Rapport aan Verenigde Naties over
Ned. Nieuw Guinea in 1958
Veertigduizend man ingeschakeld
voor veiligheid van Kroesjtsjew
Belangrijke positie van
Papoea bij bestuur
KLANKBORD
KAMERLID BERKHOUWER TERUG
MET TRIESTE INDRUKKEN
WOENSDAG '9 SEPTEMBER 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
EXPORT VOORTDUREND GESTEGEN
In liet „rapport over Nederlands Nïeuvv-Guïnea over 1958" door de Ne
derlandse ministeries van zaken overzee en buitenlandse zaken uitge
bracht aan de Verenigde Naties, wordt o.a. gewag gemaakt van de sa
menwerking tussen de Australische en de Nederlandse besturen in Nieuw-
Guinea, de wederzijdse detachering van liaison-ambtenaren en van een at
taché voor Nieuw-Guinea bij de Nederlandse Ambassade te Canberra.
Nog altijd werken de moeilijke toegankelijkheid van grote gedeelten van
het gebied, de sterke fragmentatie van de schaarse bevolking en haar so
ciale structuur, belemmerend op het tempo waarin de ontwikkeling van
het gebied kan geschieden. Hoewel in absolute zin reeds veel is verricht op
het gebied van exploratie en wetenschappelijk onderzoek, zal nog veel
werk moeten worden verzet om het inzicht in de economische ontwikke
lingsmogelijkheden op langere termijn, af te ronden en te verdiepen.
De belangrijke positie, die de Pa
poea thans reeds bij de bestuursvoe
ring inneemt, blijkt, aldus het ver
slag, uit de toename van het aantal
autochtone bestuursambtenaren, dat
aan het eind van het verslagjaar 87
bedroeg, van wie 28 waren belast
met de leiding van een der 66 distric
ten. Ook in de andere sectoren
groeit het aantal bij de opbouw van
hun land ingeschakelde Papoea's. De
ruim 1900 autochtone maand- en
dagloners niet meegerekend, vervul
den eind 1958, 1568 Papoea's orga
nieke functies in dienst van het gou
vernement.
Op dorpsniveau wordt getracht te
komen tot eenvoudige, voorlopig
nog informele dorpsraden, die een
eerste stap betekenen in de rich
ting van het zelfbehartigen van
lokale belangen. In 1958 werd
daaraan verdere uitbreiding ge
geven.
Prof. Heuss opende in Bonn
nieuwe Beethovenhal
De Westduïtse president, Theodor
Heuss, heeft gisteren in Bonn de
nieuwe Beethovenhal, een in moder
ne stijl opgetrokken concert- en ope
ra-gebouw aan de oevers van de Rijn,
geopend.
Het gebouw is in de Dlaats gekomen
van het perfecte houten gebouw dat
in 1871 werd gebouwd voor het eer
ste Beethoven-festival en dat in 1943
door brand werd verwoest.
Het gemeentebestuur van Bonn heeft
een Beethovenprijs van 5000 mark
ingesteld, die om de twee jaar voor
een belangrijk muzikaal werk zal
worden toegekend.
Drie bomontploffingen
in Little Rock
Ju Little Koek, de hoofdstad van Ar
kansas die het brandpunt is van de
strijd in het zuiden van de Verenigde
Staten over de opheffing van rassen
scheiding op scholen, hebben zich in
de nacht van maandag op dinsdag
drie bomontploffingen voorgedaan.
De meeste schade is aangericht aan
het bureau van de burgemeester van
Little Koek, Werner Knoop.
De politie heeft de straten in de om
geving van vier openbare middelba
re scholen afgezet. Twee van deze
scholen zijn op 12 augustus ook voor
negers toegankelijk geworden.
Woekeraar veroordeeld
tot boete van f 4000,-
De rechtbank in Den Haag heeft
gisteren de 83-jarige geldschieter J.
de J. uit 's-Gravenhage veroordeeld
tot een voorwaardelijke gevange
nisstraf van acht maanden, met
een proeftijd van drie jaar en een
geldboete van 4000 subsidiair vier
maanden hechtenis.
