Raad van Arbeid veertig jaar
in Zeeland werkzaam
Minister Korthals verdiende zijn
sporen als „Europeaan"
ILFORD^^*©
PLEIDOOI TOT COÖRDINATIE
TUSSEN METAALINDUSTRIEËN
14
PROVINCIALE ZEEÜW8B COURANT
DONDERDAG 28 MEI 1959
'amstel
In ,,'t Huis op de Spuibrug" zetelt
belangrijke sociale instelling
Dit jaar is het veertig jaar geleden
dat de raden van arbeid in het leven
werden geroepen als uitvoerings
organen van de Invaliditeitswet en
de Ouderdomswet, Ook in Zeeland,
waar in juni 1919 zowel in Middel
burg als in Goes werd gestart met
een raad, welke twee lichamen in
1936 werden samengevoegd en in
de provinciale hoofdstad werden
geconcentreerd. Voor verschillende
Zeeuwse ambtenaren wordt het
ook een persoonlijk jubileum, daar
zij van het begin af in dienst zijn.
Het ligt in het voornemen het jubi
leum op bescheiden wijze te vieren.
Wie thans de monumentale deur
binnengaat van het al even monu
mentale pand Spanjaardstraat 53 in
Middelburg, ontmoet er geen huis
knecht meer, maar wordt gecon
fronteerd met een korps ambtena
ren. Sinds de oprichting van de
raad van arbeid is namelijk dit or
gaan daar gezeteld. Van het vroe
gere fraaie interieur is thans niet
veel meer te bespeuren. Rond het
jaar 1918 werd het pand geheel uit
gebroken; slechts een fraai Lodewijk
XV stuc plafond bleef behouden.
Boven de deur staat ,,'t Huis op
de Spuibrug" te lezen. Een zeer
toepasselijke naam voor dit huis,
waarvan de gevel de eerst geda
teerde is uit de periode van de
Lodewijkstijlen, namelijk van
1720. Vroeger bevond zich daar
de brug over het Spui, dat de
verbinding vormde tussen het
Molenwater en de haven (op de
Dam). Als bijzonderheid kan nog
worden gemeld, dat in 1906 onze
eerste burger van de provincie,
jhr. mr. A. F. C. de Casembroot
in het ,,'t Huis op de Spuibrug"
werd geboren.
Nadat het huis in 1918 van eige
naar was verwisseld en nog korte
tijd als bureau voor een. militaire
instantie had gediend, werd het op
3 juli 1919 eigendom van de raad
van arbeid. In dat jaar werden de
raden van arbeid in het leven ge
roepen, totaal 39, die geleidelijk tot
thans 22 zijn teruggebracht. Op 1
juni 1919 traden dc voorzitters in
dienst. In Middelburg werd het de
heer M. J. Harts, te Vlissingen
woonachtig, en in Goes werd mr. J.
Goedbloed benoemd. Op 16 juni be
gonnen te Middelburg een twaalftal
ambtenaren aan de voorbereidende
werkzaamheden. Dit aantal groeide
sterk, zodat op het eind. van het jaar
35 ambtenaren in dienst waren. Het
ambtsgebied van de raad te Mid
delburg was aanvankelijk beperkt
tot Walcheren en Oost- en West-
Zeeuwsch-Vlaanderen; de raad te
Goes had het overig deel van de
provincie Zeeland. Bij de concentra
tie in 1936 vertrok de heer Harts
naar Rotterdam en mr. Goedbloed
uit Goes, werd 1 mei van dat jaar
voorzitter te Middelburg. In januari
1946 werd hij opgevolgd door mr. A.
C. van Epenhuysen. Sedert 1 okto
ber 1958 is mr. J. Kolkman voorzit
ter,
Zegeltjes plakken
Op 3 december 1919 trad de Invali
diteitswet in werking en begon de
zegeltjesplakkerij op de rentekaar-
ten. Niet iedereen was toen over
tuigd van het nut van deze wettelijke
maatregel. Er waren arbeiders die
niet de minste medewerking verleen
den en sommige werkgevers weiger
den beslist de vereiste zegels te
plakken. Er werd een buitendienst-
organisatie opgebouwd om door voor
lichting en overreding te komen tot
een goede wetsuitvoering.
In hardnekkige gevallen van tegen
stand werd de hulp van dc kanton
rechter ingeroepen en eerst toen
men zag dat het ernst was met deze
wet, werd de tegenstand gebroken.
Voor elke niet-geplakte rentezegel
kon een geldboete opgelegd worden
van maximaal f 3.Er vielen meer
malen fikse boeten. Ook mede door
verzuimen van arbeiderszijde werden
vaak door weduwen en wezen be
langrijke uitkeringen gemist. In de
loop der jaren is gelukkig het in
zicht gerijpt, dat slechts door een
goede samenwerking van arbeiders
en werkgevers op het terrein der so
ciale verzekering de beste vruchten
geplukt kunnen worden.
