Vijftig jaar geleden „rondde"
Vlissinger Kaap Hoorn
OPA HARMSEN GEEFT DE JEUGD VRIJ BAAN
HEINZ
SANDWICH SPREAD
'S
VERVALST BRITS GELD
VAN NAZI'S GEVONDEN
now made in Holland
with imported tobaccos
lH Opa Hurmse uit Amsterdam,
III die in goede gezondheid de 70
g| jaar heeft gehaald, loopt dit-
I maal voor de achtste maal in
de Nijmeegse Vierdaagse. Opa
komt elke keer keurig op tijd
aan de eindstreep, maar gunt
zich onderweg wel af en toe
een ogenblik verdiende rust.
Hier wuift hij naar de jeugd,
die hem passeert.
de nieuwe
bpoodbelegglng
VRIJDAG 24 JULI 1959 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
MIDDELPOT 0.98
GROTE POT 1.45
„ALLE DAGEN BRUINE BONEN
Het driemast-zeilschip Margari
ta", waarmee de heer Hoek uit
Vlissingen als vijftienjarige knaap
rond Kaap Hoorn voer.
Regeringscommissie: geen
complot in Njassaland
De onderzoekcommissie die de Britse
regering Instelde na de heftige onge
regeldheden van februari in Njassa
land en Bhodesië is tot de conclusie
gekomen, dat er in deze gebieden
geen groot complot van Afrikaanse
nationalisten om door middel van
massamoord aan de macht te komen
heeft bestaan. Het bestaan van zulk
een complot was destijds het argu
ment waarmee de regering van Rho-
desië en van Engeland de scherpe
maatregelen zoals het uitroepen van
de noodtoestand tegenover de oppo
sitie verdedigden.
In het rapport van de onderzoekcom
missie, die onder leiding stond van
rechter sir Patrick A. Devlin, staat
nu: „Wij hebben het bewijsmateriaal
zoals het werd aangevoerd voor het
bestaan van een. samenzwering tot
massamoord verworpen. Wij hebben
geen enkel gedetailleerd plan voor
massamoord en terreur ontdekt".
Maar verder staat in het rapport dat
de toestand op de dag, dat de nood
toestand werd afgekondigd van dien
aard was, dat de regering van Njas
saland voor de keuze stond in te grij
pen of af te treden. Het uitroepen van
de noodtoestand was gerechtvaar
digd, omdat de regering niet in staat
was met de troepen die haar ter be
schikking stonden onder de omstan
digheden van dat ogenblik de orde
te handhaven zonder speciale maat
regelen.
Daarnaast wordt weer opgemerkt,
dat wel niet iedereen zijn goedkeu
ring zal geven aan de mate waarin
en de wijze waarop de regering van
Njassaland van haar bevoegdheden
gebruik maakte.
Advertentie;
Maar voor een afdeling van
de Amicalevoelt hij niets
(Van onze speciale verslaggever)
WANNEER ER IEMAND het aloude lied, getiteld „Alle
dagen bruine bonen is ook zo lekker niet" met volle over
tuiging zou kunnen zingen, dan is dat ongetwijfeld de beer
A. Hoek in Vlissingen. Rond vijftig jaar geleden beeft bij
zich wat je noemt „tegen gegeten" aa die peulvruchten.
Dat was aan boord van de driemaster „Margarite", een
kloek zeilschip, waarmee Hoek als vijftienjarige jongeling
Kaap Hoorn „rondde". Op die anderhalf jaar oude reis is
het toen gebeurd, dat het menu gedurende 37 dagen drie
maal per dag -uit bruine bonen bestond.
„Ik lust ze nog niet", verklaart de nu 66-jarige h^r Hoek
en het klinkt zéér geloofwaardig!
Hij „rondde" Kaap Hoorn en dat
was de aanleiding voor een ge
sprek met de heer Hoek. In Ne
derland is namelijk kort geleden
het initiatief genomen tot oprich
ting van een afdeling der in
Frankrijk sinds 1937 bestaande
„Association Amicale Internatio
nale" des Capitains au Long Courts
Cap Hornier", kortweg „Ami
cale" genoemd. Er zijn zeelui in
verenigd, die in het verleden Kaap
Hoorn, ook wel Stormkaap ge
noemd, gerond hebben. In Neder,
land vond men nog een vijftigtal
zeelieden, die dit wapenfeit in hun
vaandel kunnen schrijven en een
van hen is de heer Hoek, die nu
al weer ron<* tien jaar aan de wal
verblijft als gepensioneerd zee-
loods. Een resoluut man, die zijn
meningen in besliste bewoordin
gen kenbaar maakt en die aan
net initiatief van de oud-Kaap-
Roomers A. C. Metzelaar, Van
Vulpen, E. Zeegers en Cellosse,
samen met de hoofdredacteur van
het scheepvaartmaandblad „De
Blauwe Wimpel", Anthony van
Kampen, maar weinig woorden
wijdt.
