Na ontdekking massale vissterfte
Ket coördinatie te
Ministerraad verwerpt
plan Hoge Autoriteit
-X
wensen over
klankbord
KONING BOUDEWIJN IN DE V.S.
VRIJDAG 15 MEI 1959
PROVINCIALE ZEEUWBE COURANT
NOG ZWEMVERBOD IN ZUIDHOLLANDSE WATEREN
Vergif moeilijk te analyseren
door sterke verdunning
(Van een speciale verslaggever)
Niet zwemmen in het Zuidhollandse meren- en plassengebied, niet zwem
men voor de Katwijkse kust hij de mond van het uitmondingskanaal van
Rijnland, niet zwemmen in alle andere boezemwateren van Rijnland en
een stuk van Delfland dat is, met de pinksterdagen in zicht, nog steeds
het dringende 'advies van de farmaceutische inspectie voor de volksge
zondheid. Niet zwemmen in al die wateren, waar nog dode vis ronddrijft
als bewijs van de zware slag, die de visstand in het hart van Zuid-Hol
land getroffen heeft. Hoe lang dit advies nog van kracht zal blijven?
Niemand kan het zeggen de vissen zullen dat moeten doen. Want eerst
wanneer alle dode en stervende vis is afgevoerd naar zee en de besmet
ting geweken is, zal men weer veilig kunnen zwemmen in de meren en
de plassen en voor de Katwijkse kust.
Nog wordt op tal van plaatsen in
liet Zuidhollandse polderland 'de at
mosfeer bedorven door de lucht van
de massa's rottende vissenkadavers,
die door wind en stroom in dode hoe
ken worden opgehoopt. Donderdag
werd de Gekro, het destructiebe
drijf uit Overschie, ingeschakeld
voor het ophalen en vernietigen van
deze ophopingen van dode vis. Daar
zullen wel enkele dagen mee heen
gaan, was de verwachting. Voorts
werkt het gemaal bij de Hollandse
IJsel met volle kracht. Twee en een
half miljoen kubieke meter per dag
wordt daar naar de besmette boe
zem van Rijnland gejaagd. Zo hoopt
men in enkele dagen alle dode en
stervende vis te kunnen afvoeren
naar zee.
Intussen maakt het vergif nog
steeds nieuwe slachtoffers. Vissterf
te komt op het ogenblik nog voor in
de Zuidwesthoek van Rijnland bij
Leiden, tot in het Brasemermeer.
Van de in totaal circa 4000 ha boe
zemwater in Rijnland is tot dusver
zeker 500 a 1000 ha besmet. Men
hoopt echter, dat nu de grens is be
reikt en dat in de grote hoeveelhe
den water van het merengebied het
vergif zozeer zal worden verdund,
dat de besmetting zich niet verder,
althans niet in gevaarlijke mate,
naar het noorden zal verspreiden.
MOEIZAAM ONDERZOEK
De oorzaak van de vergiftiging
wordt nog steeds gezocht op de vuil-
stortingsplaats bij Gouderak, waar
In afwachting
(Slot van pag. 1
in de eerste maanden dit nieuwe ka
binet zijn „vorm" nog zal moeten
vinden en een bestaan zal leiden dat
even aarzelend is als zijn formatie
was!
Overigens is er reden om het ein
de van de kabinetscrisis met
grote voldoening te begroeten.
Zij heeft namelijk veel te lang ge
duurd en zij werkte stagnerend. In
feite begon de qrisis reeds op 12 de
cember 1958 toen het kabinet Drees
aftrad.
Nadien is een reeks grote beslis
singen uitgesteld, omdat die beslis
singen beter genomep konden wor
den door een nieuw kabinet, dat zijn
regeringsbeleid daarop zou moeten
afstemmen.
Behalve grote beslissingen zijn ech
ter ook vele kleinere beslissingen uit
gesteld. Dat waren vaak beslissingen
waarop gemeentebesturen en pro
vinciale besturen welhaast smarte
lijk zaten te wachten.
Zulke zaken worden meestal door ho
gere departementsambtenaren afge
daan. maar onder de besluiten moet
uiteindelijk de handtekening van een
minister staan.
