LEXINGTON
LEXINGTON
DE KERKEN
ZÓ DENKT MEN IN HET BUITENLAND ER OVER
maatschappij
Sociaal-psychologische aspecten
van de buitenkerkelijkheid
Misvattingen over bevestiging en
inzegening van het huwelijk
r
l
F
r
LF]
r
r
X
z
a
i
I
z
I
9
10
ir
5"
1S
14
u
ÏT
I
F
L
1
3
JIhmhIHJB
MHJJ
MM Ml
|MJ
LLLJ
lr5l m i
HONDERDEN WILDE GANZEN
BIJEEN BIJ 0UDEMIRDVM
PRIJSVRAAG
LAATSTE MAAND INZENDING
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT ZATERDAG 8 AUGUSTUS 1959
en de
nauw worden samengewerkt met
de Stichting voor statistiek te
Gravenhage. Deze instelling is
op het ogenblik bezig met het op
stellen van een proefvragenlijst.
Het ligt in de bedoeling, de vra-
Breed curatorium
samen gestel df
Prof. dr. T. T. ten Have, hoogle
raar in do sociale pedagogie aan do
gemeentelijke universiteit te Am
sterdam, en dr. H. Faber, weten
schappelijk hoofdambtenaar aan
do rijksuniversiteit te Deiden, heb
ben van de Nederlandse Organisa
tie voor Zuiver-Wetenschappelijk
Onderzoek (Z.W.O.) een subsidie
ontvangen voor een onderzoek
naar de oorzaken en hot beloop
van de buitenkerkelijkheid. Dit
onderzoek wordt zo breed opgezet,
dat het representatief voor het Ne- - - --
derlandse volk zal zijn. Men hoopt- lagen en standen der maatschappij
dat het een" inzicht zal geven in het en de steden zijn er evenzeer bij
betrokken als het agrarische en
het geïndustrialiseerde platteland.
Het wordt een verticale doorsnede
door-de Nederlandse bevolking. Dr.
Faber verwacht, dat de verschil
lende kerkelijke autoriteiten het
onderzoek krachtig zullen steu
nen.
genlijst aan een representatieve
groep van de Nederlandse bevol
king aan te bieden.
In de tweede plaats zullen de le
vensgeschiedenissen van plusmi
nus 150 mensen worden verzameld.
Voor 't onderzoek naar verschillen
de details zullen jonge krachten
worden ingeschakeld.
Het onderzoek, dat enige jaren
zal duren, strekt zicli uit tot aUe
grondig te bestuderen,
nde de achtergrond van
1 geven
thans zo ondoorzichtig geworden
verloop van het kerkelijk leven.
In een onderhoud met het A.N.
P. vertelde dr. Faber, dat toen
hij enige jaren geleden een on
derzoek had gedaan naar het
godsdienstige leven van psy
chosomatische patiënten in de
kliniek van het Wilhelmina-
gasthuis bij de Amsterdamse
arts dr. J. Groen, het hem was
opgevallen, dat deze mensen
bepaalde gevoelens koesterden
ten opzichte van de kerk en
haar ambtsdragers. Deze ge-
- voelens varieerden van eerbied
tot aversie en rancune. Dit
bracht hem ertoe bij Z.W.O.
een subsidie aan te vragen om
de sociaal-psychologische as
pecten der buitenkerkelijkheid
eens. - j
teneinc
die bewuste gevoeleHs te leren
kennen.
Z.W.O. liet hem echter weten, dat
het Humanistisch Verbond juist
een subsidieaanvrage voor een
zelfde soort onderzoek had inge
zonden en dat men zich nu op het
bureau dezer organisatie afvroeg
of een dergelijke enquête niet was
te combineren en zelfs uitgebreid
kon worden tot het gereformeerde
en. rooms-katholieke volksdeel. Dit
gaf aanleiding tot een aantal be
sprekingen, waarvan het resultaat
is geworden, dat er onder leiding
van een curatorium een landelijk
onderzoek naar de oorzaken en het
beloop van de buitenkerkelijkheid
zal wórden ingesteld. In bedoeld
curatorium hebben naast dr. Fa
ber en prof. Ten Have zitting:
prof. dr. J. P. Kruyt (Utrecht), die
indertijd reeds een dissertatie aan
de buitenkerkelijkheid heeft ge-
J - - - ddijn namens het
Katholiek Sociaal Kerkelijk Insti-
Audiovisuele dienst ten
behoeve van jeugdwerk
Te Hilversum is de Stichting
Audiovisuele dienst van de Oecu
menische raad van kerken in het
leven geroepen. Het doel van deze
stichting is, audiovisuele midde
len zoals geluidsband en klank-
beeldstrook dienstbaar te maken
aan het jeugdwerk, het vormings
werk en het evangelisatiewerk
van de in oecumenisch verband sa
menwerkende kerken.
