Honderd jaar geleden boorde
ex-treinconducteur eerste olieput
DE KERKEN
maatschappij
HET WONDER DER 19e EEUW
WIJZIGT DE WERELD NOG STEEDS
WERELDRAAD: EIND MAKEN AAN Oecumenische theologische
PROEVEN MET KERNWAPENS
„EEN PEDAGOOG VOOR ELKE
THEOLOGISCHE FACULTEIT"
BOZE IMAM VAN JEMEN DOET
HERVORMINGEN TENIET
VRUDAG 28 AUGUSTUS 1959
PROVINCIALS ZBBUW8B COURANT
U
DANKZIJ EEN GRATIS SPOORWEGABONNEMENT..
en de
Een boring omstreeks 1900.
Een boring thans
Als de aanvoer van walvissen niet bij de vraag ten achter was
gebleven en als een gepensioneerde Amerikaanse treinconduc
teur, die voor herstel van gezondheid in New Haven, Connec
ticut verbleef, niet in het bezit was geweest van een gratis
spoorweg-abonnement, zou nu wellicht geen sprake zijn van
het eeuwfeest van de aardolie-industrie
In het midden van de negentiende eeuw was er een groeiende
vraag naar goedkope, in overvloed beschikbare olie als brand
stof voor lampen. Kaarsen waren schemerig en rokerig; lam
pen die op walvisolie brandden waren behalve duur ook op
flinke afstand te ruiken. Trouwens, er was eenvoudig niet vol
doende walvisolie om de behoefte te dekken. Een scheikundige
in Glasgow, dr. James H. Young, vond in 1847 een middel uit
om uit zachte leisteen „steenkool-olie" te halen, maar betere
resultaten werden bereikt met gebruik van „rotsolie" waaraan
behalve brandstof- ook geneeskundige eigenschappen werden
toegedacht.
Deze wonderbaarlijke vloeistof was tot dusverre hoofdzake
lijk beschouwd als een nevenprodukt van boringen naar zout.
In het begin werd de olie als ongewenst beschouwd, maar in
1857 was men al zover dat er naar aardolie om het produkt
zelf gezocht werd.
ff Op 28 augustus 1859 kwam de
eerste aardolieput, die geboord
werd door Edwin L. Drake in
Titusville (Pennsylvania-V.S.)
in produktie. Dit wordt als het
H begin beschouwd van'een we- |g
reldomvattende industrie, die s
ÏH in een eeuw tijds een geweldi-
ge vlucht heeft genomen.
In de loop van deze eeuw waar-
van men ruim zestig jaar met
H gebrekkige middelen moest
werken, heeft men de aard olie-
industrie tot het hedendaagse
peil gebracht.
Thans is de aardolie-industrie
een onmisbare schakel in het
Ëj dagelijks leven. De wereld zon-
der aardolie-produkten zou
thans niet kunnen „draaien".
een zondag en 't werk lag stil.
Oom Billy, die een kijkje nam
bij de boorput en naar beneden
gluurde, zag een donkere vloei
stof en schepte er Iets af. Ze
hadden olie aangeboord
Oliekoorts
i Penn-
Drake wekte
vertrouwen
In dat jaar besloot een groep
zakenlieden uit New Haven
een stuk land van veertig hec
taren in de buurt van Titus
ville, Pennsylvania, in exploi
tatie te gaan nemen. Er moest
een grote „oliebron" op het
terrein zijn en James Town-
send, een van de directeuren,
droeg Edwin Laurentin Drake
op dit gebied te gaan onder
zoeken. Drake had een pret
tig voorkomen; hij wekte
vertrouwen en wat zeker tot
voordeel strekte: hij had een
gratis spoorabonnement dat
hem in staat stelde overal
heen te reizen zonder dat zijn
opdrachtgevers hem de trein
reis moesten vergoeden.
De gewezen treinconducteur
kreeg een nieuwe status. De
post, hem toegezonden in zijn
hotel in Titusville, was ge
adresseerd aan „Kolonel"
Drake.
Men veronderstelt dat James
Townsend op dit idee was ge
komen in de hoop dat zo'n titel
respect zou afdwingen bij de
rwoners. Men zegt ook dat het
Townsend was die het eerst
.oorstelde om naar olie te bo
ren in plaats van greppels te
graven en de daaruit sijpelen
de olie te verzamelen. Volgens
een andere lezing vatte een me
de-directeur het idee, naar olie
te boren, op toen hij in een ad-
Een tanker omstreeks 1900.
vertentie voor Kier's Rotsolie
een afbeelding zag van een
zoutboortoren.
