Vijftien jaar geleden veroverden Poolse soldaten Monte Cassino Merkwaardige poëzie uit Latijns Amerika Anne Frank- Beslissende wending in Tweede Wereldoorlog TELEFUNKEN UameG'Celei VERKEERSSTAGNATIE NA ONGELUK TE ZEVENAAR 10 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT ZATERDAG 2 MEI 1959 DUITSERS HIELDEN VESTING VOOR ONNEEMBAAR De slag om Monte Cassino was niet alleen een van de bloedig ste veldslagen van de laatste oorlog, maar bovendien een slag van een geweldige militaire en politieke betekenis. Monte Cassino was de toegangspoort tot het hart van Italië en daar door van Europa. De hevige gevechten om dit sterk verdedig de bolwerk begonnen al in januari 1944 en de taaie hardnek kigheid van de Duitse verdediging te Cassino en op de kloos- terberg was reeds spreekwoordelijk geworden. Want hoewel niet minder dan vijf dappere volkeren de Amerikanen, En gelsen, Fransen, Nieuw-Zeelanders en Brits-Indiërs heb ben getracht de Duitse weerstand te breken, hielden de Duit sers hardnekkig stand en blokkeerden de weg naar Rome. Uiteindelijk zijn het de Polen geweest, die vijftien jaar ge leden op 18 mei 1944 Monte Cassino hebben veroverd. Deze schitterende Poolse overwinning werd beschouwd als de eer ste beslissende fase van een grote slag om het bolwerk Euro pa, welke de uiteindelijke vernietiging van de Nazi's tot ge volg heeft gehad. ten koste van grote opofferingen en van veel bloed. Maar hij be sefte ook van hoe groot gewicht de verovering van Monte Cassino voor de geallieerde raak was en ook voor die van Polen, want het zou een definitief antwoord bete kenen op de Sowjet-leugen, dat de Polen niet tegen de Duitsers wil den vechten. Een overwinning zou nieuwe moed geven aan de ver zetsbeweging in Polen en roem toevoegen aan de Poolse wapenen. Het in grote lijnen opgestelde plan voor het nieuwe offensief was als volgt: De geallieerden zouden aanvallen op een .front, dat zich uitstrekte van Monte Cairo tot de Tyrrheense Zee, met het doel om door de defensieve stellingen van de Duitsers heen te breken. Het voornaamste aandeel aan de strijd viel toe aan het Tweede Eerst vergeefse gevechten De eerste grootscheepse aanval op Auruci en Monte Cassino werd uitgevoerd door het 10e en 2e Amerikaanse legerkorps. In de dagen van 2022 januari 1944 heeft de 36e Amerikaanse divi sie de rivier Rapjdo overschreden, waarbij zij 1002 doden en gewon den heeft verloren. De handha ving van de met grote verliezen veroverde stellingen, bleek echter een onmogelijkheid. Op 25 januari werd dus een nieuwe aanval on dernomen en wel door het Twee de Amerikaanse en het Franse legerkorps onder bevel van gene raal Juin. De Amerikanen slaag den erin de stad Cassino binnen te dringen; zij hadden echter gro te verliezen geleden en moesten zich terugtrekken. De Fransen bezetten na hevige gevechten van man tegen man de heuvel Cas- tellone en' maakten 1200 krijgsge vangenen. Zelf verloren zij 1485 soldaten. De Amerikanen herhaalden hun aanvallen en veroverden na een zware strijd op 1 februari de Hoogte 593 ten noorden vap het klooster. De derde grootscheepse aanval op Monte Cassino werd uitgevoerd door het Nieuw-Zeelandse leger korps, bestaande uit een Indische en een Nieuw-Zeelandse divisie. De aanval werd voorafgegaan door de verwoesting van het klooster Monte Cassino door 225 bommenwerpers op 15 februari 1944. 's Avonds op dezelfde dag voerden de Engelsen een aanval uit op de heuvel 593. Het Royal Sussex regiment verloor 142 do den en heeft zich teruggetrokken. De vierde en bloedigste poging om het Benedictijnerklooster te veroveren werd wederom onder nomen door het Nieuw-Zeelandse legerkorps. Na een hevig bom bardement van Cassino vielen de Nieuw-Zeelanders uit het noorden aan en namen op 15 maart nage noeg de gehele stad en de Kas- teelberg. Verdere operaties op de oostelijke helling van de Kloos- terberg werden uitgevoerd door de Vijfde Brits-Indische brigade en bekroond met de verovering van de z.g. „Beulsheuvel" door de Gurkha's, die met messen tus sen