WESTEN bouwde een net van luisterposten langs ijzeren gordijn Dank zij Messe twee weken volle etalages in Leipzig IN ETTEN EN LEUR WORDEN PH-EL-FEESTEN GEORGANISEERD Van en voor de boekenplank DE GESCHIEDENIS BEGINT MET DE SUMERIËRS Armoede tijdelijk verbloemd DONDERDAG 12 MAART 1959 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Twee studenten van Oxford, die bij de Engelse Marine hadden gediend, schreven vorig jaar in het tijdschrift Isisx „Overal langs de grenzen tussen Oost en West on derhouden de westelijke landen luister stations bemand met jonge dienstplichti gen, die bedreven zijn in de Russsiche taal en het seinen met de morsesleutel. Zij kunnen het kleinste geluidje van Rus sische zenders (schepen, tanks, vliegtui gen, troepen, controlepunten) opvangen. Het artikel veroorzaakte grote opschud ding. Er werd een onderzoek ingesteld door de militaire inlichtingendienst en de berechting vond achter gesloten deuren plaats. Onlangs heeft het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken een bandopname afgedraaid, waarop men Russische piloten tegen elkaar en hun controlesfation kon horen praten, terwijl ze een Amerikaans vliegtuig aanvielen en neerschoten. Met het afdraaien van deze opname werd antwoord gegeven op de vraag of het waar was wat de Engelse studenten in Isis hadden geschreven. Het is waar dat het Westen langs het IJzeren Gordijn talrijke luister posten heeft, die op alle golflengten luisteren naar wat grote en kleine zenders achter het IJzeren Gordijn de lacht insturen. vloot en luchtmacht van Japan. Ook zonder de kennis van hetgeen de be richten bevatte had het afluisteren zin. Men kon de positie bepalen van vliegtuigen en vlooteenheden en bij voorbeeld de „wolventroepen" van Duitse onderzeeboten in de Atlanti sche Oceaan horen samenkomen. Naar de konvooien zond de Engelse admiraliteit in zulke gevallen laco nieke telegrammen als „Er bevinden zich thans elf herhaal elf vijandelijke onderzeeboten in uw gebied". In Engeland, Canada, West-Duits- land, Turkije, op Cyprus en in andere streken langs het IJzeren Gordijn is een keten van radioluisterposten, „monitors", ontstaan. Men maakt gebruik van ontvangers, die een vrijwel onbeperkt outvangbe- reik hebben, en zeer „fijn" kunnen worden afgeregeld. Wordt een nog onbekend en niet in kaart gebracht zendstation ontdekt, dan wordt de po sitie ervan door twee luisterposten uitgepeild. Men kan de sterkte van de zender meten, en met steno en band de opgevangen uitzending vast- Afluisteren van radioverkeer Geen modern leger kan in beweging komen zonder een zondvloed van ra dioberichten. Daarom is die keten van luisterposten, ondergebracht in oude gebouwen, in militaire instellin gen, in auto's en verbouwde vliegtui gen, de eerste verdedigingslinie van het Westen. Toen de NA.V.O. werd opgericht door Europese landen die, ge schrokken van wat zich in 1948 in Tjsecho-Slowakije had afgespeeld, zich verbonden om een soortgelijk lot af te weren, kreeg de inrich ting van een keten van radioluis terposten de voorrang boven al het andere dat men van de ver dragsorganisatie verwachtte. De ervaring in de Tweede Wereldoor log had bewezen hoe belangrijk het afluisteren van 's vijands radiover keer is. De Engelse Marine wist de code van de Duitse kriegsmarine te breken, Amerika brak de code van Dichtbij Wiesbaden, waar het hoofd kwartier van de Amerikaanse lucht macht in West-Duitsland is gevestigd, staat achter een prikkeldraadversper ring die voortdurend bewaakt wordt een van die luisterposten. Een staf van deskundigen bezet 24 uur per dag de ontvangers. Het radioverkeer tussen verkeerstorens en vliegtuigen kan alleen al door zijn frequentie be langrijke gegevens opleveren. Radio verbindingen die met microgolven werken en