Deze geldschieter, die de bijnaam
„de Shylock van het Bezuidenhout"
had gekregen, leende sinds het einde
van de oorlog bedragen variërende
van tien tot vijftienhonderd gulden
uit tegen een exorbitante rente.
De officier van justitie had een ge
vangenisstraf van een jaar gevor
derd, maar de rechtbank legde de
geldschieter een voorwaardelijke
straf op omdat de man oud en ver
lamd is en aan een hartkwaal lijdt.
GISTEREN, VANDAAG EN MOR
GEN. Een Belgische automobilist, die
dezer dagen in Rotterdam op een ver
boden plaats zijn auto had neergezet
vond bij zijn terugkeer een briefje
tussen zijn ruitenwisser, dat een sur
veillerende agent er bevestigd had. Hij
las erop dat hij in overtreding was
geweest en dat een bezoek aan het
hoofdbureau met overlegging van het
briefje plus drie rijksdaalders een
strafvervolging kon voorkomen.
De Belgische automobilist had geen
gelegenheid om naar het bureau te
gaan, maar schreef bij thuiskomst
een geestig briefje, waarin hij het gi
ronummer vroeg om aan zijn finan
ciële verplichtingen te kunnen vol
doen.
Hij voegde er aan toe „Uw stad van
morgen heeft wel weinig parkeer
plaats. maar misschien zal dat mor
gen meer zijn".
De Belg kreeg het volgende briefje
terug: „Het door U gisteren in „de
stad van morgen" op uw auto aange
troffen briefje kunt U vandaag als
waarschuwing beschouwen, hoewel
dit uiteraard niet impliceert, dat de
Rotterdamse politie morgen, bij her
haalde overtreding van gisteren zal
zijn.
Op streeknïveau is begonnen met een
aantal adviserende raden, in 1958
met een uitgebreid, die een oefenter
rein vormen voor de uitoefening van
lokaal bestuur door eigen organen.
In 1958 is intensief gewerkt aan de
voorbereiding van de instelling van
de eerste streekgemeenschap met een
eigen, voor het grootste deel te ver
kiezen streekraad voor Biak-noem-
foor, ter vervanging van de bestaan
de adviserende raad. In brede lagen
van de bevolking is belangstelling
fewekt voor de vraagstukken, die
aarmede verband houden.
Eind 1958 bestonden in Nederlands-
Nieuw Guinea, de niet-gesubsidieerde
scholen inbegrepen, in totaal 1203
scholen, waaronder begrepen 42 vak-
en dienstopleidingen en cursussen.
Onderwijs werd genoten door ruim
53.000 leerlingen, waarvan ruim
46.000 autochtonen, t.w. ruim 26.000
jongens en ruim 19.000 meisjes. On
derwijs werd gegeven door 1940 leer
krachten, waarvan 1035 autoochto-
toneri, waaronder 13 vrouwen.
Het aantal primaire middelbare scho
len waaraan voortgezet algemeen
vormend onderwijs wordt gegeven,
in het bijzonder aan Papoea's steeg
in 't verslagjaar van één tot vier. Een
twintigtal Papoea's bezoekt thans
onderwijsinrichtingen in Nedei-land.
In 1958 werd de eerste Papoea voor
studie aan de rijksuniversiteit te Lei
den ingeschreven. Op een groot aan
tal plaatsen worden cultuurtuinen
aangelegd met proefaanplantingen
van verschillende gewassen. Van
cacao kwam vast te staan, dat dit
handelsgewas in verschillende stre
ken goede vooruitzichten biedt.
De export van bevolkingsproduk-
ten is in de afgelopen jaren voort
durend gestegen en bedraagt
thans in gewicht het twee- en in
waarde het drievoudige van de
export in 1950, De ontwikkelings
projecten, welke erop gericht zijn
lret land op het gebied van rijst-
en houtvoorziening self-suppor
ting te maken, vorderden bevredi
gend.