Pullen-rijm
Vader mag
op Vaderdag
zeker wel
'ri Pullen-stel
dus mevrouw
bestel 't gauw
't wandbord doet
't zeker goed
Pa's plezier:
Amstel Bier
Sedert 1919 is er een gestadige uit
bouw van de sociale verzekerings
wetgeving tot stand gekomen. Daar
door werden de uitvoeringsorganen
telkens met nieuwe taken belast.
Voor de raden van arbeid begon dit
in 1923, toen zij in de uitvoering der
Ongevallenwetten werden betrokken.
In 1930 kregen zij een aandeel in
het werk van de Ziektewet, in 1941
van de Kinderbijslagwet en het Zie-
kenfondsbesluit, in 1947 van de
Noodwet Ouderdomsvoorziening, in
de volksmond bekend als Noodwet-
Drees. In 1953 kregen de bedrijfs
verenigingen het aileenuitvoerings-
recht van de Ziekte-, Werkloosheids-
en Kinderbijslagwet. De raden van
arbeid met de sociale verzekerings
bank voeren nu de overige verzeke
ringswetten uit. De noodwet Ouder
domsvoorziening werd op 1 januari
1957 vervangen door de Algemene
Ouderdomswet, terwijl zeer binnen
kort de Algemene Weduwen- en We
zenwet van stapel zal lopen, waar
door opnieuw het werkterrein van
de raden van arbeid wordt vergroot.
Van de thans bij de Raad van Ar
beid te Middelburg werkzame amb
tenaren zullen in de eerstkomende
maanden hun 40-jarig jubileum vie
ren mej. J. C. Hopmans en de he
ren Chr. de Bruin, L. de Jonge, C.
Kruysse, J. Louwerse, J. P. Osse-
waarde, J. Popma en A. Schram. Ge
rekend met voorafgegane diensttijd
bij de Sociale Verzekeringsbank zijn
de heren J. S. Bedet en G. Mande-
maker mede bij dit Jubileum betrok
ken.
In het monumentale pand Span
jaardstraat JfS te Middelburg ze
telt thans reeds veertig jaar de
Raad van Arbeid voor Zeeland.
(Foto P.Z.C.)
,,'t Huis op de Spuibrug" staat
boven, de deur te lezen van het
grote herenhuis, waarin de Raad
van Arbeid te Middelburg is ge
vestigd.
Foto P.Z.C.)
Nederlands echtpaar in
Keulen verongelukt
Een Nederlands echtpaar uit Haar
lem heeft in de nacht van maandag
op dinsdag in Keulen een ongewoon
ongeluk gehad.
Het echtpaar keerde na een avond
lijke wandeling door de stad naar het
schip terug dat hen tot tijdelijk do
micilie diende. De man stapte in de
duisternis mis en viel op de drie me
ter lager gelegen kademuur. Zijn
vrouw dacht dat hij in het water
was gevallen en sprong hem na.
Beiden zijn zwaargewond in het zie
kenhuis opgenomen.
VERGADERING METAALVERWERKENDE INDUSTRIEëN
Eremedaille in zilver voor
Ir. Wesseling, oud-directeur
van de Schelde
Dr. J. O. Hooykaas, algemeen voor
zitter van de Vereniging van Metaal
verwerkende Industrieën heeft op de
te Lelden gehouden algemene leden
vergadering een lans gebroken voor
betere coördinatie tussen de metaal-
POLITIEK VERDRONG DE ZEILBOOT
„Ik beschouw het sociale element
in het liberalisme als het kernpunt"
(Van een speciaïe .verslaggever)
„Een offer? Och, dat zou een groot woord zijn. Wel moet ik
veel laten schieten dat me aangenaam was, maar het heeft
ook het voordeel dat ik nu af kom van het roezige leven van
de laatste jaren, al zal 't ook als minister nog wel druk ge
noeg zijn". Zo aanvaardde drs. H. A. Korthals zijn nieuwe
functie: minister van verkeer en waterstaat, tevens vice-pre
mier. Het nieuwe werkgebied heeft zijn warme belangstel
ling. „Met verkeer heb ik in de kolen- en staalgemeenschap al
wel te maken gehad. En als iemand die op het eiland van
Dordrecht geboren is, heb ik natuurlijk veel belangstelling
voor waterstaat. Het kan soms vreemd gaan. Mijn vader
heeft altijd gehoopt dat ik nog eens in de waterbouwkunde
terecht zou komen...."
