heeft tevreden bewoonsters
Haagse „flat voor vrouwen alleen"
Aan alle kreeftenen leeuwen
matrassen v.g.g.v.
De moderne bril:
GEZIEN
VRIJDAG 3 JULI 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Werken, studeren enzichzelf zijn
zonder iemand te hinderen
(Van een medewerkster)
Een onopvallend naambordje voor flat 606 op de 6de verdieping;. De lange
gang kijkt uit op de in, de avond flonkerende stad. In de huiskamer zit het
gemeenteraadslid, mejuffrouw F. ten Cate, te werken; haar bureau dat
voor het raam staat is geheel en al overdekt met paperassen, alles ademt
activiteit. Zeer tevreden is mejuffrouw Ten Cate met haar flat. „Ik woonde,
voordat ik hier kwam, heel prettig in, maar ik vind het toch verrukkelijk
om geheel mijzelf te kunnen zijn. Ik herinner mij nog heel goed hoe ik
mij voelde toen ik voor het eerst op mijn eigen balkonnetje een broodje
zat te eten. Er stond nog geen stoel of tafel in mijn huis. Er lag zelfs geen
vloerbedekking. Het enige binnen vier muren dat van mijzelf was, bleek
een briefkaart te zijn met' „Welkom thuis" erop. Die heb ik op mijn balkon
netje wel tiemnaal zitten lezen. Het is dan ook echt mijn „thuis" gewor
den, waarin ik tot 's avonds laat werken en studeren kan zonder iemand te
hinderen. Binnenkort hoop ik dan ook mijn meesterstitel te halen".
Enthousiast klinkt dit relaas uit de
mond van een der bewoonsters van
een groot flatgebouw in een der
buitenwijken van Den Haag, ge
noemd naar en gebouwd op initia
tief van de tijdens de oorlog om
gekomen vrouwelijke psychiater,
dr. Elisabeth Brugsma.
Eerst kortgeleden opende de flat haar
gastvrije deuren voor 145 alleen
staande vrouwen. Tot een aan de
meeste beurzen aangepast bedrag,
daar de koopsom van de flats in
maandelijkse termijnen afgelost kan
worden, waarbij grond- en straatbe
lasting zijn inbegrepen alsmede een
service-bedrag voor ruiten wassen,
tuinonderhoud en hulp van de huis
meester bij allerlei werkjes. De ver
warming geschiedt elektrisch (iedere
flat heeft een eigen meter) met ge
bruikmaking van een schakelklok om
bij afwezigheid het huis te kunnen
vóór verwarmen. Het koken gaat
eveneens elektrisch. In de wasruimte
beneden staat een elektrische centri
fuge voor algemeen gebruik en alle
bewoonsters hebben een koelkast.
Voorts is er een kettinglift voor de
vuilnisemmers.
Elk der bewoonsters, allen alleen
staande vrouwen, is eigenaresse van
haar woning. Geen van haar kwam
in aanmerking voor een zelfstandige
woning, wdnt de tijden dat zij n
een woningbureau kon lopen om
etage of klein benedenhuis te huren,
zijn voorbij. En hoe goed het sa
menwonen met anderen soms ook
kan uitvallen, toch verkiest ook zij
haar vrijheid. Al deze vrouwen, juist
omdat zij vrouwen zijn. hebben be
hoefte aan een eigen plekje, waar zij
onbeperkt alleen-heerseres zijn. Den
Haag bouwde voor hen in een rus
tige omgeving een flat „voor de
vrouw alleen".
Hier kunnen zij zich een eigen
„thuis" scheppen; wellicht in warme
tinten, met zware meubelen en plu
che gordijnen, vol met dierbare her
inneringen of in rationele interieurs,
staal met blank hout, zonnig en licht.
Hoe het er ook ingericht is, één ding
hebben allen gemeen: Het is elke dag
weer opnieuw een vreugde terug te
keren naar dat veilige plekje dat van
henzelf is, waar zij zichzelf kunnen
zijn.
