Chief Whip IN DE VERENIGDE STATEN ZalAanbidding van de Wijzen' van Rubens uit Engeland verdwijnen r KIEKEN DONDERDAG 18 JUNI 1959 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 9 Bij de brave miljonairs III Delaware, waar het opvoedkun dig experiment dat ik in mijn laatste brief heb beschreven plaatsvond is op één na de klein ste van de Verenigde Staten. Bo vendien, dat hoop ik toch wel dui delijk te hebben gemaakt, geldt voor de hele Verenigde Staten al lerminst wat voor één daarvan geldt. Noord-Amerika is een land van verscheidenheden. Nu is Delaware, en dat is in mijn verhaal een belangrijk aspect, een soort miljonairs paradijs. Daar mee bedoel ik niet alleen een pa radijs voor miljonairs. Tenslotte is voor wie schatrijk is en tevens wijs vrijwel de hele wereld een paradijs. Maar er bestaat, in Wil mington, Delaware, ook een soort door miljonairs gesticht en voor fewone mensen bedacht en be- oeld paradijs. Dat zou ik graag voor U willen beschrijven, en het is dus begrepen dat ik noch pro-, noch antimiljonair wens te zijn. Ik wil beschrijven, en daarna, in een volgende brief uitleggen hoe ik met die ongewone wereld in contact ben gekomen. Iedereen kent het grote Dupont concern. Kunstvezels, zeker, maar ook chemicaliën, explósieven, en wat weet ik al meer. Overal, in de V.S., ziet men de naam, en hij is internationaal bekend. Nu woont en werkt één vijfde van al het Amerikaanset personeel van Du- pont in Delaware, en vooral in en rond Wilmington, de belangrijkste stad van Delaware. Hoofdstad is Dover, eigenlijk maar een dorp, met 1500 inwoners. Maar het hart van Delaware klopt in Wilming ton. De geschiedenis van de Du- ponts en van hun organisaties is niet alledaags, en daar zou ik graag eerst over willen vertellen. Het begint met de stamvader Pierre Samuel du Pont de Ne mours. Hij was minister van dc ongelukkige koning Lodewijk XVI en werd voor zijn diensten met brieven van adel beloond. Hij was economist, en schreef over openbare zaken. Hij behoorde tot de progressieve koningsgezinden, het soort mensen dat toen de Franse Revolutie uitbrak de troon en de openbare orde nog hadden kunnen redden, als de hoge adel, die geen greintje van zijn voor rechten wilde derven, de hervor mers geen stok in het wiel had gestoken. Dupont werd afgevaardigde in de nationale assemblee, en toen de extremisten aan 't roer kwamen werd hij ter dood veroordeeld. Net op tijd brak de contrarevolutie uit, en na nog een poos de staat gediend te hebben, emigreerde hij in 1800 naar de jonge Verenigde Staten, waar hij vrienden had. Hij bleef daar nog een tijd als schrijver en journalist werkzaam. Zijn zoon noemde hij Eleuthère, „de Vrije (man)", wat wel bewijst dat hij oorspronkelijk een idealistisch revolutionair was geweest. Zoon Eleuthère Irénée Dupont was al een goede vaderlandlieven de Amerikaan. Hij gaf het de Ne mours op, en schreef zijn naam democratisch in één woord: Du pont. Hij werd ingenieur, en stich- te de familieindustrie. In 1802 kocht hij van een Indianenstam een strook land aan beide oevers van het riviertje de Brandewyne, een naam die ér ons aan herinnert dat na de Zweden, de eerste kolo nisten, de Nederlanders daar tij delijk baas waren, tot de Engel sen hen wegdrongen. Dupont be greep dat in die tijden van oor log en onzekerheid buskruit een veelgevraagde waar moest zijn, en de sterke stroom van de rivier Brandewyne was precies wat no dig was om de molens die de in grediënten voor het buskruit moesten malen aan de gang te houden. Dat was de oorsprong van het familiefortuin. De molens langs de Brandewyne worden sedert jaren niet meer als zulks gebruikt. In 1921 zijn ze door prof. G. J. Renier, Londen. gaan rusten: elektriciteit was goedkoper, en de moderne explo sieven konden elders gemakkelij ker worden vervaardigd. In 1952 hebben de Duponts een nieuwe stichting gevormd, de „Eutherian Mills-Hagley Foundation, Ine", die verantwoordelijk is voor het beheer van een in de allereerste buskruitmolen gevestigd mu seum, terwijl het andere verval len molens laat restaureren, om ze als clubgebouwen, schouwburg jes voor amateurs, muziekgezel schappen te gebruiken. Al die ge bouwen