KONINGIN JULIANA VIJFTIG JAAR Democratische vorstin met wijs beleid Julianas jeugd en voorbereiding op het koningschap OOK TIJDENS VERBANNING WERKTE ZIJ VOOR HAAR LAND DINSDAG 28 APRIL 1959 PROVINCIALE ZEEUWS.E COURANT Zij vroeg telkens aandacht van de jeugd voorminder ontwikkelde gebieden (Van onze parlementaire redacteur) Van de vijftig jaren, die Juliana temidden van haar volk leeft, draagt zij de laatste ruim tien en een half jaar de koninklijke kroon. Als prinses reeds maakte zij zich geliefd; als koningin van Nederland heeft zij zich een warm plekje in ons aller harten veroverd. Zij dwingt eerbied en bewondering af voor de zuiver democratische wijze, waarop zij haar hoge konink lijke taak opvat en voor het wijs beleid, waarmee zij ons land bestuurt. Zij heeft het recht op onze erkentelijkheid voor de innige bewijzen van medeleven met haar onderdanen. Twee dagen voordat prinses Juliana in 1948 voor de tweede maal het regentschap aanvaardde, deelde koningin Wilhelmina op 12 mei 1948 het Nederlandse volk mee, dat het haar voornemen was afstand te doen van de troon ten behoeve van haar dochter. Op 6 september 1948, vijf tig jaar nadat koningin Wilhelmina haar regering had aangevangen, werd Juliana in de Nieuwe Kerk in Amsterdam in een verenigde ver gadering van de beide Kamers der Staten-Generaal als Koningin inge huldigd. en bijeenkomsten, waarnaar haar belangstelling uitging. Het koninklijk paar bracht ver schillende officiële bezoeken aan staatshoofden van omliggende landen. Met veel luister wjerden koningin Juliana en prins Bern- hard telkens ontvangen. Omge keerd toonden zij een charmante gastvrijheid als buitenlandse staatshoofden een tegenbezoek aan Nederland brachten. Door de ze wederzijdse bezoeken hebben de koningin en de prins de be trekkingen tussen Nederland en de andere landen op een treffen de wijze versterkt. Luisterrijke inhuldiging Zij bezwoer „al datgene te doen, wat een goed koning schuldig is te doen." Duizenden landgenoten en ontelbare vreemdelingen waren naar de hoofdstad gekomen om van de plechtigheid getuige te zijn en in opgewekte feestvreugde de nieuwe vorstin te bejubelen. Bij de inhuldiging waren o.m. konin gin Elizabeth van België, prinses Margaret van Engeland, het Zweedse, Noorse en Deense prin selijke paar, ambassadeurs en ge zanten in speciale missie, leden van het Kabinet en de Raad van State en afgevaardigden van het Nederlandse volk in al zijn gele dingen aanwezig. Kort daarna opende de nieuwe ko ningin voor de eerste keer de ge wone zitting van de Staten-Gene raal, waarbij Prinsjesdag door 't gebruik van de Gouden Koets in zijn oude glorie werd hersteld. AI direct stond koningin Juliana voor een zware taak. De ver houding tussen Nederland en In donesië vroeg' om een definitie ve regeling. Tijdens de Ronde Tafel Conferentie werden de be stuurlijke problemen tot een op lossing gebracht en op 27 de cember droeg de koningin in een plechtige bijeenkomst in de gro te Burgerzaal van het koninklijk Paleis op de Dam in Amster dam met een treffende rede de soevereiniteit aan de Indonesi sche regering over. De wederopbouw van ons land bleef intussen alle aandacht vra gen. Onze financiële positie was nog allerminst rooskleurig. Vele maatregelen moesten getroffen worden. Het parlement toonde een intensieve wetgevende activiteit. Koningin Juliana, gewend niet op- {•ervlakkig over de dingen heen te open, leefde zich terdege in de problemen in, liet zich in gesprek ken met ministers volledig voor lichten en gaf waardevolle advie zen. Intussen verwaarloosde zij het contact met de bevolking niet. Verscheidene