„Kijk, daar kunt U de duinen nog
zien", wijst dr. Wirth, de voorzitster
van de onderlinge vereniging van
flateigenaren. Boven de huizenzee,
waar overal de lichtjes flonkeren, te
kent de duinenrij zich af tegen de
duisternis. „Het uitzicht is hier
prachtig", zegt dr. Wirth. „Vooral als
het helder weer is. Wanneer het mist,
MAAK BABY'S UITZET COMPLEET
MET DE HANDIGE ZWITSAL BABYSET
voel je je als de bewoonster van een
ruimteschip". Ze sluit de deuren van
het balkon. De geluiden die omhoog
dreven verstommen als bij tover-
Binnen is het stil, boven de
rechthoekige tafel brandt een lamp,
de kamer heeft een doorleefde in
timiteit.
„Destijds heb ik mezelf beloofd:
als ik er ooit uitkom neem ik een
echt bed. U moet denken, ik sliep in
het kamp op een losse deur, die ze
bovenop een keukenaanrecht hadden
gelegd.... Maar nu heb ik de aller
beste matras, die ik krijgen kon".
Mevrouw A. Ermeling Mayer, een
pittige oude dame, die jarenlang in
Indonesië bij het onderwijs is ge
weest, lacht. „Kijk", wijst ze naar
buiten, „daar staat mijn klok. Op
straat. Ilc kan hem juist van mijn
raam uit zien. En hier is mijn tuin
tje. Als ik 's middags in de zon naar
mijn eigen bloemen zit te kijken dan
denk ik: nu ben ik eindelijk thuis! In
Batavia vroeger had ik het ook goed.
Ilc ben er toen echter altijd door
drongen gebleven dat ik het zo goed
had! En datzelfde gevoel keert nu na
jaren weer terug. Ik ben dolgelukkig
met mijn nieuwe spulletjes, mijn ef
ficiënte badkamer mijn keukentje en
mijn eigen kamer Geen klacht over
de tussenliggende jaren, over de el
lende in het kamp, de ontberingen, de
angstenWant mevrouw Ermeling
is een dappere vrouw, die geleerd
heeft het goede te waarderen en het
kwade te verdragen.
Evenals mevrouw Waller, oüd-lera-
res uit Suriname:
„Ik wou dat ik de mensen eens kon
vertellen hoe je met weinig mid
delen een leuk interieur kunt ma
ken. Vindt U het niet gezellig bij
me?". Want mevrouw Waller is,
zoals ze het zelf uitdrukt, „met
niets" pas kortgeleden uit Indone
sië teruggekeerd. Zij was indertijd
in Suriname een bekende voor
vechtster van het „maandagcentje"
het geringe bedrag dat de leerlin
gen van haar klas iedere maandag
moesten meebrengen voor de t.b.c-
bestrijding. Een inval die tot een
omvangrijke actie leidde in Suri
name.
De Dr. Elisabeth Brugsina-flat voor
ziet zonder twijfel in een behoefte.
Haar bewoonsters voelen er zich
thuis: de musicienne, de vrouwelijke
notaris, de binnenhuis-arcMtecte en
de vakbondbestuurster. De hoofdboelc-
lioudster en de inspectrice. Jonge
vrouwen die het leven nog voor zich
hebben, ouderen die alleen overgeble
ven zijn. Maar allen vrouwen die zich
in de nieuwe omgeving gelukkig en
tevreden yoelen.
De bril, die in de eerste
plaats een hulpmiddel
is om beter te zien, is
door het montuur een
„kleding" voor het oog
geworden, die persoon
lijker is dan welke kle
ding ook. De bril wordt
immers vereenzelvigd
met het gelaat. Men
heeft hem nodig en het
is dus zaak er een sie
raad van te maken, een
sieraad evenwel, dat
functioneel moet zijn
en vooral zonder over
bodige tierelantijnen.
Een verkeerd gekozen
montuur kan het uiter
lijk schade berokkenen.
Er worden vele soorten
en modellen brilmontu
ren gemaakt, zowel
voor dames als voor he
ren en zeer speciaal
voor kinderen. Een kin-
derbril is niet zonder
meer een „gewone bril"
in een kleinere maat,
maar moet worden aan
gepast aan het kinder
gezichtje, dat vaak nog
geen neusbeen heeft en
dan weinig houvast
biedt voor het montuur.
Elk model wordt weer
in vele kleuren en ma
ten vervaardigd, zodat
het duidelijk is. dat het
maken van brilmontu
ren geen eenvoudige
zaak is...
