Westberlijners verdragen spanning
met hulp van gevoel voor humor
Een avond bij buitenlandse
studenten
Foto-wedstrijd
richt uw lens
op de werkende mens
Mensen op de achtergrond van het Geneefs overleg
Voor vluchtelingen uit het oosten
staat slechts de luchtweg open
(Van een onzer redacteuren)
Opgericht ter nagedachtenis van de 51 geallieerde vliegers
die in 1948 en 1949 hun leven gaven voor de vrijheid van
West-Berlijn, is het luchtbrugmonument voor de ingang van
het vliegveld Tempelhof tegelijk een symbool van de verbon
denheid dezer stad met de westelijke wereld. Toen de lucht
brug „gebouwd" als reactie op Stalins blokkade, eenmaal
goed op gang was, landde er elke drie minuten een westers
vliegtuig in West-Berlijn en de bevoorrading die zo tot stand
kwam, zorgde er tezamen met het sterk gebleven moreel van
de Westberlijners voor, dat die „slag" tien jaar geleden ge
wonnen werd. Treffend is de symboliek van dit monument:
het stelt (in beton) het begin voor van een boog, welks an
dere voet men zich moet voorstellen ergens in de westelijke
wereld. Dit „eiland" West-Berlijn, dat ongeveer 150 kilometer
achter het IJzeren Gordijn in Oost-Duitsland ligt, wil zich
zelf blijven en dat betekent: verbonden blijven met het westen
Het luchtbrug monument bij het
Westberlijnse vliegveld Tempelhof
Bij een bezoek aan West-Berlijn
blijkt dat de bewoners van dezewes
telijke „uitstalkast" temidden van
de communistische wereld ondanks
Russische en Oostduitse dreige
menten, veel vertrouwen hebben in
de toekomst. Zij gaan daarbij uit
van de overtuiging dat wijken door
het westen niet alleen hun uitleve
ring aan Ulbrichts dictatuur zou
betekenen, maar dat toegeven aan
Russische druk in de kwestie-Ber-
lijn toegeven op andere punten zou
inluiden. Niet zonder reden zegt
men in deze stad, dat de manier
waarop de huidige crisis wordt op
gelost, beslissend zal zijn vóór de
t oekomst van Europa. Burgemees
ter Willy Brandt zinspeelde onge
twijfeld op de gebeurtenissen
waaraan het Luchtbrugmonument
herinnert, toen hij vorig jaar no
vember zei, dat ,.de 2.2. miljoen
Westberlijners niets anders willen
dan in vrijheid te leven en te wer
ken en hun vreedzaam opbouw
werk te voltooien. Zij hebben geen
wapens, maar zij hebben een recht
om te leven, en zij hebben sterke
zenuwen".
Bijnamen
De Berlijners zijn een apart slag
mensen. Het treft de bezoeker
vooral dat zij lakoniek zijn en over
een grote dosis humor beschikken.
Hun humor blijkt bijvoorbeeld uit
de bijnamen die zij aan monumen
ten en aan gebouwen geven
Zo wordt de gebeeldhouwde
vrouwefiguur die de Zegezuil
(1873) bij de Tiergarten bekroont
en twee jaar geleden k raison van
70.000 mark en nieuw verguldsel
kreeg „de duurste dame van Ber
lijn" genoemd.
In de gloednieuwe, hypermoder
ne „Hansawijk" waaraan beroem
de bouwmeester uit de hele wereld
hebben meegewerkt en die één der
grootste bezienswaardigheden is,
staan twee kerken van een archi
tectuur die men niet overal elke
dag tegenkomt. De protestantse
heeft een doorzichtige toren, waar
in men duidelijk de wenteltrap kan
volgen. Die toren heet bij de Berlij
ners: Der Seelenbohrer (die zielen-
boor)
De reusachtige koepelvormige
Congreshal in het centrum van de
stad niet ver van de sectorgrens
(met een zaal voor 1250 personen,
een theater voor 400 mensen en een
restaurant) heet in de volksmond
,,de omgekeerde hoed van Uncle
Sam". Dit gebouw is dan ook met
Amerikaanse steun gebouwd vol
gens een ontwerp van de Ameri
kaanse architect Stubbens
Een r.-k. kerk welker architec
tuur aan een nissenhut herinnert,
wordt niet met haar eigenlijke
naam „Sankt Canisius" aangeduid,
maar als „Sankt Nisse".
