Minister Witte zong zwanezang;
zijn begroting werd aangenomen
KLANKBORD
v"
KONINGIN BIJ JUBILEUM VAN
FEDERATIE VOLKSGEZONDHEID
SPOREN AXELSE MOORDZAAK VLOEIEN IN GENT SAMEN
WOENSDAG 15 APRIL 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
8
LOF VOOR SCHEIDENDE BEWINDSMAN IN EERSTE KAMER
Ir. Geuze en Tjalma kritiseerden
woningbouwvolume voor Zeeland
Deze voorwerpen werden te Axel gevonden bij de stoffelijke
resten van de jonge vrouw. Foto links: het kleine klokje met
nikkelen omlijsting. Links ónder: een merkje, dat binnen in
de achterzijde van het klokje is aangebracht door een hor
logemaker. Rechts boven: de penny, ivélke vermoedelijk als
broche gedragen is (1). De veiligheidsspeld met de twee sca
pulieren, ivelke was gebruikt voor het dichtspelden van het
zakdoekjewaarin de bankbiljetten waren gevouwen f2).
Het kettinkje met hangertje (3). Een scapulier, welke even
eens aan dit kettinkje heeft gehangen j). De ring met groe
ne steen, waarin een bloemmotief (5). Rechts onder: de zwar
te damesschoen met Queenie-hak, welke is aangetroffen bij
het half verkoolde stoffelijke overschot.
Het Wereldgebeuren
Problemen van
randprovincies
Met enkele afgevaardigden \v
?t eens, dat particuliere
(Van onze parlementaire redacteur)
Ir. Witte, de bewindsman van volkshuisvesting en bouwnijver
heid, heeft dinsdagmiddag in de Eerste Kamer zijn ministeriële
zwanezang gezongen. Hij heeft in het parlement voor de laatste
maal zijn begroting verdedigd en... zonder hoofdelijke stem
ming goedkeuring gekregen. In het nieuw te vormen ministerie
keert hij niet terug.
Onder deze omstandigheden heeft men het hem niet moeilijk
gemaakt. De negen afgevaardigden, die het woord voerden, be
paalden zich tot algemene kwesties. Een aantal hunner sprak
openlijk lof uit voor wat ir. Witte tussen zijn maidenspeech en
zijn zwanezang heeft gepresteerd en voor het beleid dat hij
heeft gevoerd, al was men het niet altijd met hem eens geweest.
Verleden jaar kwamen 89.000 woningen gereed. Dat was een j
na-oorlogs maximum. Voor 's ministers partijgenoot de heer
Kraayvanger (k.v.p.) was deze topprestatie de kroon op het
werk van de bewindsman.
centage zwaar is en voor veel meer
dan de helft het eindresultaat beïn
vloedt. De heer Geuze zeide in zeke
re mate het begrip van de minister
te missen voor het harde en fanta-
sieloze resultaat van zijn systeem
voor sommige randgemeenten. Wat j
moeten de provinciale college's van
b.v. Friesland, Groningen, Drente en
Zeeland uit beleidsoogpunt met de j
hun toegewezen aantallen woning
wetwoningen doen?, zo vroeg hij. I
Wat moeten Ged. Staten van Zeeland j
als bestuurlijk college met vorig jaar 1
500 en nu 650 woningwetwoningen? I
Wat valt er voor hen uit bestuurlijk I
oogpunt nog te beginnen als Vlis-
singen, Middelburg, Goes, Terneuzen
en Axel als speciale groeicentra zijn
bedeeld? Deze gang van zaken is
fnuikend voor Zeeland, en in an
dere soortgelijke gebieden waar ie
dere verbetering op dit terrein wordt
afgesnoerd. Hoe is dit te rijmen, zo.
vroeg de heer Geuze verder, met de
industrialisatie politiek van de rege
ring en de door haar nagestreefde
spreiding
De heer Geuze wees op de aanwezi
ge bouwcapaciteit en het grote aan
tal krotten. Deze factoren zouden
volgens spreker aanleiding moeten
zijn tot een praktijkcorrectie in op
waartse zin.