Men heeft er ^een idee van
hoe hardnekkig op de departemen
ten wordt vastgehouden aan die
handtekening! En als er dan een ka
binetscrisis is, stagneert het werk!
Daarom zal het einde van de crisis
bij verscheidene lagere bestuurslicha
men met een gevoel van opluchting
begroet worden. Men kan nu weer uit
Den Haag beslissingen verwachten,
die het mogelijk maken om aan al
lerlei projecten voort te werken.
PREHISTORISCH. Lange tijd heb
ben Westduitse geleerden zich het
hoofd gebroken over de afbeelding
van een mammoet op een rotsblok,
dat een padvinder in het bij Ham
burg gelegen Sachsenwald had ge
vonden. Verscheidene geleerden be
schouwden de in het rotsblok van
70 kilo gekraste afbeelding als het
eerste bewijs van prehistorische
kunst in het noorden van Duitsland.
Een onderwijzer maakte echter een
eind aan deze illusie. Hij deelde mee
dat zijn leerlingen enige jaren ge
leden bij een uitstapje de mammoet
in de steen hadden gekrast naar het
voorbeeld van een oorspronkelijke
in het zuiden van Duitsland ontdek
te afbeelding.
ONGEBRUIKELIJK. Een roodborst
je in New York is aan het bouwen
geslagen. Het bouwt verticaal, zoals
de mensen met hun wolkenkrabbers.
Als bouwplaats heeft het de brand
trap van het kantoor van de New-
Yorkse dierentuin gekozen. Op acht
achtereenvolgende treden heeft de
vogel reeds een nest gebouwd. Zijn
negende (op de volgende trede) is
bijna voltooid. „Hoogst ongebruike
lijk", zo luidde het commentaar van
het hoofd van de vogelafdeling van
de dierentuin.
het afval dient voor ophoging van
voor bebouwing bestemd oeverland.
Daar zou de „Grote Jacoba" verle
den week vrijdag tussen allerlei af
val van -een fabriek uit Pernis de
rampzalige lading sterk geconcen
treerd vergif moeten hebben aange
voerd. Maar zekerheid heeft men
nog niet. Het vergif heeft zich reeds
zo ver verspreid en is daardoor zo
zeer verdund, dat het bijzonder
moeilijk te ontdekken is hoe de do
delijke stof is samengesteld.
Het Shell-laboratorium, dat aan het
onderzoek zijn medewerking ver
leent, heeft al om grotere monsters
25 liter van het besmette wa
ter gevraagd. De eerder geleverde
monsters van één liter bleken te
klein voor een analyse. Ook het on
derzoek van dode vis duurt nog
voort. En bij het rijksinstituut
voor zuivering van afvalwater wor
den de aquaria nog telkens met nieu
we monsters water gevuld om na te
gaan of het besmet is of niet. Er is
maar' één middel om dat vast te
stellen. Kleine, ondermaatse visjes
dienen als proefdieren, met inzet
van hun leven. Ondertussen is de
vraag gerezen door welke oorzaak
sommige maatregelen eerst zo laat
zijn genomen. Terwijl bijvoorbeeld
de beheerder van de stortplaats reeds
vrijdag vermoedde, dat vergif in het
vuil de oorzaak van de toen begin
nende vissterfte zou kunnen zijn en
daarom verbood een nieuwe lading
afval uit Pernis te lossen, pompte
het gemaal van Rijnland nog met
volle kracht het sterk besmette wa
ter naar binnen. Dat ging nog door,
toen ook binnen de grenzen van
Rijnland, in de omgeving van Gouda,
reeds duizenden vissen door het ver
gif waren gedood.
Deze vraag is ook tijdens de
donderdagmorgen in het gemeen
tehuis van Alphen aan de Rijn
gehouden bespreking tussen ver
tegenwoordigers dertig in to
taal van allerlei betrokken in
stanties aan de orde geweest. En
inderdaad kwam hier vast te
staan, dat een zeker gebrek aan
coördinatie tussen diverse instan
ties mede de oorzaak van deze
gang van zaken is geweest. Het
is overigens wel verklaarbaar,
want aanvankelijk dachten alle
deskundigen aan gebrek aan
zuurstof in het water, dat bij
warm weer in wateren waai-
riool vuil wordt geloosd, wel va
ker een oorzaak van grote vis
sterfte is.