Drie beelden van het koninklijk bezoek aan Amsterdam'.
Links: h.m. de koningin en burgemeester mr. G. tan Hall,
gefotografeerd tijdens de modeshow in de confectiefabrieken
van Dooyes.
Rechts boven: De vorstin gefotografeerd tijdens een bezoek
aan de hogere technische school voor confectieindustrie'.
Rechts onder: z.k.li. de prins bekijkt een in matrijs gesmede
plaquetteivelke gemaakt werd tijdens zijn bezoek aan de
fabriek van Du Croo ei\ Brauns.
TWEE WEKEN ACHTER „IJZEREN GORDIJN"
Polen zelfbewuster
dan Tsjechen
(Van onze correspondent.)
„De Polen zijn ongetwijfeld zelfbe
wuster dan de Tsjechen. Hun houding
tegenover het Sowjet-regime is dan
ook veel minder passief, maar dat
betekent niet, dat ze er naar hun
keren op zo kort mogelijke termijn
los te komen van het Sowjet-blok.
Dat heb ïk bepaald niet kunnen
bespeuren".
Dit is de mening van het Tweede Ka
merlid, de heer mr. dr. C. Berkhou
wer (wd) uit Alkmaar, die voor de
conferentie van de interparlementaire
Unie veertien dagen achter het IJze
ren Gordijn heeft vertoefd en is te
ruggekeerd met een verzameling,
voor het merendeel trieste indrukken.
Hoewel het Sowjet-regime ook op
Polen zijn onmiskenbaar stempel
heeft gedrukt, overheerst daar toch
nog het elan van de mensen om de
welvaart van het land te vergroten.
Maar de levensstandaard is laag en
het leven .niet van uitbundigheid ver
vuld, aldus de heer Berkhouwer.
Hij heeft de meest sombere herinne
ringen aan zijn tocht door Oost-
Duitsland en Tsjecho-Slowakije.
Praag noemde hij een vrouw, wier
jeugdige schoonheid vroegtijdig is
vervallen bij gebrek aan verzorging.
„Nergens zie je mensen glimlachen
of met elkaar praten.
Warschau, dat nog duidelijk de lit
tekens van de oorlog vertoont was de
zetel van het congres, waar ruim
600 parlementariërs uit 51 landen
bijeen waren gekomen. Hier was het,
dat de heer Berkhouwer een pleidooi
hield voor de rechten van de mens en
in discussie raakte met enkele Russi
sche afgevaardigden.
De Alkmaarse advocaat had tenslotte
het genoegen, dat een resolutie werd
aangenomen, waarin zijn stelling
door het congres werd aanvaard.
Ook zijn opmerkingen over de Chi
nese agressie in Tibet werden door de
westerse afgevaardigden met instem
ming begroet. De afgevaardigden uit
Rusland en zijn satellietstaten deden
er echter het zwijgen toe. Eenzelfde
houding bespeurde de heer Berkhou
wer in persoonlijke gesprekken. Kri
tiek op Moskou werd door de Polen
zwijgend aangehoord. Zij lieten zich
niet verleiden tot een debat.
Groot is er de waardering voor het
Russische potentieel, al beziet men
dit waarschijnlijk niet al te objec
tief. Dat Warschau wel een enorm
stadion voor 100.000 bezoekers heeft
kunnen bouwen, maar nog- altijd ge
bukt gaat onder een bittere woning
nood, geeft te denken en in dat licht
bezien doet het suikertaartachtige
paleis voor cultuur en wetenschap,
een geschenk van de Russen, ook wel
wat vreemd aan. Maar de Polen laten
zich hierover niet uit hun tent lok
ken. Al deze beklemmende indrukken
zijn niet weggewist op de excursies
die de parlementariërs ondernamen.