En een nieuw industriegebouw
van drie lagen waarvan de middel
ste alleen uit zuilen bestaat, geniet
bekendheid als „het Bikinigebouw"
Met een zekere wijsgerigheid
schikt men zich in de beperktheid
van zijn Berlijnse westelijke we
reldje. Men weet zich omringd door
een ijzeren scherm dat de toegang
tot de Oostduitse gebieden ten
noorden, westen en zuiden van de
stad afsluit. Daar is geen doorko
men aan. De sectorengrens tussen
Oost- en West-Berlijn is gemakke
lijker te overschrijden. Aan de oos
telijke kant begint het eigenlijke
ijzeren gordijn pas goed waar
Oost-Berlijn ophoudt. Wel worden
bij de overgangen van West- naar
Oost-Berlijn auto's gecontroleerd
en daar staan ook volkspolizisten,
maar veel Westberlijners gaan
toch op visite bij Oostberlijnse fa
milieleden, duizenden Oostberlij-
ners werken in Westberlijnse fa
brieken en gaan dagelijks heen en
weer. En bij schouwburg- en bio
scoopvoorstellingen aan beide kan
ten van de sectorengrens vindt men
publiek zowel uit Oost- als uit
West-Berlijn.
Verschil in schouwburgen
Bi,| een vergelijking van de
schouwburgen aan beide kanten
van de sectorengrens valt het op
hoezeer in het oostelijk stadsdeel
de opgetogenheid ontbreekt die in
liet westen bij het einde van een
voorstelling in de wandelgangen
heerst. Vooral na de opvoeringen
van politieke stukken in Oost-Ber
lijn (b.v. van de daar zo gevierde
communistische toneelschrijver
Bert Brecht) wordt men getroffen
door eeu sfeer van beklemming. De
bezoekers laten een onderlinge be
spreking van het stuk achterwege
en verdringen zich zwijgend om de
garderobe. Men mocht eens iets
zeggen dat de machthebbers niet
beviel en er mocht eens een „afluis
teraar" in de buurt zijn die liet
doorgeeft.
Ontvangstcentrum
voor vluchtelingen
West-Berlijn is ook een ontvangs-
West-Berlijn is ook een ontvangst
centrum voor vluchtelingen. Sedert
het einde van de oorlog zijn niet
minder dan 3 omiljoen mensen uit
Oost-Duitsland gevlucht en velen
hunner gingen via West-Berlijn.
Wie als vluchteling eenmaal Oost-
Berlijn heeft weten te bereiken,
heeft veel kans dat het hem lukt
om via de U-Bahn (de ondergrond
se stadstrein) of via de boven
grondse S-Bahn, die frequente ver
bindingen tussen beide stadsdelen
onderhouden, in West-Berlijn te
komen. Hij moet niet veel bagage
meenemen, want anders heeft hij
"kans om op een Oostberlijns sta
tion of op Oostberlijns gebied in de
De Congreshal in het nieuwe cen
trum van Berlijn. Bijnamen: „de
omgekeerde hoed- van Uncle Sam''
of: de zwangere oester".
!lllllllllll!llllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!llllllllllllllllllllllllllilllllllllll|
H Bij het overleg van de ministers M
van buitenlandse zaken der gro-
te mogendheden in Genève zijn
de Westberlijners wel het aller-
nauwst betrokken. Vooral hun
toekomst is imers in het geding.
In nevenstaand artikel met im- p
oressies van een bezoek aan
Berlijn vertelt een onzer redac- p
teuren over de vrijheidszin en
H het gevoel voor humor, die daar p
in ruime mate te vinden zijn.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiil
De toren van de protestantse kerk
in het Westberlijnse Hansaviertel
wordt door de Berlijners aange
duid als „de zielenboor".
trein te worden gearresteerd.Velen
voor wie het leven onder commu
nistische druk onhoudbaar wordt,
hebben deze weg gevonden.
