PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
de BILT
DE GAULLE: ALGERUNEN MOGEN KIEZEN
Binnen vier jaar na
herstel van de vrede
Kroesjtsjew kondigt aan: In V.N.
doe ik nieuw ontwapeningsvoorstel
Zierikzeese keersluis in gebruik
met „zucht van verlichting"...
PLANNEN VOOR KOSMISCH
SOW JET-STATION OP MAAN
Bovenpresident Einsenhotoer helnt
zijn gast, premier Kroesjtsjew, in de
helikopter bij het Witte Huis, waar
mede de Russische staatsman een
rondvlucht boven Washington heelt
gemaakt.
Ondermevrouw Elsenhower, in in
formeel gesprek met mevrouw
Kroesjtsjew. In tegenstelling tot haar
echtgenoot spreekt mevr. Kroesjts
jew wel Engels.
(A.N.P.-ielefoto
Kleurenfilm over reis
prinses Beatrix
Polygoon Profilty heeft een drie man
sterke equipe uitgezonden naar de
Verenigde Staten om een kleuren
film te vervaardigen van de reis van
prinses Beatrix. Het eerste deel van
deze film, ter lengte van 23 minuten,
zal reeds van vrijdag 18 september
a.s. af in Amsterdam, Rotterdam en
Den Hpag, alsmede in Groningen
worden vertoond. De produktie is in
handen van de heer P. Buis, die sa
men met de cameraman H. de Ru en
K. Das van Grol de opnamen heeft
vervaardigd. Commentator Plu Bloe-
mendaal spreekt de tekst. Het ligt in
de bedoeling het tweede deel van de
film op vrijdag 25 september in rou
latie te brengen.
Het weer in Europa
Volgens de xveerrapporten van gister
avond 7 uur
Den Helder, zwaar bewolkt 10 gr.-
Ypenburg, licht bewolkt is gr.
Vlissingen, zwaar bewolkt 20 gr.
Eelde, zwaar bewolkt 18 gr.
De Bilt, licht bewolkt 19 gr.
Twente, zwaar bewolkt 20 gr.
Eindhoven, zwaar bewolkt 21 gr.
Zuid-Limburg, onbewolkt 20 gr.
Helsinki, half bewolkt 9 gr.
Stockholm, licht bewolkt 12 gr.
Oslo, onbewolkt 15 gr.
Kopenhagen, onbewolkt 14 gr.
Aberdeen, zwaar bewolkt 14 gr.
Londen, zwaar bewolkt 21 gr.
Amsterdam, zwaar bewolkt 19 gr.
Brussel, licht bewolkt 21 gr.
Luxemburg, zwaar bewolkt 23 gr.
Parijs, regenbui 25 gr.
Bordeaux, half bewolkt 24 gr.
Grenoble, zwaar bewolkt 25 gr.
Nice, licht bewolkt 23 gr.
Berlijn, zwaar bewolkt 21 gr.
Frankfort, zwaar bewolkt 23 gr.
MCnchen, zwaar bewolkt 24 gr.
Zürlch, zwaar bewolkt 25 gr.
Genève, half bewolkt 23 gr.
Locamo, zwaar bewolkt 25 gr.
Wenen, zwaar bewolkt 26 gr.
Innsbruck, geheel bewolkt 27 gr.
Belgrado-, onbewolkt 25 gr.
Athene, zwaar bewolkt 27 gr.
Rome, onbewolkt 26 gr.
Ajaceio. onbewolkt 26 gr.
Madrid,-zwaar bewolkt 24 gr.
Lissabon, zwaar bewolkt 24 gr.
VERWACHT...
Geldig tot hedenavond
NOORDELIJKE WIND
Droog weer met plaatselijke wolken
velden, maar ook zonnige perioden.
Overwegend matige noordelijke
wind. Dezelfde temperaturen als gig
teren of iets lagere,
ZON EN MAAN
18 september
Zon op 6.1S onder -28.50
Maan op 19.2P onder 7.45
202e jaargang - no. 219
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: F. v. d. Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.r -G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 58 cent per
week 7.00 p. kw.; Ir. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Donderdag 17 sept. '59
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mm. Mlnim. p. advertentie 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
23 cent p. regel met een minimum
van 1.—. „Brieven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr. 58-60, tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 61, tel. 3841; Goes, L. Vorststr. 63, tel. 2475 (b.g.g. adv. 2234); Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9. tel, 20; Terneuzen, Brouwerijstraat 2; Zierikzee, red. tel. 2425. adm. tel. 2W4.
