden tussen 1800 en 2000 te liggen. O In het zuiden van Malalclca is een nachttrein in botsing gekomen met een olifant van meer dan drie ton die op de rails zat. Het dier werd in een ravijn geslingerd en stierf aan zijn verwondin gen. Van de locomotief werd de voorkant ingedeukt en het remmechanisme be schadigd. Ook nagedachtenis van Roosevelt geëerd Prinses Beatrix heeft donderdag middag een krans gelegd op het graf van president Roosevelt te Hyde Park. De prinses bracht een kort bezoek aan Hyde Park en het landhuis van de familie Roosevelt. Bij het land huis is een kleine tuin met in het midden een door bloemen omzoomd grasveld. In dit grasveld zijn het graf van de president, een eenvou dig witmarmeren monument en een zonnewijzer aan de voet waarvan F. D. L.'s hond, Scottie, is begra ven. Voorafgegaan door een padvinder en een meisjes-padvinder gingen prin ses Beatrix en mevronw Roosevelt naar het graf, waarbij zij zich enige tijd ophielden. In Kingston, de belangrijkste stad van de midden Hudson-vallei, legde de prinses wijdag een krans voor een bronzen beeld van Henry Hud son. Later lunchte de prinses in het hotel van Kingston met twaalf studenten uit de omgeving. Aan haar rechterzijde zat de eenen twintigjarige kadet Robert Mont-' gomery, die haar donderdag be geleid had op een bezoek aan de, Amerikaanse militaire academie' van Westpoint. Mejuffrouw Gail Jarvis, dochter van een directeur van een olie maatschappij, die donderdag de gastvrouw van de prinses was tijdens een kort bezoek aan Vas sal' College ,in Poughkeepsie, zat aan haar linkerzijde. Een studente zei: „Ze.wist bij zonder veel, ze kon over allés praten, ook over de economische aspecten van de K.L.M.". Prinses de Rethy ziet tegen verhuizing op Het heeft in Engelse kringen de aan dacht getrokken, dat prinses De Re thy, echtgenote van koning Leopold, dit jaar haar tweede vakantie in Oostenrijk' alleen heeft doorgebracht. Daarbij wordt opgemerkt dat koning Leopold en prinses De Rethy tot nog toe steeds gezamenlijk hun vakanties hebben doorgebracht. Eovendien zijn koning Leopold en prinses De Rethy gedurende twee maanden niet meer gezamenlijk in liet openbaar verschenen. Veronder steld wordt dat prinses De Rethy te leurgesteld zou zijn over het feit dat zij het paleis te Laeken moet verlaten, nu koning Boudewijn alleen in dat paleis zal wonen. De prinses heeft er op aangedrongen dat in het kasteel te Argenteuil, waar zij met koning Leopold gaat wonen, enige wijzigingen zouden worden aange bracht. Deze veranderingen zouden echter ongeveer vijf miljoen gulden kosten. Het Belgische kabinet be raadslaagt nog over deze onaange name situatie. Conflict bij Zwanenburg over uitbetaling van loon Rnim duizend arbeiders bij de N-V. Zwanenberg'» fabrieken te Oss zijn donderdag- en vrijdagochtend in sta king geweest. De oorzaak van het arbeidsconflict was gelegen in liet feit dat bij de arbeiders grote onte vredenheid bestond over (je wijze, waarop hen sedert enige tijd liet weekloon werd uitbetaald. Dat geschiedde hij wijze van voor schot. Eens per maand volgde dan 'n definiteve afrekening. Het „week-voorschot" dat op deze wijze uitgekeerd werd, zou wegens de belastinginhouding voor meni ge arbeider lager geweest zijn dan het weekloon, dat hij zich voorgesteld had. De moeilijkheden werden opge lost tijdens overleg tussen bestuur ders van het N.V.V., hefc C.N.V. en de K.A.B. Meegedeeld werd dat weer teruggekeerd zal worden tot het oude systeem van wekelijkse loonbereke- ning. De gestaakte uren zuilen wor den doorbetaald. Behalve ui Amerika vond- ook in Frankrijk - een ontmoeting van tivèe groten der aarde plaats: in het El- zasstsche dorpje Gunsbach bezocht Nobelprijswinnaar pater Pire name lijk de Nobelprijswinnaar dr. Albert Schweitzer. IN 1962 OF IN 1963 Voorzichtige dividend politiek bij Fokker Het bedrijfsresultaat over '58 is voor het Fokkerconcern in Nederland wel iswaar gunstig geweest, maar de nog onvoldoende orderportefeuille voor F 27 vliegtuigen en de situatie in Brazilië noodzaken de directie tot een voorzichtige dividendpolitiek te adviseren, zodat zij voorstelt aan de houders van preferente aandelen 5 procent en aan de houders van ge wone aandelen 8 procent (v. j, 12 proeent) uit te keren. Terwijl de bedrijfsrekening toenam