ZELANDICA Formateur De Quay zal nog vele hindernissen ontmoeten BEFAAMDE ARCHITECT FRANK LLOYD WRIGHT OVERLEDEN HELLEVOETSLUIS WORDT WEER MARINESTAD Van en voor de boekenplank BURGEMEESTERS BEZOCHTEN WALCHERSE KUST 10 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT VRIJDAG S APRIL 1959 NIEUW DEPARTEMENT EUROPESE ZAKEN A.R. wenst 3 ministers (Van onze parlementaire redacteur) Het moge dan zeker zijn, dat de socialisten geen deel zullen uitmaken van het kabinet, dat prof. dr. J. E. de Quay denkt te formeren, daarmee is nog niet gezegd, dat de verdere arbeid van de formateur geheel vlot zal verlopen. Prof. De Quay staat thans voor de taak te zoeken naar mensen, die bekwaam en bereid zijn in het kabinet zitting te nemen. Dat zal op zich al niet meevallen. Een groot deel van de demissionaire minis ters zal waarschijnlijk wel in het nieuwe kabinet overstappen, maar dan blijven er nog verschillende departementen over, waarvan de bezetting de formateur nog veel hoofdbrekens kan kosten. De formateur zal er rekening mee moeten houden, dat zijn kabinet straks tegenover een oppositie zal komen te staan, die -al let men alleen maar op het getal onge twijfeld krachtiger zal zijn dan die, waarmee vroegere kabinetten had den te maken. Dit feit alleen al kan oorzaak zijn, dat het de formateur moeilijk, misschien zelfs helemaal niet zal gelukken vooraanstaande fi guren uit het bedrijfsleven, zonder enige politieke of parlementaire er varing, voor zijn kabinet aan te trek ken. Mag men bepaalde krantenbe richten geloven, dan heeft de forma teur in dit opzicht reeds „een blauw tje" gelopen. Maar behalve deze moeilijkheid zijn er nog andere hindernissen, die de formateur moet nemen voor hij ge slaagd kan heten. Daar is dan vooral de zetelverdeling, die tot veel touw trekken aanleiding kan geven. Eer dere berichten hebben er melding van gemaakt, dat de K.V.P. zes of zeven zetels zou bezetten, terwijl aan de V.VJD. drie en aan de beide pro testants-christelijke partijen elk twee zetels ten deel zou vallen. Sinds don derdag schijnt deze verdeling niet naar de zin van de anti-revolutionai ren. Mag men het AJt.-blad „Trouw" ge loven, dan zou de A.R. evenals de liberalen drie zetels in het nieuwe kabinet bezetten. De invloed van de Invaliditeitsverzekering wordt vernieuwd Het totaal van de uitkeringen alge mene ouderdomswet over 1958 heeft Inclusief administratiekosten circa 920 miljoen bedragen, ter wijl de premieopbrengst in 1958 rond 1070 miljoen beliep. Dit deelt mi nister Beel naar aanleiding over de begroting van sociale zaken aan de Eerste Kamer mee. De minister deelt mede, dat een wetsontwerp voor een nieuwe in validiteitsverzekering in voorbe reiding is; het vraagstuk van de liquidatie van de huidige invalidi teitswet is thans nog bij de So ciaal Economische Raad in studie. Ook de minister is van oordeel, dat de unificatie der sociale verzekering zoveel mogelijk dient te worden be vorderd. Daarbij dient ook aan een algemene arbeidsongeschiktheidsver zekering te worden gedacht ter uni ficatie van de wetelijke regelingen betreffende de arbeidsverhindering. Intussen is ten departemente de voorbereiding voor de herziening van de wettelijke invaliditeitsverzekering ter hand genomen. Bij de vormgeving der nieuwe inva liditeitswet wordt reeds zoveel mo gelijk gestreefd naar een zodanige opbouw, dat zij geen beletsel vormt voor een eventuele, toekomstige uni ficatie van de wettelijke regelingen en ongevallenverzekering in het ka der van een algemene arbeidsonge- s chiktheidsverzekering. Adenauer wil met Macmillan briefwisseling Adenauer is van plan van zijn va