9Afscheiding 9Opneming bij Frankrijk %Unie met Frankrijk
President De Gaulle van Frankrijk heeft woensdagavond in een
toespraak tot de natie, die door de televisie is uitgezonden, ver
klaard dat de Algerijnen het recht hebben zelf over hun toe
komst te beslissen door middel van algemene verkiezingen. Zij
kunnen kiezen tussen:
1 Afscheiding van Frankrijk;
2 Volledige opneming bij Frankrijk;
3 Zelfbestuur in een unie met Frankrijk.
De Gaulle zal de datum van de verkiezingen vaststellen. Dezwzai
vallen binnen vier jaar na het herstel van de vrede in Algerije.
De vrede kan als hersteld worden beschouwd als er een jaar ver
streken is waarin niet meer dan 200 mensen in hinderlagen en
bij aanslagen zijn gedood.
De zaak moet nu zonder dubbelziiv
nigheid worden aangepakt, zo zei hij
onder meer. Het spreekt vanzelf, zei
hij, dat de Algerijnen hun keuze zul
len doen als individuen, want zolang
de wereld bestaat is er geen eenheid
geweest, laat staan Algerijnse soeve
reiniteit. De tijd tussen het herstel
van de vrede en de verkiezingsdag is
bestemd om het normale leven te her
vatten, de gevangenissen en kampen
te ledigen, ballingen naar huis te la
ten terugkeren, de oefening van de
persoonlijke vrijheden te herstellen
en om de bevolking in staat te stel
len te beseffen wat er op het spel
staat.
De president is van oordeel, dat een
afscheiding rampzalige gevolgen
voor Algerije zou hebben. Zij zou via
een politieke chaos tot een commu
nistische dictatuur leiden. In dat ge
val zouden de Algerijnen die Frans
uilden blijven, zicli in het Franse ge
bied kunnen vestigen. De olie van de
Sahara, die voor het gehele westen
van bèlang is, zou in elk geval veilig
worden gesteld.
Eventueel een
federatie
Als de keus op algehele opne
ming bij Frankrijk zou vallen,
zo ging De Gaulle voort, zouden
de Algerijnen op alle gebied de
zelfde rechten als de Fransen
hebben. Zou men kiezen voor
zelfbestuur in een unie met
Frankrijk, dan zou het binnen
landse bestuur in Algerije van
een federaal type moeten wor
den, opdat de verschillende ge
meenschappen een zelfstandig
bestaan kunnen leiden.
Opstand verder
zinloos
Verdere opstandige activiteit noemde
de president zinloos. De opstandelin
gen behoeven niet te vrezen dat zij
na het staken van de strijd aan de
justitie worden overgeleverd. Zij kun
nen, zelf met de autoriteiten de voef-
waarden voor een vrije terugkeer re-
irelen. Niemand zal van liet politieke
leven worden uitgesloten. Frankrijk
zal echter niet toestaan dat de lei
ders van de opstand een dictatuur
vestigen. Het lot van de Algerijnen
zal door de Algerijnen zelf worden
bepaald.
De Gaulle zei met vreugde te hebben
geconstateerd, dat er met de pacifi
catie goede vorderingen worden ge-
le
Onder het toeziend en deskundig oog
van sluiswachter Mabelis drukte mi
nister Korthals tegelijkertijd twee
knoppen in, waardoor de machtige
sector-deuren van de Zierikzeese
'keersluis openzwaaiden. Daarmee
was gistermiddag dit kunstwerk of
ficieel in gebruik gesteld.
(Foto F.Z.C.),
maakt. Ook de economische en cul
turele ontwikkeling is gunstig. „Als
Frankrijk samen met de Algerijnen
de taak kan verrichten die het zich
heeft gesteld, zal Algerije over vijf
tien jaar een welvarend en produktief
land zijn", aldus de president.
Kind verdronken
te IJmuiden
Gistermiddag is te IJmuiden het 6-
jarig jongetje J. Ros uit de Oranje
straat, die met vriendjes aan de wa
terkant speelde, bij de kleine sluis te
water geraakt en verdronken.
Doortastendheid
geprezen
H In de westelijke hoofdsteden M
m is De Gaulle's verklaring j
gunstig ontvangen. Men §f
j§ prijst de doortastendheid, 11
j§ waarmee De Gaulle het
|f vraagstuk aanpakt.