Het initiatief tot oprichting is
uitgegaan van het I.K.O.R. en de
Oecumenische stichting filmcen
trum. Ook het filmstrokenbureau
van de Nederlandse Hervormde
kerk en de Protestantse stichting
ter bevordering van; het biblio
theekwezen ën de lectuurvoorlich-
ting in Nederland behoren tot de
oprichters.
Door een subsidie vain het Prins
Bernhard fonds is de stichting in
de gelegenheid gesteld., appara
tuur aan te schaffen. Deze zal
o.a. gebruikt worden voor de ver
toning vande kleurendiareeks
,,De eilanden wachten" die han
delt over het zendingswerk op de
Mentawi-eilanden (een eilanden-
fan
Indische Oceaan).
wijd, pater Goddijn
Katholiek Sociaal Kerkelijk
-tuut (K.A.S.K.I.) en prof. dr. R.
van Dijk, hoogleraar in de sociolo
gie aan de V.U. te Amsterdam.
Een belangrijke rol bij dit onder
zoek zal worden vervuld door me
juffrouw R. A. de Liefde, dra. in
de sociale pedagogie te Utrecht,
die over enige jaren een proef
schrift zal laten verschijnen, waar
in de desbetreffende stof is ver
werkt. Mejuffrouw De Liefde is
thans bezig met het bestuderen
van de literatuur over de buiten
kerkelijkheid.
Bij het onderzoek zal allereerst
Ds. Bouterse bestrijdt in het her
vormde kerkblad voor Schiedam
en Ketliel een aantal misvattingen
Zo noemt hij de misvatting: Een
„gedwongen" huwelijk laat je niet
inzegenen.
Het klopt niet, dat allerlei zonden
onopgemerkt blijven en dat juist
deze zonde aan de kaak zou wor
den gesteld. Er dreigt hier een
goed stuk huichelachtigheid: ver
der moeten wij ons ervan bewust
zijn, hoevelen ook in de ge
meente misschien nog gnuiven
bij het bekend worden van een
dergelijke misstap.
Dit betekent niet, dat de kerk nu
maar onverschillig staat tegenover
de manier waarop twee jónge
mensen met elkaar zijn omgegaan.
Het lijkt mij echter eis, dat een
gesprek hierover een strikt ver
trouwelijk karakter zal dragen en
dat een „schuldbelijdenis" meer 't
karakter van een persoonlijke
biecht tegenover de zielzorger zal
dragen, aldus ds. Bouterse.
En hij vervolgt:
Juist jonge mensen, die hun huwe
lijk onder de belasting van het
„gedwongen" moeten beginnen,
zullen behoefte hebben aan het
vragen om de zegen des Heren.
Hiermee hangt samen de wonder
lijke opvatting als zou een bruid,
die moet trouwen niet in het wit
mogen tróuwen. Alsof ook één
bruid of bruidegom in het kleed
der onschuld ter kerke zou mogen
gaan. Wil men het witte bruids
kleed zien als het kleed der on
schuld, laten we dan de witte brui
lofstoiletten maar helemaal af
schaffen. De bruidskledij worde
gekozen onafhankelijk van de
vraag of het huwelijk'gedwongen
is of niet.
Je moet belijdend lidmaat wezen
om in de kerk te mogen trouwen.
Dit is een misvatting. De enige
voorwaarde voor de kerkelijke be
vestiging en inzegening van het
huwelijk is of bruid en bruidegom
ernstig begeren hun huwelijk voor
Gods Aangezieht te beginnen. Dat
het zich voorbereiden op de belij
denis der geloofs hieruit voort kan
komen en dat de predikant hierop
aandringen zal, spreekt vanzelf.
