Overste Venema had in Hollandia een week vertraging In uiterlijk leven van Berlijn niets te bemerken van spanning MET DE ZUIDERZEE NAAR BIAK UNIVERSITEIT ONDERZOEKT OORZAAK VAN BOTSINGEN NOTA OVER STRUCTUURPLAN NOORDELIJKE PROVINCIES REIZEND NEDERLAND KRIJGT ANDERE WENSEN DINSDAG 31 MAART 1959 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 9 EXPEDITIE NAAR STERRENGEBERGTE OP NIEUW GUINEA Met een zachte dreun werd de deur van de DC7c „Zuiderzee" dicht geslagen. In de gegeven omstandigheden had deze handeling iets \an de dreun, waarmee de gevangenisdeuren achter de juist vrijge latenen dichtvalt. De besloten ruimte van het vliegtuig betekende voor Brongersma en mij een vrijheid, die we gedurende de laatste maanden van de expeditievoorbereiding niet gekend hadden. Stortvloed van problemen Op dit ogenblik lieten we achter ons een zee van problemen en van mensen, die problemen creëerden, een stortvloed van details die ons al lang niet meer interesseerden, doch waar. we door een regelzuchtige en bemoeizuchtige maatschappij van 's morgens vroeg tot 's avonds laat met de neus bovenop waren gedrukt, zo lang en zo hardnekkig dat we ons geloof in de voor ons liggende onder neming slechts met grote moeite konden bewaren. ma zou zijn verlopen. Een kwar- tier na de start begon een der motoren afgrijselijk te schudden en te roken en keerden we terug op één motor. Enige uren later waren we ervan op de hoogte, dat de vlucht geheel uitgesteld was, want er was geen ander vliegtuig en er was geen reservemotor di rect beschikbaar... Wegspoelen Van 's morgens vroeg tot diep in de nacht had de telefoon gerin keld: „Weet U al, of de helikop ters nu naar Sorong of naar Biak moeten worden verscheept?". „Zeg, Venema, die vouwtafeltjes zijn bijna klaar. Kan je over een uurtje even langs komen om te kijken of ze zo goed zijn?" Om op te schieten, zo'n tele foon...! We maakten het ons gemakke lijk. Voorlopig behoefden we ner gens aan te denken dan aan ons persoonlijk comfort op de afgrij selijk saaie tocht naar de andere zijde van de aarde: over de pool waar niets van te zien viel in de poolnacht, via Tokio, waarvan ook niets te zien was, althans niet in het halletje waar we even gedurende een uurtje op en neer konden lopen, naar Biak waar we in de zeer vroege ochtenduren niemand zouden kunnen verwach ten die dan nog uit de grond van zijn hart opgewekt zou kunnen zijn- Het brede lage stationsgebouw lag hel verlicht langs het duistere platform. Een schijnwerper, er gens hoog.' opgesteld, verlichtte het vliegtuig en de aanrazende vrachtwagens. Het begon weer En terwijl douane en immigratie- ambtenaren zich snel van onze personen en schamelijlie bezittin gen meester maakten, ontsponnen zich reeds de eerste zakelijke ge sprekken. „Zeg, die oude vlieg tuigturbines waar je de vorige keer om vroeg, liggen klaar. Ik heb er nog een half dozijn ge- a'onden en ik heb er ook de no- dige pijpen bij gedaan. Zeg maar AA'aar je ze moet hebben of wan neer je ze laat afhalen". „En de generatoren?" „Niet meer te vinden. Maar je kunt ook generatoren van Land rovers gebruiken". De vindingrijkheid van Nieuw- Guinea in een notedop. Met een pijp op de inlaat en een afvoer op de uitlaat voor de doorvoer van het water uit een riviertje en verder een generator erop gekop peld was de miniatuur elektrische centrale er. Nog steeds teerde Nieuw-Guinea op de overblijfse len van de Tweede Wereldoorlog, die vooral in deze streken zo fel had gewoed. Brongersma verdween naar het K.L.M.