„In de schaduw van het Drie Eilandenplan
Recreatieve mogelijkheden in een
welvarend Wolphaartsdijk
De veerdienst op Kortgene zal verdwijnen
DOMINERENDE, BIZARRE
BYZANTIJNSE KERK
VOORLOPIG NOG EEN BESCHEIDEN TAAK
ZATERDAG 6 JUNI 1959 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
In het centrum van
Wolphaartsdijk pronkt
temidden van welig
groen de monumentale
Nederlands hervormde
kerk, een op het oog
wat vreemd en bizar
bouwwerk, dat voor
een g-root deel uit be
ton en hout is opge
trokken. Bijna 100 jaar
oud is deze kerk, waar
van de eerste steenleg
ging in 1861 gebeurde
en de opening een jaar
latër geschiedde.
De kerk is gebouwd in
een periode, dat er van
enige „stijl" geen spra
ke was. In die dagen
volstond men vaak met
een eenvoudig gebouw,
dat meer op een schuur
dan op een kerk leek.
De hervormden van
Wolphaartsdijk, die fi
nancieel geen nood
hadden, wilden toch
wel wat meer dan zo'n
eenvoudig bouwwerk.
-Zij schreven dan ook
een prijsvraag uit. De
beste oplossing zou de
kerk-op-papier zijn. De
inzending van de Am
sterdamse architecten
Hana en Smits, die
werd ingezonden onder
het citeren van een
spreuk uit II Kronie
ken 2, vers 6: „Wie
ben ik, dat ik voor
Hem een huis zou bou
wen, dan alleen om
reukwerk voor Zijn
aangezicht aan te ste
ken", werd
De architecten betoog
den, dat zij de kerk in
„Byzantijnsc"-stijl
hadden opgezet, maar
of hun gezegde op
waarheid berust is ei
genlijk nooit goed dui
delijk geworden. Niette
min is de kerk een „bi
zar" bouwwerk gewor
den, dat domineert in
de omgeving. Ook het
inwendige van het ge
bouw, is de moeite van
het bezichtigen waard.
Er zijn niet minder dan
700 zitplaatsen; 450 be
neden cn 250 op de
„gaanderij", die als een
ring om de preekstoel
ligt.
3tiyil!Uillllll!l!llll!!>!!!!:!ll!!llllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllUi
H Stoer en onverzettelijk staat M
M boven op de kruin van de Mo-
H landelijk in Wolphaartsdijk de-
ze molen. Bijna 20 meter hoog M
H „priempt" het gevaarte de |l
H lucht in. De molen werd in
ff 1808 gebouwd als een grond-
ff zeilermaar 60 a 70 jaar la- ff
ff ter noopten de vele bomen in |f
omliggende polders de mole- if
ff naars een stuk op de koren-
H molen te bouwen en de wiek etl M
op hoger niveau" te brengen.
Molenaar is thans de 31-
jarige J. de Visser, die ons
verteldedat de molen nog
slechts sporadisch wordt ge- f
bruikt voor het malen van het
koren van de boeren, zoals
vroeger het geval was. „We f
zijn thans meer op de handel
aangewezen", voegde de mole
naar eraan toe.
(Foto P.Z.C.) 1
WOLPHAARTSDIJK is evenals bij voorbeeld Vrou
wenpolder waar wij veertien dagen geleden een
reportage aan wijdden een van die gemeenten, die
op het ogenblik leven in de schaduw van het Drie
EUandenplan. „In de schaduw" is misschien niet zo
gelukkig uitgedrukt, want men ziet van dit plan over
het algemeen vooral de zonzijde en dat is ook het ge
val in Wolphaartsdijk. Het gemeentebestuur houdt
ernstig rekening met de ontwikkeling in de nabije
toekomst en zo ging juist dezer dagen de definitieve
opdracht uit aan de Ned. Heide Maatschappij tot het
maken van een „structuurschets voor recreatieve
mogelijkheden en voorzieningen in de gemeente Wol
phaartsdijk".
Het toverwoord van deze dagen
„RECREATIE" is het toverwoord van déze dagen het volgt direct op
dat andere toverwoord, „industrialisatie". Men raene overigens niet, dat
het welvarende Wolphaartsdijk nu helemaal in de ban -van dat eerste tover
woord leeft dat men er met de hoofden vér in de wolken rond zou lopen
en dat het gemeentebestuur alleen nog maar zou denken in jachthavens,
zeilsport, tennisbanen en kampeerterreinen
Overigens heeft men in Wolphaarts-
Vanzelfsrpekend zijn we er in de
geest veel mee bezig, maar het is
nu ook weer niet zo, dat we er
dag en nacht van wakker liggen",
aldus de burgemeester, de heer B.
H. G. ter Haar Romeny; een jeug
dig man, die vlot en makkelijk
spreekt en die in een snel tempo
een groot aantal feiten en bijzon
derheden over zijn gemeente „ter
tafel brengt".
