Eerste ministerschap schonk aan prof. de Quay
geen liefde voor de politiek
ZO DENKT MEN IN NET BUITENLAND ER OVER
ITALIË WIL EINDE MAKEN
AAN BLOEIENDE KINDERHANDEL
CONGRES EUROPESE MEUBEL
FABRIKANTEN IN SCHEVENINGEN
DRIE NEDERLANDSE SLEPERS
MET „MOSBERG" NAAR ADEN
DINSDAG 26 MEI 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
t
BELANGSTELLING VOOR DE MENS
„Ik geloof, dat ik als commissaris
beter paste dan aan de hogeschool"
(Van onze speciale verslaggever)
,,'t Was een zeer boeiende tijd. Maar alles was totaal anders dan nu.
Alleen 't zuiden was nog bevrijd. De oorlog was bijna afgelopen.
Er waren enkele mensen nodig om het kabinet aan te vullen. Het
ging om het nemen van praktische maatregelen. Allerléi dingen
moesten geregeld worden. De opleiding van nieuwe mensen voor het
leger bijvoorbeeld, en de verhouding tot het militair gezag. En dé
voedselvoorziening, dat was een zaak van kabinetsbeleid. Maar de
tijd was te kort om eigenlijk van beleid te kunnen, spréken. In
ieder geval heeft het me nooit de minste aanleiding gegeven om
graag in de politiek te gaan".
dr. de Quay als bedrijfspsycholoog
tot hem in 1934 een leerstoel in
de bedrijfsleer in Tilburg aange
boden werd. Hij was toen 33 jaar.
„Toen ben ik uit de praktijk ge
stapt en hoogleraar geworden.
Het werd een zeer boeiende perior
de. Het ambt van hoogleraar is
buitengewoon interessant".
Eigenlijk was het de N.S.B., die
Prof. dr. J. E. de Quay spreekt
over 1945, toen hij van 4 april tot
24 juni de portefeuille van oorlog
beheerde. Zeer beknopt vat hij sa
men welke betekenis die 12 we
ken van zijn eerste ministerschap
voor hem hebben gehad. Twintig
minuten heeft hij, nog op de dag
van zijn beëdiging, kunnen vrij
maken voor een blikseminter-
view. Snel, kernachtig en indrin
gend geeft hij antwoord op de
vragen over enkele belangrijke
momenten uit zijn levensloop.
Zijn toon is er niet minder vrien
delijk om. Haast en een overvol
dagprogramma zijn voor hem
geen reden om minder beminne
lijk dan anders te zijn. Alleen de
fotograaf krijgt geen toegang tot
de ruime, lichte werkkamer m de.
villa van algemene zaken op het
plein 1813, die zojuist door prof.
Beel ontruimd en door de nieuwe
premier betrokken is minister
de Quay is de laatste tijd al zo
dikwijls gefotografeerd.
De militaire wereld was prof. de
Quay niet vreemd, toen hij in het
kabinet van minister-president
Gerbrandy in 1945 de oorlogspor
tefeuille kreeg toevertrouwd. Zijn
vader was beroepsofficier, werd
zelfs luitenant-generaal. „Aanvan
kelijk wilde ik het beroep van
mijn vader kiezen, maar van dat
plan ben ik op het laatste mo
ment, vlak voor het eindexamen
gymnasium, toch weer afgestapt".
Wat dan wel? Eigenlijk wist hij
het niet goed. Uiteindelijk besloot;
hij in Utrecht rechten te gaan
studeren. Maar verder dan het.
kandidaatsexamen kwam hij niet.
De student Jan Eduard de Quay
had intussen namelijk contact ge
had met hoogleraren -en studenten
in een prille tak van wetenschap,
de psychologie. Uit belangstelling
'volgde hij enkele colleges.
„Ik had toen nog geen moment
aan bedrijfspsychologie gedacht.