Tijdens deze bespreking is daarom
een soort waarschuwingsdienst ge
boren, die ertoe zal leiden dat bij
een eventuele herhaling van een der
gelijke catastrofe sneller kan wor
den opgetreden. Ook zal het hoog
heemraadschap Rijnland bij het in-
Iaatgemaal in de Hollandse IJssel
aquaria aanleggen en met vis be
volken, teneinde hier een permanen
te controle te kunnen uitoefenen.
SCHADEVERGOEDING
Ook de omvang van de schade is in
deze bespreking ter sprake geko-
In de Wetering, welke uitmondt in de
Brasemermeer te Woubrugge zvjn
bewoners van huizen aan de water
kant bezig de dode vis bij manden
vol uit het giftige water te scheggen.
Om deze 1e r-rnietigen en zodoende
te trachten r i einde te maken aan
de ondragelijke stank.
men. Een definitief bedrag kan
uiteraard nog niet worden genoemd,
maar volgens de eerste indrukken is
de schade aan de visstand zeer
Algen de oorzaak?
Hoewel de oorzaak van de
massale vissterfte in het hart
van Zuid-Holland nog steeds op
de vuilnis bij Gouderak
wordt gezocht, is het ook denk
baar dat de vergiftiging af
komstig zou zijn van een vlieg
tuig met insecticiden aan
boord. Dit wordt nagegaan.
Er is ook een andere mogelijk
heid. Over heel de wereld heen
komen namelijk gevallen voor
van de ontwikkeling van be
paalde algen, die vissterfte
kunnen veroorzaken. Zelfs is
het wel voorgekomen, dat
paarden stierven na het drin
ken van water waarin deze al
gen voorkwamen. Hoewel dit
verschijnsel na 1920 in ons
land niet meer is voorgeko-
men, wordt ook deze mogelijk
heid onderzocht.
Maar wat ook de oorzaak mag
blijken, het is een uniek ver-
giftigingsgeval. „Ik zit nu der
tig jaar in het afvalwater van
Nederland", zei bijvoorbeeld
ir. F. J. Ribbius, hoofdinge
nieur van het RIZA, „maar
iets dergelijks heb ik nog nooit
meegemaakt".
groot. Voorshands laat zich aanzien,
dat alleen de oppervlaktevis als
glasaal, ruisvoorn en blei, wellicht
ook baars en snoek slachtoffer
van de vergiftiging zijn geworden.
Blijkt dit juist te zijn, dan kan 't
nog meevallen. Zo niet, dan kan de
schade misschien wel in de tonnen
lopen. Er zijn namelijk clubs van
hengelaars, die jaarlijks voor onge
veer 15000 gulden pootvis uitzetten.
De hengelaarsbonden overwegen,
of zij wanneer eenmaal de
schuldvraag beantwoord zal zijn
een eis tot schadevergoeding zullen
indienen. Aanwijzingen van besmet
ting van vee door het drinken van
verontreinigd water heeft men tot
dusver niet. Evenmin is gebleken,
dat zicli op grote schaal ziektever
schijnselen bij mensen zouden heb
ben voorgedaan. Elke informatie
naar meldingen van braakverscliijn-
selen na het zwemmen in besmet
water is op niets uitgelopen. Tot nu
toe is er eigenlijk alleen nog éér
jongetje met buikpijn van overgeble
ven. Het dringende advies in de be
smette wateren niet te gaan zwem
men blijft niettemin van kracht.
SLAG VOOR E.G.K.S.
Alleen Benelux
stemde voor
Frankrijk, West-Duitsland en Italië
hebben gistermiddag in de Raad van
Ministers van de Europese Gemeen
schap voor Kolen en Staal gestemd
tegen de voorstellen van de Hoge
Autoriteit die betrekking hadden op
de toestand op de kolenmarkt in de
zes landen. Slechts de Beneluxlau-
den stemden voor.