kantieoord aan het Comomeer uit briefwisseling te voeren met premier Macmillan van Engeland om te po gen de verhouding tussen beide lan den te verbeteren, zo is uit welinge lichte bron te Bonn vernomen. Hen acht het onwaarschijnlijk dat de bondskanselier nog voor de minis tersconferentie in mei naar Londen zal kunnen gaan. Tijdens zijn vakan tie zal Adenauer minister Von Bren- tano van buitenlandse zaken en mi nister Érhard, die Adenauer tijdelijk vervangt, in zijn villa aan het Co momeer ontvangen. Adenauer is inmiddels donderdag per trein in Como aangekomen. anti-revolutionairen in het nieuwe kabinet zou dan groter worden dan voorheen het geval was, ondanks het feit, dat zij bij de jongste verkiezin gen in stemmental weer achteruit zijn gegaan. Ook is het een vraag welke porte feuilles iedère partij zal beheren. Daarbij moet rekening worden ge houden met de mogelijkheid, dat de formateur over zal gaan tot de crea tie van een geheel nieuw departe ment. Het gerucht gaat n.l., dat er een departement komt voor Euro pese zaken en buitenlandse handel, waarvoor de K.V.P.-er mr. P. A. Blaisse, lid van de Tweede Kamer, als minister wordt genoemd, hoewel deze ook als minister van economi sche zaken is betiteld. Overigens was donderdagavond te Den Haag nog niet bekend of de for mateur een onderhoud zou hebben met mr. Blaisse. Wel heeft prof. De Quay donderdag de demissionaire ministers Cals, Helders, Struycken, Van Aartsen en Staf ontvangen. Behalve de problemen, die bestaan bij de zetelverdeling en bij het aan zoeken van personen, staat de for mateur ook nog voor de taak de aan te zoeken ministers te verenigen ten aanzien van het program. In tegen stelling met hetgeen vroeger ge schiedde, heeft de formateur alleen over de hoofdlijnen, van zijn toekom stig beleid mèt de fractievoorzitters- overleg gepleegd. De vaststelling van het program, dat voorheen bij de verschillende formaties tot zoveel moeilijkheden aanleiding heeft gegeven,'is thans de taak van .hen, die bér'eid?woivv den gevonden in het nieuwe kabi-. net zitting te nemen. Voor hen, dié geen vreemdeling zijn in de poli tiek, zal het duidelijk zijn, dat ook op dit terrein nog veel voetangels en klemmen liggen, zodat ook voor prof. De Quay geldt, dat men de dag niet mag prijzen voor het avond is geworden. De vermaarde Amerikaanse archi tect Frank Lloyd Wright is donder dagochtend op 89-jarlge leeftijd in een ziekenhuis te Phoenix in Arizo na overleden. Wright had zaterdag een operatie ondergaan. Hij werd algemeen beschouwt! als de groot ste architect in de Verenigde Staten. Hij had echter eerder een grote re putatie in het buitenland verkregen dan in zijn eigen land. Een van de grootste werken is een in 1920 te Tokio gebouwd hotel, dat bestand bleek tegen de aardbeving van 1923. In totaal heeft hij meer dan 700 gebouwen ontworpen. Het merendeel hiervan zijn woonhuizen, maar ook heeft hij zich gewijd aan de bouw van fabrieken. Het Gug genheim Museum te New York is eveneens zijn ontwerp. Op de vooravond van zijn 88ste ver jaardag zei Wright, dat de toenma lige koning van Irak, Feisal, hem „een aardig verjaardagscadeau" had geschonken, namelijk een opdracht tot het ontwerpen van een cultu reel centrum te Bagdad. Het Amerikaanse instituut voor ar chitecten heeft hem in 1948 een gou den medaille toegekend voor zijn bijdrage tot de architectuur. Wrights gebouwen hebben een onge bruikelijke, geheel eigen stijl. Hij had een hekel aan steden. Dit zijn volgens hem „bloedzuigers die leven van het frisse bloed van het platte land en de dorpen en die de mens heid onvruchtbaar maken." Zijn individualistische gestroom