Eltenaren krijgen hoge Duitse lonen
en betalen lage Nederlandse prijzen
Prins Bernhard opende wereld-
laboratorium voor Caltex-groep
Van en voor de boekenplank
STUDIE VAN DR. W. BANNING
OVER „KERK EN COMMUNISME"
IN BUK
20 STUKS f. 2.80
iedereen
ziet u
met
andere
ogen!
o
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ZATERDAG 2 MEI 1950
Bevoorrechte
Nederlanders
De ongeveer 2400 Duitse inwo
ners van Elten hebben de Duit
se nationaliteit behouden, doch
worden behandeld als Neder
landers met dien verstande, dat
«ij het Nederlandse kiesrecht
niet kunnen uitoefenen en niet
dienstplichtig zijn.
Het onderwijs op de beide acht-
klassige volksscholen wordt
in de Duitse taal volgens een
Duits leerplan gegeven. Aan
het Duitse lesrooster is vakon
derwijs in de Nederlandse taal
toegevoegd. Het hoofd der
school en de vakonderwijzer in
de Nederlandse taal zijn Ne
derlanders; het overige onder,
wijzend personeel bezit de
Duitse nationaliteit.
tN
J
schouwing en als geloof). Ook schet
ste hij hoe het communisme zich als
wereldmacht gedraagt, waarbij be
halve Rusland ook de satellietstaten,
en Joego-Slavïë en China aan de or
de worden gesteld. Een derde hoofd
stuk bevat een beschrijving van de
houding der kerken ten opzichte van
het militant atheïstische en anti
christelijke communisme en ten op
zichte van de communisten.
99
Duidelijke voorlichting
in beknopte vorm
In een boekje van honderdtwintig
bladzijden heeft dr. \V. Banning,
oud-hoogleraar te Leiden, antwoor
den gegeven op de vraag wat het
communisme is (als economisch stei-
stel, politiek en maatschappelijk
systeem, als levens- en wereldbe-
De schrijver geeft een dieper inzicht
in de houding van de Russisch-Or-
thodoxe Kerk, van de r.-k. kerk in
Oost.Europa, en van het protestan
tisme in Oost-Duitsland en Honga
rije.
In het vierde (laatste) hoofdstuk
stelt de schrijver een aantal pro
blemen en vragen, en op de laatste
bladzijde vindt men de conclusie
dat hei antwoord- van de kerken
op het communisme niet kan zijn
een neen zonder meer, maar moet
insluiten een maatschappelijke
vernieuwing, een wereldomvatten
de solidariteit en een innerlijke
hervorming tot gemeenschappelij
ke verantwoordelijkheid. „Zou mis
schien de Oecumene het begin van
een positief antwoord kunnen zijn,
niet alleen op het communisme,
maar op de wereldsituatie nü?
Laat ons hopen, bidden, werken."
Door zijn beknoptheid en duidelijk
heid zal dit boekje ongetwijfeld ve
len voorlichting kunnèn bieden, die
zich door de dikte en degelijkheid
van andere studies over dit onder
werp laten afschrikken. Het kreeg
de titel „Kerk en communisme" en
verscheen in de Kerk en Wereldreeks
van Boekencentrum N.V.. Den Haag.
BEZOEK AAN „DE ZELFKANT"
Bij een volksstemming zou voor
velen de keus moeilijk zijn
(Van een speciale verslaggever.)
..Ik heb veel waardering voor wat het Nederlandse bestuur hier in
Elten heeft gedaan. Maar ik ben in mijn hart nog altijd Duitser en
zou bij een volksstemming dus nooit voor een blijvend Nederlands
gezag kunnen stemmen". Paul Daams, 47-jarige employé van de
plaatselijke Raiffeisenbank in Elten zegt 09s dit niet zonder
schroom. Eigenlijk heeft hij er direct alweer spijt van zo open
hartig geweest te zijn, want liever zou hij zijn naam niet genoemd
willen hebben bij deze uitspraak. Waarom niet? „Och ja, 't is hier
maar een kleine dorpsgemeenschap, en je woorden zouden misschien
verkeerd uitgelegd kunnen worden
Wie ze verkeerd zou kunnen uit
leggen, is ons na een dag speuren
in Elten niet duidelijk geworden.
Officiële cijfers zeggen, dat van
de 3375 inwoners van her drost
ambt Elten 70 nog altijd de
Duitse nationaliteit bezit. Dat bet
11'/a minder is dan tien jaar
geleden, toen het gebied op 23
april 1949 bij wijze van grenscor
rectie voorlopig in het Nederlands
staatsverband werd opgenomen, is
geen gevolg van een mentaliteits
verandering van de gevestigde be
volking, maar van een verschui
ving in de verhoudingen doordat
een aantal Duitse evacués uit het
Roergebied weer vertrok en het
Nederlandse bestuursapparaat een
aantal Nederlanders hier aan het
werk zette.