Ze zagen een grote armoede op
het platteland waar het kleinbe
drijf overheerst, nieuwe fabrieks-
Braziliaanse roeier
werd doodgeschoten
Ronaldo Duncan Araentes, (26), 'n
Braziliaanse roeier die aan de Pan-
amerikaanse spelen heeft deelgeno
men, is in Naperville doodgeschoten,
nadat hij dc groep roeiers had ver
laten om een afspraak met een meis
je na te komen.
De zakken van zijn jas en vest wa
ren opengescheurd en men vond
slechts 70 cent in het bezit van het
slachtoffer, hoewel hij in de "Vere
nigde Staten zou zijn gearriveerd
met 2000 dollar op zak, die hem ter
hand waren gesteld door vrienden
om revolvers te kopen.
Veiling van goederen van
Handelaars en souvenirjagers
bevolkten dinsdag het grote
herenhuis van wijlen koning
Feisal van Irak nabij Londen s
Airport waar auto's, meubelen
en tapijten van de vermoorde n
monarch werden geveild. -=
Een Londense handelaar kocht
voor ruim 50.000 gulden een
Rolls Royce die voor kroon-
prins Abdoel Illah, oom van
de koning, was gemaakt. De
kroonprins werd evenals zijn
neef tijdens de revolutie ver- |f
moord.
ee Een Jaguar van 1958 van Fei-
M sal zelf bracht ongeveer 17.000 ee
gulden op. Meubilair voor een r:
suite in de stijl van Louis
H Quinze ging voor ruim 20.000 ff
gulden weg.
ee De opbrengst van de veiling
zal worden beheerd totdat is
H uitgemaakt aan wie het geld
toekomt. p
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiuiiiii
Het Wereldgebeuren
Opgewektheid
De staatshoofden, de minister-pre
sidenten en de ministers zijn m
•et algemeen nu wel van hun va
kanties teruggekeerd, zodat de be-
stuursapparatuur van onze goede we
reld op volle toeren kan gaan draai
en.
De Duitse bondskanselier Adenauer
beleefde de vakanticvreugd in Cade-
nabbia, terwijl zijn ministers het tot
in Griekenland en Turkije zochten.
President Eisenhower hield het bij
golfspel en Nikita Kroesjtsjew zat
aan de Zwarte Zee.
Drie weken lang vertoefde Nikita in
hetzelfde buitenhuis, waar wijlen
Stalin zich overgaf aan vreugdevolle
ontspanning alvorens hij aan nieuwe
zuiveringen begon.
Het gerucht wil, dat Kroesjtsjew bij
zonder opgewekt van zijn vakantie
heeft genoten. Hij is op dit ogenblik
de vriendelijkheid zelve ook al wordt
er dan in dc Veiligheidsraad nog
met Russische veto's gewerkt.
Bondskanselier Adenauer heeft zelfs
een vriendelijk schouderklopje gehad
van Kroesjtsjew, in antwoord op een
verzoenende Duitse nota.
En dat zegt heel wat, want tot op
heden konden de bondskanselier en
zijn geliefde Duitsland geen goed
dóen bij de Russische eerste minis
ter.
Het zal dus een opgewekte Kroesj
tsjew zijn, die op 15 september
in Washington arriveert om een
reis door de Verenigde Staten te ma
ken en te praten met een al even op
gewekte Eisenhower, die van zijn
trip naar Europa ook alleen maar
opgewekte gedachten heeft meege
bracht.
Hieruit blijkt hoe nuttig het voor
staatshoofden en eerste ministers is
om zich over te geven aan vakantie
genoegens, een leuk reisje, een par
tijtje golf of welke vorm van ont
spanning dan ook, opdat zij de ijzer
harde tegenstellingen in de wereld
een ogenblik vergeten.
Daarbij rijst dan de waag of niet
alle staatshoofden en eerste mi
nisters eenvoorbeeld moeten
nemen aan de wijze eerste minister
van de staat Israël, de heer Ben Goe-
Deze wijze man, die een heel moeilijk
staatje te besturen heeft, liet het en
kele weken geleden plotseling afwe
ten. Hij was verdwenen zonder dat
hij zijn ministerraad, zijn volksverte
genwoordiging en zijn ambtenaren
korps had ingelicht. Alleen Golda
Meir, zijn vrouwelijke minister van
buitenlandse zaken, wist waar de eer
ste minister vertoefde.