lijnde stijl deed hem faam ver werven als een groot genie. Hij verwierf bekendheid als een meester in de behandeling van steen en staal, van hout en glas. Maar zijn tegenstanders veroor deelden zijn stijl als koud en on menselijk. Senaatscommissie behandelt lening aan Nederland In de senaatscommissie voor de toe wijzingen hebben de waarnemend minister van buitenlandse zaken Herter en de directeur van het fonds voor ontwikkelingsleningen, Demp ster Mcintosh, een lening van 8 mil joen dollar ruim 11 miljoen gul den aan Nederland verdedigd. Vol gens senator Ellender was deze le ning niet nodig. De kwestie kwam ter sprake toen de subcommissie voor de toewijzingen uit de Amerikaanse senaat het ver zoek van de regering behandelde om een met spoed te verrichten extra toewijzing van 225 miljoen dollar 1 855 miljoen gulden - waarvan het huis van afgevaardigden slechts 100 miljoen dollar 380 miljoen gulden heeft willen voteren. Voordat dit verzoek, na het huis te zijn gepas seerd-, in de senaat kwam werd het jn commissie behandeld. Het historische contact tussen de Koninklijke Marine en Hellevoetsluis, zal, na een onderbreking van 27 jaar, op woensdag 15 april worden hersteld. Van die dag af zal een operationeel squadron mijnenvegers Hellevoetsluis als thuishaven hebben; er zal daar ook een aantal mijnenvegers in con servatie worden gestationeerd. Deze terugkomst van de Koninklijke Ma rine zal een enigszins officieel en feestelijk karakter dragen. Van gemeentezijde zal cr te twaalf uur een ontvangst zijn ten stadhuize, waarbij de burgemeester van Helle- voetsluis, jkhr. Th. A. J. van Eysinga, de Koninklijke Marine in zijn ge meente zal verwelkomen. Voor deze ontvangst zijn diverse militaire en burgerlijke autoriteiten uitgenodigd. Voorafgegaan door het korps tam boers en pijpers van het korps mari niers en de marinierskapel der Ko. ninklijke Marine zal het marineperso neel ter plaatse 's middags een mars door de stad maken, die wordt ge volgd door een défilé bij het stadhuis. Daarna zal er een cocktail-party zijn aan boord van Harer Majesteits „Douwe Aukes". 's Avonds zal het plaatselijke tamboers- en pijpers- korps „Wilhclmina" musiceren, waar na de marinierskapel van de Konink lijke Marine een muzikale taptoe zal verzorgen. Gedurende de morgenuren zullen de mijnenvegers voor bezichti ging door de burgerij en belangstel lenden worden opengesteld. Er zal een voetbalwedstrijd worden gespeeld tus sen elftallen, gevormd uit de plaat, selijke burgerij en de Koninklijke Marine. Ook zullen zwemdemonstra- tles worden gegeven. Uiteraard zullen alle te Hellevoetsluis aanwezige sche- Ïien der Koninklijke Marine op deze eestdag pavoiseren. Gedurende de avonduren zullen deze vloot en de ge- meente feestelijk verlicht zijn. FRANK LLOYD WRIGHT ....eigen stijl.... „Straatje in Parijs" bracht 12.000 op De makelaar Paul Brandt in ge bouw Arti te Amsterdam heeft gis teren de collectie van mr. H. C. Dietz üit Baarn, geveild, omvatten de schilderijen uit de 17e en 18e eeuw, enkele moderne doeken, voorts tekeningen, grafiek, meubelen, tapij ten en andere antiquiteiten. Het doek Maurice Utrillo „Straatje in Parijs" werd na een levendige bieding afgehamerd op 12.000,—, en kwam daardoor in" handen van een Nederlands sprekende dame.uit Califomië. Alle andere grote werken bleven in Nederlands bezit, voorna melijk van particulieren: Haarlemse rusthuishoudster van rechtsvervolging ontslagen. De Haarlemse rechtbank heeft gis termorgen het vonnis van de kanton rechter te Haarlem, mr. Th. F. Raedt, bevestigd, waarbij de 45-jarige direc trice van een rusthuis, mevrouw H. E. B,H. wegens