„Ik zie er het nut niet van in.
Ze zijn al begonnen met het op
trekken van een muur (er zijn
drie categoriën: gezagvoeders, zij
die gezagvoerder werden en pas
sagiers) en bovendien: die men
sen kennen elkahr helemaal niet.
De meesten waren vijftien, zestien
jaar, toen ze rond de Kaap voe
ren en ze hebben elkaar nooit
ontmoet".
Nee, de heer Hoek ziet niet zo
veel in die „Kaap-vereniging". Er
is geen enkele band, meent hij. In
Frankrijk, waar men destijds veel
zeilvaart had, zon dat anders iig-
en.
Allemaal jongens
„We waren allemaal nog jongens"
herhaalt hij peinzend en duikt dan
op uitdrukkelijk verzoek in
zijn herinnering om nog eens na
te gaan, hoe dat destijds allemaal
ging. Na zijn debuut als „zee
man" op 14-iarige leeftijd te heb
ben gemaakt op het stoomschip
„Maasstad" monsterde Arie Hoek
in september 1909 nu dus vijf
tig jaar geleden alsknaap van
15 jaar op het zeilschip „Marga
rita". Aanvankelijk was dit schip
eigendom van een Engelse maat
schappij, maar het was toen net
verkocht aan een grote, maar
nogal zuinige Noorse rederij, die
volstond met een bemanning van
18 koppen, inplaats van de beno
digde 26 man. Bovendien verkoch
ten ze in Middelburg, waar het
schip lag, de lier aan een opko
per. Laden en lossen kon zonder
zo'n Instrument ook wel, meende
men.
Wel d&t ondervond de beman
ning. Om één klein voorbeeld te
noemen: in Zuld-Amerika moest
3000 ton steenkool in lichters ge
lost worden. Dat duurde zes we
ken
Harde leerschool
Het was een harde leerschool, de
zeilvaart. Achttien man aan
boord, onder wie de kapitein, twee
stuurlui, een zeilmaker, de tim
merman, de kok en..,, vijf knapen
van veertien, vijftien jaar. Dag
en nacht in touw aan de zeilen
en laden en lossen. De voedsel
voorziening ging erg eenvoudig,
soms 37 dagen bruine bonen, drie
maal per dag zoet water werd
mondjesmaat verstrekt. „Een ei
had ik op die reis niet gezien.
Toen we op de thuisreis in Fal
mouth lagen, kocht ik er twaalf
tegelijk en ze waren rap verdwe
nen", herinnert de heer Hoek
zich....
De gage? Achttien hele guldens
per maand.
Op 2 september 1909 vertrok de
„Margarita"; in maart 1911
keerde het driemast-volschip in
Advertentie
GARANTIE: volledige vergoeding door Uw leverancier, indien
een Heinz 57 product niet voldoet.
Antwerpen terug na een reis, die
voerde naar o.m. Pensecola, Bue
nos Aires, New Castle (Austra
lië), Chili en Falmouth. En tij
dens dat anderhalf jaar durende
tripje werd dan Kaap Hoorn ge
rond.
Sober logboek
Reeds als vijftienjarige hield Arie
Hoek een soort logboek bij; een
nu vergeeld schrift, waarin de
knaap nauwgezet de bijzonderhe
den over koers en windsterkte bij
hield. Het passeren van Kaap
Hoorn is er ook in te vinden, in
enkele sobere aantekeningen:
„Kaap Hoorn".
Vrijdag 23 december (1910) maak
ten wij de voor en kruisrail vast
en was de k eva 's morgens O.N.
O., doch 's avonds veranderde de
koers en stuurden wij N.O.O.
met vierkant gebraste ra's. Za
terdag 24 december stuurden wij
N.O. t. O. tot zondagmorgen, toen
wij bij den wind brasten en om
half vijf het eiland Dego de Ma
ria passeerden, dat zestig mijl
van Kaap Hoorn ligt 's Avonds
tegen 8 uur kregen wij de wind
meer achterlijk en brasten wij op.
De koers was N.N.O. Zondag le
kerstdag 's avonds passeerden wij
Kaap Hoorn".
„Ja en wat moet je daar nou
verder over vertellen?", verzucht
de heer Hoek nu na een lang
en intensief zeemansleven, waarin
hij o.m. als zeeloods In 1940 naar
Engeland uitweek en gedurende
do oorlogsjaren wel andere staal
tjes van zeemanschap heeft ver
richt dan het passeren van Kaap
Hoorn al gebeurde dat dan in
1910 en met een zeilschip. En over
die tocht met dat zeilschip ant
woordt hij op een typische leken-
vraag „of het toen nog gestormd
heeft", met een veelzeggend: „Och
meneertje...."
