Met voorbereiding rijksbegroting wordt in januari reeds begonnen Roeiend over de oceaan in „gestroomlijnde" vikingschepen OP VERKEERSPLEINEN 00K RECHTS INHALEN PROGRAMMA KROESJTSJEW'S REIS IN VERENIGDE STATEN MAANDAG 14 SEPTEMBER 1959 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Met de Noorderzon op reis (Door Hans Ykema) De Noorse handelsvloot Is een der grootste ter wereld. Dat is niet toevallig. Noorwegen is een groots, maar ten dele ook kaal land. Het inspireert de geest tot vrijheid, maar het leven kan er hard zijn. Evenals de Neder lander is de Noor er daarom al vanouds op uitgetrokken om for tuin te maken als vrachtvaarder. Die traditie bleef gehandhaald: nog steeds wordt de meeste la ding van Noorse schepen tussen buitenlandse havens vervoerd. Vóór alles is de tegenwoordige Noordse handelsvloot modern. Geen wonder: al voor de oorlog konden de meeste Noorse schepen er best mee door en toen zij na derhand naar Engeland uitweken, waren ze daar een welkome ver sterking van het Geallieerd oor logspotentieel. Dat betekende nog iets anders: talloze Noorse zeelui vonden de dood in de golven, een groot aantal van hun schepen ging ten onder. Maar de kracht van de Noorse reders was aller minst gebroken en met de enorme verzekeringsbedragen en vergoe dingen, die zij voor hun aan de Geallieerde zaak bewezen diensten hadden verworven, bouwden zij na 1945 snel weer een vloot van aangekochte en nieuwe schepen op. vandaar dan ook dat de te genwoordige Noorse handelsvloot modern en gestroomlijnd is. Die stroomlijn betekent overi gens in Noorwegen niets nieuws. De Vikings die tot de vaardigste zeelui van alle tijden behoorden maakten er al gebruik van. Eeuwenlang behoorden him schepen tot een fabelachtige overlevering uit lang vervlogen tijden, tot er op verschillende plaatsen in Noorwegen resten werden te ruggevonden, die na recon structie weer tot volledige vaartuigen werden samenge voegd. Een aantal van deze Vikingsche pen is nu in Noorse musea te zien. Wij vonden zo'n schip in het i Bygdoy, niet ver van Os- lo. In volle zee hebben de Viking schepen de indruk van zeemon sters gemaakt. Soms werden zij geroeid door 32 of zelfs meer mannen. Deze roeiers waren ook soldaten, die natuurlijk hun wa penrusting meevoerden. Daarbij Jioorde een schild en de mannen hadden de gewoonte, om deze schilden naast hun zitplaats bui ten boord te hangen. De schilden, die afwisselend zwart en geel ge kleurd waren, overlapten elkaar, wat de suggestie van de bepant- serde draak aanzienlijk versterk te. KOOD-GEEL, VIKING-KLEUREN. W uinieer eén Vikingschip de haven verliet of als er windstilte was, roeiden de mannen met stevige riemen, die door gaten naar buiten werden gestoken. Bij hoge zee konden deze gaten van binnen met een luikje worden gesloten. Viking schepen hadden een lange, slanke mast waaraan meestal een recht hoekig zeil werd gehesen. Het droeg de vikingkleuren: rode en gele verticale strepen. De meeste Vikingschepen waren nauwelijks groter dan de note- dopjes, waarmee de Europese vissers langs de kusten vissen, maar zij waren meesterlijk ge bouwd. De kiel, het geraamte en de bekleding waren van eikehout. De planken waren met grote nauwkeurigheid gevoegd. De tui gage was van gevlochten dleren- haar. Een echt dek was er niet, maar het schip had een vloer van dennehouten planken. Het schip in Bygdoy is volledig gereconstrueerd, doch men zal er vergeefs kaarten of een kompas in zoeken. De Noorse zeelui von den hun koers met behulp van de poolster en de breedte schatten zij met de andere sterrenbeelden. Een Vikingschip kon eigenlijk al leen goed manoeuvreren als de wind rechtstreeks of schuin in het enkele zeil blies. Toch zagen de Noren kans met deze vaartuigen elk gesteld doel te bereiken, zelfs dwars door het pakijs heen. Op deze wijze zeilden ze naar de kusten van Amerika, lang voordat Columbus ze had ge zien. Daarbij gebruikten ze Groenland als springplank. In 874 hadden de Vikings zich op IJsland gevestigd en vandaar bleven ze over de zeeën uit zwermen. Op Usland hadden zij een ge meenschap, en waarin mannen en vrouwen gelijke rechten