Hij zeide te hopen dat voor de land
gewesten een ruimere toewijzing van
woningwetwoningen tot stand wordt
gebracht.
Vervolgens maakte de heer Geuze
enige opmerkingen over de fabriek
matige bouw in het algemeen. De
traditionele bouw zo is gebleken, is
geenszins ongevoelig voor de inen
tingen, die zij vanuit de sector der
fabrieksmatige bouw ontving.
Hij verheugde zich over het feit,
dat de minister het belang van de
fabriekmatige bouw voor aanvul
lende woningvoorziening heeft in
gezien en heeft helpen bevorde
ren. Als men in de bouwsector
zou experimenteren, zou de mo
gelijkheid van een volledig plas
tichuis niet moeten worden ver
onachtzaamd, aldus de heer Geu
ze.
Ook de heer Tjalma (a.r.) pleitte
voor de toewijzing van meer wo
ningen aan de randprovincies, bij
voorbeeld aan Zeeland. Hij vestig
de de aandacht op de merkwaar
dige inconsequentie, dat van de
zijde van het departement van eco
nomische zaken aangedvongen
wordt op industrialisatie en dat het
ministerie van volkshuisvesting en
bouwnijverheid de desbetreffende
provincie de woningen onthoudt,
ivas de
minister het
woningbouw de voorkeur verdient
boven overheidsbouw. Maar tegelijk
nas hij zich ervan bewust, dat wel
degelijk verschil van mening kan be
staan over de mate, waarin de rege
ring subsidiërend en regelend moet
optreden. Met andere woorden: de
minister voelde duidelijk, dat hij een
taak bad, als de particuliere bouw
niet voldoende woningen leverde.
Ir. M. A. Geuze (c.h.u.) bestreed, dat
Nederlaud een uitzonderingspositie
inneemt wat betreft de bevolkings
toename en dat dit in ons land een
bijzondere, factor is bij de bestrij
ding van de woningnood.
Nadat de heer Geuzeer op had ge
wezen dat het statistisch woningte
kort een geflatteerd cijfer is, merkte
hij op, dat bij de verdelingssleutel
voor het contingent woningwetwo
ningen de weging van het tekortper-
Provinciale Staten in
Zuid-Holland bespraken
industriële ontwikkeling
De Provinciale Staten van Zuid-Hol
land bespraken gisteren in Den Haag
de nota van Gedeputeerde Staten
over de industriële ontwikkeling van
de provincie Zuid-Holland. Het P.v.d.
A.-Statenlid mr. H. B. Engelsman
uitte kritiek op de afwachtende hou
ding van Gedeputeerde Staten inzake
de vestiging van een hoogovenbedrijf
op het eiland Rozenburg.
Er moet, zo meende hij, snel een on
derzoek worden ingesteld of IJmui-
den voor uitbreiding vastbaar is en
of er in andere plaatsen in Nederland
mogelijkheden tot vestiging van een
dergelijk bedrijf bestaan. Mr. Engels
man meende dat industriekernen in
derdaad aan de buitenkant van de
randstad moeten worden gevestigd,
maar dat de reeds bestaande kernen
zo zeide hij, hun uitbreidingskansen
niet mogen worden onthouden.
Dr. Eysink (k.v.p.) vond dat er niet
veel goed van de industrialisatienota
kan worden gezegd. Wij moeten niet
afzijdig staan, zei hij, maar het pro
ces van de industrialisatie op de voet
volgen en zo nodig leiding geven.
De heer S. J. van den Bergh ,v.v.d.)
zeide o.m. dat voor de vestiging van
industrieën en voor goede recreatie
mogelijkheden het noodzakelijk is dat
er betere wegen komen. Gedeputeer
de Staten moeten het rijk hierin sti
muleren en het provinciale wegen
plan uitbreiden en verbeteren.
De heer N. van der Brugge (a.r.)
zeide onder meer dat hij ongerust is
over de toewijzing van woningwet
woningen voor plattelandsgemeenten.