Geen van de hier gevestigde Ne
derlanders neemt het de oorspron
kelijke bevolking kwalijk, dat ze
haar eigen nationale gevoelens niet
wenst te verloochenen.
Men behoeft trouwens maar
kort in Elten te toeven, om op
te merken, dat tien jaar voor
zichtig Nederlands bestuur van
de Eltenaren geen Nederlanders
heeft gemaakt.
De heer H. Gerritschen heeft
hier aan het gezellige markt
pleintje niet zijn slagerij, maar
zijn Metzgei.-ei. en bij de krui
denier G. Heveling koopt men
zijn Lebensmittel, dan wel Ko-
koionialwaren, die gerenom
meerde Nederlandse merken
dragen. Tien jaar Nederlands
gezag hebben èr ook nog niet
toe kunnen leiden, dat de
Anotheke Apotheek werd, de
Zahnartzt een tandarts en de
Feuer-Versicherungsanstalt een
Nederlandse brandverzeke
ringsagent. En in de vooral
door Duitse toeristen druk be
zochte cafés aan de Markt zit
de waardin of herbergier in een
verloren ogenblik belangstel
lend te lezen in de „Neue Ruhr
Zeitung", terwijl men er ver
geefs zal zoeken naar een pro
vinciale krant uit een van de
nabijgelegen Nederlandse ste
den.
„De mensen hier zijn erg rustig
en tevreden", zegt de heer Daams
ons. „Maar voor de kinderen zijn
we op Duitsland aangewezen. Mijn
zoon bezocht in Emmerik het
gymnasium en een dochter de
handelsschool, en nu zijn beiden
daar op kantoor. Wie zijn kinde
ren iets meer wil laten leren,
moet ze wel naar Duitsland stu
ren, want hier in Elten kregen ze
een hoofdzakelijk Duitse basis".
„Vond U het tien jaar geleden, on
plezierig onder Nederlands gezag
te komen?"
..Het was meer een raadsel
voor ons. maar angst 'nebben we er
niet voor gehad, want we kenden
de Nederlanders, van kindsaf had
den we er in het grensverkeer con
tact mee. De houding van de Ne
derlandse autoriteiten is de afge
lopen tien jaar niet anders geweest
dan ik verwacht had. Natuurlijk
zijn er wel bezwaren tegen het
veranderde staatsburgerschap, zo
goed als er voor sommige mensen
bezwaren zouden zijn, wanneer we
nu weer plotseling onder Duits ge
zag zouden komen. Denk alleen
maar eens aan de sociale voorzie
ningen. Er zijn hier ouden van da
gen, die nu A.O.W.-geld krijgen.
Bij een overgang zou dat ophou
den. Voor de betrokkenen is dat
geen plezierig vooruitzicht. Daar
staat tegenover, dat ik persoonlijk
nu een flinke A.O.W.-premie be
taal, terwijl ik in Duitsland al van
mijn 16e jaar af een voorziening
heb lopen. Zal ik bij een eventuele
overgang mijn gestorte A.O.W.-
premies geretourneerd krijgen
voor mijn gevoel moet de Duitse
staat de Nederlandse een behoor
lijke vergoeding betalen om schuld
loos tegenover Nederland te ko
men staan. Hoe de kansen bij to-
Zo ziet het dorpsplein van Elten er
na tien jaar Nederlands bestuur
uit.
rugkeer bij Duitsland staan? We
weten er hier niets van. Met be
langstelling hebben we deze week
in de „Neue Ruhr Zeitung'' gele
zen, dat „Sonderbotschafter" Lahr
uitgerekend negen dagen voor de
10e verjaardag van de grenscor
recties het grensgebied hier heeft
bezocht en zich nauwkeurig heeft
laten informeren hoe het grensver-
loop tien jaar geleden was. Zijn
onverwachte bezoek heeft hier wel
enig opzien gebaard. Tenslotte is
hij leider van de Duitse delegatie
bij de Duits-Nederlandse onderhan
delingen onder meer over de terug
gave van de gecorrigeerde grens
gebieden. Hij is een gewiekst on
derhandelaar. Onder andere was
hij betrokken bij de onderhande
lingen van de Bondsrepubliek en
Frankrijk over de teruggave van
het Saargebied en bekend werd
hij vooral door zijn aandeel in de
totstandkoming van een handels
verdrag tussen de Sowjet-Unie en
de Bondsregering. aan welke
overeenkomst de terugkeer van
Duitse krijgsgevangenen was ge
koppeld.