staan langs het roman tisch bruisende riviertje, ze kun nen 's avonds worden verlicht, en zien er dan onbeschrijflijk mooi, ja indrukwekkend, uit. Het indus triële museum vertoont in pano rama de hele Brandewyne vallei. Men drukt op een knopje, en dan gaat het licht uit. Een prettige stem weerklink, en men begint een geleid toertje door de vallei en tegelijk door de 19de eeuw. Lichtjes, gaan aan en uit, zodat het hele proces van „Dupontifica- tie" gemakkelijk te volgen is. Zel den heb ik zo'n doelmatig inge richt museum gezien. De curator is steeds op zijn post om vragen van bezoekers te beantwoorden. Deze drang om het verkregene voor de samenleving dienstbaar te maken kenmerkt alle Duponts. Daarover straks. Maar eigenaar dig zijn deze miljonairs ook op het ebied van hun eigen werk. teeds rijker werd de stam, en hij was vruchtbaar. Maar rust heeft een Dupont nooit gekend. Ze zijn ware puriteinen. Vroeg op, vroeg aan 't werk, nog altijd onderne- „iets fantastisch, iets geweldigs" zal zijn. „Het zal zeker meer opbrengen dan 100.000 pond", schrijft een Londens blad. „En het bedrag zal wellicht dichter bij de 200.000 pond liggen", zei de woordvoerder van Sotheby's. Op de veiling van 24 juni zullen, behalve dit schilderij van Rubens, ook nog 17 andere oude meesters uit de collectie van de hertog van Westminster verkocht worden. Daaronder zijn twee landschappen van Claude Lorraine, een tweede Rubens, een portret van Titiaan en schilderijen van Bassano en Cuyp. Aan Britten gevraagd bretels thuis te laten. William Lemkin, bestuurslid van de vereniging van textielfabrikan. ten in Engeland, heeft aan het be- f'.n van het toeristenseizoen de ritten verzocht in het buitenland hun bretels thuis te laten als zij zich genoopt voelen om in het overhemdje op straat te gaan. De bretelbrigade, zoals de heer Lemkin het legertje „galgendra gers" noemt, moet dit jaar maar in Engeland blijven. Trouwens, de mannelijke Brit zou er goed aan doen zich zorgvuldiger te kleden. Flodderbroeken, vettige regenjas sen, slechtzittende jasjes en das- sen als touwtjes passen de Brit niet. De bretelbrigade echter spant wel de kroon en geldt vol gens de heer Lemkin buiten Brit- tannië's grenzen als de voorhoede van het toeristenleger. Bretels in Nice of Parijs zijn on dingen. Overigens pleit de lieer Lemkin, naar hij zelf toegeeft, voor een verloren zaak. Al negen maanden lang propageert de vereniging van textielfabrikanten het beter-ge- kleedgaan. Resultaat nihil. De Britten gaan even karakterloos gekleed als altijd. oM Vaderdag: geknipt om te j (en... om foto-artikelen te geven!) Advertentie mend en onrustig, gelden ze te vens voor model werkgevers. Ik heb met allerlei van hun werkne mers gepraat, van ingenieurs en directeurs tot werklieden, chauf feurs, tuinlieden, en zelfs leerjon gens. In een land waar welvaarts- zorg nog veel te wensen overlaat is het personeel van Dupont zeker van de toekomst in arbeid, ziekte en ouderdom. En steeds maar weer zondert «en Dupont een deel van zijn kapitaal af voor nieuwe stichtingen. Een dochter Dupont trouwde, lang ge leden, met ene Winterthür. Die mensen begonnen meubels te col lecteren. Het oude Amerikaanse meubel, een volstrekt indrukwek kende variatie op het al zo mooie Engelse meubel van de 18e eeuw en het eerste gedeelte van de 19de met tevens het oud Amerikaanse zilverwerk, in elegantie zonder- weerga weten wij dat in Europa wel is in die verzameling door- de beste specimina vertegenwoor digd. Afstammelingen bouwden kamers bij het huis waar de col lectie leefde, tot er honderd wa ren. En toen liet de laatste eige naar, Henry Francis Dupont, (want er wordt bij de Duponts nogal vaak met neven getrouwd), in 1950 het huis, de gronden, en de hele verzameling aan de „Win terthür Corporation". Er is ook geld beschikbaar voor een direc teur, vele getrainde asistenten, ge organiseerde tours die een hele dag duren, en waarop men maar vier bezoekers tegelijk door de ka mers laat ronddwalen. Een andere Dupont, Pierre Sa muel, die in 1954 stierf, ver zamelde tropische planten, en vooral prachtige orchideeën. Ge weldige serres werden voor het huizen van die planten