PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT PROF. DE QUAY GEEFT HET OP Koningin ontving reeds adviseur prof. Beel Ook in Goes en Terneuzen is het stadhuis een GLAZEN HUIS BILT ENGELAND VOOR INSPECTIE VAN PARIJS TOT MOSKOU 202e jaargang - no. 99 Dagblad, ultgavo van de firma Provinciale Zeeuwse Courant. Directie: P. v. d. Velde en P. B. den Boer. Adjunct: W de Pagter. Hoofdredacteur: W. Leertouwer. Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok. ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per week 7.00 p. kw.; fr p. p. 7.25 per kvr. Losse nummers 15 cent. WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Dinsdag 28 april 1959 ADVERTENTIEPRIJS 25 cent p#» mm. Mlnlm. p. advertentie 4.—. Ing. mededelingen driemaal tarief. Kleine advertentie» (ma*. 8 regel») 23 cent p. regel met een minimum ▼»n 1«—„Brieven of adre» bureau t. d. blad" 25 cent meer. Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg. Bureaus: Vlissingen Walstr. 68-60, tel 2355 4 lijnen (b.g.g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, L. Vorststr. 63, tel. 2475 (b.g.g. adv. 2234); Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9, tel. 20; Terneuzen, Brouwerijstraat 2; Zlerikzee, red. tel. 2425, adm. tel. 2094. Na vier weken vol verschuivingen: (Van onze parlementaire redacteur) Het kabinet der koningin heeft gistermiddag om zes uur meege deeld: „H.M. de Koningin heef t hedenmiddag in paleis Soestdijk prof. dr. J. E. de Quay ontvangen, die aan Hare Majesteit ver zocht heeft, te mogen worden ontheven van de opdracht tot het vormen van een kabinet dat zal mogen rekenen op een vrucht bare samenwerking met de volksvertegenwoordiging. De konin gin heeft dit verzoek ingewilligd". Inmiddels zijn de raadple gingen voor de aanwijzing van een nieuwe formateur of infor mateur begonnen. Gisteravond ontving de koningin op paleis Soestdijk de minister-president, dr. L. J. M. Beel, minister van staat. noemd. Met de raadpleging van adviseurs heeft de koningin in middels een begin gemaakt. Na dr. Beel zal zij waarschijnlijk ont vangen de vice-president van de Raad van State, dr. Rutgers, de voorzitter van de Eerste Kamer, mr. Jonkman en de voorzitter van de Tweede Kamer, dr. Korten- horst en de voorzitters van de grootste Tweede Kamerfracties: prof. Romme van de K.V.P., mr. Burger van de P. v. d. A„ prof. Oud van de V.V.D., dr. Bruins Slot van de A.R.P. en dr. Tilanus van de C.H.U. Drie categorieën Als formateur wordt in de regel aan gewezen iemand van de grootste par tij, van de partij die bij de verkie zingen grote winst heeft geboekt of „Rijd mij maar achterna Toen prof. De Quay gistermiddag om kwart voor drie het Binnenhof verliet, wenste hij geen enkele ver klaring af te leggen. Tot de parle mentaire redacteuren zei liij: „Rijd mij maar achterna". Zijn reisdoel was paleis Soestdijk, waar de Bra bantse commissaris moest meedelen dat hij'zijn pogingen, die al 28 dar gen duurden, opgaf. 's Morgens had hij nog, op weg van Den Boscli naar Den Haag, in Rotter dam een bezoek gebracht aan mr. W. F. Lichtenauer (c.h.) die hij wenste te polsen voor een eventueel minis terschap. 's Middags zijn de heren Hazenbosch en Biewenga bij hem ge weest om hem het standpunt van de A.R.P. over het program en in het bijzonder over de landbouwparagraaf mee te delen. De aangekondigde ver gadering van de kundidaatministers is niet doorgegaan Wat nu? De vraag, wat er nu moet gebeu ren, wordt in Den Haag bijzonder moeilijk te beantwoorden ge- Mislukking Veertien dagen zou prof. De Quay nodig hebben voor het vormen van een Nederlandse regering. Langer wilde hij H.M. de Koningin en het Nederlandse volk niet laten wachten. Het werden 28 wachtdagen