In april jl. bedroeg het aantal
Oostduitse burgers dat naar liet
westelijk stadsdeel van Berlijn uit
week 8.062. De uitgewekenen
worden als zij niet over onderdak
bij familieleden beschikken, voorlo
pig ondergebracht in do geelachti
ge woonblokken van het afgelegen
vluchtelingen-opvangcentrum Ma.
1-iendorf. Verscheidenen blijven in
West-Berlijn. maar velen gaau
door naar West-Duitsland. Zij kun
nen daarvoor niet de trein of de
auto nemen, want op de verbin
dingswegen tussen West-Berlijn en
West-Duitsland worden de pas
poorten van burgers door Oostduit
se functionarissen gecontroleerd.
De enige weg die voor vluchtelin
gen openstaat is die door de lucht.
Wederom die belangrijke luchtweg,
waarvan het Luchtbruginonument
vcrtelc.
Sjah van Perzië: Willen
ze me hebben?
„Mij wordt altijd gevraagd of ik
ga hertrouwen. Ik zou U dan wil
len vragen: Willen ze me heb
ben?"
Dit antwoordde de Sjah van Perzië
gisteren op de vraag „Overweegt
U een toekomstig huwelijk?",
welke hem schriftelijk zoals
alle andere vragen op een
persconferentie te Londen werd
gesteld. De Sjah was de eerste
regerende vorst die zich in de
Britse hoofdstad door de buiten
landse persvereniging liet onder
vragen. Dit geschiedde aan een
lunch in het Dorchester Hotel, die
werd bijgewoond door bijna 750
buitenlandse journalisten, ambas
sadeurs en leden van de Britse
regering. Het snedige antwoord
van de Sjah op de vraag over zijn
huwelijksplannen werd met ge
lach en applaus ontvangen.
Verder zei het Perzische staatshoofd
dat zijn land lid van het Pact van
Bagdad blijft. Perzië zou geen
enkel land militaire bases op zijn
grondgebied toestaan. Hij is et
zeker van dat er geen revolutie in
Perzië zal komen. „Negenenne
gentig percent van de Perzische
bevolking wenst geen verandering
van levenswijze", zei hij.
Ca/mbmas (Venezuela)
door water bedreigd
Tengevolge van de overstromingen
in Noordwest-Venezuela dreigt de
stad Cambinas geheel verzwolgen te
worden. De evacuatie van de 7.000
mensen die zich nog in de plaats be
rinden, wordt door gebrek aan hnlp
belemmerd. Voor het betrokken ge
bied, een centrum van de olie-indus
trie, is een voedselrantsoenering in
gesteld.
De Shell heeft hulp aangeboden.
Aan de regering zijn noodwoningen
gevraagd voor de daklozen.
Uii#<MebrevÓoot Att P*br»k»at
Sbchtlox (ff v*«» O* \<Kl 9
ng met de:
am i«59f
Vandaag, zaterdag 9 mei, begint zoals gemeld de „Week van de
fotografie", die de Vereniging Nederlands Fabrikaat in samenwer
king met de Stichting ter Bevordering van de Amateurfotografie or
ganiseert. Wij herinneren er aan, dat de Provinciale Zeeuwse Cou
rant hieraan voor haar lezers een Zeeuws tintje heeft gegeven, door
aan deze landelijke wedstrijd een eigen Zeeuwse competitie te ver
binden. Dit betekent, dat de inzendingen voor deze foto-wedstrijd
waaraan iedere amateurfotograaf kan deelnemen aan de Provin
ciale Zeenwse Courant te Vlissingen kunen worden gestuurd. De
P.Z.C. stuurt de foto's na beoordeling dan weer door aan de
Vereniging Nederlands Fabrikaat, zodat de foto's tevens normaal
in de landelijke wedstrijd meedoen. De „bemiddeling" van de P.Z.C.
houdt dus alleen in, dat de inzenders naast de kans op een prijs uit
de landelijke wedstrijd ook meedingen naar de prijzen, die voor tic-
ze Zeeuwse voorselectie door de P.Z.C. beschikbaar worden gesteld.
