Zeeland herdacht de gevallenen
uit de Tweede Wereldoorlog
Burgemeester Kodde
vijf en zestig jaar
Zeeuwse Almanak
MINIATUUR-GOLFBANEN IN
CADZAND AANGELEGD
B'
Z
B
Agenda
2
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DINSDAG 5 MEI 1959
STILLE TOCHTEN EN KRANSLEGGINGEN
„Hun dapper strijden bepaalde
mede de geest van ons volk"
In de Zeeuwse steden en dorpen zijn gisteravond op sobere
wijze de gevallenen uit de Tweede Wereldoorlog herdacht „met
stille tochten en kransleggingen bij monumenten en op de gra
ven van degenen, die hun leven voor de vrijheid gaven.
In Middelburg namen talrijke inwoners deel aan de stille omgang
die begon bij de Hoge Brug. Gezamenlijk wandelde men om
streeks half acht naar de algemene begraafplaats, waar een
eenvoudige hulde werd gebracht aan hen, die voor het vader
land vielen. Deze korte tocht werd te voet in volkomen stilte zon
der vlag of vaandel afgelegd. In overeenstemming met de geest,
die de gevallenen bezielde, werden op de begraafplaats geen. toe
spraken gehouden.
in gesloten formatie naar de Dam,
waar een openlucht-herdenkings
dienst werd gehouden, waaraan ook
„O.N.D.A." zijn medewrking verleen-
Nadat van kwart voor acht tot 30
seconden voor acht de klokken van
dè Nieuwe Kerk en de rooms-katho-
lieke kerk hadden geluid, werden op
de begraafplaats twee minuten vol
komen stilte in acht genomen. Dit
werd aangekondigd door een hoorn
blazer, die „The last post" blies. Met
begeleiding van het muziekkorps
..O-N-D-A.", onder leiding van de
lieer J. C. F. van Kamer, werd tot
«lot van deze bijeenkomst het zesde
couplet van het Wilhelmus gezongen.
Een aantal deelnemers aan deze stil
le omgang legden bloemen bij het
graf der gevallenen.
Na deze plechtigheid begaf men zich
dikant te Middelburg, hield een
te herdenkingsrede.
Ds. Ytsma betoogde in zijn toe
spraak, dat deze herdenking
aan de vooravond van de na
tionale gedenkdag gehandhaafd
dient te worden. Wat ae velen, mi
litair of burger, gedurende de oor
logsjaren voor het vaderland ver
richt hebben, in vele gevallen met
inzet van hun leven, is niet meer
uit onze herinnering weg te den-
YAN
TOT
NIEUWE UNIFORMEN.
De leden van de muziekvereniging
Apollo" in Sluis hebben zich zon
dagavond aan de gemeentaren in
hun nieuwe uniformen gepresenteerd.
Dat gebeurde met een mars door de
stad en daarmee loste „Apollo" een
belofte in, die voorzitter R. Plas-
scaert had gedaan tijdens de over
dracht van de uniformen. Aanvanke
lijk was het de bedoeling om reeds
op koninginnedag de nieuwe unifor
men „in te wijden", maar toen lie
ten de weersomstandigheden een op
treden ln de open lucht niet toe.
Maar nu weten de Sluizenaren dan
toch hoe de mannen van „Apollo" er
in hun gloednieuwe uniformen uit
zien.
DIEPVRIES IN DORPSHUIS.
Tijdens een dorpsvergadering in
Heille (gemeente Sluis) heeft men
besloten over te gaan tot het stich
ten van een diepvriesinrichting en
wel in het oude schoolgebouw, dat
tevens als dorpshuis zal worden in-
BESTELLING
Op de zaterdagse wandeling door de
winkelstraten van Goes belandde dat
echtpaar, vergezeld van een drieja
rig dochtertje, ook in een banket
bakkerswinkel, alwaar mama tegen
de prijs van vijftien cent per stuk
enkele zogeheten tompouces (of ge
woon „tompoezen", naar verkiezing
kocht.
Dochterlief keek gespannen toe.