gebouwd. Nu behoren de tuinen en gronden van wijlen Pierre Dupont aan een niet winstgevend lichaam dat de ze beroemde „Longwood Gardens" beheert, ze het hele jaar voor het publiek openhoudt, en dat ervoor zorgt dat botanici en tuiniers er- steeds deskundige raad en hulp kunnen ontvangen. Deze, en ande re door Duponts gecreëerde licha men willen niet uitsluitend weten schappelijk zijn. Telkens weer laat de stichter van zo'n trust dui delijk blijken dat hij een prakti sche benutting van zijn legaat be doelt. De Winterthür collectie moet de meubelindustrie inspire ren, Longwood Gardens is een bron van inspiratie voor decoratie ve industrie. Er worden uit de beschikbare fondsen beurzen ge geven, technische scholen houden er cursussen. Ik heb maar een paar Dupont stichtingen genoemd. Ei- bestaan dozijnen soortgelijke inrichtingen. Een hele universiteit bestaat er die zonder geregelde Dupont do naties niet zou kunnen voortdu ren. Maar in al hun werk op fi lantropisch en opvoedkundig ge bied werken de Duponts in coör dinatie. Dezelfde geest van onder neming, aanzetten tot verder STORM VAN PROTEST OPGESTOKEN National Gallery wil het schilderij kopen, maar heeft geen geld Een storm van protest is opgestoken in Engeland over de komende ver koop waarschijnlijk aan een Amerikaanse kunsthandel van een schilderij van Pieter Paul Rubens, dat ongeveer 1.500.000 gulden waard is. Twee leden van de labourpartij drongen er in het Lagerhuis op aan, om het grote altaarstuk van Rubens „De aanbidding der Wijzen" in het land te houden. De „National Gallery" van Engeland wil het hebben. Vele Amerikaanse kunsthandels willen het ook hebben. En dan zijn er nog een aantal parti culiere verzamelaars, die het eveneens willen hebben. Allen, behalve de „National Gallery" zijn bereid er „een enorme prijs" voor te betalen.* De „aanwijzing der Wijzen" is het voornaamste stuk van de vermaarde collectie van wijlen de hertog van Westminster, die op een half dozijn afzonderlijke veilingen geveild zal worden in Sotheby's veilinghuis, te beginnen in deze maand. De beroemde Westminster tiara, een geweldig stuk, dat ingelegd is met 1421 diamanten, waar onder ook twee grote peervormige stenen, die eens aan koningin Charlotte behoord heb ben, komt eveneens onder de hamer. Andere schatten van het buitengoed van de hertog van Westminster zul len te koop zijn voor de betaling van zware erfenis-belastingen op alles, wat zijn eigendom was. Daaronder bevinden zich wagenladingen vol har nassen, andere schilderijen van oude meesters, een hele veilingzaal vol zil ver en een andere vol Franse meube len uit verschillende tijdperken. Maar het enige, wat opwinding ver oorzaakt heeft, is de Rubens, „Als dat schilderij uitgevoerd zou worden", zei Lionel Robbins, de di recteur van de „National Gallery", dan zal dat zeker de laatste kans zijn om een Rubens-altaarstuk voor dit land te verkrijgen". De „aanbidding der wijzen" een schilderij op eikenhout geschilderd van 4 meter- hoogte en meer dan 2% meter breedte is het enige altaar stuk van Rubens, dat zich in particu lier bezit bevond. „De curatoren van de „National Gal lery".... waren al sedert lang bij dat schilderij geïnteresseerd", zei Robbins. De moeilijkheid ls, dat zij niet half miljoen dollars of zo hebben om het te kopen, als het bij Sotheby's in veiling komt. Niemand heeft nog een gespecificeer de prijs voor Rubens naar voren ge bracht, maar een woordvoerder van Sotheby's heeft gezegd, dat de prijs B.B. getrouwd? nee, ja, nee, ja.... Brigitte Bardot en Jacques Charrier zijn in St.