KONINGIN JULIANA VIJFTIG JAAR
Democratische vorstin met wijs beleid
Julianas jeugd en voorbereiding
op het koningschap
OOK TIJDENS VERBANNING
WERKTE ZIJ VOOR HAAR LAND
DINSDAG 28 APRIL 1959
PROVINCIALE ZEEUWS.E COURANT
Zij vroeg telkens aandacht van de jeugd
voorminder ontwikkelde gebieden
(Van onze parlementaire redacteur)
Van de vijftig jaren, die Juliana temidden van haar volk leeft,
draagt zij de laatste ruim tien en een half jaar de koninklijke
kroon. Als prinses reeds maakte zij zich geliefd; als koningin
van Nederland heeft zij zich een warm plekje in ons aller
harten veroverd. Zij dwingt eerbied en bewondering af voor
de zuiver democratische wijze, waarop zij haar hoge konink
lijke taak opvat en voor het wijs beleid, waarmee zij ons land
bestuurt. Zij heeft het recht op onze erkentelijkheid voor de
innige bewijzen van medeleven met haar onderdanen.
Twee dagen voordat prinses Juliana in 1948 voor de tweede maal het
regentschap aanvaardde, deelde koningin Wilhelmina op 12 mei 1948
het Nederlandse volk mee, dat het haar voornemen was afstand te doen
van de troon ten behoeve van haar dochter. Op 6 september 1948, vijf
tig jaar nadat koningin Wilhelmina haar regering had aangevangen,
werd Juliana in de Nieuwe Kerk in Amsterdam in een verenigde ver
gadering van de beide Kamers der Staten-Generaal als Koningin inge
huldigd.
en bijeenkomsten, waarnaar haar
belangstelling uitging.
Het koninklijk paar bracht ver
schillende officiële bezoeken aan
staatshoofden van omliggende
landen. Met veel luister wjerden
koningin Juliana en prins Bern-
hard telkens ontvangen. Omge
keerd toonden zij een charmante
gastvrijheid als buitenlandse
staatshoofden een tegenbezoek
aan Nederland brachten. Door de
ze wederzijdse bezoeken hebben
de koningin en de prins de be
trekkingen tussen Nederland en
de andere landen op een treffen
de wijze versterkt.
Luisterrijke
inhuldiging
Zij bezwoer „al datgene te doen,
wat een goed koning schuldig is te
doen." Duizenden landgenoten en
ontelbare vreemdelingen waren
naar de hoofdstad gekomen om
van de plechtigheid getuige te
zijn en in opgewekte feestvreugde
de nieuwe vorstin te bejubelen. Bij
de inhuldiging waren o.m. konin
gin Elizabeth van België, prinses
Margaret van Engeland, het
Zweedse, Noorse en Deense prin
selijke paar, ambassadeurs en ge
zanten in speciale missie, leden
van het Kabinet en de Raad van
State en afgevaardigden van het
Nederlandse volk in al zijn gele
dingen aanwezig.
Kort daarna opende de nieuwe ko
ningin voor de eerste keer de ge
wone zitting van de Staten-Gene
raal, waarbij Prinsjesdag door 't
gebruik van de Gouden Koets in
zijn oude glorie werd hersteld.
AI direct stond koningin Juliana
voor een zware taak. De ver
houding tussen Nederland en In
donesië vroeg' om een definitie
ve regeling. Tijdens de Ronde
Tafel Conferentie werden de be
stuurlijke problemen tot een op
lossing gebracht en op 27 de
cember droeg de koningin in een
plechtige bijeenkomst in de gro
te Burgerzaal van het koninklijk
Paleis op de Dam in Amster
dam met een treffende rede de
soevereiniteit aan de Indonesi
sche regering over.
De wederopbouw van ons land
bleef intussen alle aandacht vra
gen. Onze financiële positie was
nog allerminst rooskleurig. Vele
maatregelen moesten getroffen
worden. Het parlement toonde een
intensieve wetgevende activiteit.
Koningin Juliana, gewend niet op-
{•ervlakkig over de dingen heen te
open, leefde zich terdege in de
problemen in, liet zich in gesprek
ken met ministers volledig voor
lichten en gaf waardevolle advie
zen.
Intussen verwaarloosde zij het
contact met de bevolking niet.