het zonder vergunning exploiteren van een rusthuis voor be jaarden en het niet aanvragen van een vergunning ingevolge een ge meentelijke verordening, ontslagen was van rechtsvervolging, omdat de kantonrechter de verordening niet verbindend achtte. De officier van justitie bij het kan tongerecht, die twee boeten van elf gulden had geëist, was in beroep ge. gaan en veertien dagen geleden eiste de officier van justitie bij de recht bank twee boetes van één gulden, subsidiair twee maal één dag hech tenis. De gemeenteraad had de be doelde verordening in december 1957 vastgesteld. Het gemeentebestuur heeft een jaar geleden twaalf bewo ners uit het rusthuis van mevrouw B.B, die op kosten der gemeente verpleegd werden, naar elders laten overbrengen, omdat het van mening was, dat de verzorging in het rust huis te wensen overliet. Op een later ingediend verzoek van mevrouw B. H. tot het alsnog verkrijgen van een exploitatievergunning hebben B. en W. afwijzend beschikt. Irak overweegt nationalisatie oliewinning De regering van Irak overweegt het Franse aandeel in de Iraq Petroleum Company te nationaliseren, aldus ïs van goed ingelichte zijde in Beiroet vernomen. De Franse staats-olie- maatschappij Compagnie Frangqise des PetEoles heeft 23,75 procent van de aandelen van de I.P.C. in haar be zit. British Petroleum en de Royal Dutch- Shell bezitten eveneens elk 23,75 pro cent, een vierde deel van 23,75 pro cent is gelijkelijk verdeeld tussen de Standard Oil of New Jersey en de Socony Vacuum. Winstdeling tussen de oliemaatschap pijen en de staat Irak geschiedt op basis van 50-50. Vorig jaar produ ceerde Irak ruim 33 miljoen ton olie, waarvoor het 237 miljoen dollar ont ving. De Iraakse regering wenst echter de Inkomsten uit de olie te vergroten en meer zeggenschap te hebben in de winning. Voorstel hoger dividend Albert Heijn N.V. De raad van commissarissen en de raad van bestuur van Albert Heyn N.V., hebben besloten aan de algeme ne vergadering van aandeelhouders voor te stellen het dividend over 1958 vast te stellen op 12 procent (v.j. 11 -irocent). )it in afwijking van de einde decem ber 1958 uitgesproken verwachting dat het 'voorgenomen dividend niet hoger zou zijn dan 11 procent. De de finitieve cijfers over 1958 rechtvaar digen naar de mening van de genoem de colleges dit verhoogde dividend- voorstel. Indien de algemene vergade ring van aandeelhouders dit voorstel aanneemt zal derhalve de rente op de winstdelende obligaties per 1 juli a.s. vastgesteld worden op 7 Va pro cent (v.j. 7 procent). Minimran netto- pachtwaarde vastgesteld In het Staatsblad is een Koninklijk Besluit (van 13 maart 1959) gepubli ceerd waarvan de strekking is dat de netto-pachtwaarde van landbouw gronden voortaan niet lager zal kun nen zijn dan 10 gulden per ha per jaar. Onder „netto-pachtwaarde" wordt verstaan de door de grondka mer geschatte pachtwaarde van de grond, verminderd met de lasten, die erop drukken. De invoering van een minimum netto pachtwaarde heeft een einde gemaakt aan de situatie, dat een juiste toe passing van de voor de bepaling van de hoogst toelaatbare pachtprijs van landbouwgronden gestelde normen in bijzondere omstandigheden op de economische minst waardevolle gron den leidt tot een uiterst geringe op negatieve netto-pacht. W e hebben allen wél eens gehoorddat iemand's handschrift zijn of haar karakter weerspiegelt. Toch is het grafologiscli onderzoek nog niet veel toegepast op het handschrift van historische per sonen. En juist het grafologiscli onderzoek is een van de weinige mogelijkheden iets van hun karaktereigenschappen te weten te komen. De veranderingen