TIBET, een land van monniken
DE KERKEN—ri
e. d. maatsc
Echtpaar Vroegrijk kreeg in vier
jaar vier tweelingen...
Moderne kerk moést een
andere vorm krijgen
Weinig gegadigden voor
dienstweigering
VRUDAG 10 APRIL 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
13
De beroemde Engelse voetballer Billy
Wright van Wolverhampton Wande
rers, die zondag j.l. vader is gewor
den, hetgeen hem meer dan ooit in
de belangstelling heeft geplaatst, zal
zaterdag a.s. aanvoerder zijn van het
Engelse team, dat op Wembley tegen
Schotla7id gaat spelen. Het zal de
honderdste maal zijn, dat Billy in
een interland aanvoerder is van het
Engelse elftal. Geen wonder dan ook,
dat, door al die bijzonderheden ge
lokt, tientallen jongens om Billy's
handtekening bedélden, toen hij het
terrein te Stamford Bridge in Londen
opkioam om daar voor zaterdag te
gaan trainen.
Volgens recente berichten
uit het Himalaya-gebcrgte
hebben de Chinese commn-
nisten bommen geworpen op
twee van de grote kloosters
bij de stad Lhasa. Deze zijn
de Drepung Gompo en de
Sera Gompo. Indien zij deze
kloosters hebben vermeld,
dan zal dit enigszins te ver
gelijken zijn met de vernie
tiging van de grote Alexan-
drijnse bibliotheek, die eens
zo belangrijk was in de
eeuwenoude stad Alexan-
drië aan de monding van de
Nijl. Want Drepung en Se
ra zijn twee van de belang
rijkste centra van het Tibe
taanse boeddhisme.
In Drepung werd ons ver
teld dat er ongeveer 10.000
monniken woonden, in Sera,
naar schatting 8.000. Er is
een derde groot klooster
aan de rand van Lhasa,
Ganden Gompo Ganden
betekent „vrolijk".
Lowell Thomas, bekend
wereldreiziger, en waar
schijnlijk een van de bes
te kenners van Tibet,
maakte in 1949 met zijn
zoon Lowell jr., een reis
van 400 km over het
„Dak van de wereld". Zij
waren de zevende en
achtste Amerikaanse
staatsburgers die ooit
toestemming kregen Ti
bet te bezoeken. Vader
en zoon bezochten de
hoofdstad Lhasa en wer
den door de Dalai Lama
ontvangen. Hiernaast
volgt een beschrijving
van land en volk van
Lowell Thomas sr.
Het totaal aantal monniken
van deze drie bedraagt on
geveer 25.000 en de burger
bevolking van Lhasa, de
hoofdstad van de Dalai La
ma, telt eveneens ruim
25.000 zielen.
Indien Drepung en Sera
door de roden zijn vernie
tigd, dan staat dit gelijk
aan de vernietiging van 2
steden. Drepung, bijvoor
beeld, is een uitgestrekte
bijenkorf van gebouwen die
alle aan de voet van een
berg zijn samengehoopt. Op
de daken van deze gebou
wen zijn tientallen toren
tjes en torens, bekleed met
goud. En elk klooster is een
schatkamer van heilige boe
ken en beelden en met blad
goud bedekte voorwerpen.
Volgens de hoofd-abten van
Sera en Drepung zijn er in
Tibet meer dan een kwart
miljoen monniken of lama's.
Als regel zal een zoon van
elk gezin in een klooster
gaan. De jongens doen dit
om verschillende redenen.
Het is reeds eeuwen gebrui
kelijk dat minstens een
zoon zich geheel aan de
godsdienst wijdt. Bovendien
is het voor een jongen van
lage afkomst een gelegen
heid om een belangrijk per
soon in Tibet te worden.
We vragen ons ook af hoe
het staat met dat ongeloof
lijke gebouw, de Potala, Pa
leis van God, dat het gehele
beeld van Lhasa beheerst.
Dit gebouw is een van de
wereldwonderen.
Van zijn basis tot zijn gou
den dom is het bijna zo
hoog als het Empire State
Building. Een merkwaardi
ge omstandigheid van dit
reusachtige gebouw van
duizend kamers, is dat er
geen staal bij de bouw ge
bruikt is. Gedurende de win
termaanden woont de Dalai
Lama in een appartement
dichtbij de top van de Pota
la. In de zomermaanden
neemt hij zijn intrek in een
paleis in de buitenwijken
van Lhasa, Norbu Lingka
genaamd, in een park met
populieren. Volgens de be
richten is ook dit palcis on
langs door de communis
ten gebombardeerd.