officiële reizen maakte zij naar verschillende de len van ons land om er kennis te nemen van de vraagstukken, waarvoor men daar geplaatst was. Bij talrijke plechtigheden was zij aanwezig en menigmaal verscheen zij onverwacht in vergaderingen ....Koningin Juliana legt de eed op de grondwet af...... Naar de West Een ware triomftocht hebben zij van 18 tot 27 oktober 1955 door Suriname gemaakt. De bevolking was enthousiast en heeft ondub belzinnig van haar bewondering voor koningin Juliana blijk gege ven. Haar vakanties brengt zij veelal met prins Bernhard en haar doch ters in Sankt Anton in Oostenrijk door, doch ook heeft zij incognito in Noorwegen vertoefd.' Opvallend is de interesse van koningin Juliana voor de gees telijke achtergrond van mate riële problemen. Trouwens het geestelijk welzijn van de mens heid heeft voortdurend haar bijzondere aandacht gehad. Haar sympathie is bij de ver drukten en vernederden en vooral bij de vluchtelingen, die uit hun landen verdreven een moeilijk bestaan voeren. Ter gelegenhèid van een vijf daags bezoek aan Amsterdam hield zij op 12 september 1953 een opmerkelijke redevoering tot de verzamelde Nederlandse jeugd en op 18 juni 1955 sprak zij in de Leidse Pieterskerk 1200 jongeren toe, allen leden van bij de Nederlandse Jeugdgemeen schap aangesloten organisaties en van d*e Nederlandse Studen tenraad. Dit optreden kenmerkt koningin Juliana. Zij gaf een analyse van het vraagstuk der minder ontwik kelde gebieden en drong er met klem op aan, dat het meer ont wikkelde Westen deze gebieden vrijwillig zou helpen. De koningin vroeg de jeugd een keurkorps te vormen en te komen tot een we- reldwelvaartsfonds. Zowel de ont wikkelde als de minder ontwikkel de volkeren zouden aan dat fonds moeten deelnemen om gezamenliik tot een betere verdeling van de welvaart te komen en „de kloof tussen de haves en de havenots", die thans de wereldverdeeld houdt en aller welzijn bedreigt, te overbruggen. Haar blik reikt, zo blijkt telkens weer, over onze landsgrenzen ...verloofd.... heen en haar warme sociale en vredelievende gevoelens zijn een verkwikking voor hen, die erdoor geraakt worden. Koningin Juliana haar werk zaamheden in de laatste jaren mo gen we als voldoende bekend ver onderstellen heeft zich door haar innemendheid, haar grote werkkracht, haar warme belang stelling voor maatschappelijke problemen, haar hoge opvattingen van het moederschap en haar een voud zeer bemind en populair bij het Nederlandse volk gemaakt. Zij is een goede vorstin en een trouwe hoedster van de Neder landse belangen. Mogen zij en haar gezin nog zeer veel jaren gespaard blijven. BANDEN MET BUITENWERELD VERSTERKT „Bewaar uw medelijden voor de zwakken" (Van onze parlementaire redacteur.) Vijf jaren van scheiding tussen de thans vijftigjarige vorstin, ko ningin Juliana, en het Nederlandse volk gedurende de periode 1940 1945 hebben de banden van gene genheid, aanhankelijkheid en ver ering niet verslapt, maar veeleer vaster aangehaald. In de nood, zo luidt het spreekwoord, leert zijn vrienden kennen. Zo dit ooit sterk op iemand van toepassing is geweest, dan is het op koningin (toen nog prinses) Juliana. In augustus 1939 voltrok zich het noodlot over Europa. De oorlog brak uit en op 10 mei 1940 werd ons land erin betrokken. Duitse parachutisten moesten de koninklijke familie gevan gen nemen. Op 12 mei droeg koningin Wilhelmina aan prins Bernhard op zijn gezin in veiligheid te brengen. Men reed in zwaar gepantserde auto's naar IJmuiden en stak over naar En geland. Prins Bernhard bleef daar en nam spoedig een werkzaam aandeel in de geallieerde