Er is echter overvloedig bewijsma
teriaal om aan te tonen dat Drake
zelf, van het begin af aan, enige
tijd het boren van zontputten had
bestndeerd; en in elk geval was
het Drake, die zijn opdrachtgevers
geld vroeg voor een boorinstalla
tie.
In april 1859, na veel vruchteloze
arbeid, die nog gecompliceerd
werd door de financiële zorgen van
zijn bazen, kreeg Drake een me
dewerker in de persoon van Wil
liam A. Smith (bijgenaamd Oom
Billy). Smith deed zijn naam eer
aan: hij wgs van beroep smid en
had bovendien enige ervaring in
het aanboren van zoutlagen. Eind
augustus van datzelfde jaar gaven
de directeuren opdracht het werk
te staken. Gelukkig kwamen hun
instructies te laat.
Op 27 augustus gleed de dril
boor In een rotsspleet en bleef
steken op bijna zeventig zoet
diepte. De volgende dag was
Er begon een stormloop
sylvania, en spoedig
oliekoorts zich uit naar andere ge
bieden in de Verenigde Staten. Da
eerste oliezoekers waren zich niet
bewust van hun grote bestem
ming; ze braken zich ook niet het
hoofd over de oliebehoeften van
het nageslacht. Ze boorden in het
wilde weg, pompten de olie om
hoog tot er niets meer te pompen
viel en verhuisden dan weer naar
een andere plek. Binnen enkele
maanden werd een olieveld het
middelpunt van een hele stad, die
korte tijd later weer volkomen
verlaten kon zijn. Een sprekend
voorbeeld was Pithole City: in
1865 had het een bevolking van
15.000 zielen; nauwelijks een jaar
later was het een „spookstad".
Voor Drake zelf is het bij dit ene
succes gebleven. Anderen verdien,
den fortuinen en verloren ze soms
weer maar Drake heeft geen
profijt getrokken van zijn eigen
ontdekking. Toen hij in 1880 stierf
was hij lange jaren ziekelijk ge
weest. Tot op het ogenblik dat de
staat Pennsylvania hem een be
scheiden jaargeld toekende, leidde
hij een armoedig bestaan.
Veranderingen
De „haver en zweepslag-ontste
king" heeft plaats gemaakt voor
de auto. De paardetram en de
Eostkoets hebben het moeten af-
;ggen tegen bussen, die op die
selolie rijden. De oorspronkelijke
vraag naur verlichting^- en ver
warmingsolie in de dagen van
Drake is gevolgd door een toene
mende vraag naar benzine voor
de nieuwe verbrandingsmotoren
die een ware revolutie teweeg
brachten in het vervoer. Deze
vraag stimuleerde de ontwikkeling
van nieuwe raffinageprocessen in
de olie-industrie.
Een eerste-klas motorbrandstof is
tegenwoordig een even harmonieus
mengsel van verschillende benzi
nesoorten als een fijne whisky,
samengesteld uit verschilelnde des
tillaten.
De modderige karresporen van
De wereldraad van kerken, die op
Rhodos vergadert, heeft eenstem
mig een resolutie goedgekeurd,
waarin een beroep op alle naties
wordt gedaan hun pogingen om 'n
eind te maken aan de proeven
met kernwapens te versterken.
Deze resolutie, die bij handopste
ken werd aangenomen, was ge
richt tot alle naties van de wereld.
Hun wordt gevraagd proeven met
kernwapens uit te stellen, han
gende de pogingen der politici
om een internationale overeen
komst te bereiken krachtens wel
ke de proeven met kernwapens
definitief worden uitgebannen.
De staking van zulke proeven In
de ruimte, in de atmosfeer en on
der de grond zou kunnen leiden
tot maatregelen voor bewapening
onder internationale controle,
wordt ln de resolutie gezegd. In
geval van toekomstige kernproe
ven in vredestijd, zouden deze on
der internationaal toezicht moe
ten worden geplaatst, het inspec
tie-lichaam zou als zijn voornaam
ste doel de bescherming van de
gezondheid van de mens hebben.
Kennelijk doelend op Frankrijk,
welk land plannen maakt om
spoedig een atoomwapen te toet
sen, wordt in de resolutie gezegd
dat geen enkele natie proeven
moet nemen terwijl nog over sta
king van de proeven wordt ge
sproken. Alle naties hebben een
morele verantwoordelijkheid in
deze, in het bijzonder omdat de
consequenties voor andere volke
ren onbekend blijven. Voorts
wordt in de resolutie met klem
gezegd dat de opheffing van de
oorlog het doel van alle naties en
kerken dient te zijn. Met instem
ming wordt nota genomen van een
keer in de internationale ontwik
kelingen, welke wordt gekenmerkt
door besprekingen op hoog niveau,
zoals de uitwisseling van Bezoeken
tussen Eisenhower en Kroesjt-
sjew. Zulke besprekingen moeten
vordering kunnen betekenen naar
het scheppen van vertrouwen in
de internationale betrekkingen.