bezacen. Van hun zwerftochten, die veelal met plunderingen gepaard gingen, brachten de Vikings velerlei rijk dommen mee en soms ook slaven. In deze ruige gemeenschap kon de ruzie soms hoog lopen en daarom nam in 982 Erik de Rode met een aantal getrouwen en zijn familie de wijk naar Groenland, waar een nieuwe volksplanting ontstond. Het verhaal van hem en zijn zoon en hun aanhang werd in 1320 door een zekere Hauk op IJsland neergelegd in een boek, dat „De geschiedenis van Erik de Rode" heet. LJlt dit bock komt de vroegste historie van -Amerika tot ons. Leif, de zoon van Erik de Rode, keerde met zijn mannen op een Vikingschip naar Noorwegen te rug, waar koning Olaf de Groen landers tot het Christendom deeo bekeren, waarna zij op zich na men dit geloof naar Groenland te brengen. Leif en zijn mannen scheepten zich weer ln en lange tijd werd hun schip op de golven van de oceaan weggevoerd en door de storm gebeukt, zo vertelt het boek van Hauk. Eindelijk kwa men de elementen tot bedaren en de Vikings zagen toen laüd. Maar het zag er anders uit dan Groen land. Deze kusten waren laag en met veel bos bedekt. Waarschijn lijk waren zij bij Labrador. Niet lang daarna in 1003 vestigde zich op Groenland een rijke koopvaarder, die Karl Sefni heette. Deze man voer een jaar later met zijn echtgenote Gudrid en een gezelschap van 160 Vikings (onder wie vele vrouwen) opnieuw naar de kusten van Amerika. Zij gingen verder dan Leif Erikson en doopten het zuidelijk deel van Labrador „Markland" (woüdland). SNORRE SEFNI. p vele plaatsen van de Ame- 1 riltaanse kust gingen Karl Sefni en de zijnen aan land en sloegen er een tijdelijk bivak op. Zij bleven drie jaar weg en naar wordt aangenomen, zakten zij naar het zuiden af tot op de hoogte van het tegenwoordige Philadelphia. Zij voorzagen in hun onderhoud door visvangst (de geschiedenis spreekt herhaaldelijk over kabel jauw), ze gingen op jacht en ze oogstten graansoorten. Ook raak ten ze /.laags met Indianen, waar bij ze allerminst het onderspit dolven. Met diezelfde Indianen O1 Vikingschip met schilden naast de zitplaatsen. Het rechthoekig zeil heeft rode en gele verticale strepen. dreven ze- soms ruilhandel. Na drie jaar gingen de Vikings weer scheep naar Groenland, met een grote lading hout aan boord. - Het contact van de Vikings met Amerika was hier niet mee geëin digd. Honderden jaren lang tot ongeveer 1400 bleven zij hout uit Amerika halen om het te ge bruiken voor hun nederzettingen op Groenland. Daar bouwden zij zestien kerken en zij stuurden la dingen walrus-ivoor, naar 't Vati- caan. Waarschijnlijk Is een wijziging ten ongunsto in het klimaat oor zaak geweest, dat de nederzettin gen op Groenland de een na de andere hun bevolking verloren. Daarmee raakte Europa ook zijn eerste contact met de Nieuwe Wereld kwijt en het zou nog on geveer 90 jaar duren eer Colum bus er voet aan wal zette. Volgende keer: Suomi, land van het witte licht Lage stand op de Rijn: schepen met halve lading (Van onze Haagse redactie) De lage waterstand op de Rijn kan, na aanvankelijk voordelen voor de scheepvaart andere grote moeilijk heden ten gevolge hebben. Over het algemeen is het aanbod van vrachten in de Rijnvaart gedurende de zomer gering. Tegen de herfst neemt dit aanbod gewoonlijk sterk toe, o.a. doordat oogstprodukten (suikerbie ten b.v.) en meer kolen verscheept moeten worden. Daar de lage waterstand op de Rijn dit jaar vroeg is ingetreden en de schepen dus al vroeg in het gewoon lijk slappe seizoen minder zwaar ge laden konden zijn, kon een groter aantal schepen emplooi vinden. Op het ogenblik is het zo, dat de Ne derlandse rijnvloot het aanbod van vracht nog net aan kan. Blijft de lage waterstand aanhouden en duurt deze voort tot het herfstaanbod van oogst produkten en kolen, dan kan een te kort aan schepen ontstaan. In Rijn vaartkringen vindt men op het ogen blik de toestand niet ongunstig, daar tegenover het varen in onder capaciteit het feit staat, dat deze zo mer veel meer schepen konden varen, die anders in de zomer zonder em plooi zijn. 0 Een schoenmaker in Doncaster heeft van iemand uit India