niet gesaboteerd kunnen worden, dragen binnen seconden be langrijke mededelingen naar het hoofdkwartier, dat zijn maatregelen even snel kenbaar kan maken aan zijn onderdelen. Langs de feitelijke grens met het Oosten, tegen het IJzeren Gordijn aan, luisteren kleine stations naar de radiozenders van legereenheden. Een ongewone verkeersdichtheid wijst op manoeuvres, of concentraties die een ander doel hebben. Het luistersysteem kost handenvol geld, maar het is waardevol. „Een vliegtuig „raakt de weg kwijt" bo ven Russisch gebied. Als de Rus sische vliegtuigen het opsporen, en de piloten elkaar aanroepen, worden hun gesprekken op band opnemers buiten het IJzeren Gor dijn vastgelegd". Wat een jaar geleden nog geheim was en twee studenten schreven, is in Washington thans aan de openbaarheid prijsgegeven. Maar nu is de zomer verjaagd. In ons land heersen regen en mist. Geef, Moeder, Uw gezin en Uzelf wat de donkere seizoenen niet geven kunnen. Geef vitaminen. Vita minen van Phiiips-Roxanel ACTIFRAL 10 HET HELE GEZIN ACTIEF EN VITAAL! De 10 belangrijkste vita minen. Niet te veel. niet te weinig. Precies wat U nodig hebt Eén dragee per dag is voldoende. Flacon met 100 dragees f 2.88. Gezins- verpakking -150 dragees de helft méér en tbch slechts 1 3.75. noem de naam - voor alle zekerheid Vier gewapende en gemaskerde ban dieten zijn dezer dagen de„Security National Bank" in een voorstad van New York binnengedrongen en hebben zich van een bedrag van meer dan 50.000 dollar meester gemaakt. De klan ten en de vijf bedienden van de bank werden door hun wapens in bedwang gehouden. VIJFTIG JAAR GELEDEN LANDDE VLIEGTUIG Expositie over West In juni is het vijftig Jaar geleden, dat er voor het eerst een vliegtuig bo ven Nederlands grondgebied, landde met name boven de Klappenbergse- heide In Etten. Dit gebeurde op initia tief van de industrieel S. Heerma van Voss ter gelegenheid van het veertig jarig bestaan van diens suikerfabriek in Leur. Van 4 tot en met 14 juni zal dit feit in Etten worden herdacht en getierd met wat men genoemd heeft de „P.H.-Etten-Leurfeesten". Op 13 juni heeft de herdenkingsplech tigheid plaats bij de gedenknaald langs de weg van Etten naar Rijsber- gen. Er wordt dan een luchtparade gehouden en burgerlijke en militaire luchtvaart-autoriteiten zullen de her denking bijwonen. Op die dag houdt de Koninklijke Nederlandse Vereni ging voor Luchtvaart ook haar jaar vergadering in de Schouwburg „De Nobelaer" in Etten. Op 4 juni beginnen de „P.H.-E.L.-fees- ten" met de opening van een tentoon stelling van beeldhouwer ken, welke langs de weg van de schouwburg „De Nobelaer" naar het feestterrein in de nieuwe uitbreiding van Etten in het oosten van dit dorp zullen worden ge plaatst. Vele bekende binnen- en bui tenlandse beeldhouwers zullen hier exposeren. Op 5 juni worden het feestcentrum en andere tentoonstellingen geopend. In grote hallen zal een expositie worden ingericht over West-Brabant en de economische en planologische ontwik keling van dit gewest volgens de op zet van het onlangs verschenen West- Brabantplan van de provincie Noord- Een firma in Kassei bracht stelten in de handel, ditmaal vervaardigd va.n stalen pijpen. De voetsteunen kunnen op verschillende hoogtes wor den aangebracht. Beweerd wordt, dat er bij steltlopen meer spieren ge oefend worden dan bij hoela-hoep. Foto: presentatie van het steltlopen in een toinkelstraat te Kassei. Brabant. De gemeente Etten en Leur zelf zal de industrialisatie van de na oorlogse jaren en de daarmee gepaard gaande ontwikkeling van de gemeen te Op maatschappelijk en sociaal-cul-- tureel terrein gaan tonen. Er komt een handel- en industrie-tentoonstel ling, een expositie van vliegtuigmo dellen en een landbouwpaviljoen. Op 7 juni starten tien