„NATUURLIJKE CONCENTRATIE" SINDS JAREN MlEUWuORP 'sHeer Arendskerke: vier kerkdorpen „onder één noemer" „JE BENT EEN NIEUW DORPER..." GEM. s-HEER &RENDSKERK Zelfstandig in de gemeenschap ENKELE KILOMETERS ten zuiden van de rijksweg door Zuid- Beveland ligt temidden van rijke boomgaarden het dorpje Nieuwdorp, dat gemeentelijk tot 's Heer Arendskerke behoort. Dit is dan ook het enige dat de Nieuvvdorpers „gemeen" hebben met de 's Heer Arendskerkers, want dit dorpje achter de zeedijk van het Zuid-Sloe is een volkomen op zichzelf staande gemeen schap. „Slechts bij geboorte, trouwen en sterven, krijgen de Nïeuwdorpers met de gemeente 's Heer Arendskerke te maken", zo vertelde ons wethouder J. Hommes uit Nieuwdorp, die sedert 1931 deel uitmaakt van het dagelijks bestuur der gemeente 's Heer Arendskerke. Hoe weinig een Nieuwdorper zich in woner van 's-Heer Arendskerke voelt, wordt dagelijks geïllustreerd. Ben el ders in den lande verblijvend inwoner uit dit dorp zal nimmer zeggen, dat hij uit 's-Heer Arendskerke komt. Het is en het blijft Nieuwdorp. Onder alle omstandigheden, geboorten, hu welijk en sterfgeval uitgezonderd Overigens moet men niet denken, dat de verstandhouding tussen beide dor pen er minder om zou zijn. Het te gendeel is waar. Maar ja, die van Nieuwdorp komen nu niet iedere dag in 's-Heer Arendskerke en in Omge keerde richting is het „verkeer" ook al niet druk Op kerkelijk gebied is Nieuwdorp zelfstandig. Er zijn niet minder dan drie zelfstandige kerken, hervormd, gereformeerd en gereformeerde ge meente. Voorts is er een voetbal-, een gymnastiek en een zangvereniging, alsmede jeugdclubs. Een eigen mu ziekkorps heeft Nieuwdorp evenwel niet! Als er nog eens gemusiceerd wordt, doen dat de muzikanten uit 's-Heer Arendskerke. Anders Nieuwdorp moge dan op meer dan 7 kilometer van 's-Heer Arends kerke verwijderd liggen, zijn be langen worden niettemin op voor treffelijke wijze behartigd. „Wet houder Hommes is niet voor niets een Nieuwdorper" durven „die" van 's-Heer Arendskerke-dorp wel eens ondeugend op te merken. In werkelijkheid is het natuurlijk zo, dat ieder besluit in de raad beslist - niet alleen door de twee Nieuw- dorpse vertegenwoordigers wordt genomen. Nieuwdorp heeft het vroeger wel eens beter gehad, toen niet minder dan vijf van de elf raadsleden uit dit dorp af. komstig waren. Als men weet, dat van de 4800 inwoners van 's-Heer Arends kerke er 1800 in Nieuwdorp wonen, is een aantal van twee raadsleden zij het dan, dat één reeds 28 jaar wet houder is beslist niet te veel. Ove rigens heeft Nieuwdorp de laatste ja ren niet slecht „geboerd". Wethouder Hommes die tevens Statenlid is komt daar eerlijk voor uit. „Neem nu bijvoorbeeld de nieuwe openbare school, 't Ja, als de oude school door granaatvuur volkomen is verwoest, dan is het toch logisch, dat een nieuw gebouw wordt neergezet?" Niemand zal dat wethouder Hommes willen te genspreken. Ook het feit, dat Nieuw- Langs Lewedorp raast voortdurend het moderne verkeer... (FOTO'S P.Z.C.) dorp enkele jaren geleden een fraai verenigingslokaal heeft gekregen, wordt in dit dorp zeer gewaardeerd. Men krijgt tenminste niet het gevoel er „zomaar bij te hangen". Overigens is er veel veranderd in de laatste decennia. Wethouder Hommes herinnert zich nog, dat in de twinti ger jaren alleen de straten in 's-Heer- Arendskerke-dorp waren geplaveid met klinkers. Voor Nieuwdorp was macadam en grint meer dan genoeg Deze tijden zijn echter al lang voorbij en Nieuwdorp voelt zich in geen enkel opzicht achteruit gesteld. Maar 's- Heer Arendskerk's voelen Neen, je bent Nieuwdorper en dat blijf je ook Verkeersmoloch langs Lewedorp EEN JONG DORP, met moder ne, vrolijke huizen, doorsneden door een hoofdverkeersweg en aan weerszijden langs deze drukke verkeersader hoog op geschoten bomen, wier takken naar het stralend blauw van de hemel reiken... Dat is de eerste indruk, die de jachtende toerist op weg