Ben Goerion zat al met een piet-
hemd aan op een schip, dat de Mid
dellandse zee doorploegde in de
richting van Marseille, toen men in
Israël ontdekte, dat de premier ver
dwenen was.
De Franse zaakgelastigde snelde naar
mevrouw Meir om opheldering. De
pers en de buitenlandse gezanten
verdiepten zich in beschouwingen
over de raadselachtige verdwijning.
Hier moest wel een hoogst ernstige
zaak aan de orde zijn, want anders
trekt een minister-president er niet
zo onverwacht op uit.
Het bleek allemaal heel eenvoudig
te zijn. Waarom eigenlijk zou
een minister-president aan Jan
en Alleman vertellen, dat hij met va
kantie gaat en waarom zou iedereen
precies moeten weten, waar hij die
vakantie doorbrengt
Ben Goerion was naar de Franse
Rivièra vertrokken om in een villa
bij Le Lavandou enkele rustige dagen
door te brengen.
Het Israëlische departement van
buitenlandse zaken aeelde mede, dat
Ben Goerion zich bezig hield met
„slapen, denken en zich nogmaals
verdiepen in Socrates."
Toen was men in Israël en daarbuiten
gerustgesteld, want van slapen, den
ken en verdiepen in Socrates, is de
wereld nog nooit achteruitgegaan!!
steden, waar 100.000 hoogoven
arbeiders van de Leninwerken bij
Krakau zijn ondergebracht, maar
waar men tevergeefs naar een
kerk moet zoeken „omdat er in
Krakau (7 km verder) genoeg
zijn". Ook bezochten ze het vroe
gere concentratiekamp Ausch
witz, waar zovele Nederlandse jo
den en Polen in de gaskamers het
leven hebben verloren.
De Oostitaliaanse havenstad Ancona
is getroffen door een hevige wervel
storm.
In doodsangst zochten inwoners en
vakantiegangers een heenkomen,
toen een enorme suil modder en wa
ter door de straten van de stad werd
gezogen. Er is voor miljarden lires
schade aangericht. De chaos is zo
groot, dat met geen mogelijkheid
vast te stellen is hoeveel doden en ge
wonden er te betreuren zijn.
Nieuwe luchtvaartmaat
schappij; Euravia
Op 1 oktober begint op het vliegveld
Beek bij Maastricht een nieuwe Ne
derlandse luchtvaartmaatschappij tc
draaien, de Euravia N.V. Begonnen
wordt met een viermotorige Douglas
dc-4, die 72 passagiers kan vervoe
ren.
Later hoopt men er nog twee van
deze machines bij te kopen. De Eura
via gaat vliegen met gepensioneerde
K.L.M.-vliegers, die om een of andere
reden zijn afgekeurd voor de super-
connies of cd-7c's, maar dikwijls ver
over de 10.000 vlieguren met de dc-4
hebben gemaakt. Ook boordwerk
tuigkundigen van de K.L.M. worden
in dienst genomen.
Directeur-eigenaar van de op 14 juli
opgerichte Euravia is de heer A. J.
D. Steenstra Toussaint uit Wasse
naar, samen met de heer C. Bredius
uit Aerdenhout.
Sedert enige tijd is öe luchthaven
Beek een belangrijke rol gaan spelen
voor luchttoeristeu uit Engeland,
Scandinavië en Noord-Duitsland.
ALS DE RUSSISCHE PREMIER KOMT
Voor het bezoek van de Russische premier Kroesjtsjew aan de Ver
enigde Staten, dat dertien dagen duurt, zijn in totaal bijna 40.000
F.B.I.-mannen, politieagenten van staten en gemeenten, recher
cheurs en militairen ingeschakeld om zorg te dragen voor de be
veiliging, escortering en afzetting. De verantwoordelijkheid hier
voor wordt gedragen door de veiligheidsdienst van het ministerie
van buitenlandse zaken, een klein doch zeer efficient bureau.