1 De leider van de „Algerijn-
se Natipnale Beweging",
1 Messali Hadj, heeft gezegd:
H „Generaal de Gaulles verkla-
l ing is een ernstige bestude-
H- ring waard. Het recht tot
zelfbeschikking, dat nu is er-
kend, heeft steeds hoven aan
m ons politieke program ge-
staan". n
H Generaal Clialle, opperbevel- |l
H hebber van de Franse troe- j|
H pen in Algerije, beval dat ij
H alle kranten in Algiers =j
H woensdagavond werden ge- §j
H censureerd om te verhinde- H
H ren, dat er artikelen werden |j
gedrukt die de openbare or-
H de in gevaar konden breu-
1 8en» 1
llllllllllllllllllllIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIlllllllllllll
Op persconferentie
woedend, geërgerd,
gemoedelijk
Het voornaamste punt in de re
de die de Russische premier
Kroesjtsjew woensdag in de
persclub van Washington heeft
gehouden, is zijn aankondiging,
dat hij vrijdag in zijn toespraak
tot de Algemene Vergadering
der Verenigde Naties een voor
stel op het gebied der ontwape
ning zal doen, zo menen diplo
matieke waarnemers in de Ame
rikaanse hoofdstad. Algemeen
verwacht men dat de Sowjet-Iei-
der een „vredesrede" zal hou
den, waarbij ongetwijfeld ook
de ontwapeningskwestie aan de
orde zal komen.
Bijna anderhalf uur was Kroesj
tsjew op het televisiescherm te
zien, toen hij zijn re^e in de
persclub uitsprak en daarna
vragen beantwoordde. De kij
kers konden zich ervan overtui
gen, dat de Rus niet ten onrech
te een spontaan reagerend man
wordt genoemd. Naar gelang de
aard van de vragen kon men
duidelijk ergernis, woede of ge
moedelijkheid van zijn gezicht
aflezen. Ook door brede armbe
wegingen zette hij zijn woorden
kracht bij.
Evenals daags tevoren aan het diner
dat hem door Eisenhower op het
Witte Huis was aangeboden en waar
hij in tegenstelling tot de andere gas
ten (in tegenstelling ook met zijn
echtgenote en andere familieleden)
niet in avondkleding was verschenen,
verzekerde Kroesjtsjew overtuigd te
zijn van de mogelijkheden voor de
vrede maar ook voor vernietiging,
die de kernenergie aan de Verenig
de Staten en aan de Sowjet-Unie
biedt. Eisenhower zei aan dat diner,
dat het noodzakelijk is, „dat wij
elkaar beter begrijpen". Kroesjtsjew
antwoordde onder meer dat Amerika
en de Sowjet-Unie zich gezamenlijk
dienen in te spannen om de weder
zijdse betrekkingen te verbeteren. In
zijn televisierede verzekerde Kroesj
tsjew, dat het Russische volk allang
voor vrede had gekozen. Niet alle
vraagstukken konden evenwel onmid
dellijk worden opgelost.
Na zijn rede werd er luid én langdu-
v«geapplaudisseerd.
Kroesjtsjews gezicht betrok meer en
meer toen de voorzitter van de pers-
club, Laurence, het verhaal opdiste
van een anoniem briefje dat aan
Kroesjtsjew werd voorgelegd tijdens
diens grote rede over Stalin op het
30ste partijcongres. Nadat Kroesj-
Zie slot pag. 3 kol4)
Soekarno sprak met
arrestant van leger
De procureur-generaal Gatot Tar-
ocmihardja, die door bet Indonische
leger gearresteerd is op verdenking
dat hij het prestige van het leger
heeft ondermijnd, is gister door pre
sident Soekarno ontvangen.
Gedurende bijna een uur sprak de
president met Taroemibardja over de
omstandigheden betrekking hebbend
op zijn arrestatie. Na afloop van het
onderhoud werd meegedeeld dat pre
sident Soekarno de kwestie vandaag
zal opnemen met generaal Nasoetion,
de stafchef van het leger, op wiens
bevel de arrestatie vorige week Is
uitgevoerd.
Na het onderhoud met Soekaruo wei
gerde de procureur-generaal mede
delingen te doen.