Het paleis bevat behalve de
appartementen van de Dalai
Lama de met gouden koe
pels bedekte tomben van
enkele zijner voorgangers,
grote zalen, met fluweel
beklede kantoren en vele
kamers die volgens de
volksmond gevuld zijn met
schatten.
Evenals alle bergvolken zijn
de Tibetanen zeer op hun
vrijheid gesteld. Wat ras
betreft zijn zij niet verwant
aan de Chinezen, noch is
er overeenkomst in de twee
talen. Eens wisten de Tibe
tanen zelfs een groot deel
van China te veroveren.
Het is niet te verwonderen
dat zij tegen hnn rode over
winnaars in opstand zijn
gekomen.
De stadsuitbreiding van Den Haag
heeft tot gevolg, dat in de nieuwe
wijken vele kerken worden ge
bouwd. Het volgende is een inlei
dend fragment van een artikel,
dat A. H. Wegerif in de Haagsche
Courant heeft gewijd aan een in
het Gemeentemuseum op initiatief
van de dr. H. P. Berlage Stichting
ingerichte tentoonstelling van
kerken voor Den Haag of rand
gemeenten. De kerken, aldus de
schrijver, worden anders gebruikt
dan vroeger. De verspreiding van
de bevolking over grote opper
vlakten brengt mee, dat niet aan
enkele grote, doch aan vele klei
nere kerken behoefte bestaat.
Vervolgens wordt het aantal gro
ter, door liet toenemen van het
aantal kerkgenootschappen. De
kostbaarheid van het bouwen
noopt tot versobering. Ook het
achterwege laten van torens, die
oorspronkelijk ten opzichte van
de ritus, een symbolische beteke
nis hadden, leidt tot een sobere
gestalte.
Stedebouwkundig waren torens
belangrijk, niet alleen om van
verre de aandacht op de kerk te
vestigen, ook om de betekenis van
de stad of van de stadswijk te ac
centueren, redenen waarom stede
lijke overheden dikwijls de bouw
of de voltooiing van torens finan
cieel steunden. De bebouwing in
de omgeving van kerken is in vele
gevallen zo hoog en opdringend,
dat het niet langer mogelijk is
torens te bouwen, die zo hoog zijn,
dat zij van verre boven de bebou
wing zichtbaar zijn.
Bij de meeste nieuwe kerken moe
ten wij het dus zonder torens stel
len. Een vervanging van de toren,
die oorsjpronkelijk als regel ook
de luidklokken bevatte, wordt ge
vonden in de klokkestoelen, die
thans ook bij de Haagse kerken in
vele gevallen voorkomen. Soms
zijn zij aantrekkelijk in het bouw
complex opgenomen, soms zijn zij
opdringerig van vorm en plaats.
Het gebruik van gewapend beton
leidt gemakkelijk tot het toepas
sen van hoge bouwsels van expres
sieve vorm, een materiaal echter,
weinig edel van structuur, dat
niet uitmunt door een fraaie kleur
en op de duur zelfs nog minder
aantrekkelijk van kleur zal wor
den.
VERANDERD GEBRUIK
Het gebruik van het kerkgebouw
is, zeer ten voordele van het ker
kelijk leven, in de loop der jaren
aanmerkelijk gewijzigd.
Was voorheen de kerk de ruimte
voor het bezoeken, waarvan men
zich twee- of driemaal per week
kon opmaken, thans zijn de eigen
lijke kerkzalen omgeven door ve
lerlei voor de ontwikkeling van
het godsdienstig leven nodige
ruimten, die tot een boeiend sa
menspel kunnen leiden en die da
gelijks worden gebruikt.
De achteruitgang van hot aantal
godsdienstigen heeft ertoe geleid
de middelen te zoeken om de mens
méér dan eenmaal per week ge
durende uur te doen weten,
dat hij lid is van een godsdien
stige gemeenschap. Dc kerkruim
te zelve onderging de invloed van
die wens, doch méér nog bevor
derde de gelegenheid om buiten de
kerkzaal tezamen te komen, de
versterking van de band tussen de
mens en de kerk waarvan hij deel
uitmaakt. Ook waar in Den Haag
helaas wijkgebouwen ontbreken -
tot schade van het sociale, gees
telijke en culturele leven - zijn de
ruimten óm de kerkzaal met de
plezierige atmosfeer erin, aanmer
kelijk versterkend voor het gods
dienstige leven. Wanneer men dus
een moderne kerk wil vergelijken
met een oudere, doet men goed
te aanvaarden, dat de moderne
kerk een andere vorm moest krij
gen dan de oudere - één dag per
week - te gebruiken kerk.