Als er te weinig op het platteland
wordt gebouwd, zo meende hij zal dit
de vlucht van de bevolking naar de
steden doen toenemen.
Gedeputeerde mr. H. van Kiel (v.v.d.)
zeide in zijn antwoord o.m. dat er
zeker ten aanzien van de verkitting
van de agglomeraties een voortva
rend en vooruitziend beleid zal moe
ten worden gevoerd. De provincie is
positief gezind jegens het vliegveld
Zestienhoven. Rotterdam heeft een
vliegveld voor afstanden van 500 tot
100(1 kilometer in zijn omgeving no
dig. Maar dit is een zaak welke men
beter aan het gemeentebestuur van
Rotterdam kan overlaten.
RECEPT- Het linkse dagblad Daily
Mirror (oplaag 4.400.000) stak gis
teren de helpende hand toe aan de le
zers van de rechtse Daily Express
(oplaag 4.200.000). „Een openbare
waarschuwing aan alle lezers van de
Daily Express", vertelde de Mirror
met letters van 5 centimeter. Onder
deze kop werd een waarschuwing van
de Express aan de huisvrouwen her
haald om een recept dat in de Ex
press gepubliceerd was, niet te ge
bruiken. In dit recept werden laurier
bladeren genoemd. Maar die bladeren
zijn vergiftigd. Toen de Express de
fout ontdekte, werd een beroep op de
B.B.C. gedaan om de waarschuwing
"it te zenden. De Daily Mirror wilde
niet achter blijven.
-■
"rJSHHT -• - "i*
't ialHwK -
jp
i - -!
y*y \y" - - -
V'
S
-w lp
t
- LVJUJ - A 1 i
(Zie slot pag. 11 kol. 2)
IN TROPENMUSEUM TE AMSTERDAM
Prof. dr. A. Querido gaf een
overzicht van ontwikkeling.
In aanwezigheid van koningin Juliana
is dinsdagmorgen in het Koninklijk
Instituut voor de Tropen in Amster
dam de buitengewone algemene le
denvergadering van de nationale fe
deratie voor de geestelijke volksge
zondheid geopend, die gehouden
wordt ter gelegenheid van bet 25-ja-
rig bestaan van de federatie.
Nadat de vorstin op het podium in
de aula van het instituut had plaats
genomen sprak prof. dr. A. Querido
een welkomstwoord en gaf vervol
gens een overzicht van de ontwikke
ling van de geestelijke gezondheids
zorg in Nederland.
Teneinde eenheid in de werkzaam
heden op het gebied van de geeste
lijke gezondheidszorg te verkrij
gen heeft de toenmalige directeur-
generaal van de volksgezondheid,
mr. L. Lietaert Peerbolte, in 1933
verscheidene verenigingen die op
op dit terrein werkzaam waren
voor overleg bijeengeroepen.
Daardoor kon op 25 april 1934 de
nationale federatie worden opge
richt.
In de loop van de na-oorlogse jaren
is deze uitgegroeid tot het centrale
coördinatie- en adviesorgaan voor
het particuliere initiatief op het ge
bied van de geestelijke gezondheids
zorg in Nederland. Tal van buiten
landse contacten worden onderhou
den, zoals met de wereldfederatie
voor geestelijke volksgezondheid
de wereldgezondheidsorganisatie
waardoor een voortdurende stroom
van gegevens wordt uitgewisseld.
Prof. Querido zei dat de federatie
een systeem, dat de mens tot een ver
lengstuk maakt van de machine, ver
foeit. „Tot afstompens toe wordt ons
voorgehouden dat bij de voortschrij
dende technische ontwikkeling de
kans op een materiële vernietiging
van de mensheid steeds groter wordt,
maar ook de geestelijke vernietiging
kan een eindpunt van een technische
ontwikkeling zijn.
Tot slot van zijn rede belichtte prof.