Het congres heeft tevens een re
solutie overwogen, waarin de
wens van de wereldraad tot uit-
drakking wordt gebracht dat een
oplossing inzake Berlijn wordt be
reikt. Ten aanzien van deze reso
lutie werd geen beslissing geno
men. De derde assemblee van de
wereldraad van kerken zal in no
vember 1961 in New Delhi wor
den gehouden.
leergang te Zwolle
Overleg tussen vertegenwoordi
gers van verschillende kerken
heeft ertoe geleld, dat in de ko
mende maanden te Zwolle de theo
logie kan worden beoefend in een
nieuwe en brede samenhang. Ach
ter de katheder verschijnen gere
formeerde, hervormde en rooms-
katholieke hoogleraren. Het audi
torium is, naar de organisatoren
hopen, nog rijker geschakeerd. De
deelnemers aan de cursus worden
gezocht in de rijen van de pas
toors, kapelaans, predikanten en
theologanten in Zwolle en wijde
omgeving.
Voor het jaar 19591960 is een
drietal cycli beraamd, een ln okto
ber a.s. over kerk en maatschap
pelijk werk (Christendom en hu
maniteit), een in januari 1960
over christendom en islam en in
mei 1960 over een onderwerp, dat
zal worden vastgesteld in overleg
met de cursisten.
Het accent van de leergang ligt op
het onderricht door deskundigen,
maar elke reeks wordt afgesloten
met een discussie-ochtend.
Herstel van oud
kerkzegelin Drente
Bij het in gereedheid brengen
van het archief van de Provincia
le Kerkvergadering van Drente
ter gelegenheid van de instelling
van een provinciaal bureau der
Nederlandse hervormde kerk in
Drente, bleek het zegelstempel
van het provinciaal kerkbestuur,
dat na 1816 in gebruik was ge
nomen, niet aanwezig te zijn.
Wel was bekend, dat zioh in net
Provinciaal museum te Assen het
zilveren (was-) stempel bevond
van de bij de invoering van de
Hervorming ingestelde Provincia
le Synode van Drente. Dit zegel
Nostra (Psalm 119:105). In het
randschrift staat Sigillum Synodi
Drenthinea. Nu het de taak van
de provinciale
zal zijn steeds meer uit te
de
van Drente terug
zeer oude zegel en het wederom
ln gebruik te stellen.
Pleidooi van Kampens
hoogleraar
In het maandblad Geestelijke
Volksgezondheid bepleit prof. dr.
G. Brillenburg Wurth, hoogleraar
in de theologie te Kampen, een
nauwer contact tnssen zielzorg en
geestelijke volksgezondheid voor
de predikant en zulks reeds In de
predikantsopleiding. Ook in de
theologische studie, evenals in de
opleiding in het algemeen, kunnen
zich gevaren voordoen uit het oog-
pnnt van psychische hygiëne.
Aan zijn artikel is het volgende
ontleend:
Voor een overmatig „geestelijke"
Instelling behoeft men bij de door
snee-theologische student nu nog
niet zo beducht te zijn. Soms kan
zelfs misschien wat meer aan de
eigenlijke „spiritualiteit", zoals
men het in r.-k. kring noemt, aan
dacht gewijd worden, mits in een
gezond klimaat.
Maar de eenzijdigheid der theo
logische studie, het altijd bezig
zijn met specifiek religieuze
vragen, vooral ook soms het te.-
gen examina of tentamina er
moeten instampen van grote
hoeveelheden theologische stof,
roept bij sommigen niet al
tijd de minsten onder de stu
denten psychische reacties
op, die voor de psychische ge
zondheid niet bepaald bevorder
lijk zijn. Het natuurlijke en het
geestelijke zijn in de opleiding
nog niet altijd voldoende ge
ïntegreerd, wat nu en dan bij
sommigen kan leiden tot een
soort „verdringing" van het na
tuurlijke met al de funeste ge
volgen daaraan verbonden.
Niet alleen met het oog op de la
tere praktijk, maar ook reeds met
het oog op de eigen gezonde ont
wikkeling van de a.s. predikanten
lijkt ons daarom een wat meer op
het praktische gerichte opleiding
volop aanbeveling te verdienen. Al
te veel heeft in het verleden de
instructie overheerst en al te wei
nig kwam daartegenover het vor
mingselement, ook het vormende
karakter van de studie, tot zijn
recht.