Ik had belangstelling voor de
mens; voor de psychologische ver
schijnselen". De nog jonge weten
schap van de; mensenkennis boei
de hem zozeer, dat hij de rechten
de rechten liet en overstapte op
letteren en wijsbegeerte, met als
hoofdvak psychologie,
„Ik was bijna afgestudeerd toen
in Tilburg de r.-k: economische
hogeschool werd opgericht. In de
psychologie waren maar heel wei
nig mensen afgestudeerd. Ik was
een van de eersten, daardoor ben
ik al direct, in 1927, lector ge
worden en zo kwam ik met het
bedrijfsleven in contact"
Het lectoraat begon met twee col
leges per week. Daarnaast werkte
4000 GULDEN VOOR KLEINE SICILIANERS
Geadopteerde kinderen
niet altijd in goede handen
(Van onze correspondent)
De Italiaanse grensposten mogen in
het vervolg kinderen onder de tien
jaar met bestemming Verenigde Sta
ten nog slechts doorlaten, wanneer
deze begeleid wvrden door lum ou
ders. Met deze maatregel willen de
Italiaanse autoriteiten een einde ma
ken aan een mensenhandel in grote
stijl, die bloeit tussen Italië en de
Verenigde Staten van Noord-Ame-
rika.
Nog kortgeleden werden in Napels
negentig kinderen, variërend van
acht maanden tot acht jaar, voor Ita
lië „behouden". Zij zouden juist, be-
geleid door verpleegsters en een
Amerikaanse burger aan boord gaan
van een oceaanstomer, daar zij be
stemd waren voor pleegouders in de
Ver. Staten. De Italiaanse consulaire
amb.tenaren in Amerika hebben vast
gesteld, dat pleegouders in de Ver.
Staten voor een kind ongeveer vier
duizend gulden betalen en dat vooral
in de grote steden een regelrechte
kindermarkt bestaat.
Daar de Italiaanse weeshuizen hun
kleine inwoners tot nu toe kosteloos
voor adoptie afgaven, leverde deze
handel de gespecialiseerde „impor
teurs" een behoorlijke winst op. Toen
echter van Italiaanse zijde steeds va
ker om inlichtingen gevraagd werd
over de toekomstige ouders, verzon
nen de kinderhandelaren iets nieuws.
Zij gingen in Zuid-Italië en op Sicilië
op zoek naar ongehuwde moeders,
die zij de kinderen tegen een kleine
De Luxemburger Charlie Gaul leidt
in het algemeen klassement van de
Ronde van Italië, hoewel Zamboni en
Anquetil hem dicht op de hielen zit
ten. Hier ziet men klimmer Gaul
tijdens de zevende etappe op de berg
weg van de Vesuvius bij Napels.
Charlie Gaul heeft de zevende etappe
gewonnen.
vergoeding afnamen. De winstmarge
werd daardoor niet kleiner, daar men
in de Ver. Staten bereid is voor de
zwartgelokte Siciliaantjes nog een
hogere prijs te betalen. Zo kon het tot
voor kort 'in Palermo het filiaal be
staan van een „liefdadige vereniging"
uit Baltimore, die de in de steek gela
ten moedertjes een vaste prijs van
zeshonderdduizend lire, dat is onge
veer 360 gulden, garandeerde. Deze
zaak maakte een enorme bloei door.
De Italiaanse autoriteiten zijn zeer
bezorgd, dat de geadopteerde kin
deren niet altijd in goede, handen
geraken. Vaak worden zij door de
Amerikaanse „geïnteresseerden"
slechts „geïmporteerd" om ze la
ter voor onzedelijke doeleinden te
kunnen gebruiken. Andere kinde
ren weer kwamen in handen van
wispelturige pleegouders, die aan
een voorbijgaande gril hadden toe
gegeven en de kleintjes later een
voudig aan hunlot overlieten.
PROF. DR. J. E. DE QUAY
...Brabant wilde hem niet
missen
prof. de Quay 6 jaar later op 't to
neel van de nationale politiek
drong. Met de heren Einthoven en
Linthorst Homan vormde hij het
driemanschap van de Nederland
se Unie, bedoeld als tegenwicht
tegen de N.S.B. Ondanks alle kri
tiek is prof. de Quay er steeds
van overtuigd geweest, dat de N,
S.B. waarschijnlijk veel meer
macht en invloed zou hebben ge
kregen, wanneer in het eerste oor
logsjaar de unie er niet was ge
weest. Maar de Duitsers waren
tenslotte van haar idealisme le
vendig houden van« het nationaal
besef niet gediend. De unie
werd geliquideerd. Het drieman
schap ging naar een gijzelaars
kamp.