Verscheidene officiële reizen
maakte zij naar verschillende de
len van ons land om er kennis te
nemen van de vraagstukken,
waarvoor men daar geplaatst was.
Bij talrijke plechtigheden was zij
aanwezig en menigmaal verscheen
zij onverwacht in vergaderingen
....Koningin Juliana legt de eed op
de grondwet af......
Naar de West
Een ware triomftocht hebben zij
van 18 tot 27 oktober 1955 door
Suriname gemaakt. De bevolking
was enthousiast en heeft ondub
belzinnig van haar bewondering
voor koningin Juliana blijk gege
ven.
Haar vakanties brengt zij veelal
met prins Bernhard en haar doch
ters in Sankt Anton in Oostenrijk
door, doch ook heeft zij incognito
in Noorwegen vertoefd.'
Opvallend is de interesse van
koningin Juliana voor de gees
telijke achtergrond van mate
riële problemen. Trouwens het
geestelijk welzijn van de mens
heid heeft voortdurend haar
bijzondere aandacht gehad.
Haar sympathie is bij de ver
drukten en vernederden en
vooral bij de vluchtelingen, die
uit hun landen verdreven een
moeilijk bestaan voeren.
Ter gelegenhèid van een vijf
daags bezoek aan Amsterdam
hield zij op 12 september 1953
een opmerkelijke redevoering
tot de verzamelde Nederlandse
jeugd en op 18 juni 1955 sprak
zij in de Leidse Pieterskerk 1200
jongeren toe, allen leden van bij
de Nederlandse Jeugdgemeen
schap aangesloten organisaties
en van d*e Nederlandse Studen
tenraad.
Dit optreden kenmerkt koningin
Juliana. Zij gaf een analyse van
het vraagstuk der minder ontwik
kelde gebieden en drong er met
klem op aan, dat het meer ont
wikkelde Westen deze gebieden
vrijwillig zou helpen. De koningin
vroeg de jeugd een keurkorps te
vormen en te komen tot een we-
reldwelvaartsfonds. Zowel de ont
wikkelde als de minder ontwikkel
de volkeren zouden aan dat fonds
moeten deelnemen om gezamenliik
tot een betere verdeling van de
welvaart te komen en „de kloof
tussen de haves en de havenots",
die thans de wereldverdeeld
houdt en aller welzijn bedreigt,
te overbruggen.
Haar blik reikt, zo blijkt telkens
weer, over onze landsgrenzen
...verloofd....
heen en haar warme sociale en
vredelievende gevoelens zijn een
verkwikking voor hen, die erdoor
geraakt worden.
Koningin Juliana haar werk
zaamheden in de laatste jaren mo
gen we als voldoende bekend ver
onderstellen heeft zich door
haar innemendheid, haar grote
werkkracht, haar warme belang
stelling voor maatschappelijke
problemen, haar hoge opvattingen
van het moederschap en haar een
voud zeer bemind en populair bij
het Nederlandse volk gemaakt.
Zij is een goede vorstin en een
trouwe hoedster van de Neder
landse belangen.
Mogen zij en haar gezin nog zeer
veel jaren gespaard blijven.
BANDEN MET BUITENWERELD VERSTERKT
„Bewaar uw medelijden
voor de zwakken"
(Van onze parlementaire
redacteur.)
Vijf jaren van scheiding tussen de
thans vijftigjarige vorstin, ko
ningin Juliana, en het Nederlandse
volk gedurende de periode 1940
1945 hebben de banden van gene
genheid, aanhankelijkheid en ver
ering niet verslapt, maar veeleer
vaster aangehaald. In de nood, zo
luidt het spreekwoord, leert
zijn vrienden kennen. Zo dit ooit
sterk op iemand van toepassing is
geweest, dan is het op koningin
(toen nog prinses) Juliana.
In augustus 1939 voltrok zich het
noodlot over Europa. De oorlog brak
uit en op 10 mei 1940 werd ons land
erin betrokken. Duitse parachutisten
moesten de koninklijke familie gevan
gen nemen. Op 12 mei droeg koningin
Wilhelmina aan prins Bernhard op
zijn gezin in veiligheid te brengen.
Men reed in zwaar gepantserde auto's
naar IJmuiden en stak over naar En
geland.
Prins Bernhard bleef daar en nam
spoedig een werkzaam aandeel in
de geallieerde oorlogvoering. De
prinses en haar beide dochtertjes
achtte men veiliger in Canada.