De Vereniging Nederlands Fabrliaat heeft voor de winnaar van de
eerste P.Z.C.-prijs een speciale herinnerïngsmedaïlle beschikbaar ge
steld. De inzending voor deze wedstrijd sluit op maandag 15 juni
1959.
Vrijdagavond is in het Grand-Theatre „Gooiland" te Hilversum
de vierde „Week van de fotografie" geopend. Tijdens deze bijeen
komst werd de „Gouden Iris", de hoogste onderscheiding op ama
teur-fotografisch gebied, uitgereikt aan de heer A. P. W. van Dal-
sum uit Amsterdam.
Gisteravond was ik met drie an
dere schrijvers of journalis
ten lid van een „brains'
trust" dat vragen van een studen-
tengehoor over Brits karakter
moest beantwoorden. We waren
uitgenodigd door de „British
Council", dat officieuze lichaam
dat voor Britse propaganda in het
buitenland en bij buitenlanders
moet zorgen. De studenten waren
allen vreemdelingen. Een derde
van het gehoor was zwart. Er wa
ren flink wat Duitsers, Grieken en
Amerikanen onder het gehoor van
circa 250 jongelui, en verder In
diërs en Pakistanis, Chinezen, In
donesiërs en Zuid-Amerikanen.
De British Council doet uitste
kend en hoogstnoodzakelijk werk
onder die buitenlandse studenten.
Londen is zo groot en de meeste
van die bezoekers leven er in gru
welijke eenzaamheid. In kleinere
universiteitssteden gaat het an
ders. Daar kan ervoor gezorgd
worden dat niemand een hele zon
dag in volkomen contactloosheid
hoeft door te brengen. Hier, als
colleges en klassen uit zijn, ver
spreiden de studenten zich in ver
re voorsteden, vaak een uur reizen
van het centrum, en dan is het
moeilijk om ze na 't avondeten bij
een te brengen. Die eenzaamheid
wordt dan dikwijls, vooral door de
kleurlingen, aan rassenvooroordeel
toegeschreven, wat eigenlijk niet
waar is. Van nature zoeken de En
gelsen, of ten minste die in het zui
den van het land, geen contact
met onbekenden.
Nu heeft sedert ettelijke jaren de
British Council ecu huis iu het
centrum van Londen, tussen Ox
ford Circus en Piccadilly Circus,
geopend waar iedere avond, en de
hele zondag, gelegenheid bestaat
voor het spelen van gezelschaps
spelen, voor lezingen en debatten,
en voor dansavonden. De meeste
kleurlingen komen iedere dag, of
een viertal dagen in de week.
Europese studenten kiezen ge
woonlijk functies die ze interesse
ren. Bestaat erdan toch een ver
schil dat van de huidskleur af
hangt? De directie van het stu
dentenhuis meent van niet. Maar
Europeanen worden tenslotte snel
ler wegwijs, en ontdekken ook ge-
gemakkelijker alternateive intel
lectuele en gezellige ontspannings-
gelegenlieden.
Daar zaten we dus, voor de dis
cussie over „British National
Charcter" die eens per jaar
wordt gehouden. Ik geld hier als
deskundige(!op dat gebied en
wordt geregeld uitgenodigd. Het is
prettig werk. Misverstanden we
gens ontoereikende kennis van het
Engels gesteld zijn, en dat nu en
soms moeilijk om een vraag te
verstaan, maar de directeur die
tevens als voorzitter van de
„brains' trust" optreedt weet altijd
wat de vrager bedoelt. Op tact
volle wijs herhaalt hij alle vragen,
ook die in normaal verstaanbaar
Engels gesteld zijn, en dat nu een
dan die herhaling bijna een verta
ling is loopt dus niet zo in de ga
ten.
door prof. G. J. Renier,
Londen.
