WESTEN bouwde een net van
luisterposten langs
ijzeren gordijn
Dank zij Messe twee weken volle
etalages in Leipzig
IN ETTEN EN LEUR WORDEN
PH-EL-FEESTEN GEORGANISEERD
Van en voor de boekenplank
DE GESCHIEDENIS BEGINT MET
DE SUMERIËRS
Armoede tijdelijk verbloemd
DONDERDAG 12 MAART 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Twee studenten van Oxford, die bij de
Engelse Marine hadden gediend, schreven
vorig jaar in het tijdschrift Isisx „Overal
langs de grenzen tussen Oost en West on
derhouden de westelijke landen luister
stations bemand met jonge dienstplichti
gen, die bedreven zijn in de Russsiche
taal en het seinen met de morsesleutel.
Zij kunnen het kleinste geluidje van Rus
sische zenders (schepen, tanks, vliegtui
gen, troepen, controlepunten) opvangen.
Het artikel veroorzaakte grote opschud
ding. Er werd een onderzoek ingesteld
door de militaire inlichtingendienst en de
berechting vond achter gesloten deuren
plaats.
Onlangs heeft het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken een bandopname
afgedraaid, waarop men Russische piloten
tegen elkaar en hun controlesfation kon
horen praten, terwijl ze een Amerikaans
vliegtuig aanvielen en neerschoten.
Met het afdraaien van deze opname werd antwoord gegeven op de vraag
of het waar was wat de Engelse studenten in Isis hadden geschreven.
Het is waar dat het Westen langs het IJzeren Gordijn talrijke luister
posten heeft, die op alle golflengten luisteren naar wat grote en kleine
zenders achter het IJzeren Gordijn de lacht insturen.
vloot en luchtmacht van Japan. Ook
zonder de kennis van hetgeen de be
richten bevatte had het afluisteren
zin. Men kon de positie bepalen van
vliegtuigen en vlooteenheden en bij
voorbeeld de „wolventroepen" van
Duitse onderzeeboten in de Atlanti
sche Oceaan horen samenkomen.
Naar de konvooien zond de Engelse
admiraliteit in zulke gevallen laco
nieke telegrammen als „Er bevinden
zich thans elf herhaal elf vijandelijke
onderzeeboten in uw gebied".
In Engeland, Canada, West-Duits-
land, Turkije, op Cyprus en in andere
streken langs het IJzeren Gordijn is
een keten van radioluisterposten,
„monitors", ontstaan.
Men maakt gebruik van ontvangers,
die een vrijwel onbeperkt outvangbe-
reik hebben, en zeer „fijn" kunnen
worden afgeregeld. Wordt een nog
onbekend en niet in kaart gebracht
zendstation ontdekt, dan wordt de po
sitie ervan door twee luisterposten
uitgepeild. Men kan de sterkte van
de zender meten, en met steno en
band de opgevangen uitzending vast-
Afluisteren van
radioverkeer
Geen modern leger kan in beweging
komen zonder een zondvloed van ra
dioberichten. Daarom is die keten
van luisterposten, ondergebracht in
oude gebouwen, in militaire instellin
gen, in auto's en verbouwde vliegtui
gen, de eerste verdedigingslinie van
het Westen.
Toen de NA.V.O. werd opgericht
door Europese landen die, ge
schrokken van wat zich in 1948 in
Tjsecho-Slowakije had afgespeeld,
zich verbonden om een soortgelijk
lot af te weren, kreeg de inrich
ting van een keten van radioluis
terposten de voorrang boven al
het andere dat men van de ver
dragsorganisatie verwachtte.
De ervaring in de Tweede Wereldoor
log had bewezen hoe belangrijk het
afluisteren van 's vijands radiover
keer is. De Engelse Marine wist de
code van de Duitse kriegsmarine te
breken, Amerika brak de code van
Dichtbij Wiesbaden, waar het hoofd
kwartier van de Amerikaanse lucht
macht in West-Duitsland is gevestigd,
staat achter een prikkeldraadversper
ring die voortdurend bewaakt wordt
een van die luisterposten. Een staf
van deskundigen bezet 24 uur per
dag de ontvangers. Het radioverkeer
tussen verkeerstorens en vliegtuigen
kan alleen al door zijn frequentie be
langrijke gegevens opleveren. Radio
verbindingen die met microgolven
werken en niet gesaboteerd kunnen
worden, dragen binnen seconden be
langrijke mededelingen naar het
hoofdkwartier, dat zijn maatregelen
even snel kenbaar kan maken aan
zijn onderdelen.