Dit betekent dat de. voorstellen zijn
verworpen. Deze voorstellen hielden
in dat artikel 58 (afkondiging van
de „duidelijke crisis") van het EGKS-
verdrag zou worden toegepast als in
de (onlangs gewijzigde) plannen van
de Hoge Autoriteit werd omschre
ven. Het zou zijn neergekomen op
een beperking van de produktie en
de invoer.
De maatregelen tot steun van de
Belgische mijnindustrie werden met
vier maanden verlengd. Binnen die
termijn zal een bijzondere conferen
tie over de Belgische mijnen worden
gehouden.
De verwerping van de voorstel
len van de Hoge Autoriteit door
de Ministerraad betekent niet al
leen, dat de Hoge Autoriteit voor
het eerst een belangrijke neder
laag heeft geleden, doch zij is ook
een slag, die werd toegebracht
aan het prestige van de Europese
Gemeenschap voor Kolen en Staal
(EGKS).
Het is nog niet duidelijk, wat het
resultaat zal zijn van de stem
ming, daar de ministerraad dui-
delijk het recht heeft voorstellen
van de Hoge Autoriteit te verwer
pen.
De president van de Hoge Autoriteit,
Paul Finet, deelde later aan Reuter
mee, dat hij en zijn collega's niét
het voornemen hadden af te treden.
Ironisch voegde hij daaraan toe:
„Wij kunnen feitelijk niet aftreden,
daar onze ambtstermijn op 10 febr.
jJ. afliep.
Gevraagd of de Hoge Autoriteit een
beroep zou doen op het Europees
Ïarlement In een bijzondere noodzit-
ing bijeen te konien ter bespreking
van de thans ontstane kloof tussen
Ministerraad en Hoge Autoriteit
antwoordde Finet „hoogstwaarschijn
lijk wel, maar wij moeten de zaak
nog bespreken".
De Nederlandse minister van econo
mische zaken, prof. J. Zijlstra, ver
klaarde na afloop van de conferen
tie, het te betreuren, dat men niet
tot een gemeenschappelijke oplos
sing is kunnen komen. „Ik geloof,
Mr. dr. Van Rooy:
sociale zaken
w
r
Als minister van sociale zaken in het
kabinet De Quay zal optreden mr. dr
Ch. J. M. A. van Rooy, die thans bur
gemeester van Eindhoven is. De heer
Van Rooy volgde op 5 april 1957 in
die functie mr. H. A. M. T. Kolfscho
ten op, die burgemeester van Den
Haag werd, nadat mr. Schokking was
afgetreden.
Charles Joan Marie Adriaan van Rooy
werd op 23 januari 1912 te Rotterdam
geboren. Na zijn studie aan de univer
siteiten te Amsterdam en te Utrecht
promoveerde- hij in 1938 tot doctor in
het Indisch recht.
Nadat hij enige tijd op de gemeen,
te-seeretarie te Castricum had ge
werkt werd mr. dr. Van Rooy met
ingang van 23 november benoemd
tot burgemeester van Hontenisse.
In deze Zeeuwse gemeente bleef hij
tot december 1945.
Op 16 december van dat jaar werd hij
burgemeester van Etten en Leur. Op
zijn initiatief werd een „industrialisa
tie raad" ingesteld waarmee de grond
slag werd gelegd voor een nieuwe in
dustriële welvaart in deze streek.
Op 1 mei 1952 werd hij burgemeester
van Venlo en tenslotte op 5 april 1957
burgemeester van Eindhoven.
dat men kan zeggen", zo merkte hij
op, „dat de verwerping van de voor
stellen der Hoge Aptoriteit een te
rugslag voor de Europese gedachte
betekent". Minister Zijlstra was ech
ter van oordeel, dat men deze aan
gelegenheid niet te tragisch moet
nemen. „Een ieder is thans voor zijn
eigen verantwoordelijkheid geplaatst
en de tijd zal als leermeester optre
den", zo zeide hij.
Van Franse zijde werd onverbloemd
te. kennen gegeven, dat men geen af
stand wenste te doen van het begrip
„natie", wanneer het gaat om het
treffen van maatregelen, die moeten
leiden tot de beperking van de pro
duktie, waarmee het optreden van
werkloosheid gepaard gaat.
