éSnderS^L
Tekko Taks en de nieuwe uitvinding
C
f
Vakantie
'Ni
ZÜIDZANDE EN NIEUWVLIET
TWISTTEN OM EEN KERK
EVEN NADENKEN
P
"N
.J
ZATERDAG 1 AUGUSTUS 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
11
^-\n{fn vond een biionde
vond een M\^ont\er
raai schelt)'
„En mijn fluitriep het
mannetje en hij zwaaide 't
schelpje met de zwarte en
witte streepjes erop, „mijn
fluit hoort hierJa, er
Naar nee! Weken en toeken Jang had Anita dat In zich- K
zelf gezegd. .Jïaar zee, ik ga naar zee!" Nog nooit J™ J® «nn Antfa
eerder waren ze daar met vakantie geweest en Anita J®»
had zelfs de zee nog nooit gezien. En nu zou het gebeuren. g oven.
Drie weken lang zou se pootje baden, zwemmen en aan „Onder water, die woont
het strand spelen. En wat misschien het heerlijkste toas:
schelpjes zoeken, want daar verheugde de kleine Anita onder water
zich het allermeest op. Van andere kinderen en ook wel in avonds als de vloed komt
een wjnkel had se wél eens schelpjes gezien en altijd op- neemt hij mij en mijn win-
nieuw moest se dan denken aan een strand waar je die
zo maar zou kunnen oprapen.
En nu was ze er en met
een op de eerste dag onder
een stralend blauwe lucht
deed Anita wat ze zich
voorgenomen had ze ging
niet eerst het water in, niet
spelen met de grote strand
bal die ze gekregen had,
nee ze liep op blote voeten
vlak langs het water en
zocht sohelpjes. Er waren
er nog meer dan ze ver
wacht had, soms lagen ze
met wel duizend bij elkaar
op een grote hoop. Anita
knielde er bij neer en wist
niet welke ze het eerst zou
oprapen. Rose waren er en
paarse, gele en sneeuwwit
te. Anita lag er bijna met
haar neus bovenop om de
allermooiste uit te zoeken.
Die daar... en die... „O, en
die", riep ze weer.
En toen zag ze een hele
mooie, mooier nog dan alle
andere die ze tot nu toe ge
vonden had. Het was een
langgerekt hoorntje, blauw
met zwarte en witte streep
jes erop het leek 'n beetje
op een fluit voor een heel
héél klein mensje.
,J)ie!", riep Anita en ze
strekte er haar hand al
naar uit. ,JJee, die niet", zei
opeens een stemmetje en
Anita voelde dat iemand
haar in haar vinger prikte.
„Watt" zei ze verbaasd en
ze boog zich nog dichter
over de schelpjes. Toen zag
ze het mannetje. Het was
niet groter dan een tucifers-
houtje, maar als je er heel
dicht bij kwam met je ogen
kon je toch duidelijk zijn
baardje van zeewier en zijn
oogjes die glinsterden als
het water van de zee, zien.
Met twee heel kleine hand
jes rukte hij aan het
sohelpje dat op een hoorn
leek.
„Maar waarom niet
Waarom mag Ik- dit schelp
je niet vroeg Anita ver
baasd met haar vingers r.cg
altijd vlak bij het schelpje.
„Dit", riep het mannetje,
„dit is de fluit waarmee ik
onze prinses in slaap moet
zingen".
„Prinses Welke prinses
dan
Het mannetje schndde zijn
hoofd. „Dat kan ik je zo
niet allemaal uitleggen,
maar het is heus waar. Als
ik mijn fluit niet meer heb,
keltje mee naar beneden.
Dan pak ik de fluit en speel
de prinses in slaap. Nou, en
Hé, roept het boerenveulentje,
er is er eentje bij
Er is opeens een jongen meer i
op onze boerderij
Hij komt dat zie je aan zijn kleur
vast uit de grote stad. g
Wat moet zo'n jongetje nou hier
Hij zoekt vast iets. Maar wat
Ik ga eens kijken wat hij wil.
Nee maar, nou dat is sterk g
Hij is net als een echte boer g
in 't hooiland aan het werk. m
De jongen met zijn hooivork lacht
om de verbaasde snoet g
van 't veulen dat maar niet begrijpt m
wat of hij daar nou moet.
Hij roeptvakantie, veulentje
Vier lange weken vrij jj
en al die weken vrij i
en al die weken blijf ik fijn
op jullie boerderij 1
Mies Bouhuys.
iinininimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiniiiiiiiiiiiniii
mag Ik vast niet meer op
het paleis komen en moet
lk de hele dag en nacht aan
het strand blijven".
„Ik geloof niets van je ver
haal", lachte Anlta, „en ik
vind dit een mooi schelpje
en neem het mee".