Maar voorwaarde is het niet.
BETALEN
Het is een schande, dat je voor de
kerk moet betalen! Is dit wel zo'n
schande? Hoogstens kan men
zéggen: wat erg, dat de gemeente
nog niet genoeg bijdraagt, zodat
het niet mogelijk is om de kerk
gratis ter beschikking te stellen.
Ds. Bouterse gelooft dat inder
daad de ideale toestand zou zijn
wanneer men niet apart zou be
talen voor het gebruik van het
kerkgebouw. Waar de kerk wel
varend is, lijkt hem dat mogelijk.
Maar als het tekort van de kerk
alleen nog maar zou worden ver
groot, lijkt het ds. Bouterse geen
schande, dat het bruidspaar bij
draagt in de kosten van verwar
ming (die dikwijls zeer hoog zijn)
en andere kosten. Het is opvallend
hoeveel geld door bruidsparen
wordt uitgetrokken voor auto's,
diners, feestjes enz. Dikwijls het
tien- of twintigvoudige van wat
de kerk kost.
Maar wellicht ware de proef eens
te wagen van een kosteloos ter
beschiking stellen van het kerk
gebouw .mits dan het trouwlustige
paar duidelijk gemaakt wordt, dat
van hen op deze feestdag ook een
feestgave verwacht mag worden.
Vliegtuig raakle in
sleepkabel verward.
De veertigjarige vlieger M. de Geus
heeft donderdagmiddag boven Texel
ruim drie kwartier geworsteld om
zijn toestel te bevrijden van een bijna
1500 meter lange nylonsleepkabel, die
ora een der vleugels was geraakt.
De heer De Geus had met een sleep-
zak vanaf Den Helder gevlogen als
doelwit voor een aldaar oefenende af
deling luchtdoelartillerie. Op de te
rugweg naar de Texelse luchthaven
raakte boven Den Burg de sleepka
bel om een der vleugels. Drie kwar
tier lang trachtte de vlieger zich
door het maken van alle mogelijke
stunts van het gevaarlijke object te
ontdoen. Zijn pogingen hieven echter
vruchteloos en toen tenslotte de ben-
zine-voorraad dreigde op te raken,
besloot hij een landing te wagen. Hij
zette zijn toestel op het vliegveld
aan de grond, maar de kabel bleef
haken In een akker. Het vliegtuig
kreeg een harde ruk, maar kwam
zonder ongelukken tot stilstand. De
heer De Geus bleef ongedeerd.
Atoomcontracten voor
ontwikkelingsprogramma
Het gemengd comité EuratomVer
enigde Staten voor onderzoek en ont
wikkeling heeft vrijdag de toewijzing
bekendgemaakt van contracten voor
een totaal bedrag van ongeveer
315.000 dollars aan drie Europese en
Amerikaanse onderzoekinstellini
en industriële ondernemingen.
Het betreft hier de eerste contracten
die in het kader van het gemeen
schappelijk onderzoek-ontwikkeüngs-
programma Euratom—V.S. worden
gesloten.
ngen
EVEN NADENKEN
T~
vt
Horizontaal: 2 bezitt. voornaam
woord; 2 rif; 6 toestel om getypte
berichten over te seinen; 7 voorzet
sel;' 9 inhoudsmaat; 11 dóódmoe; 12
onderaardse spelonk; 15 hulde; 16
zijn schaapjes op het droge hebbend;
17 rund; 19 bevroren water; 20 hei
lige; 21 griezelig fabeldier; 24 soort
struisvogel; 25 meisjesnaam.
Verticaal: 1 verwerping; 2 do; 3 een
seintje geven; 4 muzieknoot; 5 exem
plaar; 8 „weg" van; 9 baaierd; 10
luitenant; 13 hert; 14 plechtig ge
waad; 16 goed erg knap; 18
twintigtal; 21 muzieknoot; 22 weer
een muzieknoot; 23 boksersterm, afk.