Daarom scheepte zij zich met Bea
trix en Irene in op de kruiser „Su
matra". die hen onder veilig es
corte naar de nieuwe verblijf
plaats bracht. Bij haar aankomst
hield de prinses een radiorede,
waarin zij het Canadese volk gast
vrijheid voor haar kinderen en
zichzelf vroeg, niet om bij de pak
ken neer te zitten, maar om de ge
legenheid te hebben in veiliger
omgeving haar werk van opbeu
ring en bemoediging in een levend
contact met haar landgenoten
voort te zetten. „Keep your pity
Op 30 april 1909 sprong in een
Fries dorp de klok aan stukken
Reeds vroeg het land zich in het be
gin onzer eeuw bang af, of het hu
welijk van koningin Wilhelmina en
prins Hendrik van Mecklenburg-
Scliwerin, dat in 1901 gesloten was,
kinderloos zou blijven en de Oranje
dynastie, waarvan koningin Wilhel
mina de laatste telg was, gedoemd
was uit te sterven. Dankbaar was
men, dat uit deze echtverbintenis op
de laatste april 1909 toch nog een
dochter geboren werd, een prinses,
op wie men al zijn hoop gevestigd
kon houden, een prinses, die toen zij
opgroeide aller harten veroverde,
een prinses aan wie Nederland in
1948 vol vertrouwen het koningschap
in handen legde.
Op de 30ste april 1909 ontlaadde de
spanning van het Nederlandse volk
zich in een laaiende vreugde. In een
ommezien wapperden allerwegen het
oranje en de nationale driekleur. Een
klokkenluider van een klein Fries
dorp beierde zo enthousiast, dat zijn
klok aan stukken sprong. De
koningin schonk de gedupeerde ge
meente een nieuwe! Uit het gehele
land en uit vele delen van de we
reld stroomden de gelukwensen ter
gelegenheid van Juliana's geboorte
het paleis binnen.
Onbezorgd maar eenzaam
Onbezorgd ging haar jeugd voorbij.
Onbezorgd, maar ook vrij eenzaam
was zij gedurende haar schooljaren.
Reeds in 1914, dus toen zij vijf jaar
was, begon haar vorming voor de
omvangrijke, moeilijke en verant
woordelijke taak, die haar later
w chte. Onder leiding van de beken
de pedagoog Jan Ligthart werd een
klasje gevormd van Juliana en drie
andere meisjes. Daar werden de be
ginselen der lager-onderwijsvakken
gegeven. Doch spel en ontspanning-
werden niet vergeten. Al jong leerde
de prinses paardrijden, fietsen en
schaatsenrijden.
In 1920, dus op elfjarige leeftijd, be
gon de prinses onder leiding van prof.
dr. J. H. Gunning met haar middel
bare studie. Zij leerde de moderne
talen en later ook Latijn en Grieks.
Na haar veertiende jaar werd zij on
derwezen o.a. in de Nederlandse taal
en letterkunde, geschiedenis, aard
rijkskunde, kunstgeschiedenis en te-
kennen, wis- en natuurkunde. Viool-
léssen stimuleerden haar artistieke
ontwikkeling.
Op haar achttiende jaar, op 30 april
1927, werd zij krachtens de bepalin
gen van de Grondwet staatkundig
„meerderjarig". Zij kreeg een eigen
inkomen en een eigen hofhouding.
Op 12 juni 1927 werd de prinses, te
gelijk met een aantal anderen, in een
plechtige dienst bevestigd tot lid
maat van de Nederlands Hervormde
Kerk door ds. Welter, die, nadat ko
ningin Wilhelmina aanvankelijk zelf
godsdienstonderricht aan haar doch
ter gegeven had, sinds 1923 aan haar
godsdienstige vorming had bijgedra
gen.
Universitaire opleiding
Op Juliana's eigen wens en mét het
oo<r op de voltooiing van haar in'
lectuele en maatschappelijke opvoe
ding vervolgde zij haar studie aan
de Leide Universiteit. Zij nam er
deel aan de colleges in de Nederland
se letterkunde, het adatrecht van
Nederlands-Indië, volkenrecht, later
die in volkenkunde van het Verre
Oosten, vaderlandse en algemene ge
schiedenis. In haar derde studiejaar
ontving zij het eredoctoraat in de
letteren en wijsbegeerte, waarbij
haar leermeester prof. J. Huizinga
als haar promotor optrad.
