Chief Whip
IN DE VERENIGDE
STATEN
ZalAanbidding van de Wijzen' van
Rubens uit Engeland verdwijnen
r
KIEKEN
DONDERDAG 18 JUNI 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
9
Bij de brave
miljonairs III
Delaware, waar het opvoedkun
dig experiment dat ik in mijn
laatste brief heb beschreven
plaatsvond is op één na de klein
ste van de Verenigde Staten. Bo
vendien, dat hoop ik toch wel dui
delijk te hebben gemaakt, geldt
voor de hele Verenigde Staten al
lerminst wat voor één daarvan
geldt. Noord-Amerika is een land
van verscheidenheden.
Nu is Delaware, en dat is in mijn
verhaal een belangrijk aspect, een
soort miljonairs paradijs. Daar
mee bedoel ik niet alleen een pa
radijs voor miljonairs. Tenslotte
is voor wie schatrijk is en tevens
wijs vrijwel de hele wereld een
paradijs. Maar er bestaat, in Wil
mington, Delaware, ook een soort
door miljonairs gesticht en voor
fewone mensen bedacht en be-
oeld paradijs. Dat zou ik graag
voor U willen beschrijven, en het
is dus begrepen dat ik noch pro-,
noch antimiljonair wens te zijn.
Ik wil beschrijven, en daarna, in
een volgende brief uitleggen hoe
ik met die ongewone wereld in
contact ben gekomen.
Iedereen kent het grote Dupont
concern. Kunstvezels, zeker, maar
ook chemicaliën, explósieven, en
wat weet ik al meer. Overal, in de
V.S., ziet men de naam, en hij is
internationaal bekend. Nu woont
en werkt één vijfde van al het
Amerikaanset personeel van Du-
pont in Delaware, en vooral in en
rond Wilmington, de belangrijkste
stad van Delaware. Hoofdstad is
Dover, eigenlijk maar een dorp,
met 1500 inwoners. Maar het hart
van Delaware klopt in Wilming
ton. De geschiedenis van de Du-
ponts en van hun organisaties is
niet alledaags, en daar zou ik
graag eerst over willen vertellen.
Het begint met de stamvader
Pierre Samuel du Pont de Ne
mours. Hij was minister van dc
ongelukkige koning Lodewijk XVI
en werd voor zijn diensten met
brieven van adel beloond. Hij
was economist, en schreef over
openbare zaken. Hij behoorde tot
de progressieve koningsgezinden,
het soort mensen dat toen de
Franse Revolutie uitbrak de troon
en de openbare orde nog hadden
kunnen redden, als de hoge adel,
die geen greintje van zijn voor
rechten wilde derven, de hervor
mers geen stok in het wiel had
gestoken.
Dupont werd afgevaardigde in
de nationale assemblee, en
toen de extremisten aan 't
roer kwamen werd hij ter dood
veroordeeld. Net op tijd brak de
contrarevolutie uit, en na nog een
poos de staat gediend te hebben,
emigreerde hij in 1800 naar de
jonge Verenigde Staten, waar hij
vrienden had. Hij bleef daar nog
een tijd als schrijver en journalist
werkzaam. Zijn zoon noemde hij
Eleuthère, „de Vrije (man)", wat
wel bewijst dat hij oorspronkelijk
een idealistisch revolutionair was
geweest.
Zoon Eleuthère Irénée Dupont
was al een goede vaderlandlieven
de Amerikaan. Hij gaf het de Ne
mours op, en schreef zijn naam
democratisch in één woord: Du
pont. Hij werd ingenieur, en stich-
te de familieindustrie. In 1802
kocht hij van een Indianenstam
een strook land aan beide oevers
van het riviertje de Brandewyne,
een naam die ér ons aan herinnert
dat na de Zweden, de eerste kolo
nisten, de Nederlanders daar tij
delijk baas waren, tot de Engel
sen hen wegdrongen. Dupont be
greep dat in die tijden van oor
log en onzekerheid buskruit een
veelgevraagde waar moest zijn, en
de sterke stroom van de rivier
Brandewyne was precies wat no
dig was om de molens die de in
grediënten voor het buskruit
moesten malen aan de gang te
houden. Dat was de oorsprong
van het familiefortuin.
