Vijftien jaar geleden veroverden
Poolse soldaten Monte Cassino
Merkwaardige poëzie
uit Latijns Amerika
Anne Frank-
Beslissende wending in
Tweede Wereldoorlog
TELEFUNKEN
UameG'Celei
VERKEERSSTAGNATIE NA
ONGELUK TE ZEVENAAR
10
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ZATERDAG 2 MEI 1959
DUITSERS HIELDEN VESTING VOOR ONNEEMBAAR
De slag om Monte Cassino was niet alleen een van de bloedig
ste veldslagen van de laatste oorlog, maar bovendien een slag
van een geweldige militaire en politieke betekenis. Monte
Cassino was de toegangspoort tot het hart van Italië en daar
door van Europa. De hevige gevechten om dit sterk verdedig
de bolwerk begonnen al in januari 1944 en de taaie hardnek
kigheid van de Duitse verdediging te Cassino en op de kloos-
terberg was reeds spreekwoordelijk geworden. Want hoewel
niet minder dan vijf dappere volkeren de Amerikanen, En
gelsen, Fransen, Nieuw-Zeelanders en Brits-Indiërs heb
ben getracht de Duitse weerstand te breken, hielden de Duit
sers hardnekkig stand en blokkeerden de weg naar Rome.
Uiteindelijk zijn het de Polen geweest, die vijftien jaar ge
leden op 18 mei 1944 Monte Cassino hebben veroverd. Deze
schitterende Poolse overwinning werd beschouwd als de eer
ste beslissende fase van een grote slag om het bolwerk Euro
pa, welke de uiteindelijke vernietiging van de Nazi's tot ge
volg heeft gehad.
ten koste van grote opofferingen
en van veel bloed. Maar hij be
sefte ook van hoe groot gewicht
de verovering van Monte Cassino
voor de geallieerde raak was en
ook voor die van Polen, want het
zou een definitief antwoord bete
kenen op de Sowjet-leugen, dat de
Polen niet tegen de Duitsers wil
den vechten. Een overwinning zou
nieuwe moed geven aan de ver
zetsbeweging in Polen en roem
toevoegen aan de Poolse wapenen.
Het in grote lijnen opgestelde
plan voor het nieuwe offensief
was als volgt: De geallieerden
zouden aanvallen op een .front,
dat zich uitstrekte van Monte
Cairo tot de Tyrrheense Zee, met
het doel om door de defensieve
stellingen van de Duitsers heen
te breken.
Het voornaamste aandeel aan de
strijd viel toe aan het Tweede
Eerst vergeefse
gevechten
De eerste grootscheepse aanval
op Auruci en Monte Cassino werd
uitgevoerd door het 10e en 2e
Amerikaanse legerkorps. In de
dagen van 2022 januari 1944
heeft de 36e Amerikaanse divi
sie de rivier Rapjdo overschreden,
waarbij zij 1002 doden en gewon
den heeft verloren. De handha
ving van de met grote verliezen
veroverde stellingen, bleek echter
een onmogelijkheid. Op 25 januari
werd dus een nieuwe aanval on
dernomen en wel door het Twee
de Amerikaanse en het Franse
legerkorps onder bevel van gene
raal Juin. De Amerikanen slaag
den erin de stad Cassino binnen
te dringen; zij hadden echter gro
te verliezen geleden en moesten
zich terugtrekken. De Fransen
bezetten na hevige gevechten van
man tegen man de heuvel Cas-
tellone en' maakten 1200 krijgsge
vangenen. Zelf verloren zij 1485
soldaten.
De Amerikanen herhaalden hun
aanvallen en veroverden na een
zware strijd op 1 februari de
Hoogte 593 ten noorden vap het
klooster.
De derde grootscheepse aanval op
Monte Cassino werd uitgevoerd
door het Nieuw-Zeelandse leger
korps, bestaande uit een Indische
en een Nieuw-Zeelandse divisie.