Ze greep er naar, maar op
datzelfde ogenblik begon 't
mannetje zo treurig te hui
len dat ze toch weer los
liet.
„Kom dan mee, kom dan
toch mee", riep hij, „dan
zal ik je alles laten zien".
Hij rende op zijn korte
beentjes tussen de schelpjes
door en wees met een uit
gestrekt armpje naar een
fort van zand vlakbij het
water. Het zag eruit zoals
ieder fort dat kinderen die
met vakantie zijn aan het
strand bouwen, wallen van
zand en die helemaal ver
sierd met schelpjes. Maar
het mannetje ging op één
van de hoopjes zand bin-
's morgens bouw ik mim Klots klots kwam de zee gen haar oor hield, toen
neilin Staan en riep S „Dit riii-M-nrhH «n mm pon ctnlr
i» mijn winkel, mijn mu- «er weer op». JLÏ het jwinke°ïje en hit wist l,eel
ziekwinkel". mannetje met de 'luit mee allemaal waar was. Uit het
Het mannetje liep druk van en nog voor de zon hele-
En ja, toen Anita beter he( ,natrument naar 't i» "as zag Anita Tl» k"ara va°
keek, zag ze dat alle schelp- het hele winkeltje verdv- j- een heel klein orgeltje en
jes wel een beetje op een f™' poe ,te on v»rhtaS Van onder water kionk haH
muzlekinstrumentje leken «e, blies of trommelde hier zacht gefluit en het huilen verdnet had of slaap
kleine ronde schelpjes en daar en je moest wel ge- was opgehouden. dan moest je wel stil zijn
waarop je met heel kleine loven waf hii vprfpidp pn
stokjes als op een trommel- J Anita geloofde de muziek- a's je die muziek hoorde,
tje moest slaan mooi ge- ook Anita hoorde man voora, toen de v0,_
draaide die net trompetjes bet klonk er een huilend
waren, fluiten klein en stemmetje uit zee „Mu- gende morgen wéér een
groot en nog een heleboel Ziekman, man met je fluit, fort vond met wéér van die
andere waarvan 3e 3a best
kon voorstellen dat er mu- waar ben Je Ik sla" schelpjes. En toen ze er
ziek uitkwam. pen 1" ba4
opgenomen en te-
MIES BOUHUYS.
80. Aan het strand te Scheveningen
zitten Flip en Flop heerlijk in de zon.
Flop heeft lachend toe staan kijken
hoc Flip moeizaam een kuil groef.
Maar toen de kuil klaar was, nam
Flop de b8ste plaats in en mocht
Flip op een bobbel zitten.
Flop sluit zijn ogen en gaat slapen.
Flip slaapt niethij bedenkt een
plan. „Als het lukt heb ik fijn de
kuil voor mezelf..." denkt hij. Flip
Êakt de schep en sluipt de kuil uit.
>an loopt hij snel nar de zee en be
gint snel een geul te graven. (Erva
ren kinderen, die heel vaak op het
strand zijn geweest, weten wel, wat
Flip gaat doenniets verklappen
hoor). Het water stroomt langzaam
achter Flip aan het strand op, netjes
door de pas gegraven geul. „Zo moet
ik het hebben, denkt Flip en hij lacht
bij voorbaat in z'n vuistje. DAN ge
beurt het Flip is bij de kuil ge
komen. Flop ligt nog steeds te sla
pen.
Het i
laatste schepje zand wordt weg
genomen en„Hellup Ik ver
drink roept Flop. En hij is de hele
middag niet meer op het strand ge-
DRIE EEUWEN GELEDEN (II)
Nieuwvliet ontstond door
diverse inpolderingen
H.
Na het ontstaan van Zuidzande in
een vorig artikel te hebben beschre
ven is nu het aangrenzenden Nieuw
vliet aan de beurt
Als we de kaart van westelijk
Zeeowsch-Vlaanderen bekijken, waar
op de grenzen der gemeenten zijn ge
tekend, dan zien wij, dat de gemeen
te Nieuwvliet een eigenaardige vorm
heeft. Zij bestaat uit een lange,
smalle omgebogen strook grond, aan
de bolle kant liggende naar Oostburg
en Groede en san de holle zijde naar
Zuidzande en Cadzand.
De strook is aan de zeezijde het
breedst al is zij hier nog maar een
half uur gaans. Verder binnenlands
zij zeer smal, soms nauwelijks 200
..i. Met haar 028 ha oppervlakte is
Nieuwvliet een der kleinste gemeen
ten van westelijk Zecuwsch-Vlaande-
ren. Eertijds was hier een der mon
dingen van het Zwarte Gat, dat
stroomde tussen Cadzand en Groede.