grote luchtbal lons voor de handicaprace om de „Trophee du ballon Libre", de enige internationale ballonderby met han dicap over lange afstand. De tien ballons komen uit tenminste acht lan den. In het feestcentrum, waarvan de ingang een nagebootste Vanguard- raket zal zijn, zullen gedurende drie dagen van het feest enige massacongressen worden gehou den van de K.A.B. en de N.C.B. en voorts staan op het programma een autorally, een motorcross, een interkring-sportdag van jonge boeren met 3000 deelnemers, een nationaal drumband-concours, een nationaal jazz-concours en soort gelijke feestelijkheden, die op 14 juni worden besloten met een groots opgezet sluitingsvuurwerk. Bij Waldaschaff in de West- H duitse Spessart is men druk M H bezig met de bouw van een viaduct in de nieuwe „auto- =j bahn" Fra/nkfort-Wuerzburg- Neurenberg. Het weggedeelte, H waarvan dit viaduct deel uit- maakt van Stuclcstadt naar H Rohrbrunn is dertig kilome- H ter lang en als alles naar wens H verloopt zullen in 1960 de auto's over het betonnen lint m kunnen razen. Met de bouw i§ H van het hierbij afgebeelde via- duct is tien miljoen mark gemoeid... g lllllllllllilllllllllll!lllil!illllllllllllllllllllllllllllllllllll!l!llllllllllllllllli Dierenvriendin In 1946 deelden gerechtelijke autori teiten van Rugeley, in het Noord engelse graafschap Staffordsliire, mevrouw Rita Barber mede, dat zij in haar uit zes kamers be staande woning niet meer dan twee katten en een hond mocht houden. Dezer dagen moest mevrouw Barber in een ziekenhuis worden opgeno men. Buren hoorden al spoedig na haar vertrek vreemde geluiden, die de indruk wekten afkomstig te zijn van een aantal in nood ver kerende dieren. Politie en dierenbescherming werden gewaarschuwd waarop een onder zoek werd ingesteld. Degenen die hiermede belast werden, troffen In de verlaten woning vijftig kat ten. vijf honden, twee konijnen, -twee kanarievogels en nog drie andere dieren aan. De meeste van deze dieren hadden sinds het op nemen van mevrouw Barber in het ziekenhuis, dat zes dagen ge leden had plaatsgevonden, niets meer te eten gehad. Negenentwintig katten en een hond moesten worden gedood. In Parijs wonen 3.020.000 mensen De bevolking van de stad Parijs telde op 1 januari 3.020.000 zielen, die van groot-Parijs en omgeving be weegt zich rond de acht miljoen, al dus cijfers van het nationale insti tuut voor de statistiek. Het aantal Parijzenaars, dat binnen de 20 arrondissementen woont, was gedurende een halvè eeuw rond 2.800.000, tot het in 1954 begon te' stijgen met een jaarlijkse toeneming van 1,1 procent. t J yr yy „De geschiedenis begint met de Su- meriërs", onder deze titel verscheen bij Sijthoff in Leiden een Nederland se vertaling van prof. S. N. Kramers „From the tablets of Sumer". Dit boek bevat 'n verzameling van vijf entwintig zuiver Sumerische teksten uit de rijke literatuur van het oude Sumer, die zover althans is na te gaan, de oudste letterkunde der we reld is. Meer dan driekwart van deze oude teksten zijn te danken aan de onver moeide arbeid van de bekwame Su- merioloog. Kramer, die gedurende vijfentwintig jaren onder soms zeer moeilijke omstandigheden zijn beste krachten heeft gewijd aan het verza melen van de over de gehele wereld verspreid liggende brokstukken van de bibliotheek van het oude Nippur. Hierdoor lukte het hem van vele teksten, waarvan vroeger slechts fragmenten bekend waren, een com plete versie samen te stellen. Onge veer een eeuw geleden werden de eerste kleitabletten opgedolven, die vijfduizend jaar lang begraven wa ren geweest in Mesopotamië's grond. Mede dank zij het werk van Kramer kan men zich thans een beeld vor men van de beschaving, die hier bloeide, eeuwen en eeuwen terüg. Met grote nauwgezetheid niet alleen maar ook