van 5,2 miljoen in 1957 tot 8,1 miljoen in 1958 daalde het winstsal do van 364.000 tot 232.426. Dit is een gevolg van de verhoogde reserve F 27, cjje voor 1958 bedraagt 4,5 miljoen tegen 1 miljoen over 1957. Afschrijvingen beliepen in totaal 3,1 miljoen (v, j. 3,2 miljoen); totale reserveringen 4,8 miljoen (v. j. 1,8 miljoen). Het gewone aande lenkapitaal bleef onveranderd 2.625,000, In 1959 zijn ernstige moilijkheden ontstaan met de Braziliaanse op drachtgever, het ministerie van luchtvaart. Deze lagen vooral in het vlak van het niet nakomen der finan ciële verplichtingen, zoals deze in de contracten waren voorgeschreven, resulterende in steeds groter worden de liquiditeitsmoeilijkheden. De Bra ziliaanse onderneming heeft haar werkzaamheden moeten staken en haar werd surséance van betaling verleend. Sindsdien is de toestand .bijzonder gecompliceerd. De directie meent er ernstig reke ning niee te moeten houden, dat Fok- ker-Rio haar werkzaamheden defini tief zal moeten staken. In verband hiermee is ten laste van 1958 een verdere voorziening getroffen voor de belangen van de vennootschap bij de Braziliaanse onderneming'. Het aantal doden na het instorten van een kortgeleden gebouwd flatge bouw te Barletta, in Zuid-Italië, be draagt thans 59. Men vreest dat de arbeiders, die met "het opruimingswerk bezig zijn, nog meer stoffelijke overschotten zullen vinden. Werkgroep boekte uitstekende resultaten (Van onze Haagse redactie) Wanneer alles naar wens verloopt, zullen mogelijk in 1962 of waar schijnlijk in 1963, de eerste directe verkiezingen kunnen worden gehou den voor het Europese parlement. Dit is vrijdag meegedeeld door de Belgische prof. F. Dehousse, die de leiding heeft van de werkgroep voor Europese verkiezingen, bestaande uit leden van de commissie politieke zaken van het Europese parlement, welke werkgroep donderdag en vrij dag besprekingen heeft gevoerd te Den Haag. Tijdens een persconferentie betoog de prof. Dehousse, dat de werkgroep te Den Haag uitstekende resultaten heeft gehoekt. Deze resultaten noem de hij zelfs een keerpunt in het tot nu toe gevoerde overleg. Het voor naamste besluit, dat te Den Haag werd genomen, is, dat het lidmaat schap van de nationale parlementen niet onverenigbaar zal zijn met dat van het Europese parlement. Het langs directe weg gekozen nieuwe Europese parlement zal dus kunnen bestaan uit leden van een nationaal parlement cn uit hen, die nog nooit eerder deel van een volksvertegen woordiging hebben uitgemaakt. Dit besluit is gevallen tijdens het overleg, dat de werkgroeD vrijdag middag met de voorzitters van de vijf grote fracties uit de Tweede Ka mer heeft gevoerd. Prof. Dehousse In november weer thee- veiling in Antwerpen Van Indonesische zijde is in Antwer pen medegedeeld, dat de volgende veiling van thee uit Indonesië op don derdag 5 november zal worden ge houden. De Bondsraad van de Algemene Ne derlandse Mctaalbewerkersbond, A. N. M. B., heeft op de donderdag in het Kurhaus te Scheveningen gehou den bondsraadsvergadering een mo tie aangenomen, waarin hij verklaart niet akkoord te kunnen gaan met de door de werkgevers gedane voorstel len die betrekking hebben op (le sec toren centrale verwarmingsbedrijf, loodgietersbedrijf en modelmakers- bedrijf van de kleine metaalnijver heid. De bondsraad van de A.N.MJ3. draagt in zijn motie het bondsbestuur op niet tot tekening van de collectie ve contracten over te gaan, indien voor de drie groepen, n.l. het centrale verwarmingsbedrijf, het loodgieters- bedrijf en het modelmakersbedrijf, geen bevredigende oplossing wordt bereikt. De bondsraad dringt er bij het bondsbestuur op aan alle ten dienste staande middelen ter hand te nemen om op korte termijn tot het gestelde doel te geraken. De bondsraad nam bij zijn beslis sing in aanmerking en ging uit van de in dit opzicht door de regering opgestelde aanwijzingen over de ge wijzigde loonpolitiek. De bondsraad nam voorts in aanmerking de verkla ring van de zijde der gezamenlijke werkgeversorganisaties, georgani seerd in de federatie van werkgevers in de kleine metaalnijverheid, n.l. dat hun voorstellen als een en ondeelbaar moeten worden beschouwd. De bondsraad ging bij zijn beslissing verder uit van de feitelijke verweven heid der diverse bedrijfstakken in de