-hotel, vlak tegenover het Adiegveld gelegen. Ik werd aan boord van een marlnevoertuig ge zet en reed naar het grote mari necomplex, Avat verderop langs de kust. Ik maakte daarbij voor het eerst kennis met de luitenant van de mariniers, luitenant Nico las, die ons met zijn detachement van twintig man naar het ge bergte zou vergezellen. Naar Hollandia Twee dagen later, op de vroege maandagmorgen, vertrokken we in een stromende regen per Da kota van Biak naar Hollandia. Ik zou daar blijven tot donder dag. Brongersma zou een week langer blijven om alsnog zijn op wachting bij de gouverneur te kunnen maken, die een tocht in het zuiden maakte en pas over een dag of acht te Hollandia zou terugkeren. Besprekingen volg den elkaar snel op. In recordtem po legden we bezoeken af bij diensthoofden en bestuursambte naren. Door een gelukkige samenloop van omstandigheden konden we de beschikking krijgen over de auto van een juist naar Neder land vertrokken diensthoofd. Een auto met een zeer laag nummer van slechts een cijfer, hetwelk ons aanzien bijzonder verhoogde' en naar ons gevoelen de diverse besprekingen gunstig beïnvloedde. En zo trok ik dan donderdagmor gen om kwart voor zes weer naar het vliegveld van Hollandia, Sen- tani, om door te vliegen naar Me rauke, zevenhonderd kilometer naar het zuiden, waar men met spanning op mij zat te wachten. Helaas, Nieuw-Guinea zou Nieuw- Guinea. niet zijn geweest, wan neer hier alles volgens program- Een week A:ertraging! Maar wie daarop let is een kniesoor. Want zonder deze vertraging zou ik tenslotte ook niet het gedeeltelijk Avegspoelen van Hollandia hebben meegemaakt. Dit wegspoelen gebeurt vrij regel matig en treedt in het bijzonder op wanneer het, zoals nu, wat meer regent dan gewoonlijk. Het jaargemiddelde van Nederland is, naar ik meen, gelegen in de buurt van 700 millimeter. Welnu, op de dag van mijn terugkeer Averd een regen in het havengebied geme ten van 360 millimeter. En dit was duidelijk te merken toen ik 's avonds met mijn gastheer per auto uit de stad naar huis keerde. We namen, door een gordijn van water als in een mist rijdend, de weg langs de haven naar de hoog gelegen buitenwijk. Op onver klaarbare wijze kwamen we aan een rivier, die er enige uren eer der niet was geweest. Terug Na enige aarzeling besloten we dat het wellicht het verstandigst zou zijn om maar terug tè keren in verband met de onbekendheid van de waterdiepte. Een verstan dige maatregel, zoals achteraf -bleek, want iemand die na ons kwam, meende het erop te kun nen wagen, doch zag zijn auto enige seconden later in de duis ternis verdwijnen.. Je zou bij al deze opwinding ge woon A'ergeten dat je op Aveg bent om een expeditie te leiden! „Je zou gewoonweg vergeten dat je op weg bent een expedi tie te gaan leiden Dat is de conclusie waartoe overste G. F. Venema komt in zijn eerste artikel over de ex peditie naar het sterrengeberg te op Nieuw-Guinea. Overste Venema, technisch lei der van de expeditie, is. eind februari in gezelschap van de bioloog dr. Brongersma per vliegtuig afgereisd naar Nieuw- Guinea, met Merauke als voor- lopig einddoel. Van Merauke uit zal de expedi tie naar het „Witte hart" van Nieuw-Guinea uiteindelijk star ten. Maar overste Venema heeft Merauke nog niet kunnen berei ken. Waarom niet Dat kunt U lezen in het eerste relaas van overste Venema, die exclusief voor ons blad regel matig zijn ervaringen zal ver tellen. Daartoe in staat ge steld door een financi ële toelage van de openbare gezondheids dienst van de Ameri kaanse regering is de Harvard universiteit begonnen met een on derzoek naar de oor zaak van verkeerson gelukken met dodelij ke afloop, Avaarbij mo torvoertuigen betrok ken zijn geweest. Dit onderzoek zal A'ijf jaar duren. De kosten er van bedragen ruim 800.000 dollar. Men hoopt met dit on derzoek meerklaar heid te kunnen bren gen in het probleem van de gedragingen van voetgangers en be stuurders van motor voertuigen. Deze fei tenstudie zal omvang rijker en meer diep gaand zijn dan enig- ander onderzoek dat ooit op dit terrein is verricht. In het onderzoek zal men grote aandacht besteden aan de analy se van ongevallen. Verkeersingenieurs zullen bij het ontwer pen van betere en vei liger snelwegen ge bruik kunnen maken van de tijdens het on derzoek te a'erzamelen gegevens. Ontwerpers en fabrikanten A'an au to's zullen erover wor den ingelicht in hoe verre de vorm der au to's een rol 'heeft ge speeld bij het veroor zaken van een ongeval. Degenen die belast zijn met het uitreiken van bewijzen van rijvaar digheid zullen van de bevindingen van de on derzoekers gebruik kunnen maken voor het opstellen van meer aan de