De aanval werd voorafgegaan
door de verwoesting van het
klooster Monte Cassino door 225
bommenwerpers op 15 februari
1944. 's Avonds op dezelfde dag
voerden de Engelsen een aanval
uit op de heuvel 593. Het Royal
Sussex regiment verloor 142 do
den en heeft zich teruggetrokken.
De vierde en bloedigste poging
om het Benedictijnerklooster te
veroveren werd wederom onder
nomen door het Nieuw-Zeelandse
legerkorps. Na een hevig bom
bardement van Cassino vielen de
Nieuw-Zeelanders uit het noorden
aan en namen op 15 maart nage
noeg de gehele stad en de Kas-
teelberg. Verdere operaties op de
oostelijke helling van de Kloos-
terberg werden uitgevoerd door
de Vijfde Brits-Indische brigade
en bekroond met de verovering
van de z.g. „Beulsheuvel" door de
Gurkha's, die met messen tus
sen de tanden de Duitse stellin
gen aanvielen.
Het bleek echter, dat zelfs de in
neming van Cassino en van de la
gere hellingen van de Klooster-
berg niet van beslissende beteke
nis zijn geweest. De dagen gin
gen voort in voortdurende gevech
ten. Steen voor steen, rots voor
rots, moest genomen worden.
Weer trokken de Fransen vol
doodsverachting naar boven, want
ze wisten dat de weg naar Rome
de weg naar Parijs betekende.
Vergeefs... De talrijke aanvallen
en tegenaanvallen hebben zowèl
de Duitse verdediging als de ge
allieerde aanvallers totaal uitge
put. Duizenden doden bleven ach
ter in de in puin veranderde stad
Cassino op de heuvels 435, 593
en in de dalen en de hellingen
van de Kloosterberg.
Het Monte Cassino-bolvverk
bleef echter vast m Duitse han
den en beheerste het gehele om
liggende land. Alle toegangswe
gen van het westen en het zuiden
door de dalen van Liri en Gari,
en van het oosten door het dal
van de Rapido stonden onder
Duitse controle en onder het he
reik van zeer zwaar geschutvuur.
Op alle hoogten en in de omge
ving waren observatieposten eD de
hele streek was als bezaaid met
zware en lichte kanonnen, machi
negeweren, scherpschutters en
mijnen.
ONNEEMBAAR
In weerwil van vele aauvallen had
Monte Cassino stand gehouden,
en Hitler verklaarde dan ook
trots dat het onneembaar was. Op
22 april werden de geallieerde
troepen afgelost door het Tweede
Poolse legerkorps, dat onder het
bevel van generaal Anders stond.
Nu werd aan de Polen de taak
opgelegd de posities aan te vallen,
die als onneembaar werden be
schouwd. Generaal Anders wist
dat het de zwaarste proef was
voor de Poolse moed en dat het
doel alleen bereikt kon worden
Poolse legerkorps; want eerst
nadat Monte Cassino door de Po
len zou zijn genomen, kon de hele
operatie zich 'ontwikkelen. Het
was de grendel van de deur, die
ten koste van veel opofferingen
geopend moest worden voor de
weg naar Rome.
Vóór de strijd begon, moesten
eerst nog de nodige voorbereidin
gen worden getroffen: paden
dienden verbreed te worden en
langs deze paden moesten enorme
voorraden munitie omhoogge-
bracht worden. Gedeeltelijk wer
den deze per lorrie vervoerd,
daarna op muilezels en tenslotte
op de schouders van de mannen.
En dit alles moest 's nachts uit
gevoerd worden om de vijand te
kunnen verrassen.
„Hel" begon opnieuw
Toen kwam de elfde mei 1944. In
de avond was het stil, doodstil...
Maar plotseling voor het aanbre
ken van de nacht, barstten 1100
kanonnen los en weerkaatste het
gedreun tegen de bergwanden,
alsof er een storm kwam opzet
ten. En er kwam ook een storm.
Want om één uur in de nacht vie
len twee Poolse divisies de Duit
se stellingen rondom Monte Cas
sino aan. De hel begon opnieuw-...