kleine metaalnijverheid, in het bij zonder de installatiebedrijven. legde er echter de nadruk op, dat al le resultaten nog slechts van voorlo pige aard zijn. De taak van de werk groep is slechts het opstellen van voor-ontwerp, waarmee men op 1 ja- nuaii 1960 gereed hoopt te zijn. Het definitieve ontwerp zal moeten wor den opgesteld door het Europese par lement, waarna het eenstemmig zal moeten worden aanvaard door de raad van ministers. Vervolgens zal het ontwerp in een verdrag moeten worden gegoten, dat door de afzon derlijke landen moet worden geratifi ceerd. Geref. synode over „het ene offer" De Generale Synode der Gerefor meerde Kerken heeft in haar verga dering van vrijdag te Utrecht ver schillende zaken behandeld in ver band met het diaconaat. Allereerst behandelde zij de kwestie van de en kele collecte, het zogenaamde „ene offer" in de eredienst._ Aangezien in artikel 75 der kerken orde gesproken wordt van het col lecteren in elke eredienst voor de dienst der barmhartigheid vroegen verschillende kerken, classes en par ticuliere synoden een wijziging c.q. nadere interpretaties van dit artikel der herziene kerkenorden. Over deze zaak voerden tal van sprekers het woord. De synode overwoog, dat het offer voor de dienst van barmhartig heid een wezenlijk onderdeel is en moet blijven van de samen komsten der gemeente. Zij was voorts van oordeel, dat geen wij ziging dient aangebracht te wor den in wat bepaald is in artikel 75 der kerkenorde ten aanzien van het inzamelen van de gaven voor de dienst der barmhartig heid. Echter kon zij thans ook geen vrijmoedigheid vinden om de praktijk van het „ene offer", zoals die in enkele keiken wordt gevolgd, zonder meer te veroorde len. Zij besloot geen oordeel uit te spreken. Ten aanzien van de vraag of ver mindering van een aantal diaconale collecten ten gunste van andere doeleinden geoorloofd is 'sprak zij uit dat handelingen, zoals in de kerk van. Kralingse Veer, in strijd zijn mer do artikelen 64 en 75 van dc ker kenorde en dat verbintenissen welke op deze grond zijn aangegaan beho ren verbroken te worden. De kerk van Kralingse Veer had besloten de- collecten ten behoeve van de dienst der barmhartigheid tot ongeveer de helft te verminderen, ten behoeve van de commissie van beheer. Er was daartoe zelfs een overeenkomst aan gegaan voor de duur van tien jaar. Naar aanleiding van een vraag van de classis Rottei'dam of de samen- werkingsregeling tussen sommige kerken in genoemde classis en de dienst van sociale zaken van de ge meente Rotterdam, ten aanzien van de verzorging van behoeftige leden der kerk in overeenstemming dan wel in strijd is met de synodale be sluiten der zaken, sprak de synode uit, dat de besluiten van Assen zeer duidelijk in strijd zijn met wat de classis Rotterdam heeft gedaan. De synode is uiteen gegaan tot dins dagmorgen negen uur. Concert Rotterdams Philharmonisch Orkest MET DE ZEVENDE van Beet- hoven wordt dinsdagavond aan staande het jaarlijkse concert van het Rotterdams Philharmo nisch Orkest in Goes afgeslo ten. Een voortreffelijk slot zal dat worden van een zonder twij fel even voortreffelijke muziek avond. Een muziekavond even wel, die toch wel niet zo opzien barend zal zijn als het concert, waarop Beethovens Zevende voor het eerst werd uitgevoerd. Dat was op de achtste decem ber 1813, een avond die gegeven werd ten bate van oorlogsge wonden. Een nobel doel, dat echter de oorzaak er van was dat het een bijzonder spectacu laire avond werd. Of moet men zeggen: een bijzondere spekta kel-avond? Er was namelijk voor een curieus programma gezorgd: er werden twee concerten voor mechanische trompetten gespeeld en bovendien een fraai stukje werk van Beetho ven; „De Slag bij Vittoria", een mu ziekwerk waarin een complete veld slag werd uitgebeeld. Beethoven had dit stuk geschreven op verzoek van meneer Malzel de man van de metronoom voor diens „Panhar- monikon", een soort mechanisch or kest. Op die achtste december werd het stuk weliswaar niet op deze me chaniek uitgevoerd, maar toch wel op een bijzondere manier. Alle groten uit de Weense mu ziekwereld uit die dagen deden er namelijk aan mee: Salieri diri geerde het kanongebulder, Hum mel roffelde op de trommel, Mey erbeer speelde mee en en de grote Spohr, kortom een illuster