Na haar universitaire loopbaan
wachtte prinses Juliana verschil
lende maatschappelijke functies.
Zij gaf daarin blijk van ccn warm
....een kiekje van prinses Juliana
toen zij ~'/2 maand oud was
for the weak", zei ze. „Bewaar uw
medeleven voor de zwakken" is
haar devies gebleven.
Zij richtte zich eenvoudig in in Ot
tawa, waar zij geen voorrechten of
een bijzondere behandeling wenste.
Zij gaf zich geheel aan de opvoeding
van haar kinderen en vervulde met
onverflauwde ijver haar taak van
hulp aan het Rode Kruis en van zorg
voor de landgenoten in den vreemde.
Op hartelijke wijze heeft zij er me
nig soldaat en zeeman ontvangen, hun
moed ingesproken en vertrouwen in
de toekomst geschonken.
Einde 1940 bracht de prinses een
bezoek aan president Roosevelt en
verbleef zij enige tijd in de Neder
landse kolonie in New York. In
1941 boden de universiteiten van
Holland (Michigan) en Prince-
town, die beide in hun oorsprong
met Nederland verbonden zijn,
haar het eredoctoraat aan, dat zij
in gezelschap van prins Bern
hard, die haar enige malen in Ca
nada bezocht heeft, in ontvangst
Maar een meisje...
Toen op 31 augustus 1880 prin-
ses Wilhelmina geboren werd,
verscheen de „Lëidse Courant
met in de eerste kolom een ar-
tikei met het verbijsterende jp
opschrift: ,,'s Is maar een p
meisje"
Op 30 april 1909 aanschouwde
onze tegenwoordige, vijf tig ja-
rige koninging Juliana het le-
venslicht. Het was weer „maar
een meisje". Op 31 januari ij
1938, op 5 augustus 1939, op
19 januari 1943 en op 18 fe-
bruari 1947 waren het opnieuw
meisjes!
Zeker, het Nederlandse volk M
heeft wel eens gehoopt op een
prinsje, maar zijn voldoening
was er niet minder om als de jj|
vlaggen uitgestoken konden M
worden, waneer het koninklijk j|
gezin verblijd werd met de ge-
boorte van een dochter.
Uit het meisje van 1880 groei-
de de vrouw, die Nederland jg
met vaste hand geleid heeft
door gelukkige jaren en door
tijden van beproeving. Juliana i
volgde dit illustere voorbeeld.
Zij toonde zich met haar gro-
M te gaven van hoofd en hart
en met haar hoge plichtsop- f|
vatting een Moeder des Va- n
H derlands, waarmee het Neder-
landse volk oprecht gelukkig
ff kan zijn. ff
met Beatrix, Irene en Margriet
tijdens de Tweede Wereldoorlog in
Canada
nam. Op de terugtocht bereidde
Boston het prinselijk paar een
feestelijke ontvangst.
Werkzaam leven
De prinses leidde in Canada een
werkzaam leven met een intensieve
interesse voor de Nederlandse zaak
en voor de bondgenoten in de oorlog.
Zij bezocht de Prinses Irenebrigade,
waarvan een deel in Canada getraind
werd; zij was aanwezig bij de ope
ning van Nederlandse zeemansver-
blijven; zij vertoefde vaak in de vele
kleine Nederlandse kolonies.
Zij trachtte Canada en Amerika te
leren kennen en bezocht daarom vele
plaatsen. Ook Chicago, dat het langst
voor de afzijdigheid van Amerika in
het Europese conflict gepleit had en
dat de prinses als de vertegenwoor
digster van een verouderde instelling
beschouwde. In een persconferentie
vroeg een der journalisten haar iro
nisch, of zij ooit naar haar vaderland
dacht terug te keren „Twijfelt U
eraan, dat we de oorlog zullen win
nen?" antwoordde zij ad rem. Zij
had Chicago voor zich gewonnen.
Op 19 januari 1943 werd in Ottawa
het derde prinsesje, Margriet Fran-
cisca, geboren. Op Nederlands ge
bied, want de grond, waarop in Car-
ling Avenue het Civil Hospital staat,
waar Margriet het levenslicht aan
schouwde, werd tijdelijk tot Neder
lands territoir verklaard.