Een Duitse expeditie heeft op de bo-1
dem van het Toplitz-meer in Oos
tenrijk een grote hoeveelheid ver
valste Britse vijfponds-biljetten ge
vonden. Dit geld werd tijdens de
laatste oorlog door de Gestapo ver
vaardigd voor de geheime agenten
in het buitenland en ook werd er
aan gedacht het in grote hoeveel
heden naar Engeland te brengen
om de Britse geldmarkt te onder
mijnen.
De expeditie, uitgerust door een groot
geïllustreerd blad in West-Duits-
land, zocht de bodem van het meer
af met een onderwater-televisieca
mera. Eerst werden enkele kisten
met munitie gevonden, maar later
kwam ook een kist met bankbiljet
ten te voorschijn. Het hout van de
kisten was zo verrot, dat zij niet in
hun geheel naar boven gebracht
konden worden. Een van de bank
biljetten werd echter reeds aan het
Oostenrijkse ministerie van bin
nenlandse zaken overhandigd.
Ook Scotland Yard werd van de
vondst in kennis gesteld. Men zoekt
nu nog door naar de clichés waar
mee de biljetten gedrukt werden.
In totaal werden nu achttien kisten
gevonden. Er waren enkele kleine
bij met postzegels met een afbeel
ding van Stalin erop en het op
schrift „jood is oorlog".
De goed uitgeruste expeditie had
de steun van de voormalige com
mandant van het marine-centrum
dat bij het Toplitz-meer gwestigd
was.
Het was bekend, dat de Gestapo tij
dens de oorlog een grootscheepse
vervalsing van Brits geld op touw
had gezet. Eerst werd druk uitge
oefend op de ,Reichsbank" om dit
valse geld te produceren, maar toen
de bank officieel weigerde daarbij
betrokken te worden, bracht de Ge
stapo een aantal van de beste ex
perts op het gebied van geldverval-
sing bijeen in een concentratiekamp
en gaf hun de opdracht te zorgen
voor Britse bankbiljetten.
Na enkele maanden konden de ex
perts pondbiljetten leveren die niet
van de echte te onderscheiden wa
ren. Volgens betrouwbare berich
ten werd de laatste tijd van de
oorlog 400.000 pond per maand
geproduceerd. Vlak voor de capitula
tie werden alle gevangen die bij de
vervalsingsoperatie, „Action Bern-
hard" genoemd, betrokken waren
geweest, gedood. Alle clichés en
verder materiaal verdwenen spoor
loos. De Amerikanen hebben na de
oorlog ook in het Toplitz-meer ge
zocht, maar zonder succes.
Een onafhankelijke commissie heeft de
regering van Singapore geadviseerd, de
diploma's van de Chinese Nanjang-unl-
versiteit niet te erkennen, omdat het peil
van het onderwijs te laag is. De ïfanjang-
universiteit is de trots van de Chinese
gemeenschap van Singapore.
Ongeval aan Vlaardingse
haven eist mensenleven
Gistermiddag omstreeks half vijf is
bij het havenbedrijf Vlaardingen-
oost een ernstig bedrijfsongeval ge
beurd, waarbij een arbeider werd ge
dood en een ernstig gewond.
De 62-jarige E. C. Kuy en de 31-jari-
ge M. H. J. Tieben. waren bezig met
het oppompen van een gerepareerde
band van een reservewiel van een der
mobiele kraanwagens. Toen de band
op ongeveer 4% atmosfeer was ge
pompt sprong de ijzeren borgring
vanachter het ijzeren, velglint van
daan, tengevolge waarvan de rubber
band vrij kwam en uit elkaar sprong.
Kuy werd evenals Tieben door de
ijzeren borgring aan het gelaat ge
troffen; een derde arbeider, de 34-
jarige H. Ploeg, werd door de lucht
druk tegen een muur geworpen.
Kuy bekwam zulke verwondingen,
dat hij even later ter plaatse over
leed. Tieben is met een zware, her
senschudding, een hoofdwond en een
shock in het algemeen, ziekenhuis op
genomen. Ploeg werd slechts licht ge-
Wond.
Ontwikkelingskernen in
Noord-Holland aangewezen
Ten behoeve van het probleemgebied
oostelijk West-Friesland (N.-Hol-
land) zijn thans de plaatsen Enkhui
zen, Hoorn en Medemblik aangewe
zen als kernen, die bij de stimule
ringsactiviteiten in het kader van het
regionale industrialisatiebeleid be
trokken zullen zijn. Dit blijkt uit een
bekendmaking van de minister van
economische zaken in de Nederlandse
staatscourant van heden. Hierin
wordt nl. medegedeeld, dat de premie-
en prijsreductieregeling „bevordering
industrialisatie ontwikkelingskernen"
van 16 april 1959 ook voor deze
plaats zal gelden.
AVAILABLE IN LIMITED QUANTITIES ONLY