Querido de grote betekenis van Ne
derland in de internationale gemeen
schap op geestelijk hygiënisch ge
bied. De voorzitter zag de sterke
ontwikkeling van de geestelijke
volksgezondheid in ons land als dui
delijk voortvloeiend uit onze vader
landse karaktertrekken: de neiging
tot onafhankelijkheid, maar ook de
eerbied voor de individu. Hij noemde
de nationale federatie zelfs een ty
pisch Nederlandse verschijning, om
dat er in ons land van de meest uit
eenlopende levensbeschouwingen uit
wordt samengewerkt.
Delftse monteur had
driemaal brand gesticht
De politie te Delft heeft eeu 23-jari-
ge monteur, werkzaam aan de Tech
nische Hogeschool, in arrest gesteld.
Hij heeft bekend tot drie maal brand
te hebben gesticht in het T.H.-ge-
bouw voor werktuig- en scheeps-
bouwkunde waarin ook afdelingen
van de organisatie T.N.O. zijn onder
gebracht.
Na een brandje, dat op 10 april in
het laboratorium voor het ijkwezen
had gewoed, kreeg de Delftse politie
argwaan, omdat de monteur, evenals
in de voorgaande twee gevallen, het
eerst alarm had geslagen en daarna
de brandweer geholpen had bij het
blussïngswerk. De. politie vermoedt
dat het de jongeman er alleen om te
doen was, de aandacht op zich te ves
tigen. De eerste brand werd gesticht
op 9 oktober 1957, de tweede op 16
oktober 1958. Bij de drie branden
werd in totaal voor meer dan 20.000
schade aangericht.
Rotterdamse Droogdok Mij
30 procent dividend
De gisteren gehouden vergadering van
commissarissen van de Rotterdamsche
Droogdok Maatschappij N.V. te Rot
terdam heeft onder meer besloten in
de algemene vergadering van aandeel
houders voor te stellen het dividend
op de aandeelbewijzen te bepalen op
30 procent (over 1057 eveneens 30
pet.) en voor houders der bewijzen
van oprichtersrechten f 3640.(over
1957 eveneens f 3640.per bewijs te
bestemmen.
De Amerikaanse televisie-omroep C.B
S. heeft de Russische nobelprijswinnaar
Boris Pasternak verzocht een televisie-
verhaal te schrijven. Pasternak kan er
7500 dollar mee verdienen. De uitnodi
ging is in februari gedaan, doch er is
nog geen antwoord ontvangen.
(Slot van pag. 2)
vertelde de vrouw hein zelfs nog
hoe de straat heet, waar zij in Gent
woonde...
„Maar omdat ik juist weggeroepen
werd weet ik me dat niet meer te her
inneren", vertelde de heer Hamelink,
die gisteren vele uren heeft zitten
studeren op een plattegrond van Gent
om de straatnaam te ontdekken, die
de vrouw hem noemde. Het was tot
nog toe een vergeefse speurtocht....
Menu
Voor de justitie was het verhaal van
de heer Hamelink aanleiding om
aandacht te besteden aan het resul
taat van het onderzoek van de maag
inhoud van het slachtoffer in het ge
rechtelijk geneeskundig laborato
rium De Terneuzense caréhouder kon
namelijk nog precies opgeven, wat
het Belgische paar bij hem genuttigd
had. In dat menu kwamen na een
aperitief van vijf citroentjes (voor
haar) en vijf bokma's (voor hem)
onder meer voor krab. sla. gerookte
paling, Wiener schnitzel, tournedos,
twee halve liters wijn en koffiefilter
tot besluit. Naar verluidt zou het re
sultaat van het onderzoek in het la
boratorium echter niet wijzen in de
richting van zo'n menu. Het is dus
zeer twijfelachtig of dit verhaal voor
de politie waaide heeft en burgemees
ter P. L. D. J. van Oeveren vertelde
ons nog eens: „We worden over
stroomd met tips, die de politie han
den vol werk bezorgen, maar die
al is er een kans van één op een mil
joentoch onderzocht móeten wor
den".