Langs de feitelijke grens met het
Oosten, tegen het IJzeren Gordijn
aan, luisteren kleine stations naar de
radiozenders van legereenheden. Een
ongewone verkeersdichtheid wijst op
manoeuvres, of concentraties die een
ander doel hebben.
Het luistersysteem kost handenvol
geld, maar het is waardevol. „Een
vliegtuig „raakt de weg kwijt" bo
ven Russisch gebied. Als de Rus
sische vliegtuigen het opsporen,
en de piloten elkaar aanroepen,
worden hun gesprekken op band
opnemers buiten het IJzeren Gor
dijn vastgelegd".
Wat een jaar geleden nog geheim
was en twee studenten schreven,
is in Washington thans aan de
openbaarheid prijsgegeven.
Maar nu is de zomer verjaagd. In ons land
heersen regen en mist. Geef, Moeder, Uw
gezin en Uzelf wat de donkere seizoenen
niet geven kunnen. Geef vitaminen. Vita
minen van Phiiips-Roxanel
ACTIFRAL 10
HET HELE GEZIN
ACTIEF EN VITAAL!
De 10 belangrijkste vita
minen. Niet te veel. niet te
weinig. Precies wat U nodig
hebt Eén dragee per dag is voldoende.
Flacon met 100 dragees f 2.88. Gezins-
verpakking -150 dragees de helft méér
en tbch slechts 1 3.75.
noem de naam - voor alle zekerheid
Vier gewapende en gemaskerde ban
dieten zijn dezer dagen de„Security
National Bank" in een voorstad van
New York binnengedrongen en hebben
zich van een bedrag van meer dan
50.000 dollar meester gemaakt. De klan
ten en de vijf bedienden van de bank
werden door hun wapens in bedwang
gehouden.
VIJFTIG JAAR GELEDEN LANDDE VLIEGTUIG
Expositie over West
In juni is het vijftig Jaar geleden,
dat er voor het eerst een vliegtuig bo
ven Nederlands grondgebied, landde
met name boven de Klappenbergse-
heide In Etten. Dit gebeurde op initia
tief van de industrieel S. Heerma van
Voss ter gelegenheid van het veertig
jarig bestaan van diens suikerfabriek
in Leur. Van 4 tot en met 14 juni zal
dit feit in Etten worden herdacht en
getierd met wat men genoemd heeft
de „P.H.-Etten-Leurfeesten".
Op 13 juni heeft de herdenkingsplech
tigheid plaats bij de gedenknaald
langs de weg van Etten naar Rijsber-
gen. Er wordt dan een luchtparade
gehouden en burgerlijke en militaire
luchtvaart-autoriteiten zullen de her
denking bijwonen. Op die dag houdt
de Koninklijke Nederlandse Vereni
ging voor Luchtvaart ook haar jaar
vergadering in de Schouwburg „De
Nobelaer" in Etten.
Op 4 juni beginnen de „P.H.-E.L.-fees-
ten" met de opening van een tentoon
stelling van beeldhouwer ken, welke
langs de weg van de schouwburg „De
Nobelaer" naar het feestterrein in de
nieuwe uitbreiding van Etten in het
oosten van dit dorp zullen worden ge
plaatst. Vele bekende binnen- en bui
tenlandse beeldhouwers zullen hier
exposeren.
Op 5 juni worden het feestcentrum en
andere tentoonstellingen geopend. In
grote hallen zal een expositie worden
ingericht over West-Brabant en de
economische en planologische ontwik
keling van dit gewest volgens de op
zet van het onlangs verschenen West-
Brabantplan van de provincie Noord-
Een firma in Kassei bracht stelten
in de handel, ditmaal vervaardigd
va.n stalen pijpen. De voetsteunen
kunnen op verschillende hoogtes wor
den aangebracht. Beweerd wordt, dat
er bij steltlopen meer spieren ge
oefend worden dan bij hoela-hoep.
Foto: presentatie van het steltlopen
in een toinkelstraat te Kassei.
Brabant. De gemeente Etten en Leur
zelf zal de industrialisatie van de na
oorlogse jaren en de daarmee gepaard
gaande ontwikkeling van de gemeen
te Op maatschappelijk en sociaal-cul--
tureel terrein gaan tonen. Er komt
een handel- en industrie-tentoonstel
ling, een expositie van vliegtuigmo
dellen en een landbouwpaviljoen.