omstandigheden aangepaste opleidings cursussen A'an chauf feurs. Steeds zal een team van vier onderzoekers in voorkomende ge vallen door de politie gewaarschuwd zich onmiddellijk naar de plaats van het ongeval begeven. Tot degenen die niet ter plaatse de oorzaak van een onge val zullen trachten op te sporen behoren on der meer psychologen, psychiaters en statisti ci. Ouder meer zullen de onderzoekingen zich uitstrekken tot de bij de bestuurder heersen de gemoedstoestand op het ogvnblik van het ongeval. Van belang is tenslotte dat de resul taten van dit zeer om vangrijke onderzoek te zijner tijd zullen wor den gepubliceerd. Op aanstaande Hemelvaartsdag (7 mei) zal Te Exter in Westfalen de eerste pro testantse „autoAveglcerk" geopend Avor- den, aldus heeft de persdienst van de Evangelische Kerk meegedeeld. Een dorpskerk uit de zeventiende eeuw is hiertoe ingericht bij een aftakking van een van de grote autowegen. Zondags wordt er dienst gehouden. Vorig jaar is bij Augsburg in Zuid-Duitsland een r.-k. „autowegkerk" geopend. r AAN DE MINISTERRAAD Verbetering vergt 18,7 miljard De zo nodige verbetering in de drie noordelijke provincies zal tussen 1960 en 1980 ongeveer 18.7 miljard gulden kosten, zo blijkt uit de nota over de financiële aspecten der toekomstige ontwikkeling a'an het noorden van het land, die door de prox'inciale besturen van Friesland, Groningen en Drente aan de ministerraad is toegezonden. Volgens de opzet van de provinciale besturen zal de overheid bijna de helft van de investeringen (9.1 miljard) voor haar rekening moeten nemen. Bij een niet gestimuleerde ontwikkeling wordt het overheidsaandeel op 5.2 mil jard gulden geraamd.. Het extra be drag zou voor de periode 19601980 derhalve op 3.9 miljard gesteld kun nen worden. Er zullen echter niet onaanzienijke middelen aan de overheid toevloeien, die in mindering moeten worden ge bracht, zoals de als voorfinanciering aan te merken investeringen, de retri buties van de afnemers der nutsbe- drijA'en, inkomsten uit woningen, enz. Daarom zal men de overheid moeten vragen om in de periode van twintig jaar een extra bijdrage van 2,6 mil jard of gemiddeld 130 miljoen gulden fier jaar voor het noorden beschikbaar e stellen. Van de 18.7 miljard aan investerin gen, die de maatregelen binnen het Twee jongens in zandtunnel bedolven, één omgekomen Twee jongens die bij de Engelse plaats Malpas „speleoloogje" speelden en in een zandgroeve een tunnel hadden ge graven, zijn donderdag door een in storting bedoh'en. Een kAvarn er om het leA'en. Zijn vriendje, die de instorting over leefde, vertelde aan de politie: „we speelden grottenonderzoeker, net als Neil Moss. Toen de tunnel inzakte kon ik me niet bewegen, maar mijn ge zicht was ATij gebleven. John bewoog zich een tijdje, maar hij kon niet pra ten en hield vanzelf op." kader van het structuurplan vragen, zou ongeveer de helft (9,5 miljard) di rect op de werkgelegenheid moeten Avorden gericht. De rest is nodig om de te verwachten bevolkingsgroei op te vangen en de infrastructuur te verbe teren: verkrer en waterstaat 2,4 mil jard, woonklimaat 5.5 miljard en ver der bedragen voor openbare nutsvoor zieningen en recreatie en toerisme. Wat in de komende jaren van de rijksoverheid wordt gevraagd, is een beleid, dat er in onderdelen op is ge richt de ernstige achterstand van het noorden op economisch en sociaal-cul tureel terrein zo snel mogelijk op te heffen. Bij A'oldoende stimulerende maat regelen zal de beoogde structuur ver be-1 B. en aa'. van Alkmaar hebben de ge- De ex-beroepsworstelaar Woodie Strode zal in de nieuwe film Spar- tacus", welke grotendeels in Holly wood opgenomen wordt, een rol als zwaardvechter vervullen. Onder het oog van een andere auteur oefent hij op spectaculaire wijze zijn spieren een beetje. Felle brand in Amsterdam legde kleermakerij in de as Een felle uitslaande brand heeft i nacht van vrijdag op zaterdag een kleermakerij aan de Verbindings straat, hoek Kuiperstraat te Amster dam in een uur tijds volledig \'envoest. De brandweer heeft het vuur vrij snel kunnen