Nog voordat het ministerschap in
Het is een plezierig, huiselijk zicht kwam had hij echter al aan-
tafereeltje, hier achter in de zon- gekondigd dat hij van plan was
nige, langgerekte tuin van dit 1
gastvrne huis aan de Witte Sin
gel in Leiden. De keus tussen de
werkkamer boven en dit beschut
te hoekje buiten was niet moei
lijk. De tuin won het, zoals „bui
ten zijn" het bij drs. Korthals
wel altijd zal winnen, wanneer
weer en omstandigheden hem de
vrije keus laten. Zijn liefde voor
het buitenleven belijdt hij al nog
voordat mevrouw Korthals het
eerste kopje thee heoft inge
schonken.
Boze dochters
Voor meer ruimte heeft hij nu
ook reeds jaren lang geijverd op
ander terreinals warm voor
vechter van E
king heeft hij
er directrice van geweest".
politieke scholing begon voor
vechter van Europese samenwer-
sporen ver
diend. De idealen "die nem daarbij
drijven, dateren bepaald niet van
vandaag of gisteren. In de derti
ger jaren organiseerde een groep
studenten van de Economische
Hogeschool in Rotterdam een se
rie lezingen over de Europese
eenheid. Een van de inleiders was
Hendrik Albertus Korthals. Maar
„Europeanen" waren toen nog
roependen in de woestijn.
het internationale werk op te ge
ven. „Er zitten uitstekende men
sen in de fractie die het kunnen
overnemen. Ik heb tenslotte een
gezin met vier kinderen en ik
\rilde ook wat tijd vrij krijgen
voor meer studie. Maar daarvan
zal nu wel niet veel terecht ko
men."
Met zijn kinderen heeft minister
Korthals overigens de laatste we
ken nogal wat te stollen gehad.
„Ze leefden intens mee en waren
vreselijk boos, dat ze zo weinig
van me hoorden. Allerlei dingen,
waarover hun vader erg geheim
zinnig deed, moesten ze in de
krant lezen."
„Ik behoor tot de groen, die het
sociale element In het liberalisme
als het kernpunt beschouwt", ver
telt minister Korthals. Het Is als
het ware een politieke geloofsbe
lijdenis. Een rotsvaste overtuiging
klinkt door iu zijn stem. Ook
wanneer hij er vol vertrouwen
aan toevoegt. „Dit kabinet kan to
nen, dat sociale politiek ook zon
der socialisten mogelijk is".
„Voor de oorlog heb ik veel aan
sociaal werk gedaan", vertelt hij»
,Jn Rotterdam was ik voorzatter
van het Wester Volkshuls. Daar
heb Ik mijn vrouw ontmoet. Ze is
trice
De 1
de heer Korthalsomstreeks 1930
in de Bond van jonge Liberalen.
Na enkele Jaren was hij lid van
het hoofdbestuur. Tot zijn aftre
den, begin 1940, was hij geduren
de drie Jaar landelijk voorzitter
van deze bond.
Intussen was hij Journalist ge
worden. Nog voor zijn docto
raal examen in 1936 kreeg hij
een functie aangeboden bij de
N.R.C. Dat aanbod aanvaard
de hij omdat hij in de journa
listiek een gelegenheid zag om
zijn belangstelling voor de pu
blieke zaak te verlevendigen".
Al vlug werd hij plaatsvervan
gend parlementsredacteur.
Toen in het najaar van 1940
de persvrijheid in het gedrang
kwam. werd drs. Korthals
ambtenaar, op het departe
ment van handel en nijverheid.
Maar in de zomer van 1944
werd het „ongezellig op het
departement". De heer Kort
hals ging er niet meer heen
hij bleef thuis in Voorscho
ten. In de hongerwinter was
hij hoofdredacteur van „Het
dagelijks nieuws", een illegaal
krantje voor Leiden en omge
ving. „Een ander ving het
nieuws op. 's Morgens kreeg
ik alle berichten. Ik redigeerde
ze en schreef een paar keer
per week een beschouwing".
De bevrijding kwam. Terug naar
de lcrant, maar niet voor lang. De
Tweede Kamer moest worden
aangevuld. Op voordracht van de
DRS. KORTHALS
Nationale Adviescommissie uit de
illegaliteit werd drs. Korthals be
noemd tot opvolger van een over
leden liberaal. „Ik ben het nu
ruim 13 jaar geweest. Het was
een ongelooflijk boeiende tijd. Al
lerlei grote problemen kwamen
aan de orde. De wederopbouw, In
donesië, de defensie".
Twee maal ging hij met een par
lementaire commissie naar Indo
nesië. Negen jaar lang was hij
lid, enige tijd ook vice-voórzitter,
van de parlementaire enquête
commissie. „Dat heeft me wel
heel erg in de keuken van de re
gering gebracht".