Het is niet bekend hoeveel me
dewerkers deze dienst heeft. Veel
van het voorbereidend werk
wordt onder supervisie van het
bureau uitbesteed.
Wanneer de Russische premier
zijn reis door de Verenigde Staten
begint zal de voorbereiding uit
veiligheidsoogpunt reeds afge
werkt zijn.
Elke lift, die Kroestjtsjew moge
lijkerwijs zou kunnen gebruiken
is dan getest. Alle koks. kelners
en dienstmeisjes die deel hebben
aan de bereiding van Kroesjts-
jews voedsel of de servering, zijn
dan op politieke betrouwbaarheid
onderzocht. Elke auto, en elk
vliegtuig dat Kroesjtsjew ge
bruikt is dan „met de fijne kam"
onderzocht en vanaf het onder
zoek onder constante bewaking
gehouden.
Alle personen die een grief koes
teren, of zouden kunnen koeste
ren tegen Kroesjtsjew zijn opge
spoord en onder surveillance ge
steld. Alle straten of wegen
waarlangs Kroestjtsjew komt zijn
nagegaan, plaatsen daarlangs met
een goed uitzicht, of goede dek
king voor een moordenaar, zijn
onder politiebewaking gesteld.
Het programma van het bezoek
is voorts nagelopen op mogelijke
„flessenhalzen", waar opstoppin
gen zouden kunnen ontstaan
waarin Kroestjtsjew onbeweeg
lijk wordt en dus een makkelijk
doelwit is.
En dan zal het bureau er nog
voor zorgen dat altijd enkele van
zijn mensen dichtbij Kroestjtsjew
zijn. „Wij leveren in laatste in
stantie ook het doelwit", merkte
een functionaris grimmig op,
want er zijn enkele beamten aan
gewezen die als kogelvangers
voor de Russische premier moeten
dienen.
Generaal-niujoor Zacharow, chef
van de N.K.V.D.-afdeling die het
zelfde werk doet als de veilig
heidsdienst van het State Depart
ment, heeft zijn goedkeuring ge
hecht aan de voorbereidingen.
Russische functionarissen, die
zich tegen de Amerikaanse gron
digheid hadden verzet en veel be
wegingsvrijheid voor Kroesjtsjew
wilden openlaten, krege nvan hem
de waarschuwing dat hij achter
alles stond wat de Amerikanen
hadden geregeld
BEN GOERION
slapen in Le Lavandou
Twee films voor de
hervormde kerkbouwactie
j I11 verband met de hervormde kerk-
1 bouwactie hoopt de oecumenische
stichting filmcentrum nog deze
maand een tweetal films uit te bren-
gen. De eerste is een Nederlandse do-
cumentaire van Tcd Logeman, die
een beeld geeft van de betekenis van
de kerk voor hef, gemeen schapsle-
ven in onze tijd. Deze korte film zal
worden opgenomen in de derde ker
kelijke filmkroniek van filmcen
trum.
Deze filmkroniek wordt aan alle pro
gramma's van filmcentrum toege
voegd en zal dus in korte tijd in een
groot aantal plaatsen kunnen worden
vertoond.
De tweede film is door filmcentrum
uit Denemarken ingevoerd. Het is
een speelfilm van 40 minuten lengte
over de kerkbouwbeweging in Ko
penhagen, waarin vooral wordt inge
gaan op de problematiek van de
groeiende grote stad met haar drei
gend tekort aan kerken in voorsteden
en buitenwijken. De film is gebaseerd
op een scenario van de bekende
Deense predikant en auteur Gerhard
Rasmussen. Zij zal in Nederland wor
den vertoond onder de titel„De
kerk yopc de jyereld van morgen'1»