De aanvallende troepen werden
geteisterd door een voortdurende
hagelbui van projectielen uit alle
richtingen. De ene officier na de
andere werd gedood; hun plaatsen
werden ingenomen door de volgen
de in rang. In de avond van 13 mei
trokken de Poolse detachementen
die zware verliezen hadden gele
den zich terug op hun uitgangs
stellingen. Door artillerievuur,
uitvallen en patrouilleactiviteit
werden de Duitsers „in spanning"
gehouden, terwijl de Poolse troe
pen zich voorbereiden voor de
tweede aanval, die geschiedde op
de 17e mei.
Overwinning
De aanstormende bataljons kwa
men in actie onmiddellijk achter
de lijn van het spervuur van de
Poolse artillerie zonder dat er re
kening werd gehouden met ver
liezen tengevolge van inïjuen cm
boobytraps. Het doel was name
lijk het door het Duitse sper
vuur bedreigde terrein zo snel
mogelijk te passeren. Op de eerste
dag slaagde de Derde Karpathen
Scherpschutters Divisie, San Au-
gelo en de Hoogte 593 te nemen,
terwijl andere Pooltse troepen
doorbraken naar de tweede sleu
telpositie Pledimonte, Aan beide
zijden was men uitgeput.
Generaal Anders had er op gere
kend dat de Duitsers even ver
moeid zouden raken als zijn eigen
mannen, waardoor hun verdedi
ging zon verzwakken. Het kritie
ke moment van pen veldslag komt
immers, als beide partijen in een
toestand van volslagen uitputting
tegenover elkaar staan, schijn
baar niet in staat tot nog een ver
dere poging. Dan is het de partij
welke over de grootste wilskracht
beschikt, die wint.
Daarom ook hadden de Poolse
troepen, toen ze de volgende mor
gen hun aanvallen vernieuwden,
onmiddellijk succes. Op de 18e
mei 1944, om 10 uur 20 in de mor
gen, werd de wit-rode vlag van
Polen gehesen op de ruïnes van
liet Monte Cassino-klooster. Het
fort, dat zolang de weg naar Ro
me had geblokkeerd, was geval
len. De overwinning was bevoch
ten door de dapperheid en de su
perieure wilskracht van de Poolse
soldaten en de verenigde krachts
inspanning der goalliee.rde legers.
Klaprozen
Van het trotse klooster bleef
slechts een troosteloze puinhoop
over. Op het slagveld lagen over
al de lichamen van gesneuvelde
Duitse en Poolse soldaten. De
hellingen der heuvels vooral
daar, waar het vuur minder hevig
was geweest waren overdekt
met een ongelofelijk dicht tapijt
van klaprozen.
Met de inneming van -Piedimonte
kwam Weg 6 vrij, als één van de
voornaamste verbindingslijnen.
Met tweeduizend tanks stormde
het leger der bevrijding op naar
Rome. Op de vierde juni deed men
er zijn triomfantelijke intocht.
En twee dagen later begon de
invasie. De verliezen van het
Tweede Poolse legerkorps in de
slag om Monte Cassino waren:
gedood 72 officieren en 788 man
schappen; gewond 204 officieren
en 2618 manschappen; vermist 5
officieren en 97 manschappen.
Hulde
Uit naam van Zijne Majes
teit George VI, koning van
Engeland, overhandigde gene
raal sir Harold Alexander,
opperbevelhebber van de geal
lieerde legers in Italië, aan ge
neraal Wladyslaw Anders de
„Order of the Bath", waarbij
hij de volgende toespraak
hield:
„Door aan generaal Anders de
„Order of the Bath" te over
handigen heeft mijn vorst de
bevelhebber van het Tweede
Poolse legerkorps onderschei
den voor zijn voortreffelijke
leiding en daardoor ook zijn
waardering uitgedrukt voor de
hoge mate van moed en zelf
opoffering, door de Poolse sol
daten betoond tijdens de Slag
van Monte Cassino. Het was
een roemrijke dag voor Polen,
toen gij de sterkte nam, welke
de Duitsers zelf voor onneem
baar hielden. Het was de eerste
fase van een grote slag om het
bolwerk Europa, welke gij hebt
doorgemaakt......