De directeur van het Moskouse planetarium, Bazikin, heeft woensdag in
„Goedok" („fluit"), het dagblad der Sowjetrussische spoorwegen, geschre
ven dat Russische geleerden aan plannen werken om een automatisch
werkend kosmisch stadion op de maanoppervlakte te brengen, hetgeen op
vrijwel dezelfde wijze zou moeten geschieden als met de maanraket is ge
beurd.
Dit stadion zou dan radiografisch kostbare gegevens naar de aarde zen
den, die de geleerden van dienst zouden zijn bij de tenuitvoerlegging van
de volgende fase van het streven van de mens om de maan te bereiken.
Volgens Bazikin zal het niet lang meer duren voordat een dergelijk station
naar de maan wordt gezonden.
de sector-deuren zijn bevestigd
en die in opgeblazen toestand
de sluis waterdicht afsluiten.
Deze „vocale" illustratie van gevoe
lens, zoals burgemeester Dijckmees-
ter het noemde, was zeker niet mis
plaatst. Want deze nieuwe sluis, die
vorig jaar december al in werking
kon worden gesteld, heeft in het vo
rige winterseizoen al... tien keer
dienst gedaan bij bijzonder hoge wa
terstanden. Eenmaal zelf reeds bij een
waterstand van 2.65 meter boven NA
P, een hoogte, die 25 eentimeter uit
reikt boven de hoogte van de loswal
van de Zierikzeese naven.
Voor het eerst in welgeteld 150
jaar behoefden in het afgelopen
winterseizoen geen vloedplanken
in Zierikzee gebruikt te worden...
Vandaar die kunstmatige, maar
tocli zeer gemeende „zucht van
verlichting
Vandaar ook, dat er een spontaan
en ovationeel applaus over het kanaal
klaterde, toen minister Korthals met
een druk op twee „ministeriële knop
pen" t—zoals op twee grote pijlen
te lezen stond in de bedieningska
mer de machtige sector-deuren deed
openglijden. De ministeriële hand had
de knoppen „o^en snel oost" en „open
snel west" Ingedrukt en inderdaad
stoven de sluisdeuren in een ijltempo
uit elkaar. Even was het water in hef
tige beroering, ook al doordat op het
moment van de officiële ingebruik
stelling klokslag drie uur het
water buitengaats 40 centimeter ho
ger stond dan in het havenkanaal,
maar al spoedig konden de eerste
schepen door de hoog oprijzende keer
sluis varen.
Apart cachet
En ook dit onderdeel van deze offi
ciële gebeurtenis bleek uitstekend
in scène gezet: juist op tijd arriveer
den uit zee drie Zierikzeese mossel
vissersvaartuigen de ZZ 24, de ZZ
20 en de ZZ 6 om door de geopende
sluis naar Zierikzee te varen. En ver
volgens kozen de „Valk" van de vis-
serijpolitie, de lichter „Schouwen",
alsmede de „Eabarre" door de sluis
het zeegat. Zelfs twee marïnevaar-
tuigen, speciaal voor deze gelegen
heid naar Zierikzee gekomen, gaven
aan de opening nog een apart cachet
door ook door de sluis te varen, een
sluis, die op dat moment bevolkt was
met dichte drommen belangstellenden.
Tevoren al had burgemeester Dijck-
meester op het westelijk sluisplateau
het belang van deze zeewering ge
schetst. „Uw aanwezigheid geeft
aan", zo zei hii tot de minister, „dat
het hier niet slechts om een plaatse
lijk, eilandelijk of zelfs provinciaal
belang gaat, maar om een nationaal
belang". Uitvoerige aandacht wijdde
(Zie slot pag. 8 kol. 5)
Minister Korthals
drukte op knoppen
ER IS GISTERMIDDAG een
fel sissende, zeer duidelijke
„zucht van verlichting" ge
slaakt bij de nieuwe keersluis in
het 'Zierikzeese havenkanaal,
even voordat minister H. A.
Korthals van verkeer en water
staat dit kunstwerk officieel in
gebruik stelde. Met deze keer
sluis kreeg het lange tijd kwets
bare Zierikzee een solide en vei
lig slot-op-de-zee. Geen wonder
dus, dat burgemeester mr. F.
Th. Dijckmeester verklaarde:
„Nu het eindelijk zover is,
slaakt heel Zierikzee een zucht
van verlichtingTegelijker
tijd maakte sluiswachter J. M.
Mabelis deze beeldspraak bijzon
der reëel: door een simpele druk
op de knop ontsnapte de luebt'
fluitend en zuchtend uit de dik
ke rubberbanden, die onder aan