Weer buiten gekomen wandelde het
drietal naar de Markt, maar daar
in het gewoel was plotseling het
dochtertje verdwenen. Mama maakte
zich al ongerust, maar pupa wist di
rect de verklaring. „Ze is natuurlijk
een ijsje .kopen voor het dubbeltje,
dat ik haar gegeven heb'*, meende
hij.
Mama was er toch niet helemaal ge
rust op en alleen 'ging ze even „de
weg temg", op zoek naar het jong
ste gezinslid. Ze vond haar dochter
terug in de banketbakkerswinkel,
waar ze er nog juist getuige van
was, hoe de jongedame haar dubbel
tje op de toonbank legde en het te
kort beseffend vroeg: „Mag ik een
kapotte tompoes
gericht. Indien mogelijk wil men be
ginnen met een installatie van zes
tien boxen, die reeds per 1 Juni
„startklaar" zou moeten zijn.
GOED MOSSELJAAR.
Het jaar 1959 is tot dusver bijzonder
gunstig voor de mosselzaadvisserij
op de Waddenzee, zo meldt onze cor
respondent uit Bruinlsse. Er zijn veel
banken met mosselzaad van goede
kwaliteit, zodat er voor de vissers
ruim voldoende voorraad is om de
percelen te voorzien. De vissersvloot
bracht reeds duizenden tonnen naar
de percelen.
GESLAAGDE MELKACTIE.
De melkaetle, die de kinderen van de
lagere scholen in de Schouwse West
hoek gevoerd hebben ten bate van
vluchtelingenkinderen in Tunesië en
Marokko, is goed geslaagd, zo meld
de de secretaresse der afdeling
Schouwen van het Ned. Rode Kruis.
In totaal werden 619 grote en kleine
blikken melk ingezameld en boven
dien nog een bedrag in geld van
120,70.
IN HET GOUD.
In Retranchement vierde het echt
paar A. Willemsen-Nortier zijn gou
den bruiloft. Beide echtelieden genie
ten nog een goede gezondheid. Tij
dens de receptie, die het jubilerende
echtpaar hield, kwamen vele ingeze
tenen van „Truuzement" hun geluk
wensen aanbieden. De heer Willem-
sen was vele jaren raadslid en wet
houder.
RAKET OP DRIFT...
Op koninginnedag hebben de gere
formeerde jeugdorganisaties te Mid
delburg onder overweldigende be
langstelling op de Markt een raket
van het type Jupiter afgeschoten. De
beslissende druk op dc knop werd
verricht door prof. ir. W. E. E. Ter-
watvan. Door een organisatlefout
men was vergeten een briefkaart
met de naam van de afzender op de
staart van dc raket te plakken
ia het thans niet bekend waar het
projectiel, dat voortgestuwd werd
door 300 kleine ballonnen, is terecht
gekomen.
Het laatst is het projectiel boven de
femeente Souburg gesignaleerd toen
et ln grote vaart door het luchtruim
„schoot". De jeugdige raketbouwers
zijn thans zeer benieuwd tot hoever
de raket gekomen is. Wie kan er
helpen...?
Maandagmiddag werden in de De
Ruyterschool te Vlissingen de tijdens
de oorlog gevallen leerlingen en oud-
leerlingen van deze zeevaartschool
herdacht. Na een korte toespraak
van de voorzitter van het comité
Gedenkplaat De Ruyterschool", de
heer J. Anker (rechts achter lesse
naar), legde kapitein W. L. C. van der
Plank, secretaris van het comité, ge
assisteerd door twee leerlingen, een
krans, waarna een minuut stilte in
acht werd genomen.
Foto P.Z.C.)
ken, alsdus sprak de Middelburgse
Êredikant. De geest van ons volk
i mede door hun dapper strijden
bepaald, zo betoogde ds. Ytsma.
Tot slot van deze herdenkingsbijeen
komst werd het eerste couplet van
het Wilhelmus gezongen. Het pro
gramma voor deze dodenherdenking
was samengesteld door het bestuur
van de Stichting 19401945.