Deze tak van de Neder
landse industrie stond
na de oorlog aan een
moeilijk begin. Zij
moest zich gaan meten
met een 80-jarige erva
ring van vele buiten
landse bedrijven. Maar
ze heeft zich thans
door durf, onderne
mingslust en vakman
schap een goede repu
tatie verworven in een
groot deel van de we
reld. Niet alleen be
schikte men in het bui
tenland over groot ka
pitaal, maar bovendien
over een groot aantal
in deze zeer speciale
tak van industrie opge
leide vakmensen. Hier
in Nederland moest al
les aan de praktijk
worden getoetst, maar
nu na dertien jaar
zijn de resultaten
voor ons Nederlanders
om trots op te zijn. Het
maken van brilmontu
ren vraagt niet alleen
technisch inzicht, maar
ook psychologische ken
nis en gevoel voor de
komende mode. Elk
nieuw model vergt een
jaar van voorbereiding.
Is het model ontwor
pen, dan worden de
kostbare stempels en
gereedschappen ver
vaardigd en wordt met
de produktie begonnen,
een produktie die alleen
lonend is als een grote
hoeveelheid van elk
model kan worden ge
maakt. Nederland is
als afzetgebied te klein
en export is dus nood
zakelijk. Nederlandse
Jabo-monturen bijvoor
beeld gaan nu naar alle
Europese landen, het
Nabije Oosten, Afrika
en Z.-Amerika.
Al in de 17de eeuw,
toen een bril alleen
voor de deftige burgers
was weggelegd, ont
stonden modegrillen.
De modieuze fatten van
die tijd droegen
vaak onnodig
bril, en hoe groter hoe
deftiger. De bril in de
huidige vorm, een
montuur van twee gla
zen, dat aan de kan
ten van beugels
voorzien, is in het be
gin van de 18de eeuw
in Engeland ontstaan.
Toen ook veroverde de
vrouw de bril, die tot
dan voorbehouden was
aan de heren der schep
ping. Lange tijd werd
hij als noodzakelijk
kwaad beschouwd en
als wij denken aan de
„bus"-brilletjes uit het
begin van deze eeuw
(glazen bevestigd door
middel van dun metaal
draad) kunnen wij ons
dat best voorstellen.
Pas toen men andere
materialen ging ge
bruiken als celluloid en
celhoorn kwam er ver
betering. Er werd ont
dekt dat bepaalde ge
zichten levendiger wer
den of interessanter
met een bril en dit is
het eigenlijke begin ge
weest van de modebril.
Hoezeer de" bril mode
artikel is geworden,
bewijst wel onderstaan
de foto: links een foute
keuze, rechts een bril
die de charme nog ver
groot.
LET OP!
Als U geboren bent onder het teken
van de kreeft of de leeuw, doch in
ieder geval in de maand Juli en
Als bovendien Uw eerste voornaam
OLGA is,
schrijf dan nog heden aan de
N.V. LEIDSE MATRASSENFABRIEKEN
Afd. io Postbus 16 Leiden en U krijgt
een charmante verjaardagssurprise!
Opgeven per briefkaart: naam, voor.
namen, geboortedatum, adres.
een „fuuctioucc( si er and"
~öan ozcutu
Het komt tegenwoor
dig sporadisch voor,
dat een vrouw in
haar vakantiegarde
robe een omvangrij
ke lange avondjapon
meeneemt als gala-
kleding voor de dans
en feestavondjes wel
ke de vakantieperio
de op plezierige wijze
plegen te onderbre
ken. Meestal moet
het zonnejurkje van
overdag, 's avonds
dienst doen als feest-
kledij. Desondanks
willen wij U deze fo
to van een zomers
„groot-avondtoilet"
niet onthouden, al
was het alleen maar
om nog weer eens te
laten zien hoe fleurig
en jeugdig een nop-
dessin op een witte
ondergrond het doet.
Deze avondjapon
van de Lonüense ont
werper John Cava-
nagh is gemaakt
van witte nylon or
ganza waarin blauwe
noppen zijn geweven;
een glanzende bies in
dezelfde tint blauw
accentueert de boven
zijde van het lijfje.
Denkt U zich nu de
lange sleep eens ver
vangen door een kor
te wijde aangerimpel-
de rok, dan ontstaat
een zwierig zomer
avondtoiletje, ge
knipt zowel voor een
onbezorgde dans
avond als voor een
boulevard-wandelin
getje....
y
Advertentie
tfeoaazlijk HieïeUfien
sint met recht het gevaar.