in het handschrift in de loop der jaren zeggen tevens iets over de ontwikkeling van de persoonlijkheid. evrouw E. van HallNijhoff, die enige jaren geleden al vier M staatslieden grafologisch had bekeken, heeft dit in de jongste aflevering van de „Bijdragen voor de geschiedenis der Neder landen" (dl. Xm, 4) opnieuw gedaan. Eén van deze staatslieden is Laurens Pieter van de Spiegel (17371800), de Zeeuw die vol gens Heeringa in de nadagen van de Republiek zo'n opmerkelijke kijk op de staatkunde van zijn tijd had. Als vele Zeeuwen was ook de familie Van de Spiegel oorspronkelijk afkomstig uit Vlaanderen. Laurens Pieter, te Middelburg geboren, verloor reeds vroeg rijn ouders. Op de Latijnse school reeds blonk hij uit door rijn scherp zinnig verstand en veelzijdige aanleg. In 1755 werd hij te Leiden ingeschreven voor de rechten en letteren. Uit deze tijd heeft mevrouw Van Hall zijn schrift bestudeerd en komt tot de conclusie, dat we te doen hebben met een intelligente, energieke jonge man, die wist wat hij wilde. Er is geen sprake van twijfel. Wanneer hij die gekend mocht hebben, was die op rijn 18e jaar al uitgewist. Hij heeft geen behoefte van de geijkte regels af te wijken, want hij heeft al begrepen dat dit conflioten schept, zowel innerlijk als in het maatschappelijk leven. We mogen wel aannemen „dat Van de Spiegel met zelfvertrouwen en ambitie het leven inging en een „mooie carrière" voor zich zag". Na rijn pro motie begint hij zijn loopbaan als secretaris van Goes en wordt daar in 1768 burgemeester. Behalve door zijn inricht in de staat kunde van zijn tijd, valt hij op als historicus. In 1780 wordt hij benoemd tot secretaris der Staten van Zeeland. Ook in deze functie beantwoordt hij aan de verwachtingen. Zijn handschrift uit 1882 toont „een man van prestige, bewust van zijn kwaliteiten en van zijn goed recht op een flinke portie „Lebensraum". Naast een ruim begrip voor goede menselijke verhoudingen, wil hij zelf niet graag over het hoofd gezien worden. Nu, dat wordt hij ook niet, want in 1785 volgt rijn benoeming tot raadspensionaris van Zeeland. Dit is hij maar kort geweest. Bij do restauratie van het stadhouder schap in 1787 wordt hij benoemd tot raadpensionaris van Holland. Hij heeft zich al in Zeeland als een onverdacht oranjegezind staatsman doen kennen. Van de Spiegel vreest in verband met rijn nieuwe benoeming het „wijde veld vol distelen en doornen". Hoewel hij niet afkerig is van hervormingen, domineert toch rijn gehecht heid aan het bestaande. Zijn buitenlandse staatkunde sluit aan bij de tradities uit de tijd van koning-stadhouder Willem HI. Zijn handschrift uit 1793 vertoont de man, die hij in zijn jeugd beloofde te worden. „Intelligent, rustig, ter zake Ingesteld en doel bewust, Is hij nu niet alleen meer een man van zijn woord maar ook, voor zover dat in zijn vermogen ligt, een man van de daad". Zijn hervormingsplannen stuiten veelal af op de apathie van stad houder Willem V. Wat hij bereikt, bereikt hij door toedoen van prinses Wilhelmma. Als de Fransen in 1795 komen blijft hij op zijn post, maar wordt niet lang daarna gevangen genomen en blijft tot eind 1798 in hechtenis. Hij wijkt in 1799 heimelijk naar Lingen uit, waar hij de erfprins met zijn raad dient totdat 7 mei 1800 onverwacht het einde komt. vJ Het keerpunt Vals pathos heeft H. Schröter In zijn boek „Het keerpunt" niet nodig. Hij beschrijft met enkele woorden de har de werkelijkheid, de meedogenloze strijd om Stalingrad. Schröter heeft deze onmenselijke periode in de ge schiedenis meegemaakt. Hij had toegang tot alle officiële be scheiden, telegrammen, bevelen, rap