In Vlissingen
De herdenking der gevallenen begon
maandagmiddag te Vlissingen met
een kranslegging in de De Ruyter
school. Hierbij waren tegenwoordig
de directeur en het personeel van de
zeevaartschool, vertegenwoordigers
van het Nederlandse en Belgische
loodswezen te Vlissingen, vertegen
woordigers van diverse scheepvaart
maatschappijen, de gemeentesecreta
ris, de heer J. W. Peters, de wethou
ders M. A. van Popering en W. Pop-
pe, de commandant maritieme midde
len, kapitein ter zee J. A. Agelink
van Rentergem en familieleden van
gevallen leerlingen en oud-leerlin
gen der zeevaartschool.
Na een korte toespraak van de voor
zitter van het „Comité Gedenkplaat
De Ruyterschool", de heer J. Anker,
legde de secretaris van dit comité,
kapitein W. L. C. van der Plank, ge
assisteerd door twee leerlingen, een
krans onder de gedenkplaat.
Vervolgens werd een minuut stilte in
acht genomen, waarna het zesde cou
plet van het volkslied werd gezongen.
Na het zingen van het Wilhelmus
bracht men koraalmuziek ten gehore
en legden de familieleden van de ge
vallenen bloemen bij de gedenkplaat.
Even over half acht 's avonds vertrok
(Zie slot pag5 kol. 5)
Moederdag
Geen reconstructie van
de imoordzaak-Axel
De reconstructie van het misdrijf te
Axel, die deze week zou worden ge
houden, zal geen doorgang vinden.
Aanvankelijk lag het in de bedoe
ling om de verdachte B. in deze
moordzaak naar de plaats van het
misdrijf over te brengen en hem
daar onder andere te confronteren
met enkele getuigen, maar het blijkt
dat dit in de praktijk zo veel moei
lijkheden met zich meebrengt, dat
men er van heeft afgezien.
Aangezien deze verdachte op Neder
lands grondgebied een strafbaar feit
heeft gepleegd zou hij namelijk on
middellijk moeten worden aangehou
den, wanneer hij de grens passeerde.
Overwogen is nog de confrontatie
met getuigen bij de grens te doen
plaatsvinden, maar ook daarvan
heeft men nu afgezien. Wél zullen
enige gerechtelijke autoriteiten uit
Brussel naar Axel komen om er in
het groepsbureau van de rijkspolitie
getuigen te horen.
Bovendien zullen de in beslag geno
men voorwerpen, welke de Neder
landse politie in de loop van het on
derzoek aan de Belgische recherche
ter beschikking had gesteld, daar
worden teruggegeven.
Deze voorwerpen zullen evenwel
daarna opnieuw naar België verhui
zen, doch dan vla de voorgeschreven
zij het omslachtige diplomatie
ke weg, d.w.z. met medewerking van
het ministerie van buitenlandse za
ken.
Samenvoeging van
Goes met Kloetinge
Wetsontwerp in voorbereiding
Het provinciaal bestuur van Zeeland
heeft aan de minister van binnen
landse zaken verzocht het wetsont
werp te mogen gereedmaken voor de
samenvoeging van Kloetinge met
Goes, zo deelde de commissaris der
koningin gistermorgen tijdens een
persconferentie mede-
Het wetsontwerp, dat voorziet in de
wijziging van gemeentegrenzen op
Walcheren, is thans opgezonden aan
binnenlandse zaken.
Kamer van Koophandel
vergadert te Vlissingen
De Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor de Zeeuwse Eilanden
houdt woensdag 10 juni a s. in res
taurant „Britannia" te Vlissingen
een algemene vergadering. De aan
vang is gesteld op 's morgens half
elf. Ir. T. Michielsen, de directeur
van de P.Z.EM., zal na de afwer
king der agenda een inleiding hou
den over de totstandkomtng en de
betekenis van de gereed gekomen
uitbreiding van de Centrale Zeeland
te Vlissingen. Daarna zal een be
zoek aan de centrale gebracht
worden.