De molens langs de Brandewyne
worden sedert jaren niet meer als
zulks gebruikt. In 1921 zijn ze
door prof. G. J. Renier,
Londen.
gaan rusten: elektriciteit was
goedkoper, en de moderne explo
sieven konden elders gemakkelij
ker worden vervaardigd. In 1952
hebben de Duponts een nieuwe
stichting gevormd, de „Eutherian
Mills-Hagley Foundation, Ine",
die verantwoordelijk is voor het
beheer van een in de allereerste
buskruitmolen gevestigd mu
seum, terwijl het andere verval
len molens laat restaureren, om
ze als clubgebouwen, schouwburg
jes voor amateurs, muziekgezel
schappen te gebruiken. Al die ge
bouwen staan langs het roman
tisch bruisende riviertje, ze kun
nen 's avonds worden verlicht, en
zien er dan onbeschrijflijk mooi,
ja indrukwekkend, uit. Het indus
triële museum vertoont in pano
rama de hele Brandewyne vallei.
Men drukt op een knopje, en dan
gaat het licht uit. Een prettige
stem weerklink, en men begint
een geleid toertje door de vallei
en tegelijk door de 19de eeuw.
Lichtjes, gaan aan en uit, zodat
het hele proces van „Dupontifica-
tie" gemakkelijk te volgen is. Zel
den heb ik zo'n doelmatig inge
richt museum gezien. De curator
is steeds op zijn post om vragen
van bezoekers te beantwoorden.
Deze drang om het verkregene
voor de samenleving dienstbaar
te maken kenmerkt alle Duponts.
Daarover straks. Maar eigenaar
dig zijn deze miljonairs ook op het
ebied van hun eigen werk.
teeds rijker werd de stam, en hij
was vruchtbaar. Maar rust heeft
een Dupont nooit gekend. Ze zijn
ware puriteinen. Vroeg op, vroeg
aan 't werk, nog altijd onderne-
„iets fantastisch, iets geweldigs" zal
zijn.
„Het zal zeker meer opbrengen
dan 100.000 pond", schrijft een
Londens blad. „En het bedrag zal
wellicht dichter bij de 200.000
pond liggen", zei de woordvoerder
van Sotheby's.
Op de veiling van 24 juni zullen,
behalve dit schilderij van Rubens,
ook nog 17 andere oude meesters
uit de collectie van de hertog van
Westminster verkocht worden.
Daaronder zijn twee landschappen
van Claude Lorraine, een tweede
Rubens, een portret van Titiaan
en schilderijen van Bassano en
Cuyp.
Aan Britten gevraagd
bretels thuis te laten.
William Lemkin, bestuurslid van
de vereniging van textielfabrikan.
ten in Engeland, heeft aan het be-
f'.n van het toeristenseizoen de
ritten verzocht in het buitenland
hun bretels thuis te laten als zij
zich genoopt voelen om in het
overhemdje op straat te gaan.
De bretelbrigade, zoals de heer
Lemkin het legertje „galgendra
gers" noemt, moet dit jaar maar
in Engeland blijven. Trouwens,
de mannelijke Brit zou er goed
aan doen zich zorgvuldiger te
kleden.
Flodderbroeken, vettige regenjas
sen, slechtzittende jasjes en das-
sen als touwtjes passen de Brit
niet. De bretelbrigade echter
spant wel de kroon en geldt vol
gens de heer Lemkin buiten Brit-
tannië's grenzen als de voorhoede
van het toeristenleger.
Bretels in Nice of Parijs zijn on
dingen.