Vanaf het begin der 16e eeuw tot het
eind der 18e eeuw zijn hierin ver
scheidene polders Ingedijkt, zodat
Nieuwvliet van geen oude datum is.
De naam zegt het trouwens ook. Wij
zullen de namen dier polders met het
jaartal der bedijking niet memore
ren.
De meeste zijn later weer over
stroomd en bleven vele jaren met
de zee gemeen tot zij weer inge
dijkt werden. Van de oude Zwarte
polder kon echter maar een zeer
klein deel, n.l. 8 ha worden terug
gewonnen.
Filips de Schone gaf in zijn hoeda
nigheid van graaf van Vlaanderen
aan Willem van Croy en Jeronimus
Lauwerijn in 1505 concessie tot in
poldering der schorren in het Zwarte
Gat. Zij hebben echter van dat recht
geen gebruik gemaakt. Het ging
ruim 20 jaren later bij verkoop over
aan Jan van Ardonis, burgemeester
van Brugge. Deze legde in 1527 de
60. Daar scheen Molly Mops
gelijk in te hebben. Zij had
namelijk nauwelijks het
laatste woord gezegd of een
verschrikte kreet klonk van-
over de schutting. De buur
man had zijn lachende kip
pen ontdekt. Eerst keek de
man domverbaasd, daarna
geërgerd en ten leste laai
end van woede. „Profes
sor!" schreeuwde hij kwaad
tegen de onthutste Starre-
veld, die nieuwsgierig om
de hoek van de deur geke
ken had. „Wat heeft dat te
betekenen Wat heeft U
mijn mooie witte leghorns
ingegeven, dat ze zo te keer
gaan? Zeker de één of andere proef op mijn
kippen? Ik zal U aanklagen wegens vivisectie.
Ik zal„Kalm, kalm, boste vriend!"
trachtte de geleerde zijn buurman te sussen,
„Heus, het is ongevaarlijk! Slechts wat afval
uit mijn laboratorium hebben zij tot zich ge
nomen. Het kan werkelijk geen kwaad!"
„Maar zij raken van de leg!" Het de buurman
zich niet van de wijs brengen. „U moet niet
zo onverantwoordelijk doen! Kijk die haan nu
toch eens. Het beest lijkt we! dol. Oompleet
een klppenkermis. Dat is toch niet gewoon!"
En dat was het inderdaad niet.
Ouw« trouwe merrie
De kinderen en huisvrouwen van
de Engelse plaats Louth hebben
een actie ontketend om het leven
te redden van de trouwe merrie
„Daisy", die vijftien jaar lang de
gemeentelijke vuilniswagen trok.
De gemeenteraad veroordeelde
zijn oude getrouwe, die nu 22 ia,ar
ia, ter dood, toea de veearts had
vastgesteld dat Daisy een zwak
hart heeft en slechte poten. Hier
op kwamen de kinderen van Louth
in actie en zij hadden niet veel
moeite hun moeders mee te krij
gen. De dames gaan nu rond met
een petitie voor Daisy waarop zij
minstens duizend handtekeningen
hopen te krijgen. Er zijn al men
sen die aangeboden hebben voor
Daisy een warme stal te bouwen
voor de winter.
|a?
St. Janspolder droog, stichtte er een
kapel of kerkje gewijd aan de heilige
Petrus of Sint Pietor, waarbij enige
huizen werden gebouwd.
In 1532 werd de nieuwe polder reeds
overstroomd, doch spoedig herdljkt
door B. J. de Meij.
Horizontaal: 1. gesnapt; 4. 2
Adam; 7. laatstleden; 8. o
zoon van
ongeveer,
afk.; 9. reeks; 11. in relief gesn.
siersteen; 14. foto; 16. laatst; 17. -ba
ren: bep. lijnen o.e. landkaart; 18.
koe; 20. hep. afbeelding; 21. afslui
ting v. e. venster; 2. kraakbeenvis;
24. zeevogel; 25. loopvogel; 28. onze
stamvader; 30. omroep veren., afk.;
31. Servische munt; 33. matrasvul
ling; 34. element, afk.; 35. en ande
ren; 36. maat; 37. meisjesnaam.
Verticaal: 1. eens; 2. metaal; 3.
dunne; 4. accoord; 5. zak; 6. gestalte;
9. sneeuwschaat8; 10. -iseren: op
nieuw inrichten; 12, plant die verf
stof levept; 13. zie 20, horizontaal;
15. gekke; 18. nagerecht; 19. lange
afstand; 22. wiel; 23. het hatelijke;
26. wintel-sportcentrum; 27. verf; 29.
deel v. e. schip; 30 banier; 32. hert;
33. meisjesnaam.
n.l. in 1536. Hij noemde de nieuwe
polder naar zichzelf, de Ardonispol-
der. Hij overleed in 1537. De in 1543
ingedijkte Mettenijepolder ontleent
zijn naam aan zijn weduwe Cathari-
na Metteny.