De Duitse staatssecretaris van eco-
nimische zaken, Westriek, was van
mening, dat er niet gesproken kan
worden van een crisistoestand in de
zes landen in het algemeen.
V.C.S.-fabrteken in
één coöperatie
In de op 8 juni a.s. in Roosendaal te
houden algemene vergadering van de
Verenigde Coöperatieve Suikerfa
brieken zal worden voorgesteld de
drie cqöp. fabrieken te Dinteloord,
Roosendaal en Zevenbergen tot één
coöperatie samen te voegen.
Hoewel de drie fabrieken sinds 1947
gefuseerd zijn, hadden zij elk nog
hun eigen leden-aandeelhouders, die
hun bieten aan de eigen fabriek le
verden. Een en ander hield o.m. ver
band met de verschillen in kapitaals-
waarde van de in de V.C.S. inge
brachte fabrieken. De huidige aande
len zullen, bij aanvaarding van het
voorstel, voor nieuwe V.C.S.-aande-
len worden ingeruild. De verschillen
in bietenprijs zullen dan ook ver
dwijnen.
Minder vraag naar
kleiaardappelen
In het zuidwestelijk kleigebied hebben
verschillende landbouwers nog meer of
minder belangrijke hoeveelheden con
sumptieaardappelen in voorraad, die
moeilijk verkoopbaar zijn nu, na de
voorspoedige gang van zaken in de ex
port die in de periode novemberja
nuari de prijs steeds hoger deed oplo
pen, de reactie is gekomen.
Er gaat thans in de aardappelhandel
wat betreft goede kwaliteit kléi-aard
appelen weinig om en het ras Furore,
altijd een gewild soort na de jaarwis
seling, wordt bijna niet gevraagd.
Onbeheerde kinderwagen
viel in haven
baby verdronken
Gistermiddag omstreeks half vier
zette een jonge vrouw de kinderwa
gen waarin haar kleine neefje lag
neer op de Lange HaVen te Schiedam
cn liet de wagen even onbeheerd
staan. Door onbekende oorzaak is
de wagen te water geraakt. Hij ver
dween onmiddellijk in de diepte en
ofschoon verscheidene mensen in het
water sprongen en er naar doken
slaagden zij er niet in hem naar bo
ven ie halen. Pas na zeven minuten
kon een agent van politie met 'n dreg
de wagen, waarin het kind zich nog
I bevond, boven water halen, maar de
ibaby, het negen maanden oude jon
getje S. T bleek reeds te zijn ovcr-
leden.
Het Wereldgebeuren
Uncle Shad won
William Vacanarat Shadrach
Tubman is zonder enige moei
te herkozen tot president van
de republiek Liberia. Tevoren wist
hij dat er minstens één stem niet op
hemzelf zou worden uitgebracht. Dat
was zijn eigen stem. Hij had name
lijk in een officiële toespraak beloofd
dat hij zijn concurrent zou kiezen.
Maar hij was tevoren ook al ervan
op de hoogte, dat die concurrent
geen schijn van kans had. En dat
wist de keikorganist die zich bereid
had verklaard om als tegenspeler op
te treden ook allang. Hij was zo
vriendelijk, als kandidaat voor het
presidentschap te fungeren „omdat
hij wist dat de president de vurige
wens koesterde dat er een sportieve
en vriendelijke krachtmeting zou
zijn". Met grote zelfopoffering is de
ze concurrent 'de overtuigende ne
derlaag tegemoet getreden. Hij had
in elk geval de troost dat die ene
excellente stem bij zijn verkiezings
resultaten kon worden meegeteld...