Overigens pleit de lieer Lemkin,
naar hij zelf toegeeft, voor een
verloren zaak. Al negen maanden
lang propageert de vereniging van
textielfabrikanten het beter-ge-
kleedgaan. Resultaat nihil. De
Britten gaan even karakterloos
gekleed als altijd.
oM
Vaderdag:
geknipt om te j
(en... om foto-artikelen te geven!)
Advertentie
mend en onrustig, gelden ze te
vens voor model werkgevers. Ik
heb met allerlei van hun werkne
mers gepraat, van ingenieurs en
directeurs tot werklieden, chauf
feurs, tuinlieden, en zelfs leerjon
gens. In een land waar welvaarts-
zorg nog veel te wensen overlaat
is het personeel van Dupont zeker
van de toekomst in arbeid, ziekte
en ouderdom.
En steeds maar weer zondert «en
Dupont een deel van zijn kapitaal
af voor nieuwe stichtingen. Een
dochter Dupont trouwde, lang ge
leden, met ene Winterthür. Die
mensen begonnen meubels te col
lecteren. Het oude Amerikaanse
meubel, een volstrekt indrukwek
kende variatie op het al zo mooie
Engelse meubel van de 18e eeuw
en het eerste gedeelte van de 19de
met tevens het oud Amerikaanse
zilverwerk, in elegantie zonder-
weerga weten wij dat in Europa
wel is in die verzameling door-
de beste specimina vertegenwoor
digd. Afstammelingen bouwden
kamers bij het huis waar de col
lectie leefde, tot er honderd wa
ren. En toen liet de laatste eige
naar, Henry Francis Dupont,
(want er wordt bij de Duponts
nogal vaak met neven getrouwd),
in 1950 het huis, de gronden, en
de hele verzameling aan de „Win
terthür Corporation". Er is ook
geld beschikbaar voor een direc
teur, vele getrainde asistenten, ge
organiseerde tours die een hele
dag duren, en waarop men maar
vier bezoekers tegelijk door de ka
mers laat ronddwalen.
Een andere Dupont, Pierre Sa
muel, die in 1954 stierf, ver
zamelde tropische planten, en
vooral prachtige orchideeën. Ge
weldige serres werden voor het
huizen van die planten gebouwd.
Nu behoren de tuinen en gronden
van wijlen Pierre Dupont aan een
niet winstgevend lichaam dat de
ze beroemde „Longwood Gardens"
beheert, ze het hele jaar voor het
publiek openhoudt, en dat ervoor
zorgt dat botanici en tuiniers er-
steeds deskundige raad en hulp
kunnen ontvangen. Deze, en ande
re door Duponts gecreëerde licha
men willen niet uitsluitend weten
schappelijk zijn. Telkens weer
laat de stichter van zo'n trust dui
delijk blijken dat hij een prakti
sche benutting van zijn legaat be
doelt. De Winterthür collectie
moet de meubelindustrie inspire
ren, Longwood Gardens is een
bron van inspiratie voor decoratie
ve industrie. Er worden uit de
beschikbare fondsen beurzen ge
geven, technische scholen houden
er cursussen.
Ik heb maar een paar Dupont
stichtingen genoemd. Ei- bestaan
dozijnen soortgelijke inrichtingen.
Een hele universiteit bestaat er
die zonder geregelde Dupont do
naties niet zou kunnen voortdu
ren. Maar in al hun werk op fi
lantropisch en opvoedkundig ge
bied werken de Duponts in coör
dinatie. Dezelfde geest van onder
neming, aanzetten tot verder
STORM VAN PROTEST OPGESTOKEN
National Gallery wil het schilderij
kopen, maar heeft geen geld
Een storm van protest is opgestoken in Engeland over de komende ver
koop waarschijnlijk aan een Amerikaanse kunsthandel van een
schilderij van Pieter Paul Rubens, dat ongeveer 1.500.000 gulden waard
is. Twee leden van de labourpartij drongen er in het Lagerhuis op aan,
om het grote altaarstuk van Rubens „De aanbidding der Wijzen" in het
land te houden.