Al het ingepolderde land werd een
afzonderlijke heerlijkheid, Nieuwvliet
geheten, met afzonderlijke rechten en
lichten, evenals Breskens.
o 1604 was het oude Zwarte Gat
weer zo diep geworden, dat Prins
Maurits hier met zijn vloot kon door
varen om de gehele streek, voor zo
ver die niet overstroomd was, te ver
overen.
Het ambacht Nieuwvliet heeft vaak
vaa watervloeden te lijden gehad.
Vooral 26 januari 1682 was een nood»
lottige dag, ook voor geheel Zeeland.
De Zwarte polder on de Grote en de
kleine St. Annapolder liepen geheel
onder. In de Grote St. Annapolder,
bedijkt in 1602, was een dorpje ont
staan, dal tot heden toe in de volks
mond Sinte Pier wordt genoemd naar
het vroegere dorpje in de St. Janspol
der.
'De officiële naam is Nieuwvliet,
zoals de ambachtsheerlijkheid
heette. Door erfenis of verkoop
heeft deze verschillende eigenaars
gehad. Hun huis stond aan het
einde van het dorp in de aangren
zende Mettenijepolder Een der
bewoners, Pieter de Vos, liet het
in 1717 afbreken en geheel her
bouwen.
In 1790 werd het ambacht la het
openbaar verkocht aan Johannes Fa
rao, notaris en bierbrouwer te Groe
de voor 20.000. Hij verkocht in 1792
het herenhuis voor afbraak.
Door de verovering van Staats-
Vlaanderen in 1794 door de Fransen
werd heel de streek Frans gebied.
Alle leenrechten in dit rijk werden
afgeschaft. Zo verviel ook de am
bachtsheerlijkheid Nieuwvliet, even
als Breskens.
Na de bevrijding in 1814 kregen de
ambachtsheren in het oude Zeeland
boven de Schelde voor een deel hun
rechten terug, maar niet die van
Nieuwvliet en Breskens.
De bewoners van Nieuwvliet hadden
niet hetzelfde geloof, al waren zij al
len Protestant. Er waren ook Doops
gezinden. Niet alleen waren deze rij
ker dan de Hervormden, zij waren
bovendien veel talrijker. Zij hadden
in 1656 in de Grote St. Annapolder
benoorden het tegenwoordige dorp
een groot stenen huis gebouwd, dienst
doende als kerk, meer bekend onder
de naam van vermaanhuis. In deze
omgeving woonden dan ook de mees
te Doopsgezinden of Mennisten, zoals
zij naar hun vroegere voorganger
Menno Simons werden genoemd. Zij
trachtten de Hervormden met min of
meer succes tot hun geloof over te
halen. De laatsten gingen naar het
naburige Groede ter kerk. Om hun
verdere afval tegen te gaan had de
classis Walcheren, waartoe Staats-
Vlaanderen behoorde, de proponent
of candidaat Willem Hanselaar naar
Nieuwvliet gezonden om daar te pre
diken in een ruime hoerenkamer.
Zo moest de aanwas der Doopsgezin
den en de afval der Hervormden wor
den tegengegaan. Door de prediking
van de kandidaat Hanselaar moest de
grond gelegd worden voor het stich
ten van een kerkelijke gemeente, hoe
klein deze in de aauvang ook zou
zijn.
(Slot volgt)
2 augustus
Vlissingen
Terneuzen
Hansweert
Zierikzee
Wemeldinge
8 augustus
Vlissingen
Terneuzen
Hansweert
Zierikzee
Wemeldinge
HOOG EN LAAG WATER
-f- nap
uur meter
0.29 1.74
0.53 1.90
1.21 2.10
1.37 1.31
2.01 1.53
nap
uur meter
1.11 1.89
1.85 2.04
2.09 2.22
2.25 1.36
2.46 1.60
nap
uur meter
12.46 1.76
13.12 1.91
13.40 2.09
13.58 1.30
14.25 1.54
nap
uur meter
13.26 1.90
13.50 2.05
14.24 2.20
14.43 1.35
15.0S 1.60
nap
uur meter
6.48 1.60
7.15 1.77
7.47 1.90
7.32 1.44
7.50 1.66
nap
uur meter
7.28 1.68
8.12 1.46
8.32 1.67
nap
uur meter -
19.13 1.82
19.41 1.99
20.13 2.12
20.02 1.53
20.11 1.76
nap
uur nieter
19.57 1.95
20.25 2.12
20.58 2.25
20.42 1.64
20.53 1.88