opdracht gekregen een paar laarzen te maken voor zijn olifant. Deze.laarzen zullen behoren tot de uitrus ting van olifanten die bij ceremoniën in India worden gebruikt. MET INGANG VAN 1 OKTOBER De rijvoorschriften voor verkeerspleinen zijn, zoals hekend. gewijzigd. De voorschriften die op 1 oktober worden ingevoerd betreffen pleinen en toeleïdende weggedeelten met één-richtingverkeer en als zodanig kenbaar gemaakt door een speciaal, nienw ontworpen bord, waarop drie gebogen witte pijlen de richting in cirkelvorm aangeven. Op deze pleinen zal dan rechtshouden niet meer verplicht zijn. Eveneens mag links en rechts gepasseerd worden, zodat het verkeer snel en vlot kan worden afgewerkt. Binnen bebouwde kommen zullen deze pleinen op de toeleidingswegen door de borden op 50 meter afstand worden aange geven, buiten de bebouwde kommen is een afstand van 50 tot 100 meter voorgeschreven. ter vandaan moet blijven. Indien bij een bushalte een niet witte blokken gemarkeerde strook van hoogstens 36 meter lengte is aangebracht, mag daar niet gestopt of geparkeerd wor den. Ook stoppen en parkeren op aangegeven oversteekplaatsen is voortaan verboden. Motorvoertuigen, die niet harder dan 20 km snelheid kunnen bereiken zul len voortaan geen gebruik van spe ciale autowegen en tunnelwegen mo gen maken. De voorschriften voor het afscher men van auto-achterwielen zijn ver scherpt. Een van de meest bekende punten ln West-Engeland is de „Clifton Sus pension Bridge" te Bristol. Haar ontwerjier Isambard Brunei, die een eeuw geleden is gestorven, wordt nu op waardige wijze her dacht,. De gehele brug baadt nu in een zee van sprookjeslicht. Wegenverkeersreglement belangrijk gewijzigd In het wegenverkeersreglement zijn nog enige andere wijzigingen aange bracht betreffende tunnelwegen. Deze zullen worden aangegeven door een rond blauw bord waarop een auto silhouet onder een tunnelsymbool. Het einde van een tunnelweg wordt gekenmerkt door eenzelfde bord, ech ter met een brede witte dwarsstreep er over. Indien op de rijbaan van een tunnel weg een dubbele witte streep geschil derd is, zal men deze niet mogen overschrijden en ook geen inhaalma noeuvre mogen maken. Voorts is een nieuw verbod geformu leerd voor het vervoer van ontplof bare stoffen, vloeistoffen en gassen over tunnelwegen. Het zal verder op tunnelwegen verboden zijn te rijden met overbeladen wagens en met wa gens, waarvan de bestuurder door lading of passagiers in het uitzicht naar voren, opzij of op de linkerrij baan gehinderd of belemmerd wordt. Wagens met scherp uitstekende de len of lading mogen alleen overdag en dan nog met een rode vlag geken merkt, over tunnelwegen rijden. Voor het stoppen en parkeren in de buurt van bushalten is voortaan voorgeschreven, dat men er aan weerszijden van de haltepaal 12 me- LANGDURIG EN NAUWKEURIG WERK Minister van financiën oefent een wezenlijke invloed uit (Van onze parlementaire redacteur) De persen van de Staatsdrukkerij op de Fluwelen Burgwal in Den Haag werken onder hoogspanning. Dezer dagen moeten in ontelbare exemplaren de afzonderlijke hoofdstukken van de rijksbegroting voor 1960 en de Miljoenennota gereed zijn. Op de derde dinsdag van september, a.s. dins dag, zal de minister van financiën, prof. Zijlstra, de begroting aan de Tweede Kamer aanbieden. Bij de voorbereiding, die al eind januari begonnen is elk jaar wordt daarvoor hetzelfde schema, de zoge naamde begrotingskalender, aange houden geniet de miinster van fi nanciën de onmisbare hulp van de Dienst der Rijksbegroting aan welks hoofd als directeur dr. W. Drees, jr. staat. Dr. Drees heeft ons het een en ander over de voorbereiding van de rijksbegroting verteld. Hij heeft ons een kijkje achter de ambtelijke schermen gegund en uiteen gezet, dat onder het departement van Finan ciën de Generale Thesaurie ressor teert, die zich o.a. bezig houdt met het deviezenregiem, met do leningpo- litiek, met de financiering van de gro te particuliere bedrijven, waarin de Staat geïnteresseerd is, zoals de K.LA1. en de Hoogovens en met het uitgavenbeleid van het rijk. Deze dienst verricht ook het coördi