Vrouiv verdwenen
Dank zij zo'n tip is de Belgische po
litie ei geruime tijd van overtuigd
geweest de identiteit van de vermoor
de vrouw te hebben vastgesteld. In
Zelzate. het grensplaatsje tussen Sas
van Gent en Gent, was namelijk een
27-jarige vrouw spoorloos verdwenen.
Deze knappe, gescheiden jonge wouw
had onlangs gebroken met een min
naar. die haar anoniem brieven zond,
waarin hij haar met de dood be
dreigde. Eenmaal drong de man zelfs
met een mes de woning van de moe
der van de jonge vrouw binnen en
toen hij zijn geliefde niet ontdekte
verwondde hij naar moeder.
Gevolg: de man werd voor het ge-
Caféhouder Hamelink (links) en kel
ner De Moor, die met grote stellig
heid menen op de avond van de
moord de jonge vrouw nog te hebben
gezien. Foto P.Z.C.)
recht gedaagd. Maar enkele dagen
voor de rechtszaak verdween de
vrouw spoorloos uit Zelzate en....
haar verdwijning viel ongeveer sa
men mèt het drama-Axel! Toen de
politie bovendien nog hoorde, dat
deze knappe 27-jarige vrouw een
dienster was, lag de conclusie voor
de hand. Zij immers kon de draag
ster ook zijn van de gemakkelijke,
nfcar niet-modieuze wandelschoe
nenBovendien was haar min
naar goed bekend in Zeeuwsch-
Vlaanderen, want hij was in een
Nederlandse plaats lid van een
schaakclub.
Er was dus alle reden om deze man
eens flink aan de tand te voelen.
Maar aan alle illusie van de Belgi
sche politie kwam abrupt een einde,
toen er een laconiek bericht uit Ne
derland kwamde bewuste jonge I
vrouw was al enkele dagen clandes
tien in een gelegenheid in Zaam-
slag als dienster werkzaam.... Zij
was nog springlevend! Het was als in
een detectiveboek: het klopte alle
maal te goed en dus kon het niet
waar zijn. Het was ook niet waar!
Wel werd de vrouw, die geen werk
vergunning voor Nederland had weer
over de grens gezet
Al eerder was bekend geworden, dat
een 24-jarige secretaresse van een
industrieel uit Gent, die met 5000
francs van haar baas spoorloos ver
dwenen was, weer in levende lijve ge
zien was!
Opnieuw was een spoor uitgewist....
Maar de sporen, die overblijven zijn
nog talrijk en hoofdcommissaris Van
der Auwermeulen in Gent zei ons met
grote stelligheid: ,.Er zijn zoveel
aanwijzingen, dat het welhaast zeker
is, dat de zaak binnenkort wordt op
gelost. Het zou een grote toevallig
heid zijn als het niet zo zou zijn"
Ver van boerderij
In de afgelopen weken heeft Ja
mes J. Wadswordt de tijd gehad
om uit te blazen op zijn boerderij
in de buurt van Geneseo (staat New-
York). waar vee wordt gefokt. Maar
deze week heeft hij Geneseo weer
voor Genève moeten verwisselen,
waar hij met enige onderbrekin
gen van 31 oktober 1958 af in ge
sprek is met Engelse en Russisch»
deskundigen. Onderwerp van ge
sprek: de staking van proeven met
kernwapens. Men kan zich voorstel
len dat Wadsworth tijdens de onder
handelingen waarin de Rus Tsarapin
als wederpartij optreedt, wel eens ver
zucht dat er dingen zijn die hij liever
doet: schelpen verzamelen en schil
deren, een hobby die hem al de bij
naam „Grandpa Moses" heeft be
zorgdDe Russen zijn namelijk
niet bijzonder meegaand geweest in
de Geneefse besprekingen. En al be
hoort het tot het diplomatenvak om
geduldig weken, desnoods maanden
achtereen te praten, zonder merkbaar
op te schieten, een delegatieleider als
Wadsworth zou toch wel eens posi
tieve resultaten willen zien.