Tubmans grote populariteit taant
klaarblijkelijk niet. En dat is te
begrijpen want het land dat bij
na één en een kwait eeuw zélf had
liggen tanen is, sinds Tubman het
presidentschap in 1944 aanvaardde,
in allerlei opzichten snel vooruitge
gaan. Een der verdiensten van „Un
cle Shad" was, dat hij meer en meel
de tegenstellingen tussen bevolkings
groepen verminderde. Tevoren werd
eigenlijk alleen rekening gehouden
met de belangen van de 22.000 af
stammelingen van de vrijgelaten
Amerikaanse negerslaven die zich
hier in de eerste helft van de vorige
eeuw vestigden. Tubman daarente
gen wilde ook de belangen beharti
gen van de meer in het binnenland
levende stammen, die in totaal een
flinke meerderheid vormen. Men
schat namelijk, dat het Liberiaanse
zielental zich tussen een half en
twee miljoen zielen beweegt. Het is
in Tubmans tijd al zover gekomen
dat de leden van zulke stammen (de
eigenlijke oorspronkelijke bevolking
van het land) stemrecht hebben;
enigen van hen kregen zitting in
Tubmans kabinet. Vanzelfsprekend
stonden de uit Amerika overgeko-
menen en hun afstammelingen
steeds op een heel wat hoger peil
van ontwikkeling dan de mede-ne
gers, die nooit verder hadden geke
ken dan de rimboe. Tubman nam de
gelegenheid te baat om voorbeelden
van die ontwikkeling naar hen toe
te brengen door te zorgen voor kli
nieken, proefboerderijen en kunst
matige vijvers. Uit die vijvers kon
den de inboorlingen vis halen om
hun schamel rantsoen aan te vullen.
Tot zulke activiteiten was Tub
man in staat omdat het land
door zijn beleid belangrijke in
komsten kreeg. Hij is altijd een te
genstander geweest van het aan
vaarden van leningen en giften ter
financiering van dc staatsuitgaven.
Terecht vond hij dat door zulke
vriendelijkheden uit het buitenland
Verplichtingen ontstaan. Maar wijd
heeft hij de grenzen opengezet voor
buitenlandse Investeringen. En het
gevolg was dat het land, waar in
1931 door de negers zelf nog slaven
handel werd beoefend, waar bij Tub
mans ambtsaanvaarding nog maar
goed anderhalve kilometer weg was
bestraat en waar men toen ver
geefs naar een hotel, naar een tele
foon en naar taxi's zocht, met grote
voortvarendheid wordt opengelegd
en geïndustrialiseerd.
Jn menig opzicht voelen de Liberia-
nen zich met Amerika verbonden.
Dat de Amerikaanse dollar er het
officiële ruilmiddel is, spreekt wat
dat betreft boekdelen, evenals de
aanwezigheid van een der grootste
Amerikaanse luehtbases van Afrika
in de,buurt van Monrovia (genoemd
naar de Amerikaanse president Ja
mes Monroe). Toch vond Tubman
het maar niets, dat indertijd 92 pro
cent van de Liberiaanse uitvoer en
68 procent van de invoer op handel
met de Verenigde Staten berustte.
Dat kon tot te grote afhankelijkheid
leiden. Vandaar dat de president ook
in Europa reclame heeft gemaakt
voor het investeren in zijn land. Van
daar dat men er nu niet alleen Ame
rikaanse rubbercultures en ijzermij
nen vindt, maar ook namen van
Duitse, Spaanse, Nederlandse en
Zwitserse ondernemingen die conces
sies kregen voor bananencultures,
voor koffie, palmolieproduktie en
voor ontginning van ijzererts- en
mangaanlagen. Italianen bouwen er
wegen, Duitsers zijn in de weer met
havenaanleg en Israëli's ziet men ex-
bezig met het bouwen van een nieuw
ziekenhuis, een hotel, en gebouwen
voor de centrale bank en andere of
ficiële instanties.
De Liberianen kunnen zlclx niet
voorstellen dat de economie zo'n
vlucht had genomen als Tub
man, ex-adypcaat, ex-president van
het Hoogste Gerechtshof, niet de
touwtjes in handen had kunnen ne
men. En zij gaven hem nu een nieuw
mandaat, omdat er nog veel te doen
is voor een vindingrijke president,
vooral op het gebied van het onder
wijs, Vijfennegentig - procent van de
Liberianen weet bijvoorbeeld nog
niet, hoe het woord „Tubman" ge
schreven wordt.,,,,.
1
Koning Boud: wijn der Belgen brengt
een 20-daags bezoek aan de Verenig
de Staten. Foto: de koning en presi
dent Eisenhower hebben zojuist
plaatsgenomen voor een rijtoer.
PRESIDENT TUBMAN
snelle vooruitgang