Een wildvreemde zal de heer
Korthals daar du9 niet zijn, nu hij
zelf behoort tot de koks die de
regeringskeuken bemannen. Zijn
werk als lid van de Tweede Ka
mer en van het Europese parle
ment zal hij aan anderen moeten
overdragen. Hem wachten de
enorme problemen van verkeer en
waterstaat. Misschien zullen die
problemen hem Juist nog enige
vrije tijd gunnen om of en toe een
boek te lezen.
„Mijn belangstelling gaat sterk
de historische kant uit. Ik lees
ook graag gedichten. Al heb Ik de
experimentele vijftigers niet al
tijd kunnen begrijpen. Ik heb
veel sympathie voor figuren als
Bloera en ik ben een groot lief
hebber van bijvoorbeeld Kloos".
Maar zeilen? Het ziet er naar nlt
dat het een knap >nan moet zijn,
die kans zou zien om minister
Korthals in de naaste toekomst
„in de boot" te nemen.
industrieën In Nederland. Hij pleitte
in het bijzonder vermindering van de
al te grote zelfstandigheid der bedrij
ven en betere organisatie van de toe
levering tussen zelfstandige bedrijven
zoals deze ook is opgezet in andere
E.E.G. landen, en de daaruit voort-
vloelende standaardisatie en speciali
satie.
Hij wees erop, dat de Nederlandse
metaalindustrie kwantitatief slechts
5 procent van de produktie in deze
sector van de E.E.G. landen voor
zijn' rekening neemt en kwalitatief
dreigt ten achter te raken door de
formidabele inspanning van de indus
trieën in de andere E.E.G. landen.
Hij zelde dat in andere landen ingrij
pende maatregelen zijn genomen om
de metaalindustrieën aldaar in staat
te stellen een stevige concurrentiepo
sitie te veroveren. Bij dit streven
worden zij geholpen, door de politieke
activiteiten van die landen, zowel
waar het de vertegenwoordiging van
die landen in het buitenland betreft
als door dumpingsmaatregelen waar
tegen de Nederlandse industrie niet
beschermd is. Hij wees er op dat de
metaalindustrie in Nederland een der
belangrijkste peilers van de welvaart
is, en dat in Nederland 7,5 miljoen
niet werkende mensen moeten be
staan van de arbeidskracht van
slechts 4,5 miljoen werkers, waaruit
valt af te leiden, dat aan de werken
de bevolking van Nederland reeds
zeer hoge eisen word gesteld.
„Nu wij zo zeide de heer Hooy
kaas" bijna 40 pet. van onze me-
taalproduktie gaan exporteren, is het
een zaak van nuchter verstand ons
af te vragen of de concurrentiever
houdingen op lange termijn de hand
having van dit hoge percentage zul
len gedogen."
Als exportindustrie kan Nederland
niet volstaan met de veelvoudige
doublering van de produkties, zoals
deze zich, ongeacht de vorm van het
bedrijf, in ons land voordoen. De
produktie en arbeidsverdeling noem
de de heer Hooykaas het zwakke
punt in onze industrie. Hij pleitte in
het algemeen voor opoffering van al
te grote zelfstandigheid in de kleine
bedrijven, omdat die bij het vervullen
van een speciale functie in het grote
verband veel meer zullen bijdragen
tot de industriële kracht. In dit ver
band wees de voorzitter op de ont
wikkeling langs deze lijn in de an
dere landen. Daar is men bezig de
próduktieverdeling onderling zover
door te voeren dat per bedrijf slechts
een beperkt aantal gestandaardi
seerde onderdelen wordt vervaardigd.
De heer Hooykaas constateerde dat
het Nederlandse volk toch niet een
van de domste volken is, maar dat
het in ons land vaak ontbreekt aan
daadkracht. Ook het individualisme
speelt hier een rol. „Het: liever klei
ne baas dan grote knecht, speelt zo'n
grote rol, dat wij er de slaaf van
dreigen te worden" zo zeide hij.
Na afloop van zijn rede reikte de
heer Hooykaas een aantal VMX-
eremedailles uit, in zilver aan ir.
H. C. Wesseling, oud-directeur
van de Koninklijke Maatschappij
„De Schelde", voor diens jarenlan
ge medewerking aan het VM.I.
bestuui en aan de heer A. S. de
Muii.ck Keizer wegens dezelfde
verdienste. Dj eremedaille ln
brons werd verstrekt aan het me
taalbedrijf „Rademakers N-V." te
Rotterdam ter gelegenheid van
het 50-iarig bestaan van deze on
derneming.
de kleinbeeld-camera voor kleur en zwart-wit
BESCHEIDEN JUBILEUMVIERING
(Advertentie)