naar de Walcherse kust van het Bevelandse dorpje Le wedorp krijgt. Licht nijgen de bomen hun kruinen in de zoele wind. Het lijkt een spon tane welkomsthulde aan de vele hon derden automobilisten uit binnen- en buitenland, die dagelijks in hun wa gen over de hoofdverkeersweg snel len. Velen van hen geven gehoor aan de roepstem van de wuivende bomen en verpozen een wijle op de zonnige terrasjes van een van de beide cafe's in Lewedorp, die voor de „komende man" rechts van de hoofdweg zijn gelegen. Mét deze automobilisten zijn ook wij op een der terrasjes neerge streken. Het was dat van „In de Goe de Verwachting", een naam. die her inneringen oproept aan puffende bin nenvaartuigen en zacht kabbelende rivieren. Een half uur op zo'n terrasje is ruim schoots voldoende uw kennis over de geschiedenis van Lewedorp te verrij ken. Zo ver reikt de historie hier trouwens niet, want Lewedorp is een jong dorp, genoemd naar burgemees ter jhr. U. E. Lewe van Nijenstein, van 1892 tot 1932 eerste burger van •s-Heer Arendskerke. tot welke ge meente Lewedorp behoort. Terwijl grommende vrachtauto's voorbijdenderen, sierlijke personen auto's als een flits over de weg schie ten en lawaaierige motoren en brom mers knallend hun weg vervolgen, kunt ge dit alles uit de mond van een voorkomend dienstertje vernemen. En nog veel meer trouwens. Zo bijvoor beeld, dat de V.V.V. te Middelburg de beide „uitspanningen" in Lewedorp in reserve houdt. Als alle hotels, cafe's en restaurants op Walcheren zijn vol geboekt, woxden de toeristen doorge stuurd naar Lewedorp. Maar veraer moeten ze het daar in Lewedorp van ..passanten" hebben. Van de mensen dus, die naar de wijde stranden van Walcherens kust trekken en d«e dat haastige gedoe op de weg, waar ze overigens zelf dapper aan mee doen. wel eens op een afstand willen bezieij Wel, een terrasje in Lewedorp leent zich daar bij uitstek voor MET EEN OPPERVLAKTE van rond 6000 ha (het water inbegrepen) behoort 's Heer Arendskerke tot een van de uit gebreidste gemeenten in Zeeland. Het telt op het ogenblik 4729 inwoners plus 75 woningzoekenden en men zou deze gemeente in deze dagen, nu er vooral op Walcheren en Schouwen-Duiveland zo het een en ander te doen is over de zogenaamde gemeentelijke herindeling, kannen zien als een mooi voorbeeld van „natuurlijke concentratie". Want waar men elders nog naarstig aan het passen en meten is om logischer begrenzingen te vinden, weet men in 's Heer Arends kerke al sinds jaar en dag niet beter dan dat de gemeente bestaat uit vier „kerk dorpen"; even zovele woonkernen, die toch allemaal samen te brengen zijn on der één noemer, genaamd 's Heer Arendskerke. De bewoners van dorpen als 's Heer Hendrikskinderen, Lewe dorp en Nieuwdorp weten niet beter dan dat zij gemeentelijk thuishoren in 's Heer Arendskerke. Of dat moeilijkheden oplevert? Burgemeester D. M. Vermet en secreta ris G. M. de Schipper beantwoorden die vraag niet „zo maar". Zij verklaren, dat er wel degelijk bepaalde voorzieningen nodig zijn om iedere gemeentenaar het zijne te geven, maar in de loop der vele jaren is dat als het ware een zo van zelfsprekende zaak geworden, dat men het niet meer als iets uitzonderlijks be schouwt. De secretarie van 's Heer Arendskerke is volkomen op de situatie ingesteld; in de „buitendorpen" zorgen óf bodes óf aldaar wonende secretarie ambtenaren er voor, dat de ingezetenen niet voor elk wissewasje de reis naar de centrumgemeente behoeven te onder nemen. Een voorbeeld: de hondenbelas ting wordt bij wijze van spreken „aan huis geïnd" en een rijbewijs wordt zo nodig thuisbezorgd Of de „randgemeenten" zich achter ge steld voelen? Burgemeester en secretaris, beiden sprekend uit een langdurige ervaring, menen stellig van niet. Zij waken er trouwens ook bewust en zorgvuldig te gen dat zulks zou kunnen gebeuren. De burgemeester bezoekt de omliggende dorpen zoveel mogelijk en daarnaast zijn er in die dorpen elke week „zitda gen", waarop de bewoners met hun za ken bij het gemeentebestuur terecht kunnen. Bovendien streven de politieke partijen er naar om elk kerkdorp in de raad vertegenwoordigd te krijgen en dat is tot op heden nog altijd gelukt. Een voordeel van deze „natuurlijke concentratie" is ook, dat er nu in de dorpen dank zij het feit, dat zij tot één grote gemeente behoren werken mogelijk zijn, die anders misschien niet uitvoerbaar geweest zouden zijn. En dat ook in een zo uitgestrekte gemeente als 's Heer Arendskerke elke „woonkern" het volle pond kan krijgen, wel dat leert een kort overzicht van de activiteiten in deze „gevierendeelde'' gemeente Sinds 1858 is 's Heer Hendrikskinderen een „kerkdorp" van 's Heer Arendskerke; het in de 18e eeuw ontstane Nieuwdorp kwam door inpol deringen „vanzelf" aan de gemeente en het sinds de bouw van de r.-k. kerk in 1927 als woonkern ontwikkelde Lewedorp kwam eveneens als het ware automatisch als kerkdorp bij 's Heer Arendskerke te behoren. Waar de naam „kerkdorp" vandaan komt is niet met honderd procent zekerheid te zeggen, zo meenden burgemeester en secretaris, maar wel te verklaren uit het feit, dat ai deze woongemeenschappen ook een eigen kerk bezit ten en verder een geheel volwaardige woongemeenschap vormen. Dat komt ook naar voren uit het feit, dat de kerkdorpen onder meer hun eigen uitbreidingsplannen kennen en ook verder velerlei activiteiten ont wikkelen. „Dorpsbeelden" Zo is in 's Heer Arendskerke om met de centrumgemeente te begin nen de bouw van een hervormd rusthuis met voorlopig 50 bedden aanbestedingsklaar en heeft de her vormde kerk verder plannen tot het doen bouwen van een verenigingslo kaal. De gemeente bezit reeds een dergelijk lokaal, dat tevens gym nastiekzaal is. De centrumfunctie van 's Heer Arendskerke voor een deel van Zuid-Beveland blijkt o.m. uit de aanwezigheid van de (goed bezochte) C.B.T.B.-landbouwschool en land- bouwhuishoudsehool, van het groeps- bureau der rijkspolitie en uit het feit, dat er dit jaar de eerste nachtelijke brandweerwedstrijden werden gehou den, alsmede het concours van de Zeeuwse Bond voor Fanfare- en Harmoniekorpsen en de turnwedstrij- den van de „Zebra". In het „dorpsbeeld van 's Heer Hen drikskinderen springt vooral de nieuwe woonwijk naar voren, die daar in de laatste jaren ontstond. Rond 70 riante woningen kwamen er gereed „automobilisten stoppen er vaak om er naar te kijken", ver klaarde de heer De Schipper met ge paste trots.en voorts kreeg men de beschikking over een bijzonder fraai verenigingslokaal, tevens gym nastiekzaal, annex badhuis. Dat ver enigingslokaal is praktisch elke avond bezet; het stimuleerde het vereni gingsleven aanmerkelijk. Intussen stelde de raad voor 's Heer Hendrikskinderen weer een nieuw uitbreidingsplan samen, waarin ruimte is voor circa 120 woningen. Men denkt o.m. aan bungalowbouw ten behoeve van o.a. forensen, die elders hun werk hebben of vertegenwoordiger zijn voor heel Zeeland en die In 's Heer Hendrikskinderen een fraaie, centraal gelegen woonplaats vin den. Gunstig gelegen Ook Lewedorp, gunstig gelegen aan de hoofdweg MiddelburgGoes, is als woonplaats erg in trek. Evenals in 's Heer Hendrikskinderen vormen de billijke grondprijzen een aantrek kelijke factor; zo zeer zelfs, dat de aannemers er voor eigen risico bou wen. Er bestaan plannen voor de bouw van een r.k. rusthuis voor ouden van dagen en die plannen zijn al in een vergevorderd stadium van voorbereiding. Reeds lang heeft het gemeentebe stuur voorts plannen op stapel voor een complex, bestaande uit een brandweerkazerne plus badhuis en gymnastieklokaal voor Lewedorp, maar het wachten i3 nog altijd op dc rijksgoedkeuring. Lewedorp, om dit dorpsbeeld-in-doorsnee te complete ren, bezit twee aan de rijksweg ge legen hotels en bevestigde in 1956 Tenslotte nog enkele wensen (èn zor gen) van 's Heer Arendskerke. Reeds vier jaar geleden besloot het gemeen tebestuur