Op 7 juni starten tien grote luchtbal
lons voor de handicaprace om de
„Trophee du ballon Libre", de enige
internationale ballonderby met han
dicap over lange afstand. De tien
ballons komen uit tenminste acht lan
den.
In het feestcentrum, waarvan de
ingang een nagebootste Vanguard-
raket zal zijn, zullen gedurende
drie dagen van het feest enige
massacongressen worden gehou
den van de K.A.B. en de N.C.B. en
voorts staan op het programma
een autorally, een motorcross, een
interkring-sportdag van jonge
boeren met 3000 deelnemers, een
nationaal drumband-concours, een
nationaal jazz-concours en soort
gelijke feestelijkheden, die op 14
juni worden besloten met een
groots opgezet sluitingsvuurwerk.
Bij Waldaschaff in de West-
H duitse Spessart is men druk M
H bezig met de bouw van een
viaduct in de nieuwe „auto-
=j bahn" Fra/nkfort-Wuerzburg-
Neurenberg. Het weggedeelte,
H waarvan dit viaduct deel uit-
maakt van Stuclcstadt naar
H Rohrbrunn is dertig kilome-
H ter lang en als alles naar wens
H verloopt zullen in 1960 de
auto's over het betonnen lint
m kunnen razen. Met de bouw i§
H van het hierbij afgebeelde via-
duct is tien miljoen mark
gemoeid... g
lllllllllllilllllllllll!lllil!illllllllllllllllllllllllllllllllllll!l!llllllllllllllllli
Dierenvriendin
In 1946 deelden gerechtelijke autori
teiten van Rugeley, in het Noord
engelse graafschap Staffordsliire,
mevrouw Rita Barber mede, dat
zij in haar uit zes kamers be
staande woning niet meer dan
twee katten en een hond mocht
houden.
Dezer dagen moest mevrouw Barber
in een ziekenhuis worden opgeno
men. Buren hoorden al spoedig na
haar vertrek vreemde geluiden,
die de indruk wekten afkomstig te
zijn van een aantal in nood ver
kerende dieren.
Politie en dierenbescherming werden
gewaarschuwd waarop een onder
zoek werd ingesteld. Degenen die
hiermede belast werden, troffen In
de verlaten woning vijftig kat
ten. vijf honden, twee konijnen,
-twee kanarievogels en nog drie
andere dieren aan. De meeste van
deze dieren hadden sinds het op
nemen van mevrouw Barber in
het ziekenhuis, dat zes dagen ge
leden had plaatsgevonden, niets
meer te eten gehad.
Negenentwintig katten en een hond
moesten worden gedood.
In Parijs wonen
3.020.000 mensen
De bevolking van de stad Parijs
telde op 1 januari 3.020.000 zielen,
die van groot-Parijs en omgeving be
weegt zich rond de acht miljoen, al
dus cijfers van het nationale insti
tuut voor de statistiek.
Het aantal Parijzenaars, dat binnen
de 20 arrondissementen woont, was
gedurende een halvè eeuw rond
2.800.000, tot het in 1954 begon te'
stijgen met een jaarlijkse toeneming
van 1,1 procent.
t
J
yr
yy
„De geschiedenis begint met de Su-
meriërs", onder deze titel verscheen
bij Sijthoff in Leiden een Nederland
se vertaling van prof. S. N. Kramers
„From the tablets of Sumer". Dit
boek bevat 'n verzameling van vijf
entwintig zuiver Sumerische teksten
uit de rijke literatuur van het oude
Sumer, die zover althans is na te
gaan, de oudste letterkunde der we
reld is.
Meer dan driekwart van deze oude
teksten zijn te danken aan de onver
moeide arbeid van de bekwame Su-
merioloog. Kramer, die gedurende
vijfentwintig jaren onder soms zeer
moeilijke omstandigheden zijn beste
krachten heeft gewijd aan het verza
melen van de over de gehele wereld
verspreid liggende brokstukken van
de bibliotheek van het oude Nippur.
Hierdoor lukte het hem van vele
teksten, waarvan vroeger slechts
fragmenten bekend waren, een com
plete versie samen te stellen. Onge
veer een eeuw geleden werden de
eerste kleitabletten opgedolven, die
vijfduizend jaar lang begraven wa
ren geweest in Mesopotamië's grond.
Mede dank zij het werk van Kramer
kan men zich thans een beeld vor
men van de beschaving, die hier
bloeide, eeuwen en eeuwen terüg.