Maar begrijpt U me goed, van po
litiek weet ik verder niets af. Wij
zijn destijds zonder er zelf iets
aan te kunnen doen, bij Nederland
gekomen. Wanneer we nu naar
Duitsland zouden terugkeren, zul
len we er zelf ook wel weer geen
stem in hebben. Het is een kwestie
van regeringsspel, en wij hier in
Elten denken er niet aan, daar
over ruzie te maken."
Mening van landdrost
De landrost dr. A. Blaauwenboer,
die behalve landdrost in Elten ook
nog secretaris en plaatsvervangend
landdrost in de N.O. polder is, be
nevens secretaris van de zuidelijke
IJselmeerpolders. denkt er niet
veel anders over. Hij zegt: „Een
Heim-ins-Reich-beweging" is hier
in Elten tot dusver onbekend. Men
leeft in vrede met de tegenwoor
dige verhoudingen, die de bevol
king ongetwijfeld materiële wel
vaart hebben gebracht. Bij een
volksstemming zou voor velen de
keus tussen grotere materiële wel
vaart in het Nederlandse verband,
èn vaderlandsliefde wel eens erg
moeilijk kunnen zijn", aldus de
landdrost, die de bevoegdheden
heeft van de gemeenteraad, het
college van B. en W. en dfe burge
meester.
In zijn bestuurlijke taak wordt hij
terzijde gestaan door een advies
commissie van elf leden twee
Nederlanders en negen Duitsers.
Bestond deze commissie aanvan
kelijk uit voormalige gemeente
raadsleden van Elten, in i956
heeft er een verkiezing voor plaats
gevonden.
Sinds de grenscorrectie profi
teren vooral de arbeiders uit
Elten, die in Duitsland werken,
van de hoge Duitse lonen en van
de relatief lage Nederlandse
prijzen. De boeren en tuinders
ondervonden aanvankelijk na
deel van de grenscorrecties,
omdat zij met hun produkten
moeilijk konden concurreren te
gen de Nederlands markt: Sinds
zij hun artikelen rechtstreeks
naar Duitsland mogen uitvoe
ren, maken ze echter ook
goede prijzen, terwijl ze toch
het profijt hebben van de bete
re Nederlandse voorlichting op
dit terrein.
Wie nu door Elten wandelt, ziet
een ander dorp dan tien jaar gele
den. Niet alleen zijn er nieuwe
woningen gebouwd, maar ook de
armoedige aanblik tengevolge van
oorlogsschade en ernstige ver
waarlozing van 't onderhoud zijn
verdwenen. Tegen de twee mil
joen gulden investeerde ons land
er in woningbouw, ruim f 700.000
in straten en wegen, en ruim
f 400.000 in het herstel van de
kerken in Laag- en Hoog-Elten.
tahnemann -
CHASSIS-DYNAMOMETER - PRIMEUR VOOR EUROPA
Specialisten uit 13 landen in de
„fijne keukenvan olie-industrie
(Van onze speciale-verslaggever.)
Pernis heeft een nieuwe aanwinst: de Caltex Centrale Laboratoria. Het
zijn slechts vijf bescheiden gebouwtjes die, met hun totale opper
vlakte. van nog geen 4000 vierkante meter, wat afmetingen betreft beslist
in het niet zinken tussen de gigantische fabrieken en installaties in de
„oliehoek" van ons land, waar de reuzen van de olie-industrie Esso,
Caltex, Shell schijnbaar vreedzaam samenwonen. Maar dit wereld
laboratorium voor de Caltex-groep is een internationale instelling van be
tekenis. Petroleumteehnici en chemici uit de Ver. Staten, Nederland,
Canada, Noorwegen, Australië, Engeland en andere landen in totaal
13 nationaliteiten verrichten er hun onderzoekingen ten dienste van
de bijna 100 vestigingen van hun bedrijf in ruim 70 landen op het ooste
lijk halfrond.
En deze modern ingerichte labora
toria bezorgen ons land levens een
primeur: de eerste „all weather"
chassis dynamometer in Europa. In
de testcel, waar deze installatie is
opgesteld, verrichtte prins Bernhard
de officiële opening der laboratoria.
De chassis dynamometer is een ver
nuftige apparatuur, waarmee een
auto kan worden getest onder de
meest uiteenlopende omstandigheden
van weg en klimaat, die zich in wer
kelijkheid maar kunnen voordoen.