Dienstweigering is een bezigheid
die maar heel weinig jongelui in
teresseert. Tot deze slotsom komt
C. Inja in „Militïa Christi", nadat
hij enige recente cijfers heeft ge
geven over de werkzaamheden van
het Vredesbureau. Hij schrijft dat
het aantal inlichtingen, door het
bureau verstrekt in dïenstweige-
ringszaken, in 1958 minder is ge
weest dan in 1957. In 1958 schreef
men 113 gewetensbezwaarden in;
in 1957 waren het 131. Totaal aan
tal jongens door het bureau in
1958 geholpen: 171 (in 1957: 203).
Een onderzoek naar de oorzaken
van deze reële teruggang van het
werk van het bureau wijst uit, dat
deze teruggang in geheel Neder
land is te bespeuren, maar vooral
in Groningen en Friesland, in ver
gelijking met voorgaande jaren.
De achtergrond van de jongens,
die in 1958 door het bureau werden
bijgestaan is als volgt (de getallen
Politiebureau werd
bedrijf sapostolaat
Een oud huis aan de Noorder-
raarkt te Amsterdam, dat dienst
heeft gedaan als politiebureau,
kunsttandenfabriek en confeetïe-
atelier, is tweede paasdag offieieel
geopend als bedrijf sapostolaat van
de Paters Capncijnen in Amster
dam, die al sinds 1950 in de in
dustrie werkzaam zijn.
Er is nu na pioniersarbeid
waarbij vele weerstanden moesten
worden overwonnen een eigen
centrum met klooster gevormd.
Dit kan zowel als tijdelijk toe
vluchtsoord voor dakloos geraak
te mannen dienen als voor kern
vorming en cursussen voor ver
loofden en gehuwden.
De jonge architect Ted Peters
ontwierp het interieur en arbeiders
hebben hun vrije tijd besteed aan
de inrichting van het centrum. De
groei van het bedrijfsapostolaat
onder de Amsterdamse arbeiders,
van wie een kwart en vlak na
de oorlog zelfs de helft aan
hangers van het communisme wa
ren, is zeer verheugend, vindt het
Katholiek Nederlands Persbureau.
voor 1957 zijn tussen haakjes aan
gegeven): Onkerkelijk 59 (64);
Ned. Hervormd: 41 (44)Doopsge
zind 24 26); geen kerkgenoot
schap bekend 14 (6); Humanist:
6 (4); Remonstrant: 5 (6); Bap
tist: 4 (5); Religieus-soc.: 4 (8);
Rooms-katholiek 2 (3); Zevende
Dags adventist: 2 (3); Jehova's
Getuigen: 2 (21); Leger des Heils
2 Rozekruiser: 2 (2); Gere
formeerd: 1 (8); Chr. Gereform.:
1 (0); Luthers: 1 (4).
Als we de getallen vergelijken, be
merken we dat de achteruitgang
niet zo groot is als op het eerste
gezicht lijkt. In 1958 werden
slechts 2 Jehova's Getuigen op de
lijst van het bureau ingeschreven.
Het aantal beroepen op de Dienst-
weigeringswet is vrijwel zeker on
der het aantal beroepen van 1957
gebleven, toen er volgens een ver
slag van dr. Heering 165 beroepen
op ae wet zijn gedaan.
Het hooggerechtshof van Kopenhagen
heeft het vonnis bekrachtigd tegen de
63-jarige voormalige Deense diplomaat
Einar Blechingberg, die tot acht jaar
gevangenisstraf was veroordeeld wegens
spionage. Hij had geheime documenten,
waaronder stukken over de NAVO,
aan een agent van een buitenlandse mo
gendheid overhandigd.
(Van een speciale verslaggever)
Langs een stille zandweg in 't Westbrabantse dorpje 't Schijf,
een weg vol putten en kuilen, met aan één kant zwaar ge
boomte, staat een witgekalkt huis, met blauwe pannen en
chocoladekleurige ramen en deuren. In dat huis, op nauwe
lijks honderd meter afstand van de Belgische grens, woont de
chauffeur in rijksdienst Willem Vroegrijk (39), die op 20
april 1955 trouwde met Annie Gevers (36) en zes dagen la
ter met zijn vrouw naar Brits Columbia, in het westen van
Canada, vertrok, waar het echtpaar binnen het jaar gezegend
werd met de geboorte van een tweeling. Een jaar later zag de
tweede tweeling daar het levenslicht. Weer. een jaar later
werd in 't Schijf de derde tweeling geboren. En op 28 januari
van dit jaar meldde zich, ook in 't Schijf de vierde tweeling
present...!