de tanden de Duitse stellin gen aanvielen. Het bleek echter, dat zelfs de in neming van Cassino en van de la gere hellingen van de Klooster- berg niet van beslissende beteke nis zijn geweest. De dagen gin gen voort in voortdurende gevech ten. Steen voor steen, rots voor rots, moest genomen worden. Weer trokken de Fransen vol doodsverachting naar boven, want ze wisten dat de weg naar Rome de weg naar Parijs betekende. Vergeefs... De talrijke aanvallen en tegenaanvallen hebben zowèl de Duitse verdediging als de ge allieerde aanvallers totaal uitge put. Duizenden doden bleven ach ter in de in puin veranderde stad Cassino op de heuvels 435, 593 en in de dalen en de hellingen van de Kloosterberg. Het Monte Cassino-bolvverk bleef echter vast m Duitse han den en beheerste het gehele om liggende land. Alle toegangswe gen van het westen en het zuiden door de dalen van Liri en Gari, en van het oosten door het dal van de Rapido stonden onder Duitse controle en onder het he reik van zeer zwaar geschutvuur. Op alle hoogten en in de omge ving waren observatieposten eD de hele streek was als bezaaid met zware en lichte kanonnen, machi negeweren, scherpschutters en mijnen. ONNEEMBAAR In weerwil van vele aauvallen had Monte Cassino stand gehouden, en Hitler verklaarde dan ook trots dat het onneembaar was. Op 22 april werden de geallieerde troepen afgelost door het Tweede Poolse legerkorps, dat onder het bevel van generaal Anders stond. Nu werd aan de Polen de taak opgelegd de posities aan te vallen, die als onneembaar werden be schouwd. Generaal Anders wist dat het de zwaarste proef was voor de Poolse moed en dat het doel alleen bereikt kon worden Poolse legerkorps; want eerst nadat Monte Cassino door de Po len zou zijn genomen, kon de hele operatie zich 'ontwikkelen. Het was de grendel van de deur, die ten koste van veel opofferingen geopend moest worden voor de weg naar Rome. Vóór de strijd begon, moesten eerst nog de nodige voorbereidin gen worden getroffen: paden dienden verbreed te worden en langs deze paden moesten enorme voorraden munitie omhoogge- bracht worden. Gedeeltelijk wer den deze per lorrie vervoerd, daarna op muilezels en tenslotte op de schouders van de mannen. En dit alles moest 's nachts uit gevoerd worden om de vijand te kunnen verrassen. „Hel" begon opnieuw Toen kwam de elfde mei 1944. In de avond was het stil, doodstil... Maar plotseling voor het aanbre ken van de nacht, barstten 1100 kanonnen los en weerkaatste het gedreun tegen de bergwanden, alsof er een storm kwam opzet ten. En er kwam ook een storm. Want om één uur in de nacht vie len twee Poolse divisies de Duit se stellingen rondom Monte Cas sino aan. De hel begon opnieuw-... De aanvallende troepen werden geteisterd door een voortdurende hagelbui van projectielen uit alle richtingen. De ene officier na de andere werd gedood; hun plaatsen werden ingenomen door de volgen de in rang. In de avond van 13 mei trokken de Poolse detachementen die zware verliezen hadden gele den zich terug op hun uitgangs stellingen. Door artillerievuur, uitvallen en patrouilleactiviteit werden de Duitsers „in spanning" gehouden, terwijl de Poolse troe pen zich voorbereiden voor de tweede aanval, die geschiedde op de 17e mei. Overwinning De aanstormende bataljons kwa men in actie onmiddellijk achter de lijn van het spervuur van de Poolse artillerie zonder dat er re kening werd gehouden met ver liezen tengevolge van inïjuen cm boobytraps. Het doel was name lijk het door het Duitse sper vuur bedreigde terrein zo snel mogelijk te passeren. Op de eerste dag slaagde de Derde Karpathen Scherpschutters Divisie, San Au- gelo en de Hoogte 593 te nemen, terwijl andere Pooltse troepen doorbraken naar de tweede sleu telpositie Pledimonte, Aan beide zijden was men uitgeput. Generaal Anders had er op gere kend dat de Duitsers even ver moeid zouden raken als zijn eigen mannen, waardoor hun verdedi ging zon verzwakken. Het kritie ke moment van pen veldslag komt immers, als beide partijen in een toestand