Raadselachtige geval van
massale overzomering
De vogelkundigen staan op het ogen
blik voor een raadsel: midden in deze
warme zomer verblijven honderden
wilde ganzen (de schattingen lopen
van 850 tot 600 dieren) nu al ander
halve maand in de Marder Bocht, het
gedeelte van het IJsselmeer zuidoos
telijk van Oudemirdum. Het betreft
hier de Grauwe Gans, die in het
Fries Great© (of Aide) Skiere of
Greate Wytgat wordt genoemd. Daar
de dieren de laatste tijd ook de wei
den bevolken, met het gevolg, dat de
koeien het bevuilde gras niet wensen
te consumeren, is door belangheb
benden een afschotvergunning aan
gevraagd. Naar wij vernemen zal
deze wel verleend worden, echter al
leen met de bedoeling de vogels te
verjagen.
Naar aanleiding van het verzoek oni
een dergelijke vergunning heeft de
zer dagen dr. M. F. Mörzer Bruijns,
directeur van het RIVON, een be
zoek gebracht aan de Bocht. Ook
deze deskundige kon geen verklaring
vinden voor de aanwezigheid van de
vogels. De Grauwe Gans toch komt
in Nederland alleen voor als door
trekker en overwinteraar, waarbij
hij in september al gezien kan wor
den. Tot in mei passeert hij ons land
op doortocht naar zijn broedgebie
den. Deze worden gevonden in Scan
dinavië, Zuid-Finland, Denemarken,
Duitsland, Oost-Europa en een deel
van de Balkan. In Friesland heeft
Anser zijn belangrijkste overwlnte-
ringsgebled rondom de Sondeier leij-
en, tussen Sondel en Tacozijl, dus
niet zover van de plaats, waar zich
nu honderden overzomeraars hebben
verzameld. In voor- en najaar zijn
hier enige duizenden bij elkaar.
De Grauwe gans is onze grootste
soort gans en bezit in zijn Weateuro-
pese vorm een dikke oranje snavel,
terwijl hij verder te herkennen is
aan de zilvergrijze indruk, die hij
in de vlucht maakt. Zijn lengte be
draagt 76 tot 89 cm. Zij nestelen in
overjarig riet, moerassen en helde
en zijn bijna een eeuw lang (zeldza-
me) broedv.ogels in Friesland ged
weest, waar zij tot 1909 in hét Lage
Midden in klein aantal een nest
maakten.
Dit is de Grauwe gans Greate Skie
re, Greate Wytgat), die op het ogen
blik in honderden exemplaren in het
zomerse Gaasterland herinneringen
aan de winter oproept.
(Advertentie)
Lexi
maakt bekend
de PRIJSWINNAARS
van de maand juli
De jury, bestaande uit de heren
KEES STIP - letterkundige
L. P. A. 80ETERBOEK - copywriter
C. KROUWEL - reclamedeskundige
heeft, onder toezicht van notaris Mr. P. Donker te
Rotterdam, de volgende acht prijswinnaars aange
wezen. Deze kragen een tweedaagse vliegtocht naar
Kopenhagen.
Mej. R. Opdam, Laan van Poot 346, Den Haag
W. D. Verduyn, Swanecampen 36, Delfgauw
(post Delft)
W. perlemans, Grovestinstraat 40, Den Haag
J. J. v. Tuil, Hoofdstraat 104, Veenendaa! 1
W. A. Lambrie, Burg. Ptflstraat 46, Maastricht
R. Delsing, SL Franciscusweg 17, Heerlen
Mevr. E. H. v. Herwaarden, Ceintuurbaan 113 UI,
Amsterdam
W. v. Dongen, Verheydenseweg 67, Breda
Tevens werden de vijftig winnaars van een slof $00
Lexington-eigaretten door de jury gekozen, die hun
prijs krijgen toegezonden.
Augustus is de laatste maand van inzending. Tot en
met 31 augustus kunt u dus nog meedoen.
Stuur alsnog een slagzin of een rijmpje van maxi
maal 4 régels plus 9 Lexington sigaretten, waarvan
de controle-lettertjes het woord LEXINGTON vor
men.
Uitsluitend op grond van de beoordeling, welke de
jury aan uw slagzin of rijmpje toekent, kunt u
winnen:
een slof k 200 Lexington sigaretten
of een TWEEDAAGSE VLIEGTOCHT
NAAR LONDEN
en/of de hoofdprijs
een vliegreis mei onze nationale
luchtvaartmaatschappij de KLM
naar- en een 10-daags verblijf in
NEW YORK met algehele verzorging
voor twee personen.