met literair gevoel heeft hij deze tabletten vertaald. Hoe was de eerste school? Het eerste parlement Het eerste lite raire plagiaat? De eerste belas tingverlaging? Deze soort onder werpen uit dc vroegste gedocu menteerde menselijke geschiede nis vindt men in dit fraai geïllu streerde boek terug. Prof. Van der Meer schreef een inleiding, waaruit wij citeren: „Het werk zal de geest verrijken en men zal er toe komen meer van dit volk en zijn literatuur te willen leren om zo de welverdiende hulde te brengen aan dit hoog begaafde volk, dat als eerste in de gang BEZOEKER KRIJGT ALLES WAT HIJ WENST (Van een speciale Verslaggever). De duizenden buitenlanders, die deze dagen de tiende voorjaarsmesse te Leipzig in Oost-Duitsland bezoeken, hebben het niet slecht. Integendeel, al les wat hun hartje begeert wordt hun, zelfs zonder dat zij erom behoeven te vragen, aangeboden. Aan eten, driken, slaapgelegenheid (echter niet in hotels) vertier en ontspanning, hebben zij geen enkel gebrek. Het is dan ook eigenlijk in het geheel niet verwonderlijk, dat velen van het dit jaar bijzonder groot aantal buitenlandse gasten in de mening zijn komen te ver keren, dat het achter 't IJzeren Gordijn nog niet zo slecht is als zij altijd hebben gedacht, of als hun tot nu toe is verteld. al onze vragen die op een enkel ter rein zelfs een politiek karakter had den, antwoord gaven. Toch wisten zij niet welke politieke overtuiging ik be zit. Zij kenden slechts mijn nationali teit en konden weten dat de gedach- tengang van de overgrote meerderheid in Nederland over de ontwikkeling achter het Gordijn zeker niet strookt met die van de „Partei-Genossen", die ongeveer 30 procent van de Oostduitse bevolking uitmaken. Maar wie de kans heeft ai w en heus, die kans was er voor iedereen, om een gesprek te hebben met de Leipziger bevolking zelf, zal onge twijfeld tot de ontdekking zijn geko men dat hetgeen hun deze dagen alle maal is voorgeschoteld, in feite niets anders is dan een dekmantel om de in werkelijkheid wel bestaande grote ar moede van dit land te verbergen. Want Oost-Duitsland is arm, de win kels, waar nu van alles te koop is, zijn normaliter wel leeg. En de talrijke taxi's die nu voor het vervoer van de Messe-gasten door de stad rijden, zijn over twee weken in Leipzig niet meer te vinden. Tijdens mijn bezoek aan deze grote tentoonstellingsstad hebben wij met verscheidene Oostduitsers en ook en kele Russen kunnen praten. Het eerste dat ons daarbij is opgevallen is wel het feit, dat deze mensen niet angstig zijn om iets van de toestanden in hun land te vertellen, maar vrijmoedig op Kopen in Berlijn Bij een gesprek met een arts uit Leip zig de man verdiende ongeveer zes honderd gulden per maand bruto maakten wij de opmerking, dat de winkels zo goéd waren gesorteerd. Ietwat medelijdend keek hij ons aan en zei: „Ja, nu, maar dit is allemaal schijn. De staat heeft de winkels goed gevuld om U en Uw vrienden uit het westen een.goede indruk te geven van wat communistisch socialisme geeft. Wij in Oost-Duitsland zijn, ais wij iets willen kopen, aangewezen op een be zoek aan Berlijn. Ondanks die armoe de en de zeer lage lonen een arbei der verdient ongeveer f250,per maand en het brood is bijna driemaal zo duur als in Nederland gaan vele inwoners van Leipzig zeer behoorlijk gekleed. Deze kleding komt uit West-Berlijn een visum voor deze stad kan hij ge makkelijk krijgen die niet anti communistisch is, maar aan het kopen in Berlijn is een groot nadeel verbonden en wel, dat daar alles drie maal zo duur voor hem is. Voor drie oostmarken krijgt hij in West-Berlijn slechts één westmark. Deze marken moeten daarbij nog zwart worden om geruild, want officieel mag een Oost duitser geen enkele westmark in zijn bezit hebben. Op onze