van volslagen uitputting tegenover elkaar staan, schijn baar niet in staat tot nog een ver dere poging. Dan is het de partij welke over de grootste wilskracht beschikt, die wint. Daarom ook hadden de Poolse troepen, toen ze de volgende mor gen hun aanvallen vernieuwden, onmiddellijk succes. Op de 18e mei 1944, om 10 uur 20 in de mor gen, werd de wit-rode vlag van Polen gehesen op de ruïnes van liet Monte Cassino-klooster. Het fort, dat zolang de weg naar Ro me had geblokkeerd, was geval len. De overwinning was bevoch ten door de dapperheid en de su perieure wilskracht van de Poolse soldaten en de verenigde krachts inspanning der goalliee.rde legers. Klaprozen Van het trotse klooster bleef slechts een troosteloze puinhoop over. Op het slagveld lagen over al de lichamen van gesneuvelde Duitse en Poolse soldaten. De hellingen der heuvels vooral daar, waar het vuur minder hevig was geweest waren overdekt met een ongelofelijk dicht tapijt van klaprozen. Met de inneming van -Piedimonte kwam Weg 6 vrij, als één van de voornaamste verbindingslijnen. Met tweeduizend tanks stormde het leger der bevrijding op naar Rome. Op de vierde juni deed men er zijn triomfantelijke intocht. En twee dagen later begon de invasie. De verliezen van het Tweede Poolse legerkorps in de slag om Monte Cassino waren: gedood 72 officieren en 788 man schappen; gewond 204 officieren en 2618 manschappen; vermist 5 officieren en 97 manschappen. Hulde Uit naam van Zijne Majes teit George VI, koning van Engeland, overhandigde gene raal sir Harold Alexander, opperbevelhebber van de geal lieerde legers in Italië, aan ge neraal Wladyslaw Anders de „Order of the Bath", waarbij hij de volgende toespraak hield: „Door aan generaal Anders de „Order of the Bath" te over handigen heeft mijn vorst de bevelhebber van het Tweede Poolse legerkorps onderschei den voor zijn voortreffelijke leiding en daardoor ook zijn waardering uitgedrukt voor de hoge mate van moed en zelf opoffering, door de Poolse sol daten betoond tijdens de Slag van Monte Cassino. Het was een roemrijke dag voor Polen, toen gij de sterkte nam, welke de Duitsers zelf voor onneem baar hielden. Het was de eerste fase van een grote slag om het bolwerk Europa, welke gij hebt doorgemaakt...... Soldaten van het Tweede Pool se legerkorps, als het mij ge geven was om de soldaten uit te kiezen, die ik het liefst on der mijn bevel had, zou ik de Polen gekozen hebben. Ik betuig U mijn hulde", Advertentie) TELEVISIE Universeel ontvangtoestel met 43 cm beeld geschikt voor ontvangst Belgische zenders. Verlaagde prijs 1080,— Vraag uw handelaar een demonstratie. H. CROON CO., ROTTERDAM - Tel. 125887 Charme voor Uw handen Volgens een mededeling van kanse lier Raab la in Oostenrijk de oorlogs schade wat de woningbouw betreft nog niet geheel goedgemaakt. In de Tweede Wereldoorlog werden ln Oostenrijk 70.000 woningen geheel vernield en meer dan honderdduizend bèsehadigd. Uit het fonds voor de wederopbouw konden Hoiooo woningen weer opgebouwd bruikbaar gemaakt worden. Het absenteïsme als gevolg van reuma tiek bost Engeland Jaarlijks 800 miljoen gulden. Onder de gemeente Zevenaar is gis teren een verkeersongeluk gebeurd, waarbij drie mensen ernstig werden gewond. Uit een lange file auto's, die uit Duitsland ons land binnenkwam, maakte zioli op een gegeven moment Clare Booth Luce geen ambassadrice in Brazilië Mevr. Clave Booth Luce heeft vrij dag bedankt voor de functie van Amerikaans ambassadrice in Brazilië. President Eisenhower heeft „met leedwezen" hiervan kennis genomen. Zij heeft Eisen- hower een brief geschreven, waar in zij ver-wijst naar de herrie die er rond haar persoon is ontstaan nadat de senaat haar voor deze functie had voorgedragen bij Ei senhower. „Het vertrouwen in mij is vergiftigd door bijzonder kwaadaardige be schuldigingen tegen mijn per soon", aldus mevr. Luce. De voor naamste tegenstander van mevr. Luce was de democratische sena tor Wayne Morse, die getracht heeft haar benoeming tegen te houden op grond van de