Vraag een afdruk van de publicatie der
voorwaarden aan
LEXINGTON, POSTBUS 305, DEN HAAG.
Lexi wenst u veel succes en geeft u de goede raad
Steek er een Lexington b\j op."
from America's Best Tobaccos
Theologische hogeschooldag
23 september te Kampen
De theologische hogeschooldag van
de Geref. Kerken (Vrijgemaakt) zal
dit jaar op 23 september a.s. te Kam
pen in een zestal kerken en gebou
wen worden gehouden. Voorzitter
van de bijeenkomsten is ds. J. Keizer
uit Brouwershaven, terwijl ds. A. I.
Krijtenburg uit Zaamslag een spreek
beurt vervult.
Kroesjtsjews
bezoek aan
Amerika
Door de Amerikaanse pers is
het nieuws van de bezoeken die
Eisenhower en Kroesjtsjew elk
aar zullen brengen over het al
gemeen gunstig ontvangen.
De New York Times meent dat
Eisenhower niet zozeer is ge
zwicht voor de aandrang van
Kroesjtsjew dan wel voor de
verzoeken uit het westen om
zijn persoonlijk gezag en presti
ge aan te wenden tot verbreking
van de impasse tussen oost en
west. Hij heeft aarzelend toege
geven, aldus hét blad, maar hij
heeft steeds gezegd tot alles be
reid te zijn in het belang van de
vrede.
Niettemin moest men de bezoeken In
het juiste perspectief zien. Hoe sym
pathiek het Amerikaanse volk ook
mag staan tegenover het Russische
en omgekeerd, Kroesjtsjew zal naar
Amerika komen als een uitgesproken
onvriendschappelijke dictator, die ge
zworen heeft ons te „begraven" als
het communisme de wereld verovert,
aldus de New York Times.
Maar als officiële bezoeker en gast
van de president had hij recht op be
scherming en dc gebruikelijke be
leefdheid. Een herhaling van de inci
denten die het bezoek van Mikojan
bedierven, moet volgens het blud wor
den voorkomen.
BIJZONDER COMITÉ
De New York Daily News is bitter
gestemd óver de uitnodiging aan
Kroesjtsjew. Onder de kop „drukt
U moordenaars de hand. mijnheer
de president" zegt het blad dat in
het comité van ontvangst dan maar
figuren uit de spionage- en onder
wereld zitting moeten hebben. Al
Capone en Bruno Hauptmann zou
den 'ideale leden zijn geweest, maar
zij worden jammer genoeg in de
hel vastgehouden.
PRAKTISCHE
MAATREGELEN
De Sowjetpers heeft met bijzonder
veel instemming en aandacht melding
gemaakt van de uitwisseling van be
zoeken. Het nieuws werd gebracht in
de kolommen die doorgaans voor be
langrijke mededelingen van regering
en partij worden gebruikt.
De „Izwestia" schrijft: „De komende
bezoeken van Kroesjtsjew en Eisen
hower zijn van het allergrootste be
lang voor de wereldvrede".
„De Sowjet- Unie en de Verenigde
Staten zijn de sterkste mogendhe
den ter wereld. Wanneer andere
landen oorlog voeren kan een vrede
worden bewerkstelligd. Maar wan
neer een oorlog uitbreekt tussen de
Sowjet-Unie en de Verenigde Sta
ten zal geen macht ter wereld deze
oorlog kunnen beletten, en de ge
volgen zouden desastreus zijn. t>e
volkeren van de Sowjet-Unie en het
volk van de Verenigde Staten wen
sen oprecht dat praktische maat
regelen worden genomen om de be
trekkingen tussen beide staten te
verbeteren. Hiertoe is het noodza
kelijk vreedzame wedijver te ont
wikkelen, de handelsbetrekkingen
uit te breiden, de contacten tussen
het Amerikaanse en het Sowjet-
volk op elk niveau uit te breiden en
een rechtvaardige oplQssing te vin
den voor alle bestaande kwesties",
aldus de „Izwestia".
PEKING....
De onafhankelijke „France-Solr"
meent dat de Sowjet-Unie meer In
teresse heeft voor directe onderhan
delingen met de Ver. Staten dan voor
een conferentie van drie of vier.
grote mogendheden. Het blad acht het
waarschijnlijk dat Kroesjtsjew voor
zijn vertrek naar Washington overleg
zal plegen met Peking.