porten, stafkaarten enz. Uit deze ge gevens en uit zijn ervaringen heeft hij een sober relaas gegeven. Ook zijn in dit boek foto's opgenomen, die nog niet eerder waren gepubliceerd. Het is een oorlogsboek, dat fel laat zien hoe wreed de oorlog is en daardoor één kreet voor de vrede wordt. Schröters boek geeft een goede achtergrond van die gebeurtenissen in de Tweede We reldoorlog. waarbij het trotse zesde le ger van Hitler was betrokken; een le er dat nabij Stalingrad onderging. iit boeit „dat niet de oorlog wil ge. denken, maar rijn doden", werd uitge geven door Ad. M. C. Stok, Forum ioekerij in Den Haag. De vertaling is an J. H. Jansen, majoor bij de gene rale staf; gcncraal-majoor B. Koning schreef een inleiding. Een aantal burgemeesters van Neder landse Noordzee-badplaatsen is zo als geméld tvwe dagen woensdag en donderdag op Walcheren ge weest voor een bezoek aan Domburg, Vrouwenpolder en Oostkapelle, geor ganiseerd door de Commissie Burge meestervan Noordzee-badplaatsen. Donderdag bezocht het gezelschap de Delta-werken bij Vrouwenpolder, tijdens welke excursie deze foto werd Foto P.Z.O.) gemaakt Oorlogschirurg Er zijn nogal wat artsen geweest, die deelnamen aan oorlogen eü die later hun oorlogservaringen publiceerden. Niet altijd is de lectuur van die per soonlijke ervaringen belangrijk en vooral: ze zijn niet altijd goed ge schreven. Het boek van de majoor-arts Grauwin over de strijd bij Dien Bien Phoe steekt ver boven het gemiddelde „oor- logsherinneringsverhaal" uit. Grauwin kan vertellen en hij heeft in derdaad wat meer te verrichten dan zich los te schrijven van zijn eigen oorlogsemoties. Hij heeft diepe bewondering voor de uitzonderlijk dappere mannen, die zo lang stand hielden in de hel van Dien Bien Phoe. Samen met zijn staf heeft hij in me disch opzicht voor die mannen het uiterste gedaan wat mogelijk was. De vertelling van Grauwin werd ten slotte een aangrijpend boek, dat een hard, maar juist beeld geeft van de moderne oorlog (zonder atoomwa pens). De Nederlandse vertaling verscheen bij La Rivière en Verhoeve te Zwolle. Het kleine huis aan de rivier Een boek voor kinderen van elke leef tijd is „Het kleine hnis aan de rivier" geschreven door Laura Ingalls Wilder. Op een vlotte wijze vertelt de schrijf ster de avonturen van een pioniersfa milie in Amerika. Het accent valt in dit spannende boek vooral op de twee dochtertjes, die de febeurtenissen meebeleven. Hitte, roogte. sprinkhanen en andere ram pen treffen de streek waar zij trach ten een bestaan op te bouwen. Geza menlijk overwint men al die tegensla gen. En het einde is dat de familie op kerstavond beschut tegen de wind en de sneeuw in het warme verlichte huis is. De sprinhanen zijn er niet meer het hoofd van het gezin is na verdwaald te zijn weer terug. En de verwachtingen voor het komende iaar zijn hoog ge spannen. Het ls een ooek, dat velen on getwijfeld in een ruk zullen uitlezen.. De tekeningen zijn van Garth Wil liams, terwiil het boek behoorlijk werd vertaald door A. C. Tholema. Het is een uitgave van Van Breda te Hulshorst. De uitgeverij Bigot en van Rossum N.V. te Blaricum heeft onlangs twee boeken-met-een-lang-leven van de ruim 100 jaar geleden geboren Fran se schrijver Paul d'Ivoi doen verschij nen. Het eerste la het kostelijke in 1894 geschreven en sindsdien talrijke malen herdrukte „Met een kwartje de wereld rond" (Les cinq t Lavarède), het populairste ooek uit d'Ivoi's omvangrijke oeuvre. Tot dezelfde goede soort verstrooi- lngslectuur benoort van voornoemde schrijver „De Neef" van Lavarède (1896).

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1959 | | pagina 6