nerende, bet algemene samenvatten de werk. De Dienst der Rijksbegro ting stelt voorts, overeenkomstig in structies van de minister en in sa menwerking met andere afdelingen, zoals de Studiedienst, een concept voor de miljoenennota op en ziet er op toe, dat de departementen, wan neer hun begroting is goedgekeurd, met hun uitgaven binnen de toege stane bedragen blijven. De dienst oefent door middel van de Centra le Accountantsdienst dus ook een nacontrole uit. In het prille begin van liet Jaar stuurt het departement van Financiën al een „begroLingsaansehrijving" naai de verschillende departementen, waarin aanwijzingen omtrent de sa menstelling voor "de komende begro ting worden verstrekt. Op hnn beurt schrijven dc departementen weer hun eigen diensten en de gesubsidieerde instellingen aan met het verzoek hun begrotingen op te geven. Er bestaat een afspraak, dat zij hun voorlopige begroting vóór 1 mei bij het depar tement van Financiën indienen. Na 1 mei bekijken de thesaurie- Inspecteurs, zoals de inspecteurs van de Afdeling Inspectie der Rijksfinanciën gewoonlijk ge noemd worden de ingediende be grotingen zeer kritisch. Zij gaan na of de berekeningen goed zijn, of afspraken zijn nagekomen, of het beleid dat in de begroting neergelegd is. aanvaardbaar is voor de minister van Financiën. Tevens wordt bezien of de totale begroting een redelijk bedrag toont en legt men aan de minister een voorlopig beeld van de begro ting voor. Het spreekt vanzelf, dat de inspec teurs, die vooral streven naar een sober beleid, het niet altijd eens zijn met wat de afzonderlijke departe menten in eerste aanleg aanvragen. Ongeveer een maand a anderhalve maand voeren zij besprekingen over de posten en mochten er dan nog ge schilpunten bestaan, dan worden deze en de posten waarover ambtelijk geen verschil van mening bestaat voorgelegd aan de minister van Fi nanciën. Deze voert in juni en begin juli tot besprekingen met de desbe treffende ministers. OVer eventueel overblijvende geschilpunten neemt de ministerraad in hoogste instantie een beslissing. De minister van Financiën, die steeds bedacht moet zijn op de aanvaard baarheid van het totale niveau der rijksuitgaven en die onderzoekt of de doeleinden waarvoor de verschil lende departementen geld vragen wel belangrijk genoeg zijn, oefent op de hoogte van de departementsbegrotin gen van de begrotingshoofdstuk ken, zoals ze officieel heten dus een wezenlijke invloed uit. Hij ook dient de rijksbegroting in. maar elke miinster blijft heel duide lijk verantwoordelijk voor zijn eigen begroting en voor zijn eigen beleid. Dat komt tot uiting in de handteke- Incident met Amerikaanse soldaten op Keflavik De IJslandse ambassadeur te Wash ington heeft vrijdag op het ministe rie van buitenlandse zaken gepro testeerd tegen een incident op het vliegveld Keflavik van de Amerikaan se basis op IJsland. Amerikaanse wachten dwongen zaterdag twee IJs landse functionarissen, van wie één in uniform, in een plas te gaan lig gen. De functionarissen, die twee Duitse piloten naar een hangar waar hun vliegtuig gerepareerd werd, bege leidden, moesten tien minuten lang met uitgestrekte armen stil blijven liggen. Toen zij de situatie trachtten uit te leggen kregen zij van de Amerikanen die met hun vuurwapens dreigden, bevel hun mond te houden. De ambassadeur, Thors, noemde dit een incident dat de vrienden van Amerika op Usland zeer betreuren. Het incident werd „op zeer vriend schappelijke wijze" besproken t»p het ministerie dat de bezorgdheid van de ambassadeur deelde en „onmiddellijk een ernstig onderzoek" zal instellen. Het Witte Huis heeft Kroesjtsjew's gordel, dat Kroesjtsjew per auto zal reisplan voor de eerste negen dagen bezichtigen. Daarna diner met het van zijn komende bezoek aan de stadsbestuur. Verenigde Staten gepubliceerd. Dinsdag 15 september komt Kroesj tsjew te 16.30 uur Nederlandse tijd in Washington aan in een Russisch straaltoestel van het type Tupolev 114, totnogtoe het grootste en zwaar ste passagierstoestel ter wereld. De zelfde avond geeft president Eisen hower te zijner ere een diner. Woensdag: een dag van kleine tocht jes en een televisie-toespraak vanuit de Amerikaanse persclub. Donderdag: per trein naar New York. Lunch, aangeboden door de burge meester. Receptie van oud-gouver neur Harriman van New York (die onlangs met Kroesjtsjew in Moskou confereerde). Diner van de economi sche club in het Waldorf-Astoria ho tel. Vrijdag: bezoek aan mevrouw Roo sevelt. 