Want medelijden, hoe onmisbaar en
prijzenswaardig ook, is een wankel
fundament om duurzaam op te bou
wen. Het mag maar één bedoeling
hebben: helpen, verzachten, bescher
men. En juist daarin ligt de verhou
ding tot de medemens vastgelegd:
van gever tot ontvanger, van sterkere
tot zwakkere. Hoe bedenkelijk wordt
die relatie als dat uit het oog wordt
verloren, als de gever zich met de
ontvanger op één lijn stelt, en op
die gelijkwaardigheid een nieuwe
verhouding wil beginnen.
In het geval van Graham Greene s
romanfiguur meende het medelijden
te mogen optreden als rechter over
leven en dood met de verschrikke
lijke consequentie daarvan voor een
weerloos slachtoffer, dat zelf om die
„verlossing" niet gevraagd had.
Maar ook zonder dit uiterste kan
medelijden in menselijke ver
houdingen ruïneus te werk
gaan. Ilc herinner mij twee gevallen,
waarin juist vrouwen met de beste
bedoelingen van de wereld het slacht
offer werden.
Het eerste was vervat in een brief,
die een twijfelend jong meisje mij
schreef. Gedreven door medelijden,
stond zij op het punt zich te verlo
ven met een epileptische jongeman,
die zich overdreven aan haar had
gehecht. Zoals gewoonlijk bracht de
twijfel haar tot het schrijven aan
een derde niet in de verwachting
een duidelijk advies te krijgen, maar
onbewust hopend op een goedpraten
van haar voornemen waarop zij niet
durfde terugkomen. Ec heb naar ge
waarschuwd met alle argumenten,
die het verstand ingaf. Ik heb haar
op het hart gedrukt verder te kijken
dan het ogenblik, en niet alleen me
delijden te hebben met de toekomsti
ge vader, maar ook met de toekom
stige kinderen. De kans bestond
immers dat de kwaal erfelijk bleek,
en wie droeg dan de verantwoorde
lijkheid? Echt als een vrouw, werd
zij hoos en betichtte mij van hard
heid. Zij kon nu niet weer terug,
en de arme jongen had alléén haar...
Zij heeft mij nooit geschreven hoe deze
stap uit kortzichtig medelijden is af
gelopen uit haar zwijgen te oor
delen, niet al te best. En hoeveel
lieve, onzelfzuchtige, idealistische
wezentjes sluiten dag op dag niet een
onberaden huwelijk zuiver op basis
van een weliswaar oprecht, maar ge
vaarlijk medelijden.
o
Het tweede sprekende voorbeeld
is minder tragisch, en werd mij
door de gedupeerde ook met de
nodige humor verteld. Zij had zich
opgewerkt tot een best betaalde, lei
dende functie, en genoot van een ze
kere onafhankelijke welstand tot
dat een schoolvriendin haar overkropt
gemoed bij haar kwam uithuilen.
Deze vriendin was door een ongeluk
onverhoeds weduwe geworden met
een miniem pensioen om van te le
ven. Zij kende geen enkel vak en zag
er bergenhoog tegen op om zich als
huishoudster te verhuren. De ster
ke zelfstandige troosteres kreeg, hoe
zakelijk ingesteld, diep medelijden.
En kwam met een even radicaal als
briljant voorstel: Zij zou haar be
trekking opzeggen en van haar
spaarduiten een zaak overnemen. De
bedroefde weduwe kon dan de huis
houding drijven, en met beider in
spanning hadden zij dan ruim haar
brood.
De tranen werden gedroogd en het
stoute plan uitgevoerd. De onge
trouwde werkte dag en nacht, als
het moest, tlide voor twee en begon
na het eerste moeilijke jaar aardig
tegen de financiële wal op te krab
belen. Door al die bedrijvigheid zag
zij echter niet, hoe het gezicht van
de huishoudelijke weduwe hoe langer
hoe meer verstrakte. Het hoge woord
kwam er eindelijk uit: de weduwe
was tegen dit bestaan niet opgewas
sen, het was haar véél te stü, zo'n
hele dag in een huishouden achter
een winkel, die haar vriendin totaal
in beslag nam. Deze moest het maar
niet kwalijk nemen, maar zij ging
en vandoor. Zij kon een goede be
trekking als huishoudster krijgen bij
een gezellige heer op leeftijd
Daar zèt ik, zei het slachtoffer van
haar eigen goede hart. Met een zaak
die nog maar nauwelijks floreerde,
een dikke hypotheek en zonder hulp.