NIEUWE ONTSPANNING
Publiek kan reeds met
Pinksteren spelen
Cadzand, dat r.lcli als toeristenplaats
nog steeds uitbreidt, krijgt de beschik
king over een fraai aangelegde mi
niatuur golf (midget-golf) baan. Een
lange tijd van voorbereiding, waarbij
na niet bepaald alles van een leien
dakje ging en waarhij de initiatief
nemers bovendien niet gespaard ble
ven voor allerlei tegenslagen, is voor
deze plannen nodig geweest-
Reeds in 1957 beraamden de heren
P. van Cruijningen en J. A. de Nijs
plannen om de vele toeristen die ge
durende de zomermaanden Cadzand
als vakantie-oord kiezen, naast zee en
strand ook andere ontspanningsmoge
lijkheid te bieden.
Aangezien het miniatuur-golf een
spel is, dat volop ontspanning brengt,
en dat zowel in solo als in gezelschap
door oud en jong beoefend kan wor
den en ln de openlucht wordt ge
speeld, werd de aanleg van een daar
toe benodigde baan overwogen.
Nadat door de Initiatiefnemers een
geschikt terrein, vlak achter het duin
jussen Cadzand-Bad en Cadzand-Ha
ven, was aangekocht, kregen zij de
moeilijkheid te overwinnen om de
vergunning te krijgen. Toen na vele
besprekingen en geschrijf bleek dat
deze vergunning in geen geval ver
leend zou kunnen worden, schenen de
plannen slechts bij plannen te zullen
blijven, totdat plotseling een andere
oplossing een gunstige wending aan
de zaak gaf. Dank zij de medewer
king van het gemeentebestuur van
Cadzand, werd nl. een terrein toege
wezen in het kader van het uitbrei
dingsplan van Cadzand-Bad, waar
door de plannen toch weer realiseer
baar werden. Deze definitieve toewij
zing geschiedde eerst in het begin
van dit jaar, zodat de tijd wel heel
kort was om de aanleg nog voor dit
seizoen gereed te krijgen.
Mede dank zij het. orzettingsver-
mogen van de initiatiefnemers, Is
het mogelijk de baan reeds met
Pinksteren voor het publick open
te stellen. Van do 18 baantjes
waaruit het geheel straks zal be
staan zijn er nu reeds 15 in een
vergevorderd stadium van afwer
king.
Het geheel belooft iets.bijzonders en
aantrekkelijks te worden, gezien de
vele gazons en bloembedden welke
het iets golvend terrein zullen ver
sleren.
Voor diegenen, die het vooral in Bel
gië zo gewilde miniatuur-golf nog
niet kennen, zijn op de toegangsbe
wijzen de spelregels vermeld. Voor
scholen en clubs, zowel als bij de
abonnementen zal een reductie op de
toegangsprijs wovden gegoven.
Dank zij dit initiatief heeft Cadzand
er een zeker niet te onderschatten
ontspanningsgelegenheid bijgekregen.
ZOUTELANDES BURGE
MEESTER heeft een oud
testamentische naam: David.
Als David Kodde werd hij
vijfenzestig jaar geleden in
geschreven in de registers
van de burgerlijke stand. Een
naam, die herinneringen
wekt aan de jonge man, die
zo vermetel was Goliath te
bekampen... Maar het opval
lende is, dat men bij het zien
van de burgemeester eerder
aan Goliath denkt dan aan
David: hij is een lange man,
die uittorent boven zijn om
geving.
De jaren hebben hem een
wat gebogen houding gege
ven en zijn zwarte kledij
hij is de dracht van zijn
eiland trouw gebleven doet
hem met het bleke gezicht en
de geprononceerde neus er
uitzien als een ernstig predi
ker. En dat klopt ook wel on
geveer, want als burgemees
ter Kodde het woord neemt,
dan hoort men inderdaad iets
van de preektoon. Maar bo
vendien zal hij altijd, als dat
pas geeft, in enkele woorden
zijn beginsel formuleren.
Dat beginsel het Is algemeen
bekend is dat van de Staatkun
dig Gereformeerde Partij. Een
jaar na de oprichting van deze
politieke groepering werd hij lid
dat was in het voorjaar van
1919. David Kodde was een man
van vijfentwintig jaren en mocht
volgens de toen geldende kieswet
voor het eerst naar de stembus.