Met grote nauwgezetheid niet alleen
maar ook met literair gevoel heeft
hij deze tabletten vertaald.
Hoe was de eerste school? Het
eerste parlement Het eerste lite
raire plagiaat? De eerste belas
tingverlaging? Deze soort onder
werpen uit dc vroegste gedocu
menteerde menselijke geschiede
nis vindt men in dit fraai geïllu
streerde boek terug. Prof. Van
der Meer schreef een inleiding,
waaruit wij citeren: „Het werk
zal de geest verrijken en men zal
er toe komen meer van dit volk
en zijn literatuur te willen leren
om zo de welverdiende hulde te
brengen aan dit hoog begaafde
volk, dat als eerste in de gang
BEZOEKER KRIJGT ALLES WAT HIJ WENST
(Van een speciale Verslaggever).
De duizenden buitenlanders, die deze dagen de tiende voorjaarsmesse te
Leipzig in Oost-Duitsland bezoeken, hebben het niet slecht. Integendeel, al
les wat hun hartje begeert wordt hun, zelfs zonder dat zij erom behoeven
te vragen, aangeboden. Aan eten, driken, slaapgelegenheid (echter niet in
hotels) vertier en ontspanning, hebben zij geen enkel gebrek. Het is dan
ook eigenlijk in het geheel niet verwonderlijk, dat velen van het dit jaar
bijzonder groot aantal buitenlandse gasten in de mening zijn komen te ver
keren, dat het achter 't IJzeren Gordijn nog niet zo slecht is als zij altijd
hebben gedacht, of als hun tot nu toe is verteld.
al onze vragen die op een enkel ter
rein zelfs een politiek karakter had
den, antwoord gaven. Toch wisten zij
niet welke politieke overtuiging ik be
zit. Zij kenden slechts mijn nationali
teit en konden weten dat de gedach-
tengang van de overgrote meerderheid
in Nederland over de ontwikkeling
achter het Gordijn zeker niet strookt
met die van de „Partei-Genossen", die
ongeveer 30 procent van de Oostduitse
bevolking uitmaken.
Maar wie de kans heeft ai w
en heus, die kans was er voor iedereen,
om een gesprek te hebben met de
Leipziger bevolking zelf, zal onge
twijfeld tot de ontdekking zijn geko
men dat hetgeen hun deze dagen alle
maal is voorgeschoteld, in feite niets
anders is dan een dekmantel om de in
werkelijkheid wel bestaande grote ar
moede van dit land te verbergen.
Want Oost-Duitsland is arm, de win
kels, waar nu van alles te koop is, zijn
normaliter wel leeg. En de talrijke
taxi's die nu voor het vervoer van de
Messe-gasten door de stad rijden, zijn
over twee weken in Leipzig niet meer
te vinden.
Tijdens mijn bezoek aan deze grote
tentoonstellingsstad hebben wij met
verscheidene Oostduitsers en ook en
kele Russen kunnen praten. Het eerste
dat ons daarbij is opgevallen is wel
het feit, dat deze mensen niet angstig
zijn om iets van de toestanden in hun
land te vertellen, maar vrijmoedig op
Kopen in Berlijn
Bij een gesprek met een arts uit Leip
zig de man verdiende ongeveer zes
honderd gulden per maand bruto
maakten wij de opmerking, dat de
winkels zo goéd waren gesorteerd.
Ietwat medelijdend keek hij ons aan
en zei: „Ja, nu, maar dit is allemaal
schijn. De staat heeft de winkels goed
gevuld om U en Uw vrienden uit het
westen een.goede indruk te geven van
wat communistisch socialisme geeft.
Wij in Oost-Duitsland zijn, ais wij iets
willen kopen, aangewezen op een be
zoek aan Berlijn. Ondanks die armoe
de en de zeer lage lonen een arbei
der verdient ongeveer f250,per
maand en het brood is bijna driemaal
zo duur als in Nederland gaan vele
inwoners van Leipzig zeer behoorlijk
gekleed.
Deze kleding komt uit West-Berlijn
een visum voor deze stad kan hij ge
makkelijk krijgen die niet anti
communistisch is, maar aan het
kopen in Berlijn is een groot nadeel
verbonden en wel, dat daar alles drie
maal zo duur voor hem is. Voor drie
oostmarken krijgt hij in West-Berlijn
slechts één westmark. Deze marken
moeten daarbij nog zwart worden om
geruild, want officieel mag een Oost
duitser geen enkele westmark in zijn
bezit hebben.
Op onze vraag aan de arts, waarom
hij niet naar het westen was ge
vlucht zoals elke dag duizenden dat
doen via Berlijn is dat niet zo
moeilijk antwoordde hij: „Alleen
om de reden dat ik geen kinderen
heb". Toen ik hem niet begrijpend
aankeek, verklaarde hij: „In Oost-
Duitsiand kan elk arbeiderskind
kosteloos studeren. Alles wordt voor
hem betaald tot en met zijn zakgeld
toe. Een intellectueel echter, die zijn
kinderen wil laten studeren, moet
alles zef betalen en daar het salaris
dat hij verdient veel te weinig is,
gaat dat niet. Het gevolg is, dat hij
vlucht. Dit is ook de oorzaak van
het feit, dat Oost-Duitsland nu reeds
enkele jaren een groot gebrek heeft
aan artsen, advocaten, leraren enz.
?as wanneer de arbeiderskinderen
ifgestudeerd zijn, zal hierin veran-
lering komen". Onze arts had geen
cinderen, wel een vaste betrekking,
werd Tnet politiek niet lastig geval
len, was verzekerd van zijn pensi
oen. Dus hij bleef.
van de mensheid naar hogere cul
tuur, het heeft gebracht tot een
werkelijke, volgroeide, rijpe hoog-
eultuur".
De vertaling werd nauwgezet ver
hoogd door drs. Ph. H. J. Houwink
ten Cate.
Phoenix: pockets op niveau
Reeds eerder bespraken wij aan de
hand van enkele voorbeelden de voor
treffelijke kwaliteit van de Phoenix
Pockets, een reeks van de uitgeverij
W. de Haan. Dit hoge niveau van deze
typografisch goed-verzorgde boekjes
wordt ook bereikt in René Guerdans
„Byzantium", een buitengewoon boei
ende schildering van net duizend
jarige rijk. Het is de grote verdienste
van de- schrijver, dat hij het niet doet
voorkomen alsof een brok oude ge
schiedenis wordt behandeld, maar in
tegendeel een stuk actualiteit. Een.
magnifiek boekje.
Wie zich wil verdiepen in de moder
ne schilderkunst kan daarbij worden
ingeleid door R. W. D. Oxenaar, ad
junct-conservator aan het Gemeente
museum in Den Haag. Deze deskun
dige zorgt voor een sympathieke in
leiding en gebruikt daarvoor goed
Nederlands. Een inleiding tot de mo
derne beeldhouwkunst schreef in deze
pocketreeks Charles Wentinck.
In het Kurhaus te Scheveningen is
tijdens een vergadering van de. post
administraties van Duitsland, Frank
rijk, Italië en de Beneluxlanden het
ontwerp van prof. Walter Brudi uit
Stuttgart aangenomen als Europa-
zegel 1959. De zes deelnemende lan
den worden op deze zegel gesym
boliseerd door de zes schakels van
de gesloten keten. De uitgifte van de
zegel zal in september a.s. plaats
vinden.
Enthousiasme
Een metselaar vertelde mij precies
hetzelfde verhaal. Hij vluchtte niet,
omdat voor hem nu de materiële mo
gelijkheid bestond zijn kinderen een
goede, opvoeding te geven. Er was
hierbij slechts één factor die hem niet
beviel. Dat was de grote verandering
die dit systeem in het denken van zijn
kinderen teweeg had gebracht. Allen
waren zij nu de vaste overtuiging toe
gedaan, dat er slechts één heilstaat
was, namelijk Rusland.
Het aantal belangstellenden bij
Kroesjtsjews bezoek aan de Messe
allen voorzien van een rood vaantje
was bijzonder groot. En uit het hoera
geroep en luid applaus zou men zelfs
kunnen concluderen dat men in
Oost-Duitsland toch wel sympathie
heeft voor de Russische ideeën. Maar
's avonds bleek ons in gesprekken met
enkele hoera-roepers dat ook deze me.
ning niet overeenstemt met de waar
heid. Zeventig procent van de toe
hoorders van Kroesjtsjews rede was
gedwongen om deze massabijeen
komst bi] te wonen. Alle zaken en
kantoren waren deze middag van ho
gerhand gesloten en alle werknemers
hadden van hun werkgevers opdracht
gekregen Kroesjtsjew toe te juichen,
verstek laten gaan betekende ontslag.
En dat in een stad waar in elke straat
op grote doeken leuzen zijn aange
bracht, die spreken van vrijheid, vrede
en medezeggenschap.