Met enkele feiten en cijfers schetst
hij het Wolphaartsdijk, zoals zich dat
na de februariramp van '53 ontwik
kelde: met een fraai raadhuis, een
gloednieuw dorpshuis, een wijkge-
bouw, een badhuis en met vier lagere
scholen (ruim 300 leerlingen 10
leerkrachten), waarvan éèn nieuwe
openbare en twee nieuwe bijzondere
scholen een christelijke kleuter
school met tachtig leerlingen en ver
der drie kerken „die goed bezocht
worden" .aldus de burgemeester en
ter toelichting nog even: „We leven
hier vreedzaam naast elkaar, de ver
standhouding in de raad is goed en
Wolphaartsdijk is in menig opzicht
een ideale gemeente".
Dat is het dus, in kort bestek, het
huidige Wolphaartsdijk. de agrari
sche gemeente met de rond 2500 in
woners, die straks ook met vreemde
lingenverkeer te maken zal krijgen.
Een modern georiënteerd dorp
„nog deze zomer in D.A.C.W.-verband
de realisering van een rioleringsplan
volgens een heel nieuw systeem"
met een gezonde fianciële positie, een
redelijke "mate van zelf verzorging en
waar men nog dit jaar de bouw van
een nieuw bejaardencentrum hoopt
aan te besteden. Dit laatste project
kon, evenals enkele andere, tot stand
komen dank zij de medewerking van
o.m. het Rampenfonds.
Velerlei activiteiten derhalve in
een gemeente, waar zo op het eer
ste gezicht alleen maar de geza
pige rust van een plattelandsdorp
heerst. Waar de stilte zo volkomen
is. dat de zware hoefslag van een
traag stappend paard straten ver
opklinkt tegen de propere huizen
en waar alleen de verkeersstroom
van en naar het veer dagelijks
voor periodieke bedrijvigheid
zorgt.
Na voltooiing van het Drie Eilanden
plan zal deze bedrijvigheid tot het
verleden behoren „dan komt Wol
phaartsdijk van de herfst tot het
voorjaar in een uithoek te liggen",
merkt burgemeester Ter Haar Rome
ny op. Dit ziet hij, samen met het
feit dat de uurdlenst voor de bus naar
Goes zal verdwijnen, als de keerzijde
van de „afsluitihgsmedaïlle', die aan
de goede zijde evenwel prettige pers-
pectieven biedt
dijk bepaald niet de verwachting, dat
zich hier op kofte termijn 'n overstel
pend druk toeristenverkeer zal ont-
Na afsluiting van de Zandkreek zal de veerdienst
naar Kortgene verdwijnen en het is op deze plaats,
waar nu de steigers liggen, dat men het toerisme in
de toekomst wil concentreren. Het waterschap „De
Breede Watering van Zuid-Beveland" heeft in princi
pe reeds medewerking toegezegd voor het beschik
baar stellen van een rond 5 ha groot sehorrengebied
ten oosten van de huidige aanlegsteigers. Op dit ter
rein denkt men zich, dan de aanleg van onder meer
oen zwemgelegenheid, kampeer- en caravanterrein,
tennisbanen en bij voorbeeld een theeschenkerij.
Voorts houdt men rekening met de mogelijkheden
tot het doen exploiteren van een jachthaventje.
wikkelen endat is ook helemaal
de bedoeling niet. Vooralsnog hoopt
men in de gelegenheid te komen om
straks „de Bevelanders" en vooral
ook de Goesenaren rustige recreatie
te kunnen bieden binnen het kader van
het „raamplan" voor de recreatie in
het Drie Eilandengebied, waarin alle
gemeenten min of meer een eigen
taak hebben. „Het zou wel aanbeve
ling verdienen wanneer de lokale
plannen als het ware „aaneengere
gen" zouden kunnen worden, zodat er
een zekere eenheid zou ontstaan",
meent de heer Ter Haar Romeny.
ff Hei centrum van Wolphaarts-
dijk, met links de „bizarre By-
zantijnse kerk" en rechts het
raadhuis, gezien van de molen
M af, waarvan men elders op de-
H ze pagina een foto aantreft.
p Sinds de watersnood, in febru-
=f art 1853 is er inWolpliaarts-
1| dijk veel tot stand gekomen.
p Het is een rustig dorp, maar
rie activiteiten zijn er vele en
thans bereidt men zich ook
p hier' voor op de ontwikkeling,
p die er na realisering van het,
Drie Eilandenplan mogelijk
wordt.