overwe ging dat zij geen maat had weten te houden bij haar aanvallen op wijlen president Roosevelt en ex- president Truman. Mevr. Luce reageerde op de stem ming in de senaat met een ver klaring waarin zij opmerkte dat haar moeilijkheden verscheidene jaren geleden begonnen waren én wel op het tijdstip dat senator Morse „een klap van de molen wiek" kreeg. Difc leidde tot een heftige woorden wisseling in de senaat. President Eisenhower, die vrijdagmorgen met mevr. Luce gesproken heeft, verklaarde woensdag dat haar opmerking volkomen menselijk was geweest en niet bedoeld was om de senaat in diskrediet te brengen. Adjudant-onderofficier werd eerste luitenant De mogelijkheid om met voorbijgang van de rang van tweede luitenant di rect eerste luitenant te worden, werd gister voor de adjudant-onderoffi cier F. A. Vermeltvort van de 9e compagnie van het regiment van Heutz, werkelijkheid. De plechtige beëdiging vond echter niet voor dat onderdeel, dat ln De venter in garnizoen ligt, plaats maar voor het bataljon dat in Schoonho ven ln opleiding is. Slechts voor zeer goede en verdienstelijke onderoffi cieren is een dergelijke bevordering mogelijk. Ze geschiedt na een stren ge selectie. D« Sjah van Perztö heeft een nieuwe studio van radlo-Teheran geopend. Het gebouw is met Amerikaanse steun tot stand gekomen. Tussen Teheran en Mos kou woedt op het ogenblik een „radio- oorlog". één wagen los, waarvan do bestuur der trachtte een aantal wagens te passeren. Toan hij plotseling een tegenligger tegenover zich zag, trachtte hij deze te ontwijken, waardoor hij met grote snelheid tegen een boom vloog. Een uit de richting Arnhem komende trai ler met aanhangwagen, geladen met stenen, reed op zijn beurt tegen de tegen de boom gebotste auto en druk te deze geheel in eikaar. Van de drie inzittenden konden een dame en een heer vrij spoedig uit de wrakstukken worden bevrijd. De bestuurder even wel zat zo bekneld, dat men gerui me tijd nodig had óm hem te bevrij den. Toen hij uit de brokstuuken was verlost bleek dat bij beide benen zal moeten missen. Door dit ongeluk ontstond op de weg een dusdanig grote ravage dat het op dat moment zeer intense verkeer geheel vastliep. De rijkspolitie stelde alles in het werk em de verkeers- knoqp te ontwarren. Rover had medelijden In een Londense juwelierswinkel stapte vrijdag een man binnen, die de zoon van de eigenares toevoeg de: „Houd je kalm, dit is een over val". Hij beval de jongen allerlei kostbaarheden voor hem in te pakken. De jongen, Barry Curtis, zei dat zijn moeder aan hartaan vallen leed. „Ze kan elk ogenblik binnenkomen, weest U alstublieft voorzichtig". Toen mevrouw Curtis verscheen, wandelde de rover rustig de win kel uit, zonder iets mee te nemen, en verdween in de menigte. Eeuwfeest Zeemanshuis en zeevaartschool te Amsterdam In het Zeemanshuis aan het Kadijks- plein te Amsterdam is gisteren een receptie gehouden ter gelegenheid vai. het 100-jarig bestaan van het Zeemanshuis en de daarbij behoren de zeevaartschool. Talrijke oud-leerlingen, leraren, ver tegenwoordigers van de marine en van scheepvaartmaatschappijen en van het gemeentebestuur kwamen het bestuur van de school en de direotie met het eeuwfeest gelukwensen. HET PUIKJE VAN DE POCKETBOOKS Rijkgeïllustreerde biografie van Buffalo Bill In de 6erie „New World Writing" (Mentor Books) verscheen bet I4e deel, als steeds bevattend stories, verzen, essays en een enkel toneel stuk, dit keer een vaq een Mexicaan en een „lyrical verse play" van de Engelse dichter George Barker: „ln the shade of the old apple tree". Het accent ligt in dit, weer lijvige deel, hoofdzakelijk op „New writing from Latin America" mot merkwaardige poëzie uit Mexico, Peru, Chili, Brazi lië. Uit de andere sectie: een aantal jonge Engelse en Amerikaanse dich ters, gekozen en ingeleid door Ro bert Graves, een sympathieke en le zenswaardige studie van Dan Wake field over „the search for love and morality" in het werk yan J. D. Sa linger, vooral in zijn beroemde „Cat cher in the