Bij de doop was ook koningin,-. Wil
helmina aanwezig, die daarvoor ten
tweeden male per vliegtuig de Atlan
tische Ocea/i was overgestoken.
Nedeiiand was na de capitulatie
der Duitsers uitgeplunderd, beroofd
van alles, arm, uitgeput. Maar het
voelde zich weer rijk, toen de leden
van het Vorstenhuis terugkeerden en
mede hun schouders zetten onder de
gigantische taak van de wederop
bouw. Prinses Juliana verleende haar
steun aan het Rode Kruis en aan Ne
derlands Volksherstel, dat de mate
riële nood der berooide landgenoten
trachtte te lenigen.
Zweden en Zwitserland hadden, toen
in Nederland de nood op zijn hoogst
was, op prachtige wijze geholpen
door het zenden van voedselvoorra
den. Prinses Juliana en prins Bern
hard trokken er in 1946 naar toe om
de dank van het Nederlandse volk
te vertolken. Op 5 april 1946 arri
veerden zij in Kopenhagenvandaar
ging het naar Stockholm en naar
Oslo en op 13 april arriveerdén zij
weer in Nederland.
Een maand later bracht het prinse
lijk paar een soortgelijk bezoek aan
Zwitserland. Daarna wijdde Juliana
zich temidden van haar landgenoten
weer geheel aan de gewichtige taak
van liet herstel der geestelijke en ma
teriële krachten van ons land.
met Bevelandse boerinnetjes in
klederdracht tijdens een vierdaags
bezoek aan Zeeland in 1924
sociaal gevoel en een veelzijdige
belangstelling. Zo kwam mede door
haar initiatief tot stand het Natio
naal Crisis Comité. Zij'is tot de
opheffing van dit Comité in 1936
ere-voorzitster geweest. Na het.
overlijden van haar grootmoeder,
koningin Emma en van haar va
der in 1934 nam zij ook van hen
een aantal functies over. Prins
Hendrik volgde zij bijvoorbeeld op
in het voorzitterschap van het Ne
derlandse Rode Kruis.
Het gehele Nederlandse volk leefde
hartelijk mee, toen op 8 september
1936 de verloving van prinses Juliana
met Prins Bernhard van Lippe-Bies-
terfeld bekend gemaakt werd. In een
radiorede zei koningin Wilhelmina:
„Ik kan niet zeggen, hoe dankbaar
ik beu, dat deze verloving er één is,
die uitsluitend berust op beiderzijdse
genegenheid, de beste waarborg voor
een gelukkige toekomst".
Opnieuw was er vreugde in ons land,
toen prinses Juliana en prins Bern
hard op 7 januari 1937 in Den Haag
in de echt verbonden werden.
In het paleis Soestdijk. vroeger de
geliefkoosde verblijfplaats van ko
ningin Emma en na het huwelijk
van de prins en de prinses hun
permanente woning, werd op 31
januari 1938 prinses Beatrix Wil
helmina Armgard en anderhalf
jaar later, op 5 augustus 1939,
Irene Emma Elisabeth geboren.
Het derde prinsesje, Margriet
Francisca zag op 19 januari 1943
in Ottawa het levenslicht en de
vierde prinses, Maria Christina
werd geboren op 18 februari 1947,
weer in een vrij Nederland.
De oorlogsjaren bracht prinses Ju
liana in den vreemde door. Gewichti
ge taken wachtten haar, toen zij
weer op Nederlandse bodem vrij kon
ademhalen. Koningin Wilhelmina had
door de oorlog veel geleden. Haar ar
beidzame leven in een ongeëvenaar
de regeringsperiode van bijna een
halve eeuw hadden haar vermoeid
gemaakt. Zij had rost nodig. Daar
om droeg zij in september 1947 tij
delijk het koninklijk gezag aan haar
dochter over, waarvoor deze in do
Staten-Generaal op 14 oktober 1947
de bij de Grondwet vereiste eed af
legde. In 1948 werd prinses Juliana
voor de tweede maal tot hef regent
schap geroepen. Op 14 mei 1948 leg
de zij opnipuw de eed af Tot 30
augustus verving zij haar moeder.
Kort daarna besteeg zij nadat ko
ningin Wilhelmina afstand van de
regering gedaan bad, de troun en
brak een nieuwe periode van haar
leven aan.