oorlogvoering. De prinses en haar beide dochtertjes achtte men veiliger in Canada. Daarom scheepte zij zich met Bea trix en Irene in op de kruiser „Su matra". die hen onder veilig es corte naar de nieuwe verblijf plaats bracht. Bij haar aankomst hield de prinses een radiorede, waarin zij het Canadese volk gast vrijheid voor haar kinderen en zichzelf vroeg, niet om bij de pak ken neer te zitten, maar om de ge legenheid te hebben in veiliger omgeving haar werk van opbeu ring en bemoediging in een levend contact met haar landgenoten voort te zetten. „Keep your pity Op 30 april 1909 sprong in een Fries dorp de klok aan stukken Reeds vroeg het land zich in het be gin onzer eeuw bang af, of het hu welijk van koningin Wilhelmina en prins Hendrik van Mecklenburg- Scliwerin, dat in 1901 gesloten was, kinderloos zou blijven en de Oranje dynastie, waarvan koningin Wilhel mina de laatste telg was, gedoemd was uit te sterven. Dankbaar was men, dat uit deze echtverbintenis op de laatste april 1909 toch nog een dochter geboren werd, een prinses, op wie men al zijn hoop gevestigd kon houden, een prinses, die toen zij opgroeide aller harten veroverde, een prinses aan wie Nederland in 1948 vol vertrouwen het koningschap in handen legde. Op de 30ste april 1909 ontlaadde de spanning van het Nederlandse volk zich in een laaiende vreugde. In een ommezien wapperden allerwegen het oranje en de nationale driekleur. Een klokkenluider van een klein Fries dorp beierde zo enthousiast, dat zijn klok aan stukken sprong. De koningin schonk de gedupeerde ge meente een nieuwe! Uit het gehele land en uit vele delen van de we reld stroomden de gelukwensen ter gelegenheid van Juliana's geboorte het paleis binnen. Onbezorgd maar eenzaam Onbezorgd ging haar jeugd voorbij. Onbezorgd, maar ook vrij eenzaam was zij gedurende haar schooljaren. Reeds in 1914, dus toen zij vijf jaar was, begon haar vorming voor de omvangrijke, moeilijke en verant woordelijke taak, die haar later w chte. Onder leiding van de beken de pedagoog Jan Ligthart werd een klasje gevormd van Juliana en drie andere meisjes. Daar werden de be ginselen der lager-onderwijsvakken gegeven. Doch spel en ontspanning- werden niet vergeten. Al jong leerde de prinses paardrijden, fietsen en schaatsenrijden. In 1920, dus op elfjarige leeftijd, be gon de prinses onder leiding van prof. dr. J. H. Gunning met haar middel bare studie. Zij leerde de moderne talen en later ook Latijn en Grieks. Na haar veertiende jaar werd zij on derwezen o.a. in de Nederlandse taal en letterkunde, geschiedenis, aard rijkskunde, kunstgeschiedenis en te- kennen, wis- en natuurkunde. Viool- léssen stimuleerden haar artistieke ontwikkeling. Op haar achttiende jaar, op 30 april 1927, werd zij krachtens de bepalin gen van de Grondwet staatkundig „meerderjarig". Zij kreeg een eigen inkomen en een eigen hofhouding. Op 12 juni 1927 werd de prinses, te gelijk met een aantal anderen, in een plechtige dienst bevestigd tot lid maat van de Nederlands Hervormde Kerk door ds. Welter, die, nadat ko ningin Wilhelmina aanvankelijk zelf godsdienstonderricht aan haar doch ter gegeven had, sinds 1923 aan haar godsdienstige vorming had bijgedra gen. Universitaire opleiding Op Juliana's eigen wens en mét het oo<r op de voltooiing van haar in' lectuele en maatschappelijke opvoe ding vervolgde zij haar studie aan de Leide Universiteit. Zij nam er deel aan de colleges in de Nederland se letterkunde, het adatrecht van Nederlands-Indië, volkenrecht, later die in volkenkunde van het Verre Oosten, vaderlandse en algemene ge schiedenis. In haar derde studiejaar