lokaliseren, waardoor de aan grenzende woningen in deze dichtbe woonde buurt gespaard bleven. Aan de kleermakerswinkel, de werk plaats en het woninggedeelte viel ech ter niets meer te redden. Café's met T.V. verboden voor Alkmaarse kinderen tering in twintig- jaar tijds tot stand kunnen worden gebracht. Volgens de nota is ze te a'ergelijken met andere nationale zaken als inpoldering a'an de Zuiderzee en de uitvoering van het Deltaplan. Voor al die gevallen gaat het mede om het beveiligen van de toekomstige werkgelegeidieid, aa'el- vaart en sociale en culturele bloei van belangrijke landsdelen en een har monische nationale structuur. nieenteraad A'oorgesteid de politiever- oi'dening te wijzigen opdat kinderen beneden 16 jaar kunnen Avorden ge weerd uit lokaliteiten met verlof A, evenals dat mogelijk is uit zaken met verlof B. Op vrije middagen komen die kinde ren veelvuldig daar naar de televisie kijken. Met of met schriftelijke toe stemming van hun ouders zullen ze wel worden toegelaten. ENQUETE VAN N.R.V.: Belangstelling voor privé- reizen stijgt Reizend Nederland verandert van smaak. Blijkens enquetes van Neder landse Reisverenigingen in 1957 en 1958 neemt het aantal deelnemers aan groepsreizen in betekenis af. Het aantal deelnemers aan privé rei zen stijgt, terwijl degenen, die hun reizen zelf regelen, in aantal dalen. Dit betekent, dat thans ongeveer veertig procent aan groepsreizen deelneemt. De overige zestig percent MllllllllltllllllllllllllllllllllH Naar ontwerp van prof. dr. 1| Luetkens uit Dortmund is bij de kolenmijn Konsolidation 3/Jil" in Gelsenkirchen een J/8 M meter hoge betonnen vüjntoren H gebouwd. De moderne vorm- geving is wel geheel verschil- lend van de 100 jaar oude Ma- lakow-mijntoren (rechts). TIEN JAAR NA BLOKKADE Gevluchte Oost-Duitsers hebben hoop op hereniging laten varen Op 12 mei zal het tien jaren geleden zijn, dat de blokkade van Berlijn Averd opgeheA'en. Het jubileum nadert in een periode a'an nieuAA'e spannin gen om de tussen oost en Avest verdeelde stad, doch in het uiterlijke leven van de beide stadsdelen is vau die spanningen niet veel te bemerken. In het westen der stad raast de bouwwoede, die de stad tot een dorado van moderne architectuur heeft gemaakt, onverminderd voort, gevoed door een jaarlijkse inenting a'an een miljard mark door de bondsregering te Bonn en door elders ongekende belastingfaciliteiten. In het oosten heeft de ietwat minder sjofele inrichting der etalages nog altijd niet de over heersende indruk van leegte en verstarring kuunen Avegnemen, die vooral in de avonduren over het. oude hart der Avereldstad hangt. Ofschoon men zich vrijelijk met de normale verkeersmiddelen tussen de beide delen van de stad kan bewegen lijkt er een onoverbrugbare afstand tussen deze twee werelden te liggen. Uit het feit dat bet verschil in levenspeil tussen de beide delen van Duitsland sedert de blokkade niet veel kleiner is geworden, mag volgens alle westduitse deskundigen, die wij in Berlijn, Hamburg en Bonn spra ken, niet worden afgeleid dat het economische leven a'an Oost-Duitsland nog altijd niet uit zijn verstarring is los gekomen. Wij spraken met experts uit de krin gen van de beide grote partijen in de bondsrepubliek, met woordvoerders der bondsregering, met werkgevers en vakbondsleiders en hun oordeel was unaniem: in de Sowjetzone vol trekt zich en proces van economische ontwikkelig, dat niet veronachtzaamd kan worden. „Economisch gezien zal de afstand tussen Oost- en West-Duitsland klei ner worden, doch wanneer onze ex pansie aanhoudt zal men ons levens peil niet kunnen inhalen", zo zeiden woordvoerders, van het a'erbond van Duitse werkgevers in Keulen. „De Oostduitsê industrie ontwikkelt zich tamelijk snel, het verschil met het westen wordt minder, aldus de des kundige der socialistische partij, de afgevaardigde dr. Mommer. „De Sowjetzone wordt het sterkste produktieland van het oostelijke blok, zoAvel naar hoeveelheid als naar kwa liteit gerekend", zo was het oordeel van een spreker van het ministerie voor eenheidskwesties. Soortgelijk oordeel hoorden