De communistische „l'Humanité"
zegt: „Het is voor het eerst dat een
Russische regeringsleider naar Ame
rika gaat. Onnodig te zeggen van
hoeveel belang het is. Enkele jaren
geleden was zoiets nog onmogelijk,
EUROPA WAS AFWEZIG
Het linksgeoriënteerde, maar los
van partijen staande Franse blad
„Combat" schrijft, dat het falen
van de Geneefse conferentie de
vrees van velen zal rechtvaardigen,
die voor en tijdens de conferentie
de aandacht gevestigd hebben op de
fout van het westen het ontbre
ken van een gemeenschappelijke
politiek, een werkelijke solidariteit
en eenzelfde tactiek. Maar, aldus
het blad, het gebi*ek aan cohesie
tussen Londen, Washington en Pa
rijs doet een andere les van deze
gemiste kans vergeten: Europa
was afwezig en zijn derde macht is
niet tot gelding gekomen tussen de
twee blokken. Deze macht had be
slissend kunnen zijn, aldus ..Com
bat".
„EEN WONDER"
De Britse pers 1» opgetogen over het
nieuws dat Kroesjtsjew naar Ameri
ka gaat en Elsenhower naar Rusland.
Sommige bladen spreken van een
wonder en noemen het het beste
nieuws sedert de oorlog.
„Hier heeft de wereld al van 1946 af
op gewacht", schrijft de „Daily Mail".
Het blad is van mening, dat deze ont
wikkeling door de Britse premier
Macmillan Is ingeleid door zijn be
zoek aan de Russische hoofdstad.
De socialistische „Daily Herald"
brengt het nieuws onder de kop „Hoe
ra, ze gaan praten".
„Wij juichen de terugkeer van een
constructief leiderschap in Amerika
toe. Het is hard nodig. President El
senhower behoeft niet te vrezen dat
hij Engeland verontrust door met
Kroesjtsjew over vrede te spreken",
aldus de „Daily Herald".
De liberale „Manchester Guardian" is
van oordeel, dat alleen het feit van
directe contact al een soepeler hou
ding van de Russen tot gevolg kan
hebben.
NIEUWE TECHNIEK
Het leidende Wesfcduitse blad „Frank
furter Algemeine" ziet in de uitwis
seling van bezoeken tussen Amerika
en Rusland (eerst Nixon, Kozlow en
Mikojan, straks Eisenhower en
Kroesjtsjew) een nieuwe techniek in
de diplomatie, daarin bestaande, dat
men „in dit tijdperk van de massa
poogt de goodwill van het volk, dat
niets wenst als vrede, in dienst te
stellen van de diplomatie".
Deze nieuwe methode is niet mét ge
juich begroet, aldus het blad. Het. is
moeilijk te applaudisseren, als men in
de nieuwe methode de mislukking
van de oude ziet, de oude methode
van het normale diplomatieke verkeer
en van de conferenties, die redelijker
schijnen en beter passend bij een ge
ordende gang van zaken.
Het is echter beter nieuwe methodes
te proberen, aldus het blad, dan in
het geheel niets. En het blijft nog al
tijd mogelijk terug te keren naar het
oude, als het nieuwe niets uithaalt.
UITZIEN NAAR VREDE
De onafhankelijke „Die Welt"
schrijft, dat in enkele dagen, bijna
in een nacht, de wereldpolitiek een
wending van historische betekenis
heeft genomen. Waar Kroesjtsjew
jarenlang koppig naar gestreefd
heeft, is bereikt: de twee wereld
machten zullen aan een tafel zitten
om te spreken over de stabilisatie
en een vermindering van de span
ning in de wereld. Maar aldus het
blad, ook de volken zelf zijn ge
grepen door het feit, dat de situa
tie naar een climax wordt gevoerd.
Nixons ontmoeting mei het Russi
sche volk en meer nog zijn over
weldigende ontvangst ln Warschau
schijnen op te wijzen, dat de
krachten' ,p een lager plan in be
weging worden gebracht, krachten
die dè koude oorlog moe zijn en uit
zien naar een vreedzame wereld.