's Middags een rede in de al gemene vergadering van de Verenig de Naties, waarna een rondtocht door de stad, een bezoek aan gouver neur Nelson Rockefeller van de staat New York en een diner, gegeven door secretaris-generaal Hammarskjöld van dc V.N. Zaterdag: per straalvliegtuig naar Los Angeles. Lunch met leidende figuren uit de filmwereld en een be zoek aan Hollywood. Diner met het stadsbestuur van Los Angeles. Zondag: per trein noordwaarts naar San Francisco. Diner met Ameri kaanse vakbondsleiders. Maandag: bezichtiging van San Fran cisco met boottocht door de haven. Bezoek aan een machinefabriek in San José en het research instituut van Stanford. Diner met het stads bestuur. Dinsdag: vliegtocht naar Des Moines in Iowa, het hart van de rijke koren- ning van de desbetreffende minister onder zijn begrotingshoofdstuk. De besprekingn van de minister van Financiën met de hoofden van de andere departementen duren tot on geveer midden juli. Eind juli moeten namelijk de defintievé hgrotingsge- gevens in het bezit van hot departe ment van Financiën zijn. Eind juli beslist de ministerraad erover en <i«n gaat de rijksbegroting naar de Raad van State. In het begin van septem ber staat tenslotte de begroting vast. Het spreekt vanzelf, dat er gedu rende de gehele voorbereidingspe riode herhaaldelijk wordt gewij zigd. Er ontstaan soms plannen voor nieuwe uitgaven. Het parle ment neemt beslissingen, die hun terugslag op de nieuwe begroting hebben. Externe invloeden kunnen veranderingen noodzakelijk ma ken. Op een gegeven moment moet men echter afsluiten. Dat is ongeveer in het begin van augus tus. Woensdag: bezoek aan een maisboer- derij te Johnston, Iowa en een mais- venverkende industrie. De boerderij wordt gedreven door Roswell Garst, een oude kennis van Kroesj tsjew, met wie hij in Rusland over maisverbouw van gedachten heeft ge wisseld. Bezoek aan Iowa's land bouwhogeschool en proefstation te Ames. Daarna per vliegtuig naar Pittsburgh in Pennsylvamë. Tot zover reikt het reisplan. Men vermoedt dat hij in Pittsburgh een kernreactor zal bezoeken. In Wash ington zal de Russische leider ten slotte besprekingen met Eisenhower voeren. Op 27 september reist Kroesj tsjew naar Rusland terug. Zoet IJsland IJslanders zijn de grootste ..zoe tekauwen"-ter wereld, zo blijkt uit aen overzicht der voedsel- en land- oouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO.) over het interna tionale suikerverbruik. Onmiddel lijk hierop volgen de Denen en Britten. IJsland gebruikte in 1957 gemiddeld 60 kilo suiker per hoofd van de bevolking; Denemarken 58 en Engeland 55 kg. Nieuwe algemene voorzitter van R.A.I. De buitengewone ledenvergadering van de R.A.I. heeft vrijdag de heer A. J. Ten Hoeve uit Den Haag tot al gemeen voorzitter gekozen, als opvol ger van de heer E. F. Erikson, die in juli is overleden. Eind 1949 is de heer Ten Hoeve ge kozen tot bestuurslid van de afdeling fabrikanten en importeurs van be drijfsautomobielen van de R.A.T. In december 1950 werd lilj benoemd tot voorzitter van deze afdeling en lid van het hoofdbestuur. Sinds oktober 1953 heeft hij als lid van het dage lijks bestuur van de RAI zich met vrijwel alle problemen van de vereni ging vertrouwd gemaakt. van 17 lot M augustus a.s. cal op het zeventig Silometer tea noorden van Si cilië gelegen eiland Ustica een „onder- waterfestival" worden gehouden. Er zal onder meer een tentoonstelling worden gehouden van oudheidkundige vondsten onder de wateroppervlakte. Opnamen zullen worden vertoond van onder water-scènes van Italiaanse en buiten landse lilms. benodigdheden voor de on- dcr watervisserij worden geëxposeerd en er komen wedstrijden voor onder watervissers.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1959 | | pagina 3