wij van Hamburgse zakenlieden, die a'ooral onder de indruk a'erlteren van de snelheid waarmee de Oostduitsê ha- a'ens aan de Oostzee a'oor groot \:er- keer in orde aa'orden gebracht, en a'oor het aa'erk a'an de oostelijke scheepswerven. Dat de hervorming a'an het economische leven in Oost- Duitsland in staatskapitalistïsche zin zal gelukken, daarover bestaat thans in Bonn blijkens een rapport van mi nister Lenuner geen t\vijfel meer. Hoezeer deze ontwikkeling het le vensniveau van de oostelijke Duitsers zal verbeteren alom erkent men dat reeds thans een aanzienlijke ver betering is ingetreden toch houdt deze ontwikkeling ook een bittere ontgoocheling in voor die Duitsers, die tot dusverre hebben geloofd dat de wereldpolitieke constellatie echte kansen voor een herstel van de Duit se eenheid insloot. Alle deskundigen die wij ontmoetten legden er de na druk op, dat het economische herstel in de Sowjetzone zich voltrekt in het kader van een vergaande integratie van het gehele economische bestel in het oostelijke blok. Woordvoerders der bondsregering erkennen dat de nationale eenheid geen nabijliggend doel van de po litiek meer kan zijn. De teleur stelling. die de socialistische pro fessor Schmid heeft uitgesproken over zijn jongste gesprek met Kroesjtsjew moet wel uit dezelfde erkenning voortspruiten. Blijk baar is deze indruk ook in 'de Sowjetzone zelf verstei'kt: bij een onderzoek verklaarde driekwart der vandaar gevluchte Arouwen, dat zij niet meer geloofden in de van de reizigers gaat half om half privé, dan Avel „persoonlijk" op reis, ofschoon de groep „privéreizïgers" die door het treffen A'an arrange menten flinke kortingen geniet, steeds groter wordt. Ook in de keuze van verblijf komt verandering. Zij, die om eerste klas se hotels of om uiterst eenvoudige accommodatie vragen, nemen geleide lijk in aantal af. Sterk groeiende is de vraag naar eenvoudige goede mid denklasse hotels en naar bungalows. Onder de middelen van vervoer is de trein in de opmars. Het aantal reizi gers per trein steeg van 39 percent in 1956 tot 45 percent in 1957, dat per toerwagen daalde van 29 naar 24 percent. Het aantal reizigers met personenauto's (1957: 20 percent) stijgt geleidelijk, evenals het aantal vliegende toeristen (1958: drie per cent). De vraag naar langere, vaak kost bare reizen naar verre landen neemt gestadig toe. Griekenland, Israël, Amerika, Marokko en zelfs Austra lië komen als reisdoelen meer in de belangstelling. mogelijkheid van een duïtse her eniging. De woordvoerder van de bondsrege ring, staats-secretaris Felix von Eckardt. wees er op dat het gevaar niet zozeer schuilt in een rechtstreek se aanval op de vrijheid der stad, dan wel in de moeilijkheden die gelei delijk aan zouden gemaakt kunnen Avorden wanneer geen volledige ga ranties voor de a'rije toegang tot Berlijn en de verbondenheid der stad met het westen blijven bestaan,. ..West-Berlijn is nóg altijd de groot ste industriestad a'an Duitsland". De hier bestaande arbeïdsmogelijkheid moet aa'orden .gehandhaafd. Een economische scheiding tussen Berli.in en het westen zou beletten, dat de bondsregering ten koste a'an een miljard oer jaar deze AA'erkgele- genheid in stand houdt. Een econo misch incorporeren van West-Berlijn in enigerlei vorm in het SoAvjettalok zou het ineenstorten a'an de politieke vrijheid bekekenen. Daarom moet de aa'cg naar Berlijn aa'orden opengehou den en ook beschermd blijven tegen administratieve maatregelen, die ge leidelijk aan moeilijkheden zouden kunnen scheppen", zo zeïde Von Eckardt. Hij wees tenslotte op het menselijke nrobleem, dat met de toegang tot Berlijn verbonden is: ..Wat zou er worden A'an de mensen die nu ten ein de raad uit de Sowjetzone kunnen a'luohten Het dichtslaan van de deur in Berlijn zou een deprimerende in vloed hebben op de bewoners a'an Oost-Duitsland. Dit zou er slechts toe kunnen leiden, dat de mensen het ge voel krijgen dat er geen uitweg méér voor hen is en dat hen niets anders rest dan in hun lot te berusten."

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1959 | | pagina 9