Ze zijn allen goedlachs. Soms
wordt er gelachen waar wij Euro
peanen er niet aan zouden denken
om te lachen. Maar dat is wel ge
zellig, en het heeft als gevolg dat
de Duitse studenten, die immers o
zo serieus zijn, ook wel eens la
chen. Ilc zeg maar: een Duitser die
lacht wordt meteen wat minder
Duits en wat meer mens.
Er Mas geen bitterheid in al dat
gevraag. Enige jaren geleden was
dat anders.Toen kwam van de ne
gers en van de bruinen een barra
ge van echt vijandelijke vragen,
meer speeches eigenlijk dan vra
gen, met bittere kritiek op al dat
Brits was. In die dagen heb ik
vaak aan dat gehoor gezegd: „Ik
geloof in de gelijkheid van alle
rassen. Jullie ook?" „JaII!" kwam
dan het geestdriftige antwoord.
„Best", zei ik dan, „begin dan
maar eens met het blanke ras niet
als inferieur te behandelen. Want
dat zijn wij heus niet. Misschien
is 't enkel maar meer geluk dan
wijsheid, maar wij hebben let ge
troffen, en zonder ons waren jullie
ook niet waar je nu bent". Merk
waardig genoeg namen ze dat al
tijd.
Maar dat is nu alles oude kost.
De inheemse meesters van Ghana,
b.v., of die van Pakistan, om
maar een paar voorbeelden te noe
men, of die van Indonesië, zijn
heus heel wat minder democra
tisch dan de gewezen Europese
bazen waren. En dat wordt steeds
meer door die jeugdige ontevrede
nen beseft, Wat blijft zoals 't was
is het heersend wanbegrip, de ge
neralisatie. wild en roekeloos. Het
„een dame heeft geweigerd met
me te praten. Waarom zijn Britse
vrouwenenz". Het antwoord
op dat soort vraag is overigens
bijna te gemakkelijk: „Een Britse
dame heeft haar man vergiftigd.
Waarom trouwen Britten met gif
mengsters?"
Heeft men, in dat geïmproviseerd
debat, het geluk om een goede zet
te spelen, dan wordt dat, zelfs
door de eerst vijandelijke onder
vrager op prijs gesteld. Hij lacht
met de anderen mee en is meteen
tevree. Nooit ben ik meer Brits-
gezind dan wanneer ik me voor
zo'n op 't gebied van kleuren ge
mengd gehoor bevind. En dat
komt eenvoudig omdat ik niet en
kel vaderlandlievend, maar ook
cultuur patriot en raspatriot ben.
Ik geloof allerminst dat mijn land
het beste ln de wereld is voor
mij, ja, maar niet noodzakelijk
voor anderen. Evenmin geloof ik
dat mijn beschaving of mijn ras
beter is dan andere. Wel geloof ik
dat wij blanken het getroffen heb
ben. dat we, toevallig, althans in
het westen, hoger staan dan ande
re rassen, Voorlopig!
Maar terwijl ik zo'n beetje met de
vragende hoorders scherm en
speel, zit ik. op een tweede peil,
of, in 't Nederlands, op een an
der niveau na te denken. Be
staat er nu werkelijk zo'n verschil
tussen de mensen van het ene land
Vrijwel al
de Britten
men zeg-
of van
En toch,
dan weer zeg: 't
alles uit één pot
je, schieten me weer voorbeelden
van nationale verscheidenheid te
binnen. Wie historisch kan den
ken weet dat nationale groepen
heel verschillende dingen beleefd
hebben. Kan zo iets gebeuren zon
der dat er ook verscheidenheden
van aard uit voortkomen? Men
sen en mensengroepen dragen toch
het spoor van hun ondervindingen,
het litteken van hun wonden!
De grote les is vast en zeker, dat
we juist niets vast en zeker we
ten. En die les zal ik nu ook maar
toepassen wanneer ik. in een paar
brieven voor uw blad, die al vrij
wel af zijn, wil schrijven over het
Amerikaanse volk, dat ik in de af
gelopen weken van nabij heb mo
gen bekijken.
gen"van Japann
EfsH
hiete