Struikelblok in het Geneefse over
leg was tot dusver de kwestie
van de controle. De westelijke
mogendheden hebben vanzelfspre
kend steeds vooropgesteld, dat zij
geen akkoord zouden tekenen waar
aan een sluitend inspectiestelsel ont
brak. De Russen betoogden van hun
kant, dat westelijke inspectiegroepen
op haar grondgebied wellicht niet al
leen zouden toezien op de naleving
van een overeenkomst tot staking
van de kernwapenproeven, maar ook
een centrum van spionage-activiteit
konden worden. De Russen bleven er
ook andere opvattingen dan het wes
ten op na houden over de kwestie
van het vetorecht en over de samen
stelling van de bemanningen der con
troleposten. Toen Wadsworth drie
weken geleden voor paasverlof in de
Verenigde Staten terugkeerde, heeft
hij ongetwijfeld diepgaande bespre
kingen gevoerd op het ministerie van
buitenlandse zaken te Washington.
En ook na zijn paasverblijf op de
boerderij in Geneseo heeft hij zeker
mededeskundigen en de plaatsvervan
ger van minister John Foster Dulles.
Christian Horter, geraadpleegd over
mogelijkheden om uit de impasse te
geraken.
Maandag werden in Genève de
nieuwe plannen bekendgemaakt,
die Wadsworth naar de conferen
tie van Genève heeft gebracht. Zeer
zakelijk willen de Verenigde Staten
zowel als Groot-Brittannië nu blijk
baar ervan uitgaan, dat er op het
punt van de controle weinig voort
gang te verwachten is, gezien de hou
ding die de Russen innemen wat die
kwestie betreft.
Men zou daarom volgens het nieuwe
Brits-Amerikaanse voorstel kunnen
beginnen met het sluiten van een be
perkt akkoord: een overeenkomst tot
staking van proefexplosies in de at
mosfeer (tot 50 kilometer hoog) en
desgewenst onder water. Voor de con
trole op de naleving van zo'n ak
koord zouden geen mobiele grondin.-
spectiegroepen het voornaamste
struikelblok tot dusver nodig zijn.
Is zo'n akkoord eenmaal tot stand ge
komen, dan kan men verder praten
over proeven onder de grond en in de
ruimte. Daarvoor zou men onder meer
moeten onderzoeken of explosies on
der de grond wel afdoende te regis
treren zijn een probleem dat bij
het Geneefse overleg van technische
atoomdeskundigen vorig jaar zomer
niet uit de doeken werd gedaan. Zo
zou men volgens Wadsworth in fa
sen de kernproeven kunnen staken en
tenslotte tot een totaal verbod ko
men.
Omdat de kwestie van de radio
actieve afvalstoffen die na
atoomexplosies de atmosfeer
verontreinigen de voornaamste ach
tergrond van de huidige besprekingen
in Genève vormt, lijkt het voor de
Russen bijna onontkoombaar, met
het voorgesteld akkoord voor fase 1
akkooid te gaan. Maar de Russische
delegatieleider zal zich niet meteen
gewonnen geven en het is mogelijk
dat een aanvaarding van zo'n gedeel
telijk akkoord pas op een topconferen
tie zal gebeuren door de Russische
premier Nikita S. Kroestsjew in ei
gen persoon, die daarmee zou kun
nen bewijzen dat zo'n conferentie
niet vergeefs is. Maar omdat er
daarna nog moet worden doorgepraat
over de volgende fasen van een ak
koord zou Wadsworth er misschien
wel goed aan doen, eens te onderzoe
ken of er ook in de buurt van Genè
ve een boerderij te vinden is waar hij
tussen de bedrijven door wat ont
spanning kan zoeken
JAMES J. WADSWORTH
...praten in Genève...
Het Zwitserse Rode Kruis heeft de
tiende verjaardag van zijn centrale la
boratorium van de bloedtransfusiedienst
gevierd, dat ook het leger van geconser
veerd bloed en andere bloedprodukten
voorziet. In het afgelopen Jaar hebben
meer dan 125.000 personen vrijwillig en
gratis bloed gegeven. Dagelijks werden
gemiddeld 2T1 bloedtransfusies toegepast.