„Dat was in de zomer van 1942.
Ik heb eerst in Haren gezeten,
later in St. Michielsgestel. Het
heeft tot de zomer van 1943 ge
duurd. Toen moesten, in opdracht
van de Wehrmacht, alle gijzelaars
die in militaire dienst waren ge
weest, krijgsgevangen worden.
We moesten naar Amersfoort,
maar daar heb ik me nooit ge
meld".
Precies 12 y2 jaar, van 1 november
1946 af, is "prof. dr. de Quay nu
commissaris van Noord-Brabant
geweest. In die periode heeft de
industrie daar een enorme vlucht
genomen en beleefde Brabant een
periode van verrassende economi
sche opbloei. Commissaris de
Quay is de man geweest, die deze
ontwikkeling voor een belangrijk
deel heeft gestimuleerd.
Hij verklaart volmondig in Bra
bant steeds met plezier te hebben
gewerkt. „Ik ben dankbaar voor
de ervaring die ik als hoogleraar
heb opgedaan. Maar ik heb er
nooit spijt van gehad dat ik het
hoogleraarschap heb geruild voor
het buitengewoon mooie ambt
van commissaris 'der koningin. Ik
geloof, dat ik als commissaris be
ter paste dan aan de hogeschool".
Zo is het prof. de Quay wel zeer
aan het hart gegaan, dat hij
geboren Brabander „zijn" pro
vincie heeft moeten verlaten nu
het land eên beroep op hem heeft
gedaan. „En mijn gezin? Dat is
kort gezegd. Ze hadden graag in
Den Bosch willen blijven". „Ze"
zijn mevrouw de Quay-van der
der Lande, dochter van een far
maceutisch fabrikant uit Deven
ter, die haar echtgenoot in haar
en zijn studententijd heeft leren
kennen, en de negen kinderen vijf
zoons en vier dochters.
Minister-president de Quay kan
hun wens uitstekend begrijpen.
„Ik heb er 12'/2 jaar allerplezie
rigst gewerkt en had nog zes jaar
voor de boeg", overpeinst hij, bij
het afscheid, reeds op weg naar
de deui-. „Ach, er was toch eigen
lijk geen functie' in Nederland
waarvoor ik dat werk graag had
willen ruilën. „Bovendien" voegt
liij er met een flits van zijn be
faamde humor nog aan toe: „als
commissaris hoor je nooit wat
voor slechts men van je denkt
en dat is inderdaad een voorrecht,
dat een minister gewoonlijk niet
beschoren is.
Paus Johannes XXIII heef t koning kenland in particuliere audiëntie ont-
Paul en koningin Frederika van Grie- vangen.
Kwartaalomzet Philips
steeg met vijftien pet
De omzet van de N.V. Philips' gloei
lampenfabrieken te Eindhoven is in
het eerste kwartaal van 1959 ten op
zichte van de overeenkomstige perio
de van 1958 niet 15 pet. gestegen en
ligt iets boven de verwachtingen. De
export uit Nederland is procentueel
meer gestegen dan de omzet. Het
aantal werknemers in de wereld is
toegenomen van 174.000 tot 176.000
In Nederland is het aantal werkne
mers gestegen van 64.100 per einde
december 1958 tot 64.700 per einde
maart 1959.
De prijsverlaging, die voor radio- en
televisietoestellen in Nederland per 1
april j.l. plaatsvond, is op de totale
verkoop sindsdien hoegenaamd niet
van invloed geweest. Over het alge
meen zijn, op een enkele uitzonde
ring na, de omzetten zeer goed ge
weest met als uitschieter die van de
verkoop van televisietoestellen.
Drie Nederlandse sleepboten zijn, ter
wijl de windkracht zes tot zeven be
draagt, bezig het 12.490 brt meten
de Noorse tankschip „Mosberg" naar
de haven van Aden te brengen.
Zoals bekend heeft er vorige week
brand aan boord van het tankschip
gewoed. Zowel de sleepboot „Cy
cloop" van Wijsmuller uit IJmuidèn
als de „Maas" van L. Smit en Co.