ontving zij het eredoctoraat in de letteren en wijsbegeerte, waarbij haar leermeester prof. J. Huizinga als haar promotor optrad. Na haar universitaire loopbaan wachtte prinses Juliana verschil lende maatschappelijke functies. Zij gaf daarin blijk van ccn warm ....een kiekje van prinses Juliana toen zij ~'/2 maand oud was for the weak", zei ze. „Bewaar uw medeleven voor de zwakken" is haar devies gebleven. Zij richtte zich eenvoudig in in Ot tawa, waar zij geen voorrechten of een bijzondere behandeling wenste. Zij gaf zich geheel aan de opvoeding van haar kinderen en vervulde met onverflauwde ijver haar taak van hulp aan het Rode Kruis en van zorg voor de landgenoten in den vreemde. Op hartelijke wijze heeft zij er me nig soldaat en zeeman ontvangen, hun moed ingesproken en vertrouwen in de toekomst geschonken. Einde 1940 bracht de prinses een bezoek aan president Roosevelt en verbleef zij enige tijd in de Neder landse kolonie in New York. In 1941 boden de universiteiten van Holland (Michigan) en Prince- town, die beide in hun oorsprong met Nederland verbonden zijn, haar het eredoctoraat aan, dat zij in gezelschap van prins Bern hard, die haar enige malen in Ca nada bezocht heeft, in ontvangst Maar een meisje... Toen op 31 augustus 1880 prin- ses Wilhelmina geboren werd, verscheen de „Lëidse Courant met in de eerste kolom een ar- tikei met het verbijsterende jp opschrift: ,,'s Is maar een p meisje" Op 30 april 1909 aanschouwde onze tegenwoordige, vijf tig ja- rige koninging Juliana het le- venslicht. Het was weer „maar een meisje". Op 31 januari ij 1938, op 5 augustus 1939, op 19 januari 1943 en op 18 fe- bruari 1947 waren het opnieuw meisjes! Zeker, het Nederlandse volk M heeft wel eens gehoopt op een prinsje, maar zijn voldoening was er niet minder om als de jj| vlaggen uitgestoken konden M worden, waneer het koninklijk j| gezin verblijd werd met de ge- boorte van een dochter. Uit het meisje van 1880 groei- de de vrouw, die Nederland jg met vaste hand geleid heeft door gelukkige jaren en door tijden van beproeving. Juliana i volgde dit illustere voorbeeld. Zij toonde zich met haar gro- M te gaven van hoofd en hart en met haar hoge plichtsop- f| vatting een Moeder des Va- n H derlands, waarmee het Neder- landse volk oprecht gelukkig ff kan zijn. ff met Beatrix, Irene en Margriet tijdens de Tweede Wereldoorlog in Canada nam. Op de terugtocht bereidde Boston het prinselijk paar een feestelijke ontvangst. Werkzaam leven De prinses leidde in Canada een werkzaam leven met een intensieve interesse voor de Nederlandse zaak en voor de bondgenoten in de oorlog. Zij bezocht de Prinses Irenebrigade, waarvan een deel in Canada getraind werd; zij was aanwezig bij de ope ning van Nederlandse zeemansver- blijven; zij vertoefde vaak in de vele kleine Nederlandse kolonies. Zij trachtte Canada en Amerika te leren kennen en bezocht daarom vele plaatsen. Ook Chicago, dat het langst voor de afzijdigheid van Amerika in het Europese conflict gepleit had en dat de prinses als de vertegenwoor digster van een verouderde instelling beschouwde. In een persconferentie vroeg een der journalisten haar iro nisch, of zij ooit naar haar vaderland dacht terug te keren „Twijfelt U eraan, dat we de oorlog zullen win nen?" antwoordde zij ad rem. Zij had Chicago voor zich gewonnen. Op 19 januari 1943 werd in Ottawa het derde prinsesje, Margriet Fran- cisca, geboren. Op Nederlands ge bied, want de grond, waarop in Car- ling Avenue het Civil Hospital staat, waar Margriet het levenslicht aan schouwde, werd tijdelijk tot Neder lands territoir verklaard. Bij de doop