vraag aan de arts, waarom hij niet naar het westen was ge vlucht zoals elke dag duizenden dat doen via Berlijn is dat niet zo moeilijk antwoordde hij: „Alleen om de reden dat ik geen kinderen heb". Toen ik hem niet begrijpend aankeek, verklaarde hij: „In Oost- Duitsiand kan elk arbeiderskind kosteloos studeren. Alles wordt voor hem betaald tot en met zijn zakgeld toe. Een intellectueel echter, die zijn kinderen wil laten studeren, moet alles zef betalen en daar het salaris dat hij verdient veel te weinig is, gaat dat niet. Het gevolg is, dat hij vlucht. Dit is ook de oorzaak van het feit, dat Oost-Duitsland nu reeds enkele jaren een groot gebrek heeft aan artsen, advocaten, leraren enz. ?as wanneer de arbeiderskinderen ifgestudeerd zijn, zal hierin veran- lering komen". Onze arts had geen cinderen, wel een vaste betrekking, werd Tnet politiek niet lastig geval len, was verzekerd van zijn pensi oen. Dus hij bleef. van de mensheid naar hogere cul tuur, het heeft gebracht tot een werkelijke, volgroeide, rijpe hoog- eultuur". De vertaling werd nauwgezet ver hoogd door drs. Ph. H. J. Houwink ten Cate. Phoenix: pockets op niveau Reeds eerder bespraken wij aan de hand van enkele voorbeelden de voor treffelijke kwaliteit van de Phoenix Pockets, een reeks van de uitgeverij W. de Haan. Dit hoge niveau van deze typografisch goed-verzorgde boekjes wordt ook bereikt in René Guerdans „Byzantium", een buitengewoon boei ende schildering van net duizend jarige rijk. Het is de grote verdienste van de- schrijver, dat hij het niet doet voorkomen alsof een brok oude ge schiedenis wordt behandeld, maar in tegendeel een stuk actualiteit. Een. magnifiek boekje. Wie zich wil verdiepen in de moder ne schilderkunst kan daarbij worden ingeleid door R. W. D. Oxenaar, ad junct-conservator aan het Gemeente museum in Den Haag. Deze deskun dige zorgt voor een sympathieke in leiding en gebruikt daarvoor goed Nederlands. Een inleiding tot de mo derne beeldhouwkunst schreef in deze pocketreeks Charles Wentinck. In het Kurhaus te Scheveningen is tijdens een vergadering van de. post administraties van Duitsland, Frank rijk, Italië en de Beneluxlanden het ontwerp van prof. Walter Brudi uit Stuttgart aangenomen als Europa- zegel 1959. De zes deelnemende lan den worden op deze zegel gesym boliseerd door de zes schakels van de gesloten keten. De uitgifte van de zegel zal in september a.s. plaats vinden. Enthousiasme Een metselaar vertelde mij precies hetzelfde verhaal. Hij vluchtte niet, omdat voor hem nu de materiële mo gelijkheid bestond zijn kinderen een goede, opvoeding te geven. Er was hierbij slechts één factor die hem niet beviel. Dat was de grote verandering die dit systeem in het denken van zijn kinderen teweeg had gebracht. Allen waren zij nu de vaste overtuiging toe gedaan, dat er slechts één heilstaat was, namelijk Rusland. Het aantal belangstellenden bij Kroesjtsjews bezoek aan de Messe allen voorzien van een rood vaantje was bijzonder groot. En uit het hoera geroep en luid applaus zou men zelfs kunnen concluderen dat men in Oost-Duitsland toch wel sympathie heeft voor de Russische ideeën. Maar 's avonds bleek ons in gesprekken met enkele hoera-roepers dat ook deze me. ning niet overeenstemt met de waar heid. Zeventig procent van de toe hoorders van Kroesjtsjews rede was gedwongen om deze massabijeen komst bi] te wonen. Alle zaken en kantoren waren deze middag van ho gerhand gesloten en alle werknemers hadden van hun werkgevers opdracht gekregen Kroesjtsjew toe te juichen, verstek laten gaan betekende ontslag. En dat in een stad waar in elke straat op grote doeken leuzen zijn aange bracht, die spreken van vrijheid, vrede en medezeggenschap.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1959 | | pagina 5