Ideaal zou het zijn, als niet alleen
in verband met de latere pedago
gische taak van de predikant
onder de jeugd, doch ook ten be
hoeve van heel de controle op de
persooniijkheidsontwikkeling der
theologische studenten, aan eike
theologische faculteit, een officiële
pedagoog verbonden was.
Door een intensieve omgang met
al de studenten tijdens hun studie
en vooral met hen, bij wie bijzon
dere moeilijkheden zich voordoen,
zou deze waardevolle arbeid kun
nen verrichten.
Drake's Pithole City hebben plaats
moeten maken voor brede geasfal
teerde wegen, ook een voortbreng
sel van de olie-industrie.
Behalve voor vervoer te land, ter
zee en in de lucht, verschaffen olie
en aardgas steeds meer energie
aan de industrie, nodig om de le.
vensstandaard over de gehele we
reld op te voeren. En uitgebalan
ceerde vetten en smeermiddelen
houden de wielen letterlijk en fi
guurlijk „gesmeerd" draaiende.
Drake heeft zich onmogelijk kun
nen voorstellen hoe velerlei gevol
gen het aanboren van de olie zou
hebben; dat bijvoorbeeld in deze
tijd de dames japonnen van syn
thetische vezels en nylonkousen
dragen en plastic handtassen be
zitten; dat haar make-up veelal
Iets aan olie te danken heeft en
dat haar haar gewassen en geper
manent wordt met shampoos en
lotions op oliebasis. „Het wonder
van de 19e eeuw", zoals een van
de eerste schrijvers over aardolie
het noemde, heeft nog veel meer
mogelijkheden onthuld in de 20e
eeuw.
Kunststoffen gemaakt uit aardolie
hebben hun intrede in ons dage
lijks bestaan gedaan in de vorm
van afwasbakken, kinderspeelgoed
en doorschijnende regenjassen.
Grotere taak
Ia zijn eerste 100 jaar heeft olie
de wereld van „Kolonel" Drake
veranderd. In zijn tweede eeuw
zal er voor olie een nog veel gro
tere taak zijn weggelegd. Binnen
20 jaar zal de wereld tweemaal
zoveel energie nodig hebben als
utt. Het is zeker dat een beroep
zal worden gedaan op olie om een
groot aandeel te leveren in de to
taal benodigde hoeveelheid extra
energie.
Het tankschip van heden.
Abel de Sousa en de BS-jarige
Marie-Claude Giraud, die bei
de wegens inbraak al enige
maanden in hechtenis door
brengen, zijn omringd door ver
schillende politiemannen in
burger naar het stadhuis van
het Franse stadje Fresnes ge
bracht waar zij, moesten ver
schijnen voor de... burgemees
ter! Deze heeft het jonge paar
in de echt verbotiden onder de
vertederde blikken von nun
raadsman Mcntre Jaques Gay.
De foto toont het tekenen van
de acten, waaraan een levens
grote politieman te pask wam.
Do imam van Jemen,
die vier maanden in
Rome is geweest om
genezing te zoeken
voor zijn rheumatiek,
is bij zijn terugkeer
onmiddellijk begonnen
het werk van „christe
nen en imperialisti
sche agenten" teniet te
doen.
De hervormingen, die
zijn zoon kroonprins
Badr in zijn afwezig
heid heeft doorgevoerd,
zullen voor het over
grote deel weer worden
afgeschaft. Onder de
adviseurs van de prins
die nog in Jemen zijn,
zullen slachtoffers val
len, want de imam
heeft verklaard „ik
ken ze en ik heb hen
in mijn macht. Sommi
gen zullen hun hoofd
verliezen, anderen hun
benen en handen".
Als de in Londen ont
vangen berichten juist
zijn is de beul al enke
le dagen geleden aan
het werk getogen.
De hervormingen, die
de kroonprins heeft in
gevoerd, zijn niet over
al even succesrijk ge
weest en hebben, voor
al in het leger van de
imam, vrij veel verzei
gewekt. Het program
ma van radio Jemen,
dat door de prins ver
licht was en opgevuld
met militaire muziek,
toespraken door offi
cieren en militaire
koorzang, is weer ver
anderd: De imam heeft
Islamitische uitzendin
gen en toespraken van
zijn rechters, opnieuw
ojD het programma ge-
De broer \an de imam,
El Hassen, schijnt
thans opnieuw het ver
trouwen van de heer
ser te genieten, terwijl
de kroonprins uit de
gunst, zo niet in onge
nade is. Talrijke aan
hangers van prin# Badr
zijn naar het buiten
land gevlucht toen be
kend was dat de imam
onderweg was om weer
orde op zaken te stel
len-