Foto P.Z.C.) M
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIÜÜI
Wolphaartsdijk ziet \ijn taak voorlo
pig dus als een bescheiden taak in dit
geheel. Niettemin hoopt men toeh wel
bepaalde ideeën te kunen ver menlij
ken, zoals bij voorbeeld de exploitatie
van een jachthaventje. Rijkswater
staat overweegt op hot ogenblik het
graven van een geheel nieuwe laml-
bomvhaven, omdat Scaks na de af
sluiting 'het huidige haventje aan
gepast zou moeten worden 'aan de
nieuwe waterstanden. Mócht er een
nieuwe haven komen, dan hoopt de
gemeente gegadigden kunnen aan
trekken om het bestaande haventje
te exploiteren als jachthaven. Dat
zou dan weer mooi aansluiten bij de
plannen van een jachtenbouwer uit
Breskens, die het voornemen heeft in
Wolphaartsdijk een werf te vestigen,
waarbij ook aan botenverhuur ge
daan zou kunnen worden en zo zou er
dus een watersportcentrum kunnen
ontstaan. Op twee tot twee en een
halve Idlomeer buiten de bebouwde
kom van de gemeente, die tevens de
buurtschap Oud-Sabbinge omvat, en
die afstand vindt men wel plezierig.
Want evenals dat in de andere ge
meenten het geval is, Is ook in Wol
phaartsdijk het streven er op gericht
om zoveel mogelijk het eigen karak
ter van de gemeente te handhaven.
De burgemeester van Wolphaarts
dijk, de heer B. H. G. ter Haar Ro
meny, (links) op het bordes van het
raadhuis in gesprek met de secreta
ris, de heer J. P. J. Ruisaard.
(FOTO P.Z.C.)
ONDER DE GLOEIENDE ZON,
die boog aan de hemel staat, koes
tert het vriendelijke dorpje Wol
phaartsdijk zich in de warmte van
de zomerse dag. In de kleine huisjes
zijn de huisvrouwen nog bedrijvig
bezig, op de stoepen voor de wonin
gen zitüen een paar bejaarde heren
te dommelen in de zon. Een half
opgerookte sigaar of een bijna leeg-
gebrande pijp hangt achteloos in
hun hand. Slechts hoge stemme
tjes van niet schoolgaande kleuters
verbreken bij tijd en wijle de stilte-
Maar om het half uur precies doet
het dorp even bedrijvig aan. Dan
passeren de fietsen, bromfietsen,
scooters, personen- en vracht
auto's, die van de boot Kortgene
Wolphaartsdijk komen en het dorp
moeten passeren om de rijksweg
GoesMiddelburg te bereiken. Af
en toe snort er ook een auto door
het dorp richting veer.
Dit Is het beeld van alledag in Wol
phaartsdijk. Op gezette lijden het
gaan en komen van fietsen en auto's,
die het dorp net uit zijn slaap weten
te houden! Maar dit gezellige en in
tieme beeld is voorbestemd om te ver
dwijnen, want ook het Drie-Eilanden
plan heeft zijn vat op Wolphaartsdijk.
Door afsluiting van het Veerse Gat
en de Zandkreek komt het veer Wol
phaartsdijkKortgene te vervallen.
Vèr oostelijk van het dorj» zullen naar
men aanneemt begin 1961 de auto's
voorbij razen, onzichtbaar en onhour.
baar voor de inwoners van Wol
phaartsdijk
Voor de 63-jarige kapitein op de
„Noord-Beveland" een van de twee
veerboten, die de dienst Wolphaarts
dijkKortgene onderhoudt de heer
P. C. Schipeprs uit Kortgene, betekent
het alleen, dat hij misschien een
maand eerder met pensioen gaat,
maar vijftien andere „bootmensen"
zullen elders tewerk moeten worden
gesteld. De schipper van de „Noord-
Beveland" is een vriendelijk en jovi
aal man, die een telg is uit een oud
veermansgeslacht, dat tientallen jaren
lang met een roeibootje passagiers
overzette. „Mijn vader heeft dat ge
daan en mijn grootvader", vertelde hij
ons. Uit de verhalen van zijn vader
herinnert de heer Schippers zich nog,
dat men de moeilijkheden bij het
overbrengen van een koe wel heel ra
dicaal oploste. „Men deed het dier een
touw om de hals, dat aan de roeiboot
werd bevestigd. Op deze wijze werden
de koeien vroeger overgezet
Zelf heeft de kapitein een dezer da
gen zijn 45-jarig jubileum gevierd als
employé van de Provinciale Stoom
bootdiensten. Twee jaar voer hij op
de Westerschelde en de resterende 43
jaar bracht hij door op de Zandkreek.
Geen wonder, dat de 63-jarige kapi
tein Schippers de „Noor'd-Beveland"
hij wijz van spreken met zijn ogen
dicht kan meren. Het gaat allemaal
als vanzelf. Hij vindt het wel jammer,
dat hét veer moet verdwijnen. „Er
De veerboot oord-Beveland'' |f
aan de steiger in Wolphaarts-
H dijk. Een vertrouwd beeld in
p deze gemeente dat echter tot M
verdwijnen gedoemd is. Na af- f|
s sluiting van Veerse Gat en
H Zandkreek zal de veerdienst
overbodig zijn
ff (Foto P.Z.C.) 1
lllllllllülillllllllllllllllllllllll
ligt hier een stuk levenswerk en dat
ziel; niemand graag verloren gaan",
voegde hij eraan toe.