-Tropez met vakantie. Als men een van beiden vraagt er met de ander huwelijkse b; den bestaan is het antwoord soms Nederlandse films bekroond op industrieel filmfestival Tijdens een van 11 tot en met 14 juni te Turijn gehouden internatio naal industrieel filmfestival, dat ge organiseerd werd door het Italiaanse industriële ver-boud, hebben twee Ne derlandse films een prijs behaald. De film „La brique aux pays-bas" van de vereniging voor de Nederlandse baksteenindustrie behaalde do prijs voor de beste film over de bouwnij verheid. In de afdeling „algemene voorlich ting", waarvoor' zestig films waren ingeschreven, behaalde Philips' film „The miracle of light", die de pro- duktie en toepassing van licht in beeld brengt, de derde prijs. De Nederlandse inzending van vier films, die deelnamen aan dit festival, waarvoor in totaal 130 films uit 34 landen waren ingeschreven, werd verzorgd door het verbond van Ne derlandse werkgevers. Vervalen bankbiljetten worden niet vergoed. (Van onze correspondent) Een paar weken geleden botste de 18- jat-ige zoon Jos van de familie H. Dommeek te Venlo met zijn fiets te gen een trottoirband, waardoor de buis vair het frame brak. Bij de breuk kwam toen een rolletje papier te voorsehijn, dat een bedrag van 200 gulden aan vervallen bankbiljetten bleek te zijn. De moeder van de jon gen had dit geld, toen landwachters in 1943 huiszoeking deden, in aller ijl in de buis van liet frame ver stopt. Naar aanleiding van een door hem gedaan verzoek om de inmiddels ver vallen bankbiljetten nog vergoed te krijgen, ontving de eigenaar van de Nederlandsche Bank bericht, dat de na-inlevering van de vervallen bank en muntbiljetten en zilver bons op 31 december 1950 definitief is gesloten, zodat het verzoek niet meer in be handeling kan worden genomen. Maar pa Dommick zit nu met de strop, want in de hoop nog wel ver goeding te zullen krijgen voor deze bankbiljetten, heeft hij voor zijn zoon inmiddels al een nieuwe fiets gekocht. ontkennend en soms instemmend. Charrier heeft tegen een stel jour nalisten gezegd „Ja, we zijn ge trouwd". Maar diezelfde dag zei Brigitte van niet. Neem rustig aan dat ze getrouwd zijn, is het advies van bijna alle Franse kranten die hun best doen om sporen te ontdekken van een huwelijksvoltrekking. Tot dusver heeft echter niemand de sleutel tot het raadsel opgedoken en hou den Brigitte en Jacques hun film fans. in ademloze spanning. Even recapituleren: Brigitte is weg gelopen van Sacha Distel, de gita rist met wie het kennelijk op een huwelijk aanging. Charrier, die békend, nee beroemd is geworden door „Les Tricheurs", vergezelt haar sedertdien onafgebroken. Ze zijn allebei; 23 jaar. In „Babette s'en va't en guerre" spelen ze sa men. Dat is alles. De vraag of ze ge trouwd zijn hebben ze, afzonder lijk sprekend, al even dikwijls in stemmend als ontkennend beant woord. Een mens kan er geen touw meer aan vastknopen. En het is toch zo belangrijk GARANTIE: volledige vergoeding door Uw leveroncier, indien een Heinz of Teo product niet voldoet. 50 stuks fl. ZS0 werk, nooit enkel esthetisch of con templatief zijn, bezielt al hun werken. Natuurlijk bestaat er een Dupont legende. In zijn vermakelijk maar niet al te accuraat boek, „Inside America", vertelt Gunther ons dat de nu zo talrijke Duponts, allen even rijk, in klieken en kongsi's verdeeld zijn, dat de meeste Du ponts elkaar in het dagelijks le ven weigeren te ontmoeten, maar dat ze het omtrent twee gedrags regels altijd eens blijven. De helft van hen zou republikeins zijn, de andere helft democratisch, zodat er steeds Duponts zijn die op re geringssteun voor de hele stam en zijn ondernemingen kunnen reke nen. De andere regel is dat, hoe je ook alle Duponts haat, men rond de tafel van de raad van beheer van de maatschappij met al zijn filialen en aanverwante onder-ne mingen de vredespijp rookt, de to mahawk voorlopig begraaft, en braaf samenwerkt om nog rijker te worden. Dit is leuk, maar niet waar. De Duponts, die overigens nu weer aldoor meer zich du Pont gaan noemen waarom no^ zo demo cratisch doen? hebben een ge nealogisch geheugen zoals dat van oude adellijke families. Ze gaan voortdurend bij elkaar op bezoek. Zelfs kennen en bezoeken ze ge regeld leden van de oude familie die nog in Frankrijk wonen. Bij de du Pouts viert men nog steeds het nieuwe jaar op de oude Fran se manier, met „étrennes" en be zoeken. En, dit heb ik al vermeld, dochters zijn even belangrijk als zoons, en er bestaat een neiging om dochterskinderen door huwelij ken met Dupontneven weer aan de oude familienaam te helpen. (Advertentie) Samen met O T HEINZ an TEO méér variatie op «Se boterham HEINZ Sandwich Spread en TEO jam in Advertentie)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1959 | | pagina 5