en toen gaf prof. De Quay zijn opdracht terug, omdat hij geen ka binet bijeen kon krijgen. Gedurende die 28 dagen hebben een groep ministeriabele figuren een merkwaardig spel gespeeld, dat een mengelmoes was van twee aloude kinderspelen. Zij speelden verstop pertje en boompje (of stuivertje) wis- selen. Sommige spelers vielen nogal grif uit en dan moesten anderen haastig per telefoon gewaarschuwd worden om in te vallen. Verstoppertje werd gespeeld, om dat geen enkele politieke partij „onaangename" ministerie's wil de hebben. Er was geen minister van landbouw te vinden en geen minister van volkshuisvesting... want afschaf fing van de melksubsidie en de huur verhoging kunnen een minister al leen maar impopulair maken. Aanvankelijk was er ook geen mi nister van oorlog, totdat iemand uit het bedrijfsleven bereid bleek deze zware taak op zich te nemen. Laten we aannemen, dat hij politiek niet bijzonder geschoold was! Wat het boompje-wisselen betreft, dat werd door een aantal fun gerende ministers en kandi daat-ministers met grote intensiteit gespeeld. Vandaag waren ze geschikt voor het ene ministerie en morgen voor het andere... wanneer het maar niet de „impopulaire" ministeries waren. Blijkbaar behoeft men voor het beheren van een departement al leen maar „algemene politieke ken nis" te bezitten en ministeriabel te zijn. Is men ministeriabel, dan kan men elk departement beheren om het even of het nu binnenlandse zaken, waterstaat of volkshuisvesting be treft. Er werd dus boompje gewisseld en onze enige vrouwelijke minister slaagde er zowaar in bijna twee bo men vast te houden. Zij zag zowaar kans om haar bloedarme ministerie voor maatschappelijk werk dat eigenlijk niet meer dan een afdeling van het departement van sociale za ken behoorde te zijn nog uit te breiden. Zij kreeg er de thans dus vervallen toezegging bij, dat ze ook de dienst van volksgezondheid aan het ministerie van sociale zaken zou mogen ontrukken! Men zou om dit politieke spel van verstoppen en boompje-wisse len kunnen glimlachen wanneer het niet zo sterk getuigde van vrees voor de kiezer, die kon weglopen. Het is alsof geen enkele politieke partij succes of voordeel van deze kabinetsformatie verwachtte... Pro- (Zie slot pag. 3 kol. 1) kunnen zijn, maar het wordt niet waarschijnlijk geacjit dat zij succes kan behalen in dezelfde richting die tot de mislukking van prof. De Quay heeft geleid. Moeilijk valt uit te maken, wie de formatie-arbeid van prof. De Quay heeft laten mislukken en het is dan ook eigenlijk niet te zeggen, uit wel ke partij een formateur van de „der de categorie" zou moeten voortko men. In Den Haag worden echter de namen genoemd van mr. Beernink, voorzitter van de C.H.U., en van prof. Zijlstra (a.r.). En tenslotte wordt hier en daar voorspeld, dat een her stel van de „rooms-rode" samenwer king en van een „brede basis" even tueel mogelijk zou zijn. Verkeerde methode? Men vraagt zich voorts af, of prof. De Quay wel de juiste methode heeft gevolgd bij zijn formatiepogingen. ïn- plaats van ruilbeurs-met-veél-klan- ten te spelen, waarbij elke verschui ving van een moeilijkheid weer nieu we moeilijkheden opleverde, had de formateur beter kunnen beginnen met de vaststelling van een vrij ge detailleerd regeringsprogram, al of niet met voorkennis of medewerking van de betrokken Kamerfracties. Vervolgens had men het aantal por tefeuilles kunnen bepalen dat aan elke aan de regering deelnemende partij moest worden toegewezen. Daarna had pas de vraag aan de orde moeten komen welke portefeuil les dit zouden zijn en op het eind kon worden begonnen met het zoeken van mensen, die voor het beheer er van in aanmerking komen. In het verleden werd deze