Soldaten van het Tweede Pool
se legerkorps, als het mij ge
geven was om de soldaten uit
te kiezen, die ik het liefst on
der mijn bevel had, zou ik de
Polen gekozen hebben.
Ik betuig U mijn hulde",
Advertentie)
TELEVISIE
Universeel ontvangtoestel met 43 cm beeld geschikt
voor ontvangst Belgische zenders.
Verlaagde prijs 1080,—
Vraag uw handelaar een demonstratie.
H. CROON CO., ROTTERDAM - Tel. 125887
Charme voor Uw handen
Volgens een mededeling van kanse
lier Raab la in Oostenrijk de oorlogs
schade wat de woningbouw betreft nog
niet geheel goedgemaakt. In de Tweede
Wereldoorlog werden ln Oostenrijk 70.000
woningen geheel vernield en meer dan
honderdduizend bèsehadigd. Uit het
fonds voor de wederopbouw konden
Hoiooo woningen weer opgebouwd
bruikbaar gemaakt worden.
Het absenteïsme als gevolg van reuma
tiek bost Engeland Jaarlijks 800 miljoen
gulden.
Onder de gemeente Zevenaar is gis
teren een verkeersongeluk gebeurd,
waarbij drie mensen ernstig werden
gewond. Uit een lange file auto's, die
uit Duitsland ons land binnenkwam,
maakte zioli op een gegeven moment
Clare Booth Luce geen
ambassadrice in Brazilië
Mevr. Clave Booth Luce heeft vrij
dag bedankt voor de functie van
Amerikaans ambassadrice in
Brazilië. President Eisenhower
heeft „met leedwezen" hiervan
kennis genomen. Zij heeft Eisen-
hower een brief geschreven, waar
in zij ver-wijst naar de herrie die
er rond haar persoon is ontstaan
nadat de senaat haar voor deze
functie had voorgedragen bij Ei
senhower.
„Het vertrouwen in mij is vergiftigd
door bijzonder kwaadaardige be
schuldigingen tegen mijn per
soon", aldus mevr. Luce. De voor
naamste tegenstander van mevr.
Luce was de democratische sena
tor Wayne Morse, die getracht
heeft haar benoeming tegen te
houden op grond van de overwe
ging dat zij geen maat had weten
te houden bij haar aanvallen op
wijlen president Roosevelt en ex-
president Truman.
Mevr. Luce reageerde op de stem
ming in de senaat met een ver
klaring waarin zij opmerkte dat
haar moeilijkheden verscheidene
jaren geleden begonnen waren
én wel op het tijdstip dat senator
Morse „een klap van de molen
wiek" kreeg.
Difc leidde tot een heftige woorden
wisseling in de senaat. President
Eisenhower, die vrijdagmorgen
met mevr. Luce gesproken heeft,
verklaarde woensdag dat haar
opmerking volkomen menselijk
was geweest en niet bedoeld was
om de senaat in diskrediet te
brengen.
Adjudant-onderofficier
werd eerste luitenant
De mogelijkheid om met voorbijgang
van de rang van tweede luitenant di
rect eerste luitenant te worden, werd
gister voor de adjudant-onderoffi
cier F. A. Vermeltvort van de 9e
compagnie van het regiment van
Heutz, werkelijkheid.
De plechtige beëdiging vond echter
niet voor dat onderdeel, dat ln De
venter in garnizoen ligt, plaats maar
voor het bataljon dat in Schoonho
ven ln opleiding is. Slechts voor zeer
goede en verdienstelijke onderoffi
cieren is een dergelijke bevordering
mogelijk. Ze geschiedt na een stren
ge selectie.
D« Sjah van Perztö heeft een nieuwe
studio van radlo-Teheran geopend. Het
gebouw is met Amerikaanse steun tot
stand gekomen. Tussen Teheran en Mos
kou woedt op het ogenblik een „radio-
oorlog".