ringen op. Toen hij in 1948 in Ne
derland terugkeerde, ging hij
meteen praten met de emigratie-
dienst, liet zijn papieren in orde
maken en stak de Atlantische
Oceaan over. In zijn zak had hij
een contract met een Canadese
boer. Dat werk bij dié boer beviel
hem echter niet zo best. Vandaar
dat hij na drie maanden al de be
nen nam en een baantje aan
vaardde bij de Canadese spoorwe
gen. Dat ging heel wat beter. In
de winter van 1954 kreeg hij drie
maanden verlof. Nu spoorde hij
kosteloos dwars door Canada en
stapte vervolgens maar in het
vliegtuig in plaats van op de boot.
Des te eerder was hij weer in
1 Schijf.
Gauw eens
Tijdens dit verlof leerde hij An
nie Gevers kennen. En ze werden
het erg gauw eens. Voor ze het
goed en wel beseften, zaten ze
samen als man en vrouw in Cana
da. „Ik moest op het laatste ogen
blik nog een geweldige kist tim
meren, om onze spullen in te
transporteren".
Het werk bij de spoorwegen werd
hervat. Hij was sectie-voorman
bij de lijnwerkers, zodat hij, met
nog drie of vier arbeiders belast
was met het constante onderhoud
van een bepaald gedeelte (een
sectie) van de spoorbaan. Derhal
ve kwam hij te wonen op een
sectiepost, zoals alle sectie-voor
mannen in Canada op een sectie-
post wonen.
Maar die posten liggen 18 kilome
ter uit elkaar. Voor Vroegrijk
was dat niet zo erg. Die trok er
elke dag op uit met zijn kornui
ten. Zijn vrouw echter bleef
moederziel alleen achter. Toen
kwam die eerste tweeling. Op 24
december 1955 werden Johnny en
Dimphv geboren. En op 16 okto
ber 1956 Martin en Nelly, 't Was
allemaal erg verrassend en van
heinde en ver toonden de Canade
zen hnn belangstelling.
Zelfs een complete wasmachine
kregen ze. Maar moeder de vrouw
wist ten slotte geen raad meer...
Ook heimwee kwam om de hoek1
gluren. Ze werd overspannen. En
ze verlangde steeds sterker naar
het Brabantse land. Dat verlan
gen werd nog aangewakkerd,
doordat Vroegrijk herhaaldelijk
werd overgeplaatst. Steeds dieper
het eenzame gebied van de Roc-
key Mountains in.
Want dat Is nu eenmaal de
methode bij de Canadese spoor
wegen voor mensen, die meer
willen gaan verdienen en pro
motie wensen te maken.
Een huis
In mei 1957 nam hij dus zijn ont
slag. En met z'n zessen aanvaard
den ze de reis naar Nederland. Nu
moesten ze echter alles zelf beta
len, Dat viel niet mee. „Aan die
thuisreis hebben we niets gehad.
„Van de westkust naar de oost
kust van Canada si het vijf dagen
sporen. Doch die vier kinderen
namen ons zo in beslag al on
ze kinderen zijn fleskinderen
dat we amper de kans kregen wat
van het landschap te genieten.
Daarna met de boot verder. In
augustus 1957 arriveerden we
weer in 't Schijf".
Burgemeester
op zoek naar
dienstbode
Enkele dagen geleden hebben we
kennis gemaakt met dit gezin,
dat in die paar jaar enorme moei
lijkheden moest overwinnen,
maar zich op het ogenblik toch
beslist niet ongelukkig voelt. „Het
is iets heel moois", zei Vroegrijk
zonder aarzelen, „maar het kost
wel allemaal veel geld. En met
een bruto maandloon van f 302,
waar je natuurlijk slechts f 240
van in handen krijgt, doe je niet
zo veel. Natuurlijk, ik heb ook
m'n kinderbijslag, tot voor kort
f 129 per maand. Dat is onlangs
f 136 geworden. En in april zal
het zo ongeveer f 150 zijn. Dit
heb je echter hard nodig, want
ook hier in het zuiden is het le
ven duur.
Bovendien kón m'n vrouw liet
onmogelijk zonder hulp stellen.
Daar heeft zowaar onze bur
gemeester voor gezorgd, 't Is
heel de dag eten geven en lui
ers wassen. Welke dienstbode is
op zoiets nog gesteld?"
IN DE FAMILIE?