methode ook doorgaans toegepast. aan mislukking van een kabinetsfor matie draagt. De grootste partij, de K.V.P., is aan bod geweest, eerst door een informa teur, prof. Beel, en daarna door een formateur, prof. De Quay. Nu zou dus de beurt aan de partij met de grootste verkiezingswinst, de V.V.D., PROF. DR. J. E. DE QUAY uiet geslaagd Het is o.vi. deze wandeling van prin ses Margaret van Engeland, welke in Italië aanleiding heeft gegeven tot allerlei speculaties betreffende een eventuele romance tussen de prinses en de Romeinse prins Henry von Hesse. Het gezelschap van de prinses wandelt hier in de wondertuin van Doniarzo in de buurt van Rome. De j./ins (met zonnebril) wandelt achter haar aan. DRIE PUNTEN VOOR GENÈVE Oost-Duitsland mag West Berlijn niet opslokken Sydney Gruson, correspondent van de New York Times te Bonn, schreef gisteren aan zijn blad: „Maandag heb ik te Bonn van welingelichte di plomatieke zijde vernomen dat de Britse regering, in een ingrijpende wijziging van haar plan voor het be perken van strijdkrachten en bewa pening in een Middeneuropees ge bied, heeft voorgesteld een zone tus sen Parijs en Moskou aan inspectie uit de lucht te onderwerpen. Het gewijzigde Britse voorstel voor ziet ook in instelling van een smalle re zone dan de aanvankelijk voorge stelde, waarin beperkingen voor de strijdkrachten van Oost en West van kracht zouden zijn. Ook in dit geval zou naleving van het overeengeko- mene uit de lucht gecontroleerd moe ten worden. Een gedeelte van West- Duitsland zou buiten deze zone val len. Het Britse voorstel moet beschouwd worden als een poging-op-het-laatste -ogenblik om een oplossing te vinden voor de meningsverschillen in het westerse kamp, voor 11 mei a.s. te Genève de besprekingen tussen de ministers van buitenlandse zaken van Oost en West beginnen. Lagerhuisdebat Tijdens een Lagerhuisdebat heeft de Britse minister van buitenlandse za- ken Selwyn Lloyd gisteren de doelen onoemd die de Britse regering: op die conferentie zal nastreven. Deze zijn het boeken van „enige" voort gang m de richting van de hereni ging van beide Duitslanden onder aanvaardbare voorwaarden; een duidelijke verklaring van het westen over de rechten van de West- Berlijnse bevolking. In dit verband, aldus Lloyd, zullen wij trachten, tot een bevredigende schikking te komen inZake het waarborgen van de vrije toegang tot Berlijn; het verminderen van de interna tionale spanning en een grotere sta biliteit in Europa. „Wij zijn ook voorstanders van be sprekingen over de mate waarin de Ver. Naties ingeschakeld zouden kun nen worden bij de regeling van de kwestie-Berlijn. Wij zullen echter geen enkel plan aanvaarden dat zou leiden tot het opslokkèn van West- Berlijn door Oost-Duitsland", aldus Selwyn Lloyd. Voor het Westberlijnse filmfestival, dat van 26 juni tot 7 juli zal duren, heeft zich reeds een record aantal deelnemen de landen opgegeven van 35 en men ver wacht nog meer inschrijvingen. Rusland heeft nog niet op de uitnodiging geant woord. Het vorige jaar wees het de in vitatie af. Commentaar van politieke leiders Het A.N.P. heeft gisteren een aantal politieke leiders gevraagd naar hun mening over het teruggeven Aan de opdracht tot kabinetsfor matie door prof De Quay. Dr. Tilanus, fractieleider van de C. H.