Verenigde Staten verwerpen
Russische nota
Het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken heeft maandag de
Russische nota van 23 mei, waarin
opnieuw geprotesteerd werd tegen
het westelijke besluit om de NAVO-
lauden waaronder West-Duitsland, te
voorzien van de modernste wapens,
verworpen.
uit Rotterdam voer uit om te as
sisteren en de IJmuidenaar won de
race. Deze sleepboot maakte vast,
daarbij de: volgende dag geassisteerd
door zijn Rotterdamse collega^ Het
transport zette koers naar Adén. Za
terdag stak een oostefstorm op,
windkracht 10—12, en de tros van
de „Cycloop" brak zondagmiddag.
Zeven uur hééft de „Maas" alleen 't
karweitje moeten klaren; De toe
stand was kritiek, maar gelukkig
was de „Cycloop" na zeven uur weer
op haar post. Daar de situatie moei
lijk bleef heeft thans nog een sleep-
boot'van Smit, de „Rode Zee" vastge
maakt en gedrieën hoopt men de
zaak in het reine te brengen.
0 Het Russische paviljoen van de Brus
selse Wereldtentoonstelling, waarvan ge
zegd werd dat het naar Rusland zou
worden gebracht om daar ais sporthal
dienst te doen, is aan een Belgische com
binatie van slopers verkocht.
Het gezinsleven bepaalt voor een
deel, hoe de woning-inrichting zal
zijn, anderzijds bepalen woning en
meubilair veel in het gezinsleven.
Dit stélde mevrouw dr. M. Zelden-
rust-Noordanus in een voordracht
voor een congres van Europese meu
belfabrikanten in Kurhaus-Scheve-
ningen.
De vraag, welke meubelen de fabri
kant moet fabriceren, is een zeer
moeilijke, omdat men niet zeker van
de keus van het publiek kan zijn. De
woninginrichting als onderdeel van
Vakcentralen:
Arbeidsvoorzieningen blijven
bij sociale zaken
Het overlegorgaan van de drie vak
centralen, het N.V.V., de K.A.B. en
het C.N.V., heeft zich in een adres
tot de minister van sociale zaken en
volksgezondheid gericht naar aanlei
ding van geruchten, als zou in over
weging zijn om bepaalde werkzaam
heden welke door de afdeling socia
le bijstand en complementaire ar
beidsvoorzieningen van het ministe
rie van sociale zaken en volksgezond
heid worden verricht, over te heve
len naar het ministerie voor maat
schappelijk werk.
De drie vakcentralen wijzen in hun
adres er op, ernstige bezwaren te
hebben tegen een dergelijke regeling.
Met name het brengen van de onder
havige.groepen werknemers in een.
sfeer van maatschappelijke zorg die
psychologisch gezien aan een derge
lijke maatregel verbonden zou zijn,
kan volgens de vakcentralen be
zwaarlijk worden aanvaard.
Voor zover wijzigingen van deze aard
in het voornemen zouden liggen,
stellen de vakcentralen het op prijs
tevoren in de gelegenheid te worden
gesteld mondeling hun bezwaren
kenbaar te maken.
Twee Nederlanders in
Duitsland omgekomen
Bij eën verkeersongeluk op de. auto
baan. tussen Frankfort en Keulen in
Duitsland zijn in de nacht van maan
dag op dinsdag 2 Nederlanders af
komstig uit Haarlem en Heemstede,
om het leven gekomen. Twee vrou
welijke mede-inzittenden van de ver
ongelukte auto zijn ernstig gewond
in een ziekenhuis te Sïegburg opge
nomen.
De overleden slachtoffers zijn de 31-
jarige heer D. Bosch uit Heemstede
en de 32-jarige heer A. R. de Myt-
tenaere uit Haarlem. Voor liet leven
van de 24-jarige mej. M. I. Slot Uit
Haarlem wordt gevreesd. Ernstig,
maar niet levensgevaarlijk gewond is
de 25-jarige echtgenote van de heer
De Myttenaere. Het ongeluk is vol
gens de politie gebeurd nadat de per
sonenauto waarin de Nederlanders
zaten bij het inhalen van een vracht
wagen met oplegger kwam te slippen
en tussen de vrachtwagen en de op
legger schoof.