Rye" een studio van Ro bert Payne over de laatste dagen van Dostojewsky en een boeiend stuk van de Amerikaanse dichter Kenneth Rexroth: „Some thoughts on Jazz as Music, Revolt and as Mystique". Voor de liefhebbers van dat wijde, wilde westen: H. B. Sell en V. Wey- Donderdagmiddag heeft de jeugd van Het beeldje, een schepping van de dracht. Op de voorgrond lentefee Utrecht een 1.30 meter groot beeldje Utrechtse beeldhouwer Pieter D'Hont Annet van der Zijden, die het beeldje van Anne Frank overgedragen aanizal in brons worden gegoten. Op de\namens de jeugd overdroeg, en bur- het gemeentebestuur. foto een moment tijdens de over- 1 gemeester De Ranitz. bright, „Buffalo Bill and the Wild West" (Signet Key Book). Het is ecn levensbeschrijving, mét meer dan 175 ongewone illustraties, van de „groot ste showman ter wereld", het relaas van zijn avonturen als jongertiaö met Indianen in de prairies, zijn ritten voor de „Pony Express", zijn erva ringen als jager voor de aan te leg gen spoorlijn, toen hij in anderhalf jaar ruim vienlu.zend bizons uit roeide en vooral ook de belevenissen met zijn circus. Hij trad onder andere voor koningin Victoria op, wist de zonderlingste show-attracties om zich heen te verzamelen en heeft miljoe nen verdiend en verspeeld. Een goed gedocumenteerd en levendig boek over een chaotische tijd. Wie kennis wil maken met het werk van een der belangrijkste Engelse romanschrijvers uit onze tijd, Angus Wilson, die naam maakte met voor treffelijke romans als „Hemlock and After" en „Anglo-Saxon Attitudes" kan terecht bij „The Wrong Set" (Penguin Books), zijn eerste bundel short stories, die hem reeds dadelijk naam bezorgde. Men' kap er al zijn deugden in vinden: zijn onfeilbaar instinct voor do humbug in onze sa menleving, zijn geamuseerde weer gave vau alle nuances daarvan, een knap geschreven dialoog en een in telligente en zeer bekwame opbouw van het verhaal. Waardevol boekje! Onlangs is Raymond Chandler, ze ventig jaar oud, in Californië over leden. Hij is zonder twijfel de mees ter geweest van het detectiveverhaal in de American style (dat wil zeg gen: hardgekookt) met zijn hoofdfi guur Philip Marlówe, die trouwens in de latere boeken meer mildheid en beschouwelijkheid aan do dag legt dan in het genre gebruikelijk is. In Chandlers romans steekt ook een dosi$ sociale kritiek; de Californi- sche wereld van schone dames, ban dieten, dronkaards, verslaafden aan narcotia, waarin Philip Marlowe zijn integriteit poogt te bewaren, is in het algomeen niet met een blij oog geobserveerd, hoewel Chandlers hu mor van een heel eigen soort, veel verzacht. Wie in dit hachelijke genre werk van kwaliteit wil leveren, er vaart al spoedig dat de mogelijkhe den ervan beperkt zijn. Chandlers oeuvre is dan ook niet omvangrijk, maar het is allemaal bijzonder boei end. Het is vrijwel geheel in „paper- bound books" herdrukt. In „Pocket- books": „The high Window", „The litle sister", „The long goodbye", „Piek up on Noonstreet" (short sto ries), „The big sleep". In Penguin Books: „Trouble is My Business" (stories) en „Farewell my Lovely". Penguin Books herdrukte van Aldous Huxley twee lange vei handelingen: „Tire Doors of Perception" en „Hea ven and Hell" in één deel. Ze ontston den onder de voor Huenley zo karak teristieke drang naar mystieke 'erva ring', een ervaring, die bijvoorbeeld in de Middeleeuwen bereikt werd door meditatie, gecombineerd met lichamelijke onthouding en zelftuch- tiging; bepaalde vitaminetekorten hebben er misschien een rol bij ge speeld. Het is een weg, die voör de moderne mens vrijwel afgesloten is en Huxley heefi nu getracht hetzelf de doel te bereiken door een narco tisch middel, hei mescaline der Mexi canen. Zijn merkwaardige ervarin gen ermee de vizioenen die hij kreeg, maar ook de historische achtergrond van 's mensen pogingen zijn drie di mensies te doorbreken dat is het onderweip van de twee hoekjes van een der scherpste geesten van onze tijd.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1959 | | pagina 6