-fractie in de Tweede Kamer, zei: „Het is in hoge mate teleur stellend, dat de formatiepoging van prof. De Quay is mislukt. Ik heb alle moeite gedaan hem bij zijn pogingen te helpen". De heer Tilanus zei voorts zich uiteraard nog niet te kunnen uitlaten ovèr de verdere ontwikkelingen. - Prof.. Oud, voorzitter en fractieleider van de V.V.D.: „Ook ik acht het in hoge mate teleurstellend, dat ?rof. De Quay, met is geslaagd, 'an onze zijde is hem alle mede werking verleend. Grote waarde ring heb ik voor de volharding, waarmede prof. De Quay zijn taak heeft veiricht. Ove hetgeen thans staat te gebeuren, moet ik eerst even rustig nadenken". Mr. Burger, fractieleider van de P. v.d.A.: „Ik geef er de voorkeur aan geen commentaar op ,de jong ste ontwikkelingen tegeven; de P.v.d.A. is overal buiten gehou den". Mr. Van Doorn, voorzitter van de K. V.P.: „Het is inderdaad bijzon der teleurstellend, maar ook merkwaardig, dat het dc volhar dende en bekwame prof. De Quay niet is gelukt om uit voldoende kringen steun te krijgen in die zin, dat men met mensen van ver eiste kwaliteit is kunnen komen". Prov. Zeeuwse Courant óp koninginnedag De Provinciale Zeeuwse Cou rant zal op de ochtend van koninginnedag (30 april a.s.) en ook op de daaropvolgende dag normaal verschijnen. De bureaus van de Prov. Zeeuwse Courant te Middelburg. Vlis singen en Goes zullen op ko ninginnedag na twaalf uur des middags gesloten zijn. Eerste landbouwatlas van Nederland voor koningin. De minister van landbouw, visserij en voedselvoorziening ad interim heeft aan H. M. de Koningin een spe ciaal in kalfsleer gebonden exem plaar van de eerste landbouwatlas van Nederland aangeboden, die op initiatief en in samenwerking met het ministerie van landbouw, visserij en voedselvoorziening (bureau van de hoofdingenieur) tot stand is ge komen. Ir. C. Staf heeft tijdens een gister middag. gehouden bijeenkomst ten de- partemente het eerste uitgekomen exemplaar van de thans verschenen atlas officieel in ontvangst genomen uit banden van de uitgever w. E. J. Tjeenk Willink te Zwolle als blijk van de grote betekenis die aan de verschijning van het werk wordt ge hecht. In zijn toespraak op de bijeenkomst die onder leiding stond van de direc teur-generaal van de landbouw, de heer ir. A. W. van de Plassche, heeft minister Staf zijn grote voldoening uitgesproken over dc totstandko- ming van de uitgave, waarin hij niet alleen een fraai leermiddel voor het onderwijs, het landbouwonderwijs in de ruimste zin in het bijzonder, zag, maar tevens een belangrijke bron van informatie in het algemeen over de Nederlandse landbouw. INFORMELE RAADSVERGADERINGEN: EEN VERKEERDE WEG! De raden van Terneuzen en Goes hebben besloten op gezette tijden informeel bijeen te komen, zo bleek onlangs uit raadsverslagen van deze ge meenten. Dat lijkt ons een zo bijzonder bedenkelijke ontwik keling, dat bet zin heeft daarop nader in te gaan. Want infor mele zittingen betekenen in fei te besloten vergaderingen, zo dat de piiblieke zaak binnens kamers wordt gehaald en een vertegenwoordigend college wordt gedegradeerd tot een commissie, waarvan do leden onder elkaar de gemeentezaken bedisselen. Tegen een dergelijke gang van zaken nu is een duide lijk protest op zijn plaats. De strijd om de openbaarheid van de vergaderingen der vertegenwoordi gende lichamen is niet nieuw. In de vorige eeuw met name is er een ste. vig gevecht over deze zaak geleverd, die eindigde met een volledige over winning van de stelregel: de publieke zaak worde publiek behandeld. Te recht. Het gaat hier om een elemen tair beginsel van de democratie, waarover géén. misverstand kan be- staan. Maar juist daarom is het zo betreurenswaardig, dat men in deze tijd in beleidskringen steeds meel de neiging kan vaststellen dit begin sel aan te tasten. Het is de neiging naar het exclusieve, naar het auto cratische regentschap, dat niet ge diend is van openbare kritiek. De grote figuur ln de strijd om nieu we democratische vormen in het ko ninkrijk der Nederlanden was in de vorige eeuw Thorbecke, een man die bij herhaling in woord en geschrift heeft gewezen