De Nederlanders waren op de terug
reis van de vakantie die zij in Zwit
serland hadden doorgebracht.
het gezinsleven krijgt veel te weinig
aandacht. Creatieve mogelijkheden
bij het vormen van het woonmilieu
kunnen door gebrek aan voorlichting,
onderwijs en vorming niet worden
benut. De „woonervaring" ontbreekt.
Bij de huidige stand van zaken heeft
ieder zijn eigen smaak, al is bij de
keuze wel een bepaalde tendens te
bespeuren. De fabrikanten weten
daardoor onvoldoende, wat het pu
bliek. wil, ook al beïnvloeden zij an
derzijds het publiek door adverten
tiecampagnes.
Het is maar zeer ten dele waar, dat
hét publiek meubelen, die gemakke
lijk te onderhouden zijn, verkiest.
Tal van vrouwen leven zich met boe
nen en borstelen op hun meubeltjes
uit, ook al vermindert deze vorm van
tijdsbesteding in omvang. Beziet men
bijvoorbeeld de functie van de fau
teuil vroeger en nu, dan was eertijds
dit meubel in de deftige salon te vin
den. Thans geldt de fauteuil in de
hoek van welhaast iedere woonkamer
als plaats en symbool van vrije tijd.
Het kiezen van meubelen wordt
door vele dingen beïnvloed, zoals
milieu, uiting van welstand,
standsgevoel en traditie. Smaak-
vorming en peiling bij het publiek
zal de fabrikant wijzer kunnen
maken voor het opstellen van zijn
produktieprogramma, aldus me
vrouw Zeldenrust.
Over A.Q.W.-prmiebetaling
uitspraak
Hoge Raad gevraagd
Mr. L. van Heijningen in Den Haag
heeft bij de belastingkamer van de
Hoge Raad beroep in cassatie inge
steld tegen de beslissing van de be
lastingkamer van het gerechtshof te
Leeuwarden, waarbij het bezwaar
schrift van ds. Van Houdt te Uithuï-
zermeeden tegen betaling der A.O.
W.-premie is verworpen. Ds. Van
Houdt, predikant der vrijgemaakt
gereformeerde kerken, had bezwaar
gemaakt tegen betaling van premie
voor de algemene ouderdomsverzeke-
ring omdat naar zijn mening niet de
overheid, maar de kerk voor de gees
telijkheid dient te zorgen.
De belastingkamer heeft echter in
dé uitspraak gesteld dat betaling van
A.O.W.-premie niet tegen het gewe
ten kan indruisen, omdat men niet
verplicht is dé uitkering te aanvaar
den.
Mr. Van Heijningen meent echter dat
ds. Van Houdt wel degelijk tegen zijn
wil aan het A.O.W.-verzekering-sy=
steem moet deelnemen en heeft de
zaak daarom bij de hoge raad aan
hangig gemaakt. Hij heeft verzocht
het cassatieberoep mondeling te mo
gen toelichten. Het is nog niet be
kend wanneer de Hoge Raad de zaak
in behandeling zal nemen.
Vele andere predikanten van de vrij
gemaakt gereformeerde kerken heb
ben eveneens bezwaarschriften tegen
de betaling van A.O.W.-premie inge
diend. De beslissing hierop wordt uit
gesteld totdat 'n definitieve uitspraak
door de Hoge Raad zal zijn gedaan.
Leiding
Het Amerikaanse blad „New York
Herald Tribune" schreef maandag
dat thans reeds van Dulles gezegd
kan worden dat hij de vrede heeft
bewaard en de bondgenootschappen
van de vrije volkeren heeft gehand
haafd en uitgebreid. De bolwerken
van de vrijheid zijn onder Dulles' be
leid intact gebleven.
Zijn leiding, zijn diepe morele en
godsdienstige overtuiging, hebben 'n
inhoud aan de Amerikaanse rol in de
wereld gegeven die iemand met een
louter praktische inslag niet had
kunnen geven, aldus de „New York
Herald Tribune".
De „Chicago Tribune" is van oordeel
dat Dulles in zijn hoofd en op zijn
rug de zorg van tientallen andere
volkeren met zich droeg waarvan hij
vrede en veiligheid onverbreekbaar
verbonden achtte met die van de
Verenigde Staten. Er waren tijden I
waarin de journalisten en de ambte
haren van bevriende landen bijna
even hard tegen hem te keer gingen
als de communisten.