was ook koningin,-. Wil helmina aanwezig, die daarvoor ten tweeden male per vliegtuig de Atlan tische Ocea/i was overgestoken. Nedeiiand was na de capitulatie der Duitsers uitgeplunderd, beroofd van alles, arm, uitgeput. Maar het voelde zich weer rijk, toen de leden van het Vorstenhuis terugkeerden en mede hun schouders zetten onder de gigantische taak van de wederop bouw. Prinses Juliana verleende haar steun aan het Rode Kruis en aan Ne derlands Volksherstel, dat de mate riële nood der berooide landgenoten trachtte te lenigen. Zweden en Zwitserland hadden, toen in Nederland de nood op zijn hoogst was, op prachtige wijze geholpen door het zenden van voedselvoorra den. Prinses Juliana en prins Bern hard trokken er in 1946 naar toe om de dank van het Nederlandse volk te vertolken. Op 5 april 1946 arri veerden zij in Kopenhagenvandaar ging het naar Stockholm en naar Oslo en op 13 april arriveerdén zij weer in Nederland. Een maand later bracht het prinse lijk paar een soortgelijk bezoek aan Zwitserland. Daarna wijdde Juliana zich temidden van haar landgenoten weer geheel aan de gewichtige taak van liet herstel der geestelijke en ma teriële krachten van ons land. met Bevelandse boerinnetjes in klederdracht tijdens een vierdaags bezoek aan Zeeland in 1924 sociaal gevoel en een veelzijdige belangstelling. Zo kwam mede door haar initiatief tot stand het Natio naal Crisis Comité. Zij'is tot de opheffing van dit Comité in 1936 ere-voorzitster geweest. Na het. overlijden van haar grootmoeder, koningin Emma en van haar va der in 1934 nam zij ook van hen een aantal functies over. Prins Hendrik volgde zij bijvoorbeeld op in het voorzitterschap van het Ne derlandse Rode Kruis. Het gehele Nederlandse volk leefde hartelijk mee, toen op 8 september 1936 de verloving van prinses Juliana met Prins Bernhard van Lippe-Bies- terfeld bekend gemaakt werd. In een radiorede zei koningin Wilhelmina: „Ik kan niet zeggen, hoe dankbaar ik beu, dat deze verloving er één is, die uitsluitend berust op beiderzijdse genegenheid, de beste waarborg voor een gelukkige toekomst". Opnieuw was er vreugde in ons land, toen prinses Juliana en prins Bern hard op 7 januari 1937 in Den Haag in de echt verbonden werden. In het paleis Soestdijk. vroeger de geliefkoosde verblijfplaats van ko ningin Emma en na het huwelijk van de prins en de prinses hun permanente woning, werd op 31 januari 1938 prinses Beatrix Wil helmina Armgard en anderhalf jaar later, op 5 augustus 1939, Irene Emma Elisabeth geboren. Het derde prinsesje, Margriet Francisca zag op 19 januari 1943 in Ottawa het levenslicht en de vierde prinses, Maria Christina werd geboren op 18 februari 1947, weer in een vrij Nederland. De oorlogsjaren bracht prinses Ju liana in den vreemde door. Gewichti ge taken wachtten haar, toen zij weer op Nederlandse bodem vrij kon ademhalen. Koningin Wilhelmina had door de oorlog veel geleden. Haar ar beidzame leven in een ongeëvenaar de regeringsperiode van bijna een halve eeuw hadden haar vermoeid gemaakt. Zij had rost nodig. Daar om droeg zij in september 1947 tij delijk het koninklijk gezag aan haar dochter over, waarvoor deze in do Staten-Generaal op 14 oktober 1947 de bij de Grondwet vereiste eed af legde. In 1948 werd prinses Juliana voor de tweede maal tot hef regent schap geroepen. Op 14 mei 1948 leg de zij opnipuw de eed af Tot 30 augustus verving zij haar moeder. Kort daarna besteeg zij nadat ko ningin Wilhelmina afstand van de regering gedaan bad, de troun en brak een nieuwe periode van haar leven aan.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1959 | | pagina 5