één wagen los, waarvan do bestuur
der trachtte een aantal wagens te
passeren.
Toan hij plotseling een tegenligger
tegenover zich zag, trachtte hij deze
te ontwijken, waardoor hij met grote
snelheid tegen een boom vloog. Een
uit de richting Arnhem komende trai
ler met aanhangwagen, geladen met
stenen, reed op zijn beurt tegen de
tegen de boom gebotste auto en druk
te deze geheel in eikaar. Van de drie
inzittenden konden een dame en een
heer vrij spoedig uit de wrakstukken
worden bevrijd. De bestuurder even
wel zat zo bekneld, dat men gerui
me tijd nodig had óm hem te bevrij
den. Toen hij uit de brokstuuken
was verlost bleek dat bij beide benen
zal moeten missen.
Door dit ongeluk ontstond op de weg
een dusdanig grote ravage dat het
op dat moment zeer intense verkeer
geheel vastliep. De rijkspolitie stelde
alles in het werk em de verkeers-
knoqp te ontwarren.
Rover had medelijden
In een Londense juwelierswinkel
stapte vrijdag een man binnen, die
de zoon van de eigenares toevoeg
de: „Houd je kalm, dit is een over
val". Hij beval de jongen allerlei
kostbaarheden voor hem in te
pakken. De jongen, Barry Curtis,
zei dat zijn moeder aan hartaan
vallen leed. „Ze kan elk ogenblik
binnenkomen, weest U alstublieft
voorzichtig".
Toen mevrouw Curtis verscheen,
wandelde de rover rustig de win
kel uit, zonder iets mee te nemen,
en verdween in de menigte.
Eeuwfeest Zeemanshuis en
zeevaartschool te Amsterdam
In het Zeemanshuis aan het Kadijks-
plein te Amsterdam is gisteren een
receptie gehouden ter gelegenheid
vai. het 100-jarig bestaan van het
Zeemanshuis en de daarbij behoren
de zeevaartschool.
Talrijke oud-leerlingen, leraren, ver
tegenwoordigers van de marine en
van scheepvaartmaatschappijen en
van het gemeentebestuur kwamen het
bestuur van de school en de direotie
met het eeuwfeest gelukwensen.
HET PUIKJE VAN DE POCKETBOOKS
Rijkgeïllustreerde
biografie van
Buffalo Bill
In de 6erie „New World Writing"
(Mentor Books) verscheen bet I4e
deel, als steeds bevattend stories,
verzen, essays en een enkel toneel
stuk, dit keer een vaq een Mexicaan
en een „lyrical verse play" van de
Engelse dichter George Barker: „ln
the shade of the old apple tree". Het
accent ligt in dit, weer lijvige deel,
hoofdzakelijk op „New writing from
Latin America" mot merkwaardige
poëzie uit Mexico, Peru, Chili, Brazi
lië. Uit de andere sectie: een aantal
jonge Engelse en Amerikaanse dich
ters, gekozen en ingeleid door Ro
bert Graves, een sympathieke en le
zenswaardige studie van Dan Wake
field over „the search for love and
morality" in het werk yan J. D. Sa
linger, vooral in zijn beroemde „Cat
cher in the Rye" een studio van Ro
bert Payne over de laatste dagen van
Dostojewsky en een boeiend stuk van
de Amerikaanse dichter Kenneth
Rexroth: „Some thoughts on Jazz as
Music, Revolt and as Mystique".
