„Bagara": beweging in
dynamische foto's
„Kopstukken" over kwesties van
Azteken tot Tweede Wereldoorlog
MASSA
6; IN DEZE
NEDERLANDS VOETBALGLORIE
VAN TOEN EN NU....
OOK DE MUZIEK VERSCHim
THANS IN ZAKFORMAAT
DONDERDAG 5 MAART 1959
PROVING IA LE ZEEUWSE COURANT
13
Magnifiek werk van
Ed van der Elsken
Het fotoboek „Bagara" van Ed van
der Elsken is een magnifiek boek.
Neen, niet omdat alle foto's zo voor
treffelijk zouden zijn en evenmin
omdat ze zouden voldoen aan hoge,
artistieke eisen. Integendeel, soms
maakt Van der Elsken de indruk,
dat hij lak heeft aan voortreffelijke,
en zeker aan artïstiek-verantwoorde
platen. In deze kwaliteiten zit het
voortreffelijke dus niet. Hetgeen dit
boek zo magnifiek maakt is, dat de
fotograaf er in gteslaagd is een we
reld vast te leggen, ja door middel
van een toch zo statisch beeld als
een foto beweging op te roepen, het
leven zelf te grijpen, exatisch, hef
tig.
Aan de journalist Jan Vrijman ver
telde hij na zijn reis door Afrika
waarvan dit boek het resultaat is
zijn ervaringen en wanneer men die
woorden leest, dan komt men tot de
ontdekking dat Van der Elsken op
een weergaloze manier zijn ervarin
gen in fotobeeld heeft weten om te
zetten.
„Deze zwarte mannen en vrou
wen en kinderen, hun dorpen en
woningen, de schilderingen, die
Goede boeken in de
Aula-reeks
Van de uitgeverij Het Spectrum ont
vingen wij enige delen uit de Aula
reeks, een wetenschappelijke serie
pocket-books. Drie daarvan willen
wij met nadruk vermelden: professor
dr. S. T. Boks „Cybernetica", een
haast onmisbaar boekje voor ieder,
•g
zij op hun huismuren maakten,
hun strijd, om het bestaan, hun
geld (hoe zij het verdienen en uit
geven), hup feesten van vreugde,
van angst en van pijn. En de ge
stage, bloedige oorlogen op de
vlakten en in de jungle: niet tus
sen blanken en zwarten, maar
tussen mens en het dier. Dit alles
werd voor mij Midden-Afrika.
Het boeide en schokte me, ik fo
tografeerde het. Versuft, uitge
put kwam ik in Europa terug,
met duizenden foto's en indruk
ken. Maar mijn oude opvattingen
over Afrika was ik .kwijt".
Een magnifiek boek dus over het
leven in Midden-Afrika. Een boek,
dat zich aan de toeschouwer voor
doet als één geheel en niet als een
fragmentarische verzameling plaat
jes. Een boek tenslotte, waarin niet
alleen de fotograaf een voortreffe
lijk resultaat heeft bereikt, maar
ook de lay-outman. Van der Elsken
heeft geboft met deze medewerker:
Jurriaan Schrofer heeft door zijn
simpele opmaak de intensiteit van
de platen verhevigd. Hij deed dat
met de simpelste middelen, die een
typograaf zich denken khn: zwarte
en witte stroken. Maar juist deze
eenvoudige techniek maakte het ef
fect van deze reële foto's nog in
tenser.
De Bezige Bij gaf dit boek uit cp
een wijze, die een verademing is na
de vele pocket-explosies: royaal en
kloek. