Burger protesteert tegen uitsluiting
P.v.cLA. van Kamerpresidium
Zuidafrikaans plan tot stichting
van acht „Bantoe-staten"
KLANKBORD
HARDNEKKIGE VLUCHTEUNG
CAPITULEERDE VOOR PIJN
WOENSDAG 25 MAART 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
Opstand in Tibet
wordt guerilla
In de Tibetaanse hoofdstad Lhasa
wordt op kleinere séliaal gevochten
dan verleden week. De strijd heeft
zich echter naar andere belangrijke
plaatsen in Tibet uitgebreid, zo wordt
nit welingelichte bron te New Delhi
vernomen.
Een bericht uit Taipeh meldde dat
een lid van het kabinet op Formosa
(nationalistisch China) gezegd had
dat anti-communistische troepen in
Zuidwest-Chïna naar Tibet oprukken
om aan de opstand deel te nemen.
De opstandelingen zouden, naar ver
luidt, opnieuw overgegaan zijn tot
een guerilla-oorlog, zoals zij reeds
twee jaren lang voeren.
Volgens de zegslieden bevindt de
Dalai Lama zich nog in Tibet hoewel
hij zijn paleis niet mag verlaten.
De Chinese troepen hebben grote
moeite de opstandelingen in het ge
bergte te vinden. Het schatten van
het aantal slachtoffers is moeilijk, al
dus de zegslieden, maar men gelooft
dat het in de honderden, wellicht
in de duizenden loopt.
Siamese tweeling van
tien maanden gescheiden
Een groep chirurgen is er maandag
in een ziekenhuis bij Londen in ge
slaagd een Siamese tweeling van
tien maanden, wier hoofden bijna vol
ledig met elkaar waren verbonden,
te scheiden.
De grootste moeilijkheid waarvoor
de chirurgen zich geplaatst zagen
was het scheiden van de hersenen
zonder dat de bloedtoevoer van de
kleintjes gevaar liep. Via de herse
nen ontnam n.l. het sterkste kind
het bloed aan het zwakste.
De operatie duurde 9Va uur. De toe
stand van de tweeling zal de eerste
dagen nog zeer kritiek blijven.
SLAPEN. Toen Don Robinson, par
lementslid van Eiits Columbia, tij
dens een lange zitting in slaap viel,
merkte een lid van de oppositie, Bur-
naby Gordon Dowding, die Robinson
hoorde snurken, op: „Dit is de ver
standigste opmerking die we de ge
hele avond gehad hebben van rege
ringszijde."
STILTE. Radiostation WTRB te
Ripley (Tenessee) heeft aan James
W. Porter, die rock 'n roll-muziek
haat, 15 minuten stilte verkocht voor
14 dollar.
De directeur van WTRB, John Ste
wart, vertelde dat hij een flink aantal
protesttelefoontjes ontvangen heeft
en dat hij besloten heeft nooit meer
radio-stilte te verkopen.
Onder enorme belangstelling heeft
de chef van de buitendienst van de
Eerste Nederlandse Coöperatieve
Beetwortelsuikerfabriek te Sas van
Gent, de heer A. van Damme, zijn
veertigjarig dienstjubileum gevierd.
Foto: De jubilaris rechtsin ge
sprek met zijn vader (links), die ook
veertig jaar in dienst is geweest van
de C.B.S. In het midden medeleven
de familieleden van de heer Van
Damme. Foto P.Z.C.)
Bestemming van drie zetels in
Noord-Rhodesia nog onzeker
De machtige Verenigde Federale
Partij van Rhodesia hoopt de volle
dige controle te krijgen over het par
lement in dit Engelse protectoraat.
De uitslagen, die nog altijd lang
zaam binnenkomen van de op vrij
dag gehouden algemene verkiezin
gen, hebben nu alleen nog maar drie
zetels onbeslist gelaten, juist het aan
tal, dat de Verenigde Federalisten
nodig zouden hebben om met een
meerderheid van 16 zetels in het par
lement van 30 zetels, de volledige
meerderheid te behalen.
Van de 22 zetels, die vrijdag op het
spel stonden, zijn er tot dusver 13
toegevallen aan de Verenigde Fede
rale Partq, 2 aan de Centrale Afri
kaanse Partij en aan de extremisti
sche Dominionpartij en één aan de
Afrikaanse Nationale Congres-partij.
De Verenigde Federale Partij van
premier sir Roy Welensky, heeft al
de meerderheid in het federale par
lement in Zuid-Rhodesia.
Welensky hoopt op een meerderheid
in het parlement van Noord-Rhode
sia voor zijn plan voor een onafhan
kelijke federatie, vrij van het toe
zicht van het Engelse ministerie van
koloniën.
Maar de Afrikanen wezen zo'n ont
wikkeling, omdat daardoor de kolo
nisten meer macht zouden krijgen.
Deze tegenstelling stond op de ach
tergrond van de onlusten in Noord
en Zuid-Rhodesia en Njassaland.
„DEZE DEMONSTRATIE LAG NIET VOOR DE HAND"
Het Wereldgebeuren
Om de macht
GEEN AFGEVAARDIGDEN VAN NEGERS IN VOLKSRAAD
Oppositie tegen
„afsluiting van
veiligheidsklep"
De Zuidafrikaanse volksvertegen
woordiging, de volksraad, heeft dins
dag de behandeling voortgezet van
een wetsontwerp, dat voorziet in:
stichting van acht ,,Bantoe"staten
in het gebied der Zuidafrikaanse
Unie, waarvan de neger-inwoners
een zekere mate van zelfbestuur
krijgen. Zo zullen zij hun eigen
wetgevende autoriteiten krijgen,
die de bevoegdheid krijgen wet
ten uit te vaardigen, belastingen
te innen, openbare werken te doen
uitvoeren en leiding te geven aan
de werkzaamheden van onder hen
gestelde Afrikaanse gezagsdra
gers.
Beëindiging van de vertegenwoor
diging der Afrikanen in de volks
raad en dc senaat door gekozen
blanke vertegenwoordigers en wel
op het tijdstip, dat het mandaat
dezer afgevaardigden verstreken
is.
In de plaats van deze blanke ver
tegenwoordigers komen vijf blan
ke commissarissen-generaal, die
als verbindingsmannen tussen de
centrale regering en de Afrikaan
se staten zullen optreden.
Eerste minister dr. Hendrik Ver
woerd verklaarde dat de blanken
slechts verzekerd konden zijn van
handhaving van hun gezag in de
door hen bewoonde gebieden, wan
neer de negers in de streken waar
zij woonden, bepaalde rechten kre
gen.
Hij zei dat er thans negen miljoen
Afrikanen en drie miljoen blanken
in Zuid-Afrika wonen, „doch na
veertig tot vijftig jaar zullen er ne
gentien tot 21 miljoen naturellen zijn,
tegen zes of zeven miljoen blanken".
De premier voegde hieraan toe: „De
Verenigde Partij wil de Afrikanen
in de door blanken bewoonde gebie
den meer rechten geven. Dit zou uit
eindelijk tot gevolg hebben dat ge
heel Zuid-Afrika aan de negers zou
worden overgegeven".
De leider der Verenigde (opposi
tie) partij, Sir De Viiliers Graaff,
diende een amendement op het re
geringsontwerp in, waarin de
Volksraad verklaart dit niet te
kunnen aanvaarden, omdat „goed
keuring ervan Zuid-Afrika op een
weg zou voeren, welke zou leiden
tot de vernietiging van het land
*n die rampzalig zou zijn voor de
toekomst van het Zuidafrikaanse
volk".
„Dit zou leiden tot verdeling van
het land, want overal waar de
bevolking bepaalde rechten ver
krijgt, doch geen stem in het
centrale gezag, ontstaat wrijving.
De geschiedenis toont aan, dat de
ontwikkeling altijd gaat in de
richting van onafhankelijkheid",
aldus De Viiliers Graaff:
De oppositieleider besloot: „Het
regeringsontwerp voorziet in
voortschrijding van de econo
mische invoeging der Afrikanen in
onze maatschappij, zoals wij die
reeds kennen. Deze economische
opheffing moet ook leiden tot po
litieke invoeging, doch de rege
ring wenst politieke afscheiding".
Een der afgevaardigden van de Ver
enigde Partij, Marais Steyn, ver
klaarde dat de regering, door uit het
parlement gekozen vertegenwoordi
gers der Afrikanen te verwijderen,
„een der weinige nog overgebleven
veiligheidskleppen van een grote
stoomketel zal sluiten", waaraan hij
toevoegde: „een eventuele ontplof
fing zal hierdoor nog groter afme
tingen krijgen, dan men thans mo
gelijk verwacht".
Deze afgevaardigde van de oppositie
besloot; „Ik kan niet geloven dat de
regering intellectueel zo cp zichzelf
leeft, dat zij meent een opzet als de
voorgestelde in Zuid-Afrika te kun
nen uitvoeren, terwijl de geschiede
nis heeft aangetoond dat verwezen
lijking in elk ander deel van de we
reld onmogelijk was".
Als iemand vol spanning de uit
slagen van de Noordrhode-
siaanse verkiezingen heeft ge
volgd, dan is het Sir Roy Welensky
wel. Welensky is de eerste minister
van de Federatie van Rhodesia en
Njassaland en tegelijk de leider van
de Verenigde Federale Partij, die de
laatste jaren de grootste fractie in
het parlement van Noord-Rhodesia
heeft gehad. Het stond vast dat on
der de gegeven omstandigheden, nu
de blanken „stern-technisch" nog al
tijd zeer bevoorrecht zijn ten opzich
te van de Afrikanen, en Sir We-
lensky's partij de grootste invloed
heeft, het bezit van het grootste aan
tal zetels niet in gevaar zou komen.
Maar Welensky mikte hoger. Hij
was erop uit, zestien van de in totaal
dertig zetels en op die wijze de ab
solute meerderheid te veroveren, zo
als eerder in Zuid-Rhodesia is ge
beurd.
Het zou hem dan gemakkelijker val
len om in '60 in Londen te pleiten
voor verlening van de dominionstatus
aan de federatie.
Verscheidene andere blanken
hebben tegen het zo snel over
man naar de dominionstatus ge
waarschuwd omdat ze weten hoe
zeer de Afrikanen wantrouwend
staan ten opzichte van Welensky en
de andere blanke bewindhebbers in
dit gebied, van wie zij economische
discriminatie vrezen. Die Af ril tanen
hebben meer fiducie in het departe
ment van koloniën te Londen, dat
momenteel nog voor deze aangele
genheden verantwoordelijk is.
Welensky heeft overigens ook
zelf onder rassendiscrimina
tie geleden en wel in de ja
ren van dertig. Toen vond hij de lo
comotief waarop hij als machinist
werkte volgepakt met antisemi
tische leuzen. Fascistische elementen
waren blijkbaar boos op hem omdat
hij de zoon was van een uit Litauen
naar Zuid-Afrika geëmigreerde jood,
die met een Zuidafrikaanse vrouw
was getrouwd en vervolgens per osse-
wa naar Rhodesia was getrokken. In
Salisbury, de hoofdstad, begon zijn
vader indertijd met het opzetten van
een kosthuis. Het gezin leefde er
juist boven het niveau van de „arme
blanken". Vijftien jaar oud moest
Roy beginnen met geld verdienen.
Hij deed dat eerst als magazijnbe
diende en later als machinist op die
locomotief. Welensky heeft wel eens
tot Afrikanen gezegd dat hij weet
wat het is om vanwege het ras aan
discriminatie bloot te staan. Maar
overigens heeft hij toen hij in de
vakbeweging, in de arbeiderspartij
en in de politiek steeds meer invloed
kreeg, weinig opzienbarends gedaan
om in de verhoudingen verandering
te brengen.
Zijn vakbond bijvoorbeeld streef
de net als de Zuidafrikaanse
evenzeer naar het tegengaan
van concurrentie door zwarte arbei
ders als naar het behartigen van de
belangen van de blanke arbeiders bij
de werkgevers.
Dat de laatste jaren onder de Afrika
nen steeds meer ontevredenheid
groeide over de blanke minderheids
overheersing, heeft hem in tegenstel
ling tot bijv. die andere vooraan
staande kolonist-politicus Sir Ste
wart Gore-Brown niet tot ander in
zicht gebracht. Welensky was en
blijft van mening, dat economische
vooruitgang op den duur een eind
aan alle conflicten zal maken. Dat
hier ook psychologische factoren een
rol spelen die met de economie niets
van doen hebben, wil er bij hem niet
in. Er wordt van hem gezegd, dat
hij in het diepst van zijn hart rui
mere opvattingen koestert en dat
hij de Afrikanen meer stemmen in
het kapittel zou willen geven, maar
dat hij om zijn invloed bij de blan
ken niet zelf teniet te doen in het
openbaar een andere houding moet
innemen. Inderdaad wijkt mede door
zijn toedoen de Rhodesiaanse kies
wet in gunstige zin af van de Zuid
afrikaanse, maar opzienbarend is
het beleid van Welensky in dit op
zicht niet bepaald geweest.
Het Britse blad „The Observer"
heeft laatst gezegd dat men
van deze staatsman met zijn
grote prestige onder de blanken zou
wensen, dat hij net als de Franse
president De Gaulle, al werd hij om
verkeerde redenen gekozen, toch
goede stappen zou doen ter redding
van de natie. Maar tot dusver heeft
Welensky niet gewild of niet ge
durfd. Een stembusoverwinning
waarbij hij de absolute meerderheid
zou behalen gisteravond kon hij
zich nog niet van dit succes verze
kerd noemen zou naar hij zei door
hem worden gebruikt om een open
conflict uit te lokken met de Britse
gouverneur Sir. Arthur Benson, die
over deze zaken heel anders denkt.
„Als er zestien mensen van ons in
het parlement komen", zo heeft We
lensky gezegd, „zal het een heel dap
pere gouverneur moeten zijn die ons
de les wil lezen".
sm ROY WELENSKY
...de gouverneor trotseren...
Dr. Kortenhorst dringt aan op
uitbreiding van Kamergebouw
(Van onze parlementaire redacteur)
Mr. Burger, de fractieleider van de P.v.d.A., heeft de niet-benoeming van
de socialistische kandidaat de heer Bommer tot vice-voorzitter van de
Tweede Kamer, niet op zich laten zitten. Onmiddellijk nadat in de ver
gadering van de Tweede Kamer van dinsdag de griffier het koninklijk
besluit, inhoudende de benoeming van dr. Kortenhorst tot voorzitter der
Kamer, had voorgelezen, vroeg hij het woord.
Toen de fractie van de P.v.d.A. haar standpunt ten aanzien van de kandi-
datuur-Kortenhorst voor het presidentschap had bepaald, stond voor haar
de mogelijkheid open om dit bij de stemming te laten blijken, aldus mr.
Burger. Zij achtte het echter correct om vooraf de andere fracties op de
hoogte te stellen. Zij heeft dat met inachtneming van de zorgvuldigheid
op strikt zakelijke wijze gedaan. Er was naar het oordeel van de heer
Burger dus geen enkele aanleiding voor publikatie van de brief, die Ifij
aan de fractie van de K.VJP. verzonden had.
De heer Burger zei, dat hij het op
prijs gesteld zou hebben, als prof.
Romme op zijn beurt aan de socia
listische fractie van zijn voornemen
zou hebben kennis gegeven, om de
brief voor te lezen en niet op de heer
Bommer te stemmen. Tegen het
voorlezen van de brief op zichzelf
had hij geen bezwaar.
Hij vond, dat het voor de hand lag,
dat de meerderheid van de Kamer
de opvattingen van de socialistische
fractie over de kandidatuur-Korten-
horst niet zou delen. Maar het lag
niet voor de hand, meende hij, dat de
meerderheid zou demonstreren, dat
zij de heer Bommer niet als vice-
voorzitter wenste. Overigens kon hij
het een politiek college als de Ka
mer niet euvel duiden, dat zij politiek
Er werden drie leden toegelaten
van de vier, die verleden week
vrijdag bij de installatie van de
overige leden van de nieuw ge
kozen Kamer niet aanwezig kon
den zijn. Het waren de heren
Boert en v. d. Goes v. Naters van
de P.v.d.A. en Veldkamp van de
K.V.P. Het enige lid, dat thans
nog geïnstalleerd moet worden,
prof. S. Korteweg (v.v.d.) in Gro
ningen, is ziek.
De Kamer heeft voorts geruime tijd
besteedaan de instelling van een
aantal commissies. Vooraf kreeg ds.
Van der Veen van de Pacifistisch So
cialistische Partij de gelegenheid een
korte verklaring af te" leggen. Hij
zei, dat de P.S.P. tegen het gebruik
van geweld ageert. Doch dat zij in
positieve zin vóór een socialistische
maatschappijvorm is. Uit zijn waar
dering voor de parlementaire demo
cratie vloeide voort, dat hij het on
democratisch achtte om Kamerleden,
ook vertegenwoordigers van de
C.P.N. uit commissies te weren.
Het werd een nogal lange verklaring
van ds. Van der Veen. Voorzitter
Kortenhorst kon althans niet nalaten
op te merken, dat deze nieuwe afge
vaardigde niet buiten de orde is ge
weest, maar wel een zeer ruim ge
bruik gemaakt heeft van de gelegen
heid om de Kamer kort toe te spre
ken.
De president van de Tweede Kamer,
dr. Kortenhorst, heeft in zijn rede,
waarin hij het voorzitterschap aan
vaardde, van de gelegenheid gebruik
gemaakt om nog eens met klem de
aandacht te vestigen op de bekrom
pen huisvesting van de Kamer en er
bij de ministers op aan te dringen
spoedig goedkeuring te verlenen
voor een ingrijpende verbouwing en
uitbreiding van het Kamergebouw,
waarvoor de plannen al lang volledig
gereed liggen.
Voorts greep dr. Kortenhorst de ge
legenheid aan om melding te maken
van het heuglijke feit van de aan
komst hier te lande van de heer
H. C. J. G. Schmidt, die ruim vijf
jaar in Indonesië in de gevangenis
heeft doorgebracht. Gaarne riep de
heer Kortenhorst- hem een welkom
toe.
Maandagmiddag is in het Apollo-
paviljoen te Amsterdam de finale
gehouden van de door de Nederland
se stichting „Oog en Bril" georgani
seerde wedstrijd om de titel „miss
bril 1959". De foto laat zien hoe
de „miss bril" van dit jaar, mej. Em
my Meydam uit Utrecht (rechts), na
haar verkiezing een welgemeende
zoen kreeg van „miss bril 1958", He
lena van Dam uit Amsterdam.
Zekerheidshalve naar
huis van bewaring
Voor de tweede maal binnen enkele
maanden heeft in de nacht van
maandag op dinsdag de 46-jarige
arrestant S. S. T., wiens gezin in
Delden woont, maar die zelf zonder
vaste woonplaats rondzwerft, voortij
dig een ziekenhuis verlaten. Men
vond hem gisteren schreeuwend van
pijn in pyjama in Glanerbrug (gem.
Enschede) 100 meter van de Duitse
grens.
Einde van conflict
bij S.A.S.
Het conflict bij de SA.S. is maan
dag beëindigd met de ondertekening
van een compromisvoorstel door de
Zweedse piloten van de SA.S.
In een communiqué van het bestuur
van de federatie van Scandinavisch
vliegpersoneel werd verklaard dat 't
besluit het bemiddelingsvoorstel van
27 februari te ondertekenen, niet
unaniem was genomen.
De federatie verwacht dat alle uitge
sloten leden onmiddellijk weer in
dienst worden genomen. Voorts eist
de federatie dat de reiskosten naar
huis van bemanningsleden die in ver
schillende plaatsen ter wereld werke
loos werden toen de SA.S. de uitslui
ting instelde, door de S.A.S. worden
betaald.
Noors bod op Wllksn
Barendsz vervallen
Het Noorse aanbod tot aankoop van
het fabrieksschip „Willem Barendsz"
Is vervallen nu de Nederlandse maat
schappij voor de Walvisvaart het
van de hand heeft gewezen, zo werd
gisteren te Oslo bekend gemaakt.
Boeken te Bussum in
beslag genomen
De Bussumse politie heeft ea 200 boe
ken in beslag genomen „die als porno
grafisch moeten worden aange
merkt". Een deel der boeken is in be
slag genomen in een particuliere lees
bibliotheek, die ze tegen een speoiaal
tarief uitleende. Een ander deel bij
personen die de boeken geleend had
den.
VOORTIJDIG ZIEKENHUIS VERLATEN
T. werd eind vorig jaar in het Ko
ningin Julianaziekenhuis in Hengelo
opgenomen wegens een blindedarm
operatie. Kort tevoren was hij aan
gehouden, verdacht van diefstal.
Doch voor dat de hechtingen waren
verwijderd, verdween hij spoorloos.
Op 19 december betrok de rijkspolitie
te Delden in de melkfabriek aldaar
de wacht, omdat in de kluis een
groot bedrag was opgenomen.
„Het zou wel heel gek moeten lopen,
als daar niet een dief op afkomt",
dacht de politie. Ze kreeg gelijk,
want midden in de nacht sloop een
man het gebouw binnen. Toen hij
ontdekte dat er politie aanwezig was,
ging hij er van door. Tijdens de
vlucht werd hij aangeschoten.
Een van zijn onderbenen bleek
daardoor te zijn verbrijzeld. T„ want
die bleek het te zijn, werd opgeno
men in het r.-k. ziekenhuis in Del
den. Men bracht een pen aan in zijn
been, waaraan gewichten werden ge
hangen. T. haakte de gewichten los
cn ging er opnieuw vandoor. Ditmaal
op zijn zitvlak schuivend, omdat hij
niet in staat was te lopen. Hoe hij
in enkele uren tijd in Glanerburg te
recht is gekomen is nog een raadsel.
Naar zijn zeggen heeft T. de tocht
achter op een fiets van een voor
bijganger gemaakt, maar dit acht
men niet geloofwaardig, aange
zien T. slechts in pyjama ge
kleed was. In ieder geval vond
men hem schreeuwend van pijn in
de berm van de weg. Men heeft
hem nu zekerheidshalve maar
naar het huis van bewaring in Al
melo overgebracht.