Het ging om de verkiezing van
een nieuwe raad in Zoutelande,
waarbij het opvallende was dat
hij niet alleen voor het eerst moest
stemmen, maar tevens reeds kan
didaat was. Hij werd gekozen: de
eerste openbare functie van David
Kodde was het lidmaatschap van
de gemeenteraad.
Wat was hij voor een man Land
bouwer was zijn beroep, maar zelf
haalt hij nu de schouders op voor
die betiteling: „Ik was een man
met een beetje grond, eigenlijk
een gewone keuterboer Lage
re school was zijn opleiding en
blééf zou opleiding, maar wel was
zijn leergierigheid groot. David
Kodde las heel veel en verdiepte
zich ln die zaken, waartoe het
raadslidmaatschap hem verplicht
te. Twee jaar later solliciteerde hij
naar het burgemeesterschap van
zijn gemeente. En hij werd be
noemd! Kodde trok zijn beste la
kense pak aan, zette de Walcherse
pet op en toog naar Middelburg
om er door de commissaris der ko
ningin te worden beëdigd. „Je
bent nog Jong zei die magis
traat jonkheer Qnarles van Uf-
ford tot de lange Walcherse
boer van zevenentwintig jaren, die
voor hem zat, „zorg dat je je goed
Inwerkt
org, dat Je Je goed inwerkt."
Platina-echtpaar in Goes
De heer en mevrouw Glerum
70 jaar getrouwd
Het echtpaar L. GlerumJ. Glerum
op 't Hof te Goes viert aanstaande
zaterdag zijn 70-jarig huwelijksfeest.
De heer en mevrouw Glerum, die
resp. 93 en 92 jaar oud zijn en die in
het hervormd rusthuis „Randwijck"
verblijven, kennen elkaar reeds meer
dan 86 jaar. Als kinderen verbleven
zij namelijk tn een weeshuis. De
hoogbejaarde heer Glerum heeft in
de Lange Vorste Lr aat een blerhandel
gehad.
Het platina echtpaar, dat ondanks de
hoge leeftijd nog gezond van hart en
helder van geest la, heeft 6 kinderen.
3 kleinkinderen en 3 achterkleinkin
deren. Aanstaande zaterdagmiddag
van drie tot half vijf zal bet echtpaar
in de recreatiezaal van „Randwijck"
recipiëren. Des morgens is er een
bijeenkomst met de ouden van dagen
uit het rusthuis.
urgemeester dus in 1921, sta
tenlid in 1923. Maar ondanks
deze publieke activiteiten
bleef hij zijn grond bewerken. Niet
alleen omdat hij graag boerde,
maar ook uit bittere noodzaak:
een burgemeesterssalaris in een
kleine gemeente liet géén groot
gezin toe. Zevenhonderdtaehtig
gulden per Jaar! Terwijl er veer-
t ien kinderen waren! Tien zijn er
getrouwd en één van de jongens
bewerkt nu het land. „Ik zaai zelfs
geen sla meer", zegt de burge
meester. Neen, van 't zaaien komt
niets meer, want zijn activiteiten
op openbaar terrein zijn na de
oorlog aanzienlijk uitgebreid. Bij
de vorige verkiezingen deed hij
zijn intrede in 's lands vergader
zaal en in maart van dit jaar werd
hij herkozen.
In die witte vergaderzaal aan het
Binnenhof is hij een opvallende
verschijning. Langzaam gaat hij
daar naar zijn plaats, de schou
ders wat gebogen, het dunne grijs-
gevlekte haar contrasterend met
het zwarte boerenkostuum. Maar
als hij op het spreekgestoelte
staat, is het als In Zeelands sta
ten: een wat monotone redevoe
ring, maar „ingewerkt"! Zijn
laatste strijd was rond de grens
wijzigingen van Maasniel: niet
omdat hij zoveel voor deze rooms-
katholieke gemeente voelt, maar
omdat hij zich verzet tegen de op
heffing van kleine gemeenten. „Er
moge een formeel recht zijn om
daartoe te besluiten, een moreel
recht verzet zich daartegen",
vindt hij.
Woensdag a.s. wordt burge
meester Kodde vijfenzestig.