Ilc bèn er bovenop gekomen, maar
vraag niet hoe. Dat was eens. maar
nóóit weer. Ja. medelijden is
soms heel gevaarlijk.
Saskia.
tijdens het winkelen
In een warenhuis zagen we bijzon
der malle, artistiek misschien niet
verantwoorde, maar voor kinderen
vast wel aantrekkelijke puntenslij
pers. Olifanten waren erbij, wek
kers, t.v.-toestellen; sommige nog op
wieltjes ook. Allemaal dingetjes van
om en nabij de gulden, waarmee het
nieuwe schooljaar of, zo nodig, het
einde van het oude schooljaar, valt
op te vrolijken.
Er is een collectie bekers en vazen in
de handel gekomen van tweekleurig
glas. De buitenkant is wit, de bin
nenkant fel blauw, rood, oranje,
groen of geel .gekleurd. Er zijn heel
smalle, hoge vazen van dit materiaal
geschikt voor één tak rozen of wat
Uzelf maar bedenkt, maar ook kelk
glazen op een voetje, waaruit je
uiteraard drinken kunt, maar die
met een geraffineerd gekozen tuil
tje bloemen ook een lust voor het oog
moeten zijn.
Als U met vakantie aan zee bent,
moet U eens uitkijken naar een bad-
sarong. Het zijn gemakkelijk te om
gorden badlakens, niet alleen voor
zee trouwens, maar ook voor thuis,
als U uw haar gaat wassen, baby in
bad stopt of ander spat-werk te ver
richten hebt.
>5Nu ben je
veilig beschermd:
altijd en overal !w
„O, vrat hebben we vroeger
toch een narigheid uitgestaan!
Die omslag, dat verdriet!
Dat leed is voorbij! Miljoenen
vrouwen genieten nu méér
van het leven, dank zij
o.b.-tam pons,
hun Onmerkbare Bescherming.
Kwiek en opgewekt kunnen zij
aan alles meedoen, fietsen,
dansen, uitgaan, sport!
Het pakje o.b. gaat in het
kleinste tasje."
de moderne
hygiëne
per pakje van 10 tampons.ro/doende
voor maandelijks gebruik:
Normaal f f,-. Speciaal {125
Tijdens een in Travemünde (West-Duits-
land) gehouden congres van gynaecologen
heeft prof. SchSfer uit Hamburg gespro
ken over de zuigelingensterfte. Hij prees
vooral de zuigelingenzorg in Nederland,
waar déze uitstekend is georganiseerd.
let OZCHH)
Het was, tussen al de spanningen
van het verhaal door, een ont
hutsend zinnetje: „Medelijden is
een van de gevaarlijkste dingen ter
wereld." Echt een aforisme van Gra
ham Greene, waar de haastige lezer
overheen glijdt om de afloop te ach"
terhalen. En dan nog .-Medelij
den is gevaarlijk": een begrijpelijke
uitspraak voor een hoofdpersoon die
van het verhaal blijkt zijn
de loop
ongeneeslijk zieke vrouw
zachte dood geholpen te hebben
louter omdat de aanblik van deze
nutteloze heldhaftigheid hem teveel
Zijn 'medelijden was inderdaad ge
vaarlijk: want waar ligt ergens de
subtiele scheidingslijn waar medelij
den ophoudt in werkelijke zin mens
lievend te zijn, en niet anders blijkt
dan een egoïstisch zelfbedrogMaar
los van deze vreemde pathetische
romanfiguur blijft: „Medelijden is
gevaarlijk" een uitspraak om niet
zonder meer naast zich neer te leg-
gen.
Het zou natuurlijk dwaas en dom
zijn om te menen dat deernis
met de naaste hiermee in alle
opzichten veroordeeld was. en zon
der meer als een overwonnen stand
punt terzijde kon geschoven worden.
Maar medelijden wordt als alle posi
tieve menselijke aandriften bedreigd
door zijn eigen intensiteit. Het neigt
tot overdrijving, tot de zucht om
zichzelf zo belangrijk te vinden dat
het meent te kunnen optreden als
plaatsvervanger voor elke andere
menselijke verhouding. En daar be-