Voor de liefhebbers van dat wijde,
wilde westen: H. B. Sell en V. Wey-
Donderdagmiddag heeft de jeugd van Het beeldje, een schepping van de dracht. Op de voorgrond lentefee
Utrecht een 1.30 meter groot beeldje Utrechtse beeldhouwer Pieter D'Hont Annet van der Zijden, die het beeldje
van Anne Frank overgedragen aanizal in brons worden gegoten. Op de\namens de jeugd overdroeg, en bur-
het gemeentebestuur. foto een moment tijdens de over- 1 gemeester De Ranitz.
bright, „Buffalo Bill and the Wild
West" (Signet Key Book). Het is ecn
levensbeschrijving, mét meer dan 175
ongewone illustraties, van de „groot
ste showman ter wereld", het relaas
van zijn avonturen als jongertiaö met
Indianen in de prairies, zijn ritten
voor de „Pony Express", zijn erva
ringen als jager voor de aan te leg
gen spoorlijn, toen hij in anderhalf
jaar ruim vienlu.zend bizons uit
roeide en vooral ook de belevenissen
met zijn circus. Hij trad onder andere
voor koningin Victoria op, wist de
zonderlingste show-attracties om zich
heen te verzamelen en heeft miljoe
nen verdiend en verspeeld. Een goed
gedocumenteerd en levendig boek
over een chaotische tijd.
Wie kennis wil maken met het werk
van een der belangrijkste Engelse
romanschrijvers uit onze tijd, Angus
Wilson, die naam maakte met voor
treffelijke romans als „Hemlock and
After" en „Anglo-Saxon Attitudes"
kan terecht bij „The Wrong Set"
(Penguin Books), zijn eerste bundel
short stories, die hem reeds dadelijk
naam bezorgde. Men' kap er al zijn
deugden in vinden: zijn onfeilbaar
instinct voor do humbug in onze sa
menleving, zijn geamuseerde weer
gave vau alle nuances daarvan, een
knap geschreven dialoog en een in
telligente en zeer bekwame opbouw
van het verhaal. Waardevol boekje!
Onlangs is Raymond Chandler, ze
ventig jaar oud, in Californië over
leden. Hij is zonder twijfel de mees
ter geweest van het detectiveverhaal
in de American style (dat wil zeg
gen: hardgekookt) met zijn hoofdfi
guur Philip Marlówe, die trouwens
in de latere boeken meer mildheid
en beschouwelijkheid aan do dag legt
dan in het genre gebruikelijk is. In
Chandlers romans steekt ook een
dosi$ sociale kritiek; de Californi-
sche wereld van schone dames, ban
dieten, dronkaards, verslaafden aan
narcotia, waarin Philip Marlowe zijn
integriteit poogt te bewaren, is in
het algomeen niet met een blij oog
geobserveerd, hoewel Chandlers hu
mor van een heel eigen soort, veel
verzacht. Wie in dit hachelijke genre
werk van kwaliteit wil leveren, er
vaart al spoedig dat de mogelijkhe
den ervan beperkt zijn. Chandlers
oeuvre is dan ook niet omvangrijk,
maar het is allemaal bijzonder boei
end. Het is vrijwel geheel in „paper-
bound books" herdrukt. In „Pocket-
books": „The high Window", „The
litle sister", „The long goodbye",
„Piek up on Noonstreet" (short sto
ries), „The big sleep". In Penguin
Books: „Trouble is My Business"
(stories) en „Farewell my Lovely".
Penguin Books herdrukte van Aldous
Huxley twee lange vei handelingen:
„Tire Doors of Perception" en „Hea
ven and Hell" in één deel. Ze ontston
den onder de voor Huenley zo karak
teristieke drang naar mystieke 'erva
ring', een ervaring, die bijvoorbeeld
in de Middeleeuwen bereikt werd
door meditatie, gecombineerd met
lichamelijke onthouding en zelftuch-
tiging; bepaalde vitaminetekorten
hebben er misschien een rol bij ge
speeld. Het is een weg, die voör de
moderne mens vrijwel afgesloten is
en Huxley heefi nu getracht hetzelf
de doel te bereiken door een narco
tisch middel, hei mescaline der Mexi
canen. Zijn merkwaardige ervarin
gen ermee de vizioenen die hij kreeg,
maar ook de historische achtergrond
van 's mensen pogingen zijn drie di
mensies te doorbreken dat is het
onderweip van de twee hoekjes van
een der scherpste geesten van onze
tijd.