Dat betekent, dat het einde
van zijn ambtsperiode als burge
meester nadert. En dat juist in
een periode, waarin de minister
van binnenlandse zaken de nieuwe
gemeentegrenzen op Walcheren
bestudeert, die er op neerkomen
dat Zoutelande als zelfstandige
gemeente verdwijnt. En daarom
burgemeester Kodde
een familiewapen zou heb
ben gehad, dan zou dit een voor
treffelijke wapenspreuk zijn ge
weest. Goed inwerken, dét ont
breekt er bij de burgemeester van
Zoutelande niet aan n dat heeft
er nooit aan ontbroken. „Die man
controleert elke komma", zei eens
een journalist aan de perstafel ln
de Zeeuwse Statenzaal, toen bur
gemeester Kodde een voorstel aan
een uitvoerige beschouwing onder
wierp. In die Statenzaal zit hij al
sinds Juli 1923 en het is de moeite
waard om hem er te zien zitten.
Er ontgaat hem vrijwel niets: het
hoofd wat gebogen, het ascetische
gezicht met de diepliggende ogen
lijkt een witte vlek boven de zwar
te dracht. Gespannen volgt hij de
discussies. En dan gaat bedacht
zaam de stoel achteruit en klinkt
zijn nasale, monotone stem: „Me
neer de voorzitter..." De eerste
tien minuten zijn dan zeker voor
de burgemeester gereserveerd,
want korter doet hij het niet...
Maar achter de tafel van Gedepu
teerden wordt er goed geluisterd,
want statenlid Kodde kent zijn
spullen: hij controleert Immers el
ke komma...! Hetgeen een der Ge
deputeerden eens een verzuchting
deed slaken over de „jurist door
geboorte"...
BURGEMEESTER KODDE
„.singuliere gaven...
vindt de burgemeester het eigen
lijk wel goed, dat zijn ambtsperio
de nü eindigt: „Ik wens niet aan
de begrafenis van Zoutelande mee
te werken", zegt hij kort. Het
zijn bovendien niet de plezierigste
jaren geweest van zijn ambtspe
riode, die laatste. Vooral de in
grijpende wijziging van het dorps
beeld door de nieuwe zeewering
verdriet hem. „Men had toch wel
meer rekening kunnen houden met
het pittoreske van Zoutelande".
Daarover is hij teleurgesteld,
maar dat betekent nu ook weer
niet, dat de ogen van de burge
meester vochtig worden als hij
over die teleurstelling spreekt. Hij
zegt het allemaal op dezelfde
emotieloze toon. Er komt eigenlijk
in zijn stem slechts dan bewogen
heid of Is het misschien eer
bied? als hij spreekt over het
door hem verdedigde beginsel
„Wij moeten Gods Woord en Gods
Wet in ere houden", zei hij eens
tot de Staten, „mogen wij aflaten
van de zonde, opdat wij op Gods
zegen mogen hopen. Moge God ons
die genadiglijk verlenen." Ja,
toen was zijn stem inderdaad be
wogen.
ij het overdenken van hetgeen
wij wilden schrijven over
burgemeester Kodde en zijn
vijfenzestigste jaardag kwam ons
het woord „singulier" In gedach
ten Het is een woord, dat voor
komt in de Dordtse kerkorde,
wanneer daarin gesproken word!
over „singuliere gaven", uitzon
derlijke talenten, /amdpr twijfel is
burgemeester David Kodde van
Zoutelande een man van s>n"> re
gaven, een Zeeuw, die zijn land en
zijn kerk dc Gereformeerde
Gemeenten in Nederland dient
naar beste kunnen en volgens
vaste beginselen. Een uitzonder
lijke verschijning, voor wie ook
zijn tegenstanders respect hebben.
Moge hij nog lang van zijn levens
avond genieten.
VANDAAG
Middelburg - Electro. „Het meisje Ro-
semarle", 20 uur, 18 jaar. Molenwater:
Miniatuur Walcheren, 0—17 uur.
vlissingen - Aihambra: „Twaalf uur
tussen leven en dood". 19 en 21 uur,
18 Jaar. Luxor: „De wanhoop van in
specteur Gideon", 20 uur, 14 jaar.
Goes Grand: „De weg van het ge
weld", 20 uur, 14 jasr,