gezel- lap, het geheel onder leiding Ludwïg van Beethoven. Ver scha] van I. volgens wérd de zevende ge speeld, eveneens onder leiding van de componist. Een spectaculaire avond dus. Dins dag moet het inderdaad wel iets min der opzienbarend worden dan toen, tenminste de muziekgreten van Ne derland zitten hier niet allemaal in het orkest. Men stelle zich eens voor: Henk Badings achter de pauken, Willem van Otterioo bij de celli, Paul Hupperts, Henri Arends Overigens is van „De Slag van Vit toria" niet veel meer overgebleven dan de herinnering, terwijl de Ze vende daai'entegen nog altijd een actueel stuk muziek is. De neiging om aan bepaalde composities bijna-' men te geven heeft men in het ver leden ten aanzien van deze Zevende niet helemaal kunnen onderdrukken. Met name in de vorige eeuw de muziek was in die dagen nogal in de ban der verwante kunsten heeft symfonie bijnamen gekregen. De bekendste daarvan stamt van Ri chard Wagner, die sprak over de .apotheose van de dans". Het ver-. haal.... gaat zelfs dat hij in zijn laat ste levensjaar in Venetië enkele stok ken uit de Zevende heeft „voor-ge- danst" terwijl Lïs-zt een transcriptie van het werk op de piano speelde.... In ieder geval is deze symfonie een bruisend en vitaal stuk. geschreven in „een dolhuis" zoals tijdgenoten van Beethoven misprijzend opmerk ten. Vooral het ritme overheerst en dat doet verklaren waarom Wagner de verwantschap met de dans zo sterk onderstreepte. Romain Rolland noemde het eerste deel- een Vlaam se boerenkermis. En Berlioz sprak over een „Ronde des paysans", de rondedans der boeren. Beroemd is van dit werk ook het tweede deel, het Allegretto met een prachtige, weemoedige en expressie ve melodie. „Een gestileerde treur mars" is dit deel wel genoemd. In de finale zijn elementen van volks liederen verwerkt, vermoedelijk zell's van een Iers liedje (Nora Creina), dat Beethoven kende omdat hij in die dagen bezig was met het schrij ven van volksliedbewerkingen voor de Engelse uitgever Thomson. Er zijn zelfs Engelsen geweest, die op grond daarvan de Zevende met eni ge ironie „De Keltische" van Beet hoven noemden..... SCHUMANN, Deze symfonie wordtdus dinsdag na de pauze uitgevoerd. Voor de pau ze vermeldt het programma een Concerto Grosso van Handel en Schumann Pianoconcert,in a, te spe len door Theo Bruins. Schumann schreef dit werk in etappen. Het eerste deel was klaar in 1841, toen hii goed dertig was. Tot die tijd had hij zich voornamelijk met pianocom posities bezig gehouden, maar dat bevredigde hem al lang niet meer Bovendien drong zijn vrouw, de be faamde pianiste Clara Wieck, er *op aan dat hij eens een gToter werk voor symfonie-orkest zou schrijven. Schumann had er wel oren naar: „Ik heb zin om de piano in elkaar te slaan, want ze wordt te klein om mijn muzikale gedaohten te kunnen bevatten" zo schreef hij in die dagen. Maar hij voegde er aan toe: „Ik heb maar weinig er varing met orkestmuziek, doch die zal ik zeker krijgen*.-." Kort daarop schreef hij zijn eerste symfonie en na de voltooiing van dat werk een „Fantasie voor piano en orkest". Deze fantasie nu is het eerste deel van wat later het piano concert zou worden. Enkele jaren later componeerde hij namelijk bij die fantasie een intermezzo én een finale, samen dit pianoconcert vor mend. Dé eerste uitvoering door zijn vrouw Clara werd in Wenen ge geven in 1847 en wertl zoals vaak met meesterwerken gebeurt een groot fiasco. Schumann was er nogal van onder de indruk, maar zijn vrouw niet: „Over tien jaar zullen ze wel anders praten" was haar op vatting. En zij heeft gelijk gehad. Het is een prachtig werk, eigenlijk het eerste pianoconcert van de ro mantiek. Het is opvallend hoe mag nifiek de pianopartij is opgenomen in de orkestklank en hoe voortreffe lijk de componist er in is geslaagd poëtische stemmingen in klanken uit te drukken. „Men vindt in dit con cert prachtige melodieën en pure ro mantiek. Geen wonder, dat dit werk een van de populairste pianoconcer ten uit de muziekgeschiedenis is ge worden. Het zal dus dinsdagavond in Goes worden gespeeld door Theo Bruins. Zoals bekend wordt dit concert van de Rotterdams Philharmonisch Or kest in de Grote Kerk gegeven. De aanvang is 7.30 uur.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1959 | | pagina 11