„Of ik vroeger ook al tweelingen
in de familie had Ja, mijn moe
der heeft eenmaal een tweeling
ter wereld gebracht. Die is helaas
overleden. En een zuster van m'n
schoonvader had eveneens een
tweeling. Maar daar hebben we
nooit bij stilgestaan. Wel weet ik,
dat wat die dokter in Canada te
gen ons zei, toen onze eerste
tweeling geboren werd, tot dus
ver steeds is uitgekomen. „Als
jullie nog meer kinderen krijgen"
zo voorspelde hij, „zullen het al
tijd tweelingen zijn". We geloof
den het maar haü, doch het be
wijs is nu toch wel geleverd...
Dan vertelt Vroegrijk hoe hij zo
in Canada verzeild geraakte. Ais
oorlogsvrijwilliger was hij na de
bevrijding 28 oktober 1944
naar Indië gegaan, via Engeland,
Amerika en Malakka. In Indië
deed hij niet zulke prettige erva-
'T IS MOOI, MAAR 'T KOST VEEL
Vier jaar laterVan links naar
rechts Martha (géb. 1958), Mar
tin (1956), Dimphy (1955), Lianne
(1959), Johnny (1955), René
(1959), Nelly (1956) en Walter
(1958),
„Eerst twee maanden in bijn m'n
schoonmoeder, die eigenlijk al
meer dan genoeg inwoning had.
Want behalve haar móeder had ze
ook nog een broer met diens
wouw en twee kinderen bij haar.
Vandaar dat we weldra onze in
trek namen bij mijn moeder. Weer
twee maanden later zorgde de
burgemeester ervoor, dat ik een
nieuw huis kreeg toegewezen in
de gemeente Rucphen, waaronder
't Schijf ressortee'rt. Een huis van
f 10.per week. Nu had ik in
tussen als O.V.W.'er wel een
chauffeursbaantje bij het leger
gekregen, doch die huur vond ik
toch te hoog. Ik heb daarom m'n
broer die thans ook jachtopziener
is, en geen kinderen heeft, voor
gesteld in dat nieuwe huis te gaan
wonen. Dat vond hij goed en nu
woon ik hier in het zijne voor
f 4.20 per week."
Intussen ging de gezinsuitbrei
ding bij Vroegrijk door. Op 6 ja
nuari 1958 werden Martha en
Walher geboren. En op 28 janu
ari 1959 Lianne en René.
„Hebt U verder nog wat bijzon
ders beleefd ïn 't Schijf, toen de
derde en de vierde tweeling ge
boren werden?" vroegen we aan
Vroegrijk. „Neen, helemaal niets.
Dat was wel een verschil met Ca
nada. Daar kwamen zelfs allerlei
heren van grote firma's naar ons
toe, met het verzoek, op gepaste
wijze via de tweelingen reclame
te mogen maken. Ze wilden er
goed voor betalen".
Met dat al hebben de derde en de
vierde tweeling de Nederlandse
nationaliteit, terwijl de eerste en
de tweede tweeling zowel de Ca
nadese als de Nederlandse natio
naliteit bezitten. Dat komt, omdat
Vroegrijk en zijn vrouw de Ne
derlandse nationaliteit nog niet
kwijt waren. De in Canada gebo
ren kinderen kunnen later zelf
kiezen, welke nationaliteit ze
wensen te behouden.
„Voorlopig kunnen de oudste vier
te allen tijde zonder formalitei
ten naar Canada terug", zegt
Vroegrijk. En misschien gaan we
als alle kinderen wat ouder zijn,
met de hele familie nog eens naar
Canada. Want het is een machtig
land. Mijn zuster en een broer
van m'n vrouw wonen er trou
wens nóg. Doch dan wil ik gaan
werken op een fruitbedrijf, waar
het niet zo eenzaam is. Ze beta
len er goed en voor de jongens en
meisjes zie ik daar toch meer toe
komst dan in ons eigen land.
Parochiële afdeling K.V.P.
royeert fractievoorzitter
De parociële afdeling van „Het hei
lig hart" van de Katholieke Volks
partij te Maastricht heeft haar lid,
de heer Jos. Ensïnck, voorzitter van
de K.V.P .-fractie in de Maastrichtse
raad als lid van de afdeling geroy
eerd, zulks in verband met het ge
beurde bij de wehoudersverkiezm-
gen in september van het vorig jaar.
Naar wij vernemen heeft de heer En-
sin ck overeenkomstig het reglement
tegen dit besluit van de afdeling bij
het gewestelijk bestuur van de K.V.
P. beroep ingesteld.