op de nadelen van een besloten bestuur. En wanneer men nu nog eens naleest wat hij heeft gezegd met name over de toenmalige gemeentebesturen, dan valt op hoe actueel dat alles is juist gelet op de besluiten van Goes en Terneuzen. „Openbaarheid is licht", zo heeft Thorbecke betoogd, „geheimhou ding duisternis. Publiek belang, publiek behandeld, trekt belang- jtelling, onderzoek, kimde en be kwaamheid. Geheimhouding cweekt wantrouwen en geeft aan ontevredenheid of beweging de ge vaarlijkste wapens tegen het be stuur in handen. Openbaarheid was steeds de schrik aller slechte, de steun aller goede regering". Dat is duidelijke taal. Professor Van Poelje heeft eens betoogd, dat deze uitspraken waard zijn om aan de wand van de raadza len te worden genageld. Gaarne zou men ook de leden van de in formatieve dus besloten raadsvergaderingen de volgende Thorbecke-uitspraak willen voor houden: „Tot hoe lagen stand het in gesloten vergaderingen soms daalt, stelt niemand, dan die er in zat, zich voor Thorbecke heeft zijn ideeën gestalte gegeven in de Gemeentewet. En in die wet is nu voortreffelijk geregeld, wanneer de raad wel en wanneer niet in besloten vergadering kan gaan. Nu plotseling blijkt dat dus niet voldoende meer en menen twee ge meenteraden in onze provincie dat allerlei zaken buiten de openbaarheid moeten worden besproken. Daarvoor gebruikt men dan het vriendelijke woord: informatieve besprekingen. De beslotenheid in de vorige eeuw terecht uitgebannen wordt door een achterdeurtje naar binnenge haald! Met een vertegenwoordiger van een der beide gemeentebesturen bespraken we zeer onlangs de gang van zaken. Onze geachte opponent meende, dat we dit alles. te scherp stelden. „Er zijn in een gemeente altijd wel dingen, die beter niet naar buiten kunnen ko men: de gang van zaken bij be paalde gemeentelijke diensten, be paalde aspecten van uitbreidings plannen, waarbij men de opvat tingen van de raad eens polst... Het zou onjuist zijn dit in het openbara te doen!" zo meende hij. Waarom? Het gaat hier toch om za ken, die iedere burger aangaan? Wij herinneren ons nog hoe enige jaren geleden het gemeentebestuur van Middelburg vertegenwoordigers uit allo geledingen van de burgerij in het gemeentehuis had uitgenodigd om eens te praten over wensen in verband met het uitbreidingsplan. Zelden hebben wij een plezieriger be spreking meegemaakt: duidelijk bleek toen dat de gemiddelde burger grote interesse heeft in de openbare zaken van de gemeente, waarin hij leeft en werkt. Er is in feite géén enkele red enom over to gaan tot informele zittingen van de raad. Het stadhuis is een glazen huis, ook in die gevallen waarin wel eens een keer een was moet worden gedaan, die niet helemaal schoon is. Het gaat om de publieke zaak! Zo hebben wij ook nooit begre pen, waarom in sommige gemeen ten in een informatieve zitting eerst de gemeentebegroting wordt behandeld vóórdat tot openbare (Zie slot pag. 2 kol. S) Op de Duitse industriële tentoonstel ling, welke momenteel in de Duitse stad Hannover wordt gehouden, is een uitneembaar model te zien van de atoomkrachtcentrale, welke op het ogenblik wordt gebouwd te Kahl aan de Main, De reactor heeft een capa citeit van 15.000 kivu De foto laat zien hoe het model uit elkaar wordt genomen om een ieder een duidelijk beeld te geven van de werking van een dei-gelijke centrale. VERWACHT... Geldig tot hedenavond PLAATSELIJK BUIEN. Opklaringen maar plaatselijk enkele buien. Overwegend matige wind tus sen zuid en zuidoost. Dezelfde tem peratuur als gisteren of iets hogere. ZON EN MAAN 29 april Zon op 5.16 onder 19.59 Maan op 1.35 onder ll.lt

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1959 | | pagina 1