Volgens de „New York Times" sche
nen Dulles en het Amerikaanse volk
in de laatste maanden op de een of
andere wijze dichter bij elkaar geko
men te zijn. Het Japanse vredesver
drag, de oprichting van de Zuidoost-
aziatische verdragsorganisatie en
handhaving van de Noordatlantische
verdragsorganisatie waren alle zijn
werk. Dulles werd soms onbuigzaam
en star genoemd. Zijn tegenstanders
beschouwden hem van tijd tot tijd
als nodeloos onvermurwbaar en als
afkerig van een „realistisch" compro
mis.
De „Washington Post" schreef
dat Dulles als minister van bui
tenlandse zaken resultaten heeft
gehad die even gemengd waren
als zijn bijzonder ingewikkelde
persoonlijkheidsstructuur. Het is
niet nodig, de lof voor Dulles te
overdrijven. Hij heeft vele fouten
gemaakt en heeft een paar beang
stigende risico's genomen.
Eenheid
Het partijloze Britse blad „The Ti
mes" zei over Dulles dat de overleden
oud-miuister van buitenlandse zaken
wel scheuren in het westelijke bond
genootschap heeft veroorzaakt, maar
dat de eenheid is hersteld, niet alleen
door de onvermijdelijke afhankelijk
heid van de bondgenoten van de
krachten van de Verenigde Staten
maar voora.' ook door Dulles' presti
ge en er va, mg. Hij was onder zijn
collega's de belangrijkste als het ging
om de algemene leiding van 't bond
genootschap.
De liberale „News Chronicle" is van
oordeel dat de geschiedenis Dulles be
ter zal beoordelen dan zijn tijdgeno
ten ooit hebben gedaan. Zijn politiek
werd veelal verkeerd uitgelegd. In
een wereld van huichelachtigheid was
hij buitengewoon oprecht.
De liberale „Manchester Guardian"
is vol lof over Dulles' moed. Hij
bleef werken tot vijf weken voor zijn
dood, gedreven door een plichtsge
voel dat een van de sterke impulsen
in zijn leven is geweest. Hij was een
intellectueel en had iets van een ui
terst principiële man en dit heeft
herhaaldelijk schade gedaan aan zijn
diplomatie.
De conservatieve „Daily Mail"
schreef dat het Dulles' opgave was
het christelijke westen kracht te ge
ven tegen het atheistische oosten. Hij
is hierin geslaagd maar het is de
vraag of hij nog veel langer door
had kunnen gaan met de onbuig
zaamheid die kenmerkend was voor
zijn beleid. Hij ging recht op de man
af, maar was ook wel eens bot, te
bot dikwijls.
De socialistische „Daily Herald" be
kent van veel dingen waarvoor Dul
les heeft gestreden, niet te houden
„maar wij gedenken een man die
nooit de strijd opgaf".
Respect
De Westduitse pers schonk maandag
veel aandacht aan Dulles' overlijden.
De onafhankelijke „Frankfurter All-
gemeïne" verklaarde dat het karak
ter van deze grote Amerikaan was
gevormd door drie belangrijke trék-
hen het ideaal van een internatio
nale orde van vrede en recht, zijn re
ligieuze waardenormen en zijn tech
niek, die vergeleken kan worden met
die van een briljante advocaat.
Dulles was ervan overtuigd dat zijn
tegenstanders zijn opvatting van de
„heerschappij van het recht" niet
deelden, vandaar dat hij de vrede
„verzekerde door zijn tegenstanders
te laten weten dat hij elke uitdaging
om te vechten zou aannemen, aldus
de „Frankfurter Algemeine".
De onafhankelijke „Der Mittag" zei:
in een tijdperk waarin men gewend
is belangrijke besluiten collectief te
nemen gaf zijn manier van doen dik
wijls de indruk van arrogantie, het
geen een van de reden voor zijn ver-
re- van grote populariteit was.
Het is daarom geen wonder dat velen
hem haatten en slechts weinigen hem
graag mochten. Doch zelfs zijn bit
terste tegenstandei's moesten hem
wel respecteren.