„Hebt IJ ooit met uw auto gereden",
is de suggestieve vraag die U daar
wordt gesteld, „op de zandvlakten
van de Sahara, in het barre Noorden
van Alaska, in de vochtige jungle
van Zuid-Amerika Wij kunnen U
hier die gelegenheid bieden. Wilt U
een Noordpoolklimaat? De test
ruimte kan gekoeld worden tot 30
graden Fahrenheit. Of wilt U mis
schien een eindje rijden in de tro
pen? Dan kan de temperatuur tot
120 graden worden opgevoerd".
I11 feite is het minder spectaculair
dan het zo lijkt. In deze testcel wor
den beslist geen woeste terreinritten
door mul woestzïjnzand of langs
grijnzende ravijnen gemaakt. Inte
gendeel, de voorwielen van de auto.
die er beproefd moeten worden,
staan muurvast. De wagen blijft
staan, maar de achterwielen kunnen
op grote draaiende rollen rondsnor
ren met enorme snelheid, tot 160 kin
per uur desnoods.
De rollen kunnen zo worden afge
steld, dat er, om ze met een bepaal
de snelheid te laten draaien, even
veel kracht voor nodig is als voor
het rijden met diezelfde snelheid op
steile hellingen in een onhergzaam
berglandschap. Intussen kan men op
een controlepaneel de snelheid afle
zen en het aantal paardekracht, dat
de motor daarvoor ontwikkelen moet,
alsook de temperaturen op 16 punten
in de auto. De bedoeling ervan is: de
olie- en smeerbehoeften van de ver
schillende typen automobielen te be
palen en na te gaan met welke soor
ten olie onder diverse omstandighe
den de beste resultaten kunnen wor
den bereikt.
Elders in de laboratoriagebouwen
staat een soort Madurodamse raf
finaderij. Een katalytische kraak
installatie en een katalytische re
former in miniatuur doen er het
zelfde werk als de kolossale insta!
laties van de echte raffinaderij. Ze
zijn in vol bedrijf, op zoek naar
nog betere soorten hoogwaardige
benzine.
Even verder draait een motor die,
als hij werkelijk in een auto was in
gebouwd, bezig zou zijn aan een non-
stop rit van Pernis naar Moskou met
een constante snelheid van 100 km
per uur. Daar worden oliemonsters
uit alle delen van de wereld beproefd
en daar wordt ook de strijd tegen het
„pingelen" gevoerd.
Weer ergens anders staat een appara
tuur, waarmee men zoekt naar ver
volmaking van het systeem voor het
koelen van de smeerolie voor straal
jagers, die tijdens het gebruik bij de
huidige hoge snelheden kokend heet
wordt. Dat is een bijzonder moeilijk
probleem, want al vliegt een straal
jager gewoonlijk op hoogten waar
temperaturen heersen van omtrent
75 graden onder nul, door de wrij
ving krijgt de buitenwand van het
toestel dikwijls een temperatuur van
320 graden Fahrenheit, waardoor
koeling van de smeerolie van buiten
af dus onmogelijk wordt.
Het zijn slechts enkele voorbeelden
van de. uiterst moderne apparatuur in
dit laboratorium, dat niet alleen in
Pernis werd gevestigd wegens de
centrale ligging ten -opzichte van de
grote Westeuropese industriegebie
den, maar ook omdat de Caltex hier
kan profiteren van de „voortreffelij
ke bekwaamheden van de Nederland
se technici". Want in deze „fijne keu
ken" van de olie-industrie vormen
Nederlanders de kern van de staf van
deskundigen van 13 nationaliteiten
die op Nederlandse bodem het we
tenschappelijk speurwerk verrichten
voor dit wereldbedrïjf.
De wijnbouwers in beneden-Oosten
rijk maken gebruik van een soort
hoedjes van ge-olied papier om de
tere wijnranken te beschermen tegen
nachtvorst en zodoende de wijnoogst
veilig te stellen. Deze foto laat zien
welk een wonderlijk beeld een wijn
gaard. met dergelijke hoedjesop
levert.
Advertentie
Het blijft uw eigen geheimpje:
"'t Is verbazingwekkend, wat mooi, glan
zend, fleurig haar verbetert aan uw ver
schijning. 't Is wonderlijk hoe eenvoudig
u dat kunt bereiken met POLYCOLOR-
Kleurshampoo. Gewoon, thuis zelf uw
haar wassen: De kleur wordt véél mooier,
een grijs haartje verdwijnt!
Ideurshampoo
't hoort bij uw make-up l
(keus uit 20 tinten)
Tube
1,95.
Doe 't zélf - óók de crème behandeling -
met de FOLYCOLOR Haarkuur. Vraag
het uw drogist of parfumerie. (1.95)