tot de bouw van een nieuw raadhuis, waar het uitgebreide 's Heer Arendskerke dringend behoeft© aan heeft. De plannen zijn kant en klaar, maar het wachten is op de rijksgoedkeuring. Dit geldt ook voor de ruim een ton vergende plannen tot verbetering van de straatverlich ting; hier vormt de financiering een grote hinderpaal. Financieel heeft 's Heer Arendskérke met een tekort op de begroting voor 1959 van rond f 90.000 zorgen. En men hoopt maar, dat de nieuwe regeling rijk-gemeen ten straks uitkomst zal brengen Want juist nu, zo betoogt burgemees ter Vermet met klem, juist nu. met Drie-Eilandenplan en Sioeplan bijna letterlijk „voor de deur", is er voor 's Heer Arendskerke van alles te doen! En terloops wijst hij er nog even op, dat het Slocgebied voor rond 70 tot 's Heer Arendskerke be hoort In 's-Heer Hendrikskinderen is het prettig wonen HET MOET PRETTIG WO NEN zijn in 's Heer Hen drikskinderen een van de vier kerkdorpen der gemeen te 's Heer Arendskerke met zijn bijzonder fraai uit breidingsplan onder de rook van Goes. De huizen veel particuliere bouw zijn royaal en modern van opzet, de straten goed geplaveid, de gazonnetjes en de plantsoe nen keurig onderhouden en de bevolking is vriendelijk en gastvrij. „Het is goed en prettig wonen in 's Heer Hendrikskinderen". Dat vertel de ons mevrouw C. DuboisAlme- kinders (33), een geboren en getogen Zeeuws-Vlaamse. Mevrouw Dubois woont met haar echtgenoot en twee kinderen alweer twee jaar in een fraaie woning aan de Schengestraat, „Tivoli" geheten. In verband met zijn werk als verzekeringsinspecteur moest de heer Dubois enkele jaren geleden in Goes gaan wonen, maar in deze gemeente kon hij geen wo ning krijgen. Het lukte hem wel in 's Heer Arendskerke, waar burge meester D. M. Vermet de „scepter" zwaait. De heer Dubois was trouwens geen onbekende voor de burgemees ter. In zijn vroegere gemeente Zuid- zande heeft de heer Vermet het echt paar reeds onder zijn ingezetenen kunnen tellen. In 's Heer Hendriks kinderen, waar nogal wat particulie re bouw is, was een lapje grond te koop voor woningbouw. De verzeke ringsmaatschappij, waarbij da heer 's Heer Hendrikskinderen kreeg er als het ware een „nieuwe dorp" bij; een riante woonwijk met moderne huizen. Dubois werkzaam is, bedacht zich geen moment, kocht de grond ten be hoeve van haar employé en bouwde er een fraaie woning. Zo is mevrouw Dubois dan in woonster van 's Heer Hendriks kinderen geworden, inplaats van Goes. Spijt heeft ze daar aller minst van, want het is er goed en prettig wonen. Zij heeft het erg naar de zin in haar comfortabel ingericht huis, dat zij alleen maar zou willen ruilen voor een woning in West Zeeuwsch-Vlaanderen Want de geboortegrond blijft trekkenEen moderne wijk met mooie en nieuwe huizen, ge projecteerd tegen de. achtergrond van een landelijk décor ten spijt! zijn status als „kerkdorp" nog eens extra, met de bouw van een gerefor meerde kerk. Voor Nieuwdorp is het uitbreidings plan opnieuw in behandeling, want voor dit „onderdeel" van de gemeente 's Heer Arendskerke houdt men ter dege het oog op de toekomst gericht in verband met het Sioeplan. Reeds nu lioudt het gemeentebestuur er re kening mee, dat hier ruimte moet ko men voor industrie-arbeiders en daarom wil men het uitbreidingsplan aanpassen aan de in de toekomst te verwachten ontwikkelingen. Het centrum van de centrwmgemeen~ te: 's Heer Arendskerke. Andere activiteiten in dit kerkdorp: dit jaar kwam er een nieuwe kleu terschool gereed en in 1960 hoopt men de nieuwe christelijke lagere school te kunnen openen. De Kaloot, het bij Nieuwdorp behorende natuur gebied, blijft als recreatiegebied be staan buiten het geprojecteerde in dustrie-gebied. Terzijde: nog de afge lopen week werden hier reddingslij- nen en boeien aangebracht ter ver hoging van de veiligheid voor de va kantieganger. Wensen en zorgen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1959 | | pagina 3