De „National Gallery" van Engeland wil het hebben. Vele Amerikaanse
kunsthandels willen het ook hebben. En dan zijn er nog een aantal parti
culiere verzamelaars, die het eveneens willen hebben. Allen, behalve de
„National Gallery" zijn bereid er „een enorme prijs" voor te betalen.*
De „aanwijzing der Wijzen" is het
voornaamste stuk van de vermaarde
collectie van wijlen de hertog van
Westminster, die op een half dozijn
afzonderlijke veilingen geveild zal
worden in Sotheby's veilinghuis, te
beginnen in deze maand.
De beroemde Westminster tiara, een
geweldig stuk, dat ingelegd is met
1421 diamanten, waar onder ook twee
grote peervormige stenen, die eens
aan koningin Charlotte behoord heb
ben, komt eveneens onder de hamer.
Andere schatten van het buitengoed
van de hertog van Westminster zul
len te koop zijn voor de betaling van
zware erfenis-belastingen op alles,
wat zijn eigendom was. Daaronder
bevinden zich wagenladingen vol har
nassen, andere schilderijen van oude
meesters, een hele veilingzaal vol zil
ver en een andere vol Franse meube
len uit verschillende tijdperken.
Maar het enige, wat opwinding ver
oorzaakt heeft, is de Rubens,
„Als dat schilderij uitgevoerd zou
worden", zei Lionel Robbins, de di
recteur van de „National Gallery",
dan zal dat zeker de laatste kans
zijn om een Rubens-altaarstuk voor
dit land te verkrijgen".
De „aanbidding der wijzen" een
schilderij op eikenhout geschilderd
van 4 meter- hoogte en meer dan 2%
meter breedte is het enige altaar
stuk van Rubens, dat zich in particu
lier bezit bevond.
„De curatoren van de „National Gal
lery".... waren al sedert lang bij
dat schilderij geïnteresseerd", zei
Robbins.
De moeilijkheid ls, dat zij niet
half miljoen dollars of zo hebben om
het te kopen, als het bij Sotheby's in
veiling komt.
Niemand heeft nog een gespecificeer
de prijs voor Rubens naar voren ge
bracht, maar een woordvoerder van
Sotheby's heeft gezegd, dat de prijs
B.B. getrouwd?
nee, ja, nee, ja....
Brigitte Bardot en Jacques Charrier
zijn in St.-Tropez met vakantie.
Als men een van beiden vraagt
er met de ander huwelijkse b;
den bestaan is het antwoord soms
Nederlandse films bekroond
op industrieel filmfestival
Tijdens een van 11 tot en met 14
juni te Turijn gehouden internatio
naal industrieel filmfestival, dat ge
organiseerd werd door het Italiaanse
industriële ver-boud, hebben twee Ne
derlandse films een prijs behaald. De
film „La brique aux pays-bas" van
de vereniging voor de Nederlandse
baksteenindustrie behaalde do prijs
voor de beste film over de bouwnij
verheid.
In de afdeling „algemene voorlich
ting", waarvoor' zestig films waren
ingeschreven, behaalde Philips' film
„The miracle of light", die de pro-
duktie en toepassing van licht in
beeld brengt, de derde prijs.
De Nederlandse inzending van vier
films, die deelnamen aan dit festival,
waarvoor in totaal 130 films uit 34
landen waren ingeschreven, werd
verzorgd door het verbond van Ne
derlandse werkgevers.
Vervalen bankbiljetten
worden niet vergoed.
(Van onze correspondent)
Een paar weken geleden botste de 18-
jat-ige zoon Jos van de familie H.
Dommeek te Venlo met zijn fiets te
gen een trottoirband, waardoor de
buis vair het frame brak. Bij de breuk
kwam toen een rolletje papier te
voorsehijn, dat een bedrag van 200
gulden aan vervallen bankbiljetten
bleek te zijn. De moeder van de jon
gen had dit geld, toen landwachters
in 1943 huiszoeking deden, in aller
ijl in de buis van liet frame ver
stopt.
Naar aanleiding van een door hem
gedaan verzoek om de inmiddels ver
vallen bankbiljetten nog vergoed te
krijgen, ontving de eigenaar van de
Nederlandsche Bank bericht, dat de
na-inlevering van de vervallen bank
en muntbiljetten en zilver bons op 31
december 1950 definitief is gesloten,
zodat het verzoek niet meer in be
handeling kan worden genomen.
Maar pa Dommick zit nu met de
strop, want in de hoop nog wel ver
goeding te zullen krijgen voor deze
bankbiljetten, heeft hij voor zijn zoon
inmiddels al een nieuwe fiets gekocht.
ontkennend en soms instemmend.
Charrier heeft tegen een stel jour
nalisten gezegd „Ja, we zijn ge
trouwd". Maar diezelfde dag zei
Brigitte van niet.
Neem rustig aan dat ze getrouwd
zijn, is het advies van bijna alle
Franse kranten die hun best doen
om sporen te ontdekken van een
huwelijksvoltrekking. Tot dusver
heeft echter niemand de sleutel
tot het raadsel opgedoken en hou
den Brigitte en Jacques hun film
fans. in ademloze spanning.
Even recapituleren: Brigitte is weg
gelopen van Sacha Distel, de gita
rist met wie het kennelijk op een
huwelijk aanging. Charrier, die
békend, nee beroemd is geworden
door „Les Tricheurs", vergezelt
haar sedertdien onafgebroken. Ze
zijn allebei; 23 jaar. In „Babette
s'en va't en guerre" spelen ze sa
men.
Dat is alles. De vraag of ze ge
trouwd zijn hebben ze, afzonder
lijk sprekend, al even dikwijls in
stemmend als ontkennend beant
woord.
Een mens kan er geen touw meer
aan vastknopen. En het is toch zo
belangrijk
GARANTIE: volledige vergoeding door Uw leveroncier, indien
een Heinz of Teo product niet voldoet.
50 stuks
fl. ZS0
werk, nooit enkel esthetisch of con
templatief zijn, bezielt al hun
werken.
Natuurlijk bestaat er een Dupont
legende. In zijn vermakelijk maar
niet al te accuraat boek, „Inside
America", vertelt Gunther ons dat
de nu zo talrijke Duponts, allen
even rijk, in klieken en kongsi's
verdeeld zijn, dat de meeste Du
ponts elkaar in het dagelijks le
ven weigeren te ontmoeten, maar
dat ze het omtrent twee gedrags
regels altijd eens blijven. De helft
van hen zou republikeins zijn, de
andere helft democratisch, zodat
er steeds Duponts zijn die op re
geringssteun voor de hele stam en
zijn ondernemingen kunnen reke
nen. De andere regel is dat, hoe je
ook alle Duponts haat, men rond
de tafel van de raad van beheer
van de maatschappij met al zijn
filialen en aanverwante onder-ne
mingen de vredespijp rookt, de to
mahawk voorlopig begraaft, en
braaf samenwerkt om nog rijker
te worden.
Dit is leuk, maar niet waar. De
Duponts, die overigens nu weer
aldoor meer zich du Pont gaan
noemen waarom no^ zo demo
cratisch doen? hebben een ge
nealogisch geheugen zoals dat van
oude adellijke families. Ze gaan
voortdurend bij elkaar op bezoek.
Zelfs kennen en bezoeken ze ge
regeld leden van de oude familie
die nog in Frankrijk wonen. Bij
de du Pouts viert men nog steeds
het nieuwe jaar op de oude Fran
se manier, met „étrennes" en be
zoeken. En, dit heb ik al vermeld,
dochters zijn even belangrijk als
zoons, en er bestaat een neiging
om dochterskinderen door huwelij
ken met Dupontneven weer aan
de oude familienaam te helpen.
(Advertentie)
Samen met
O T
HEINZ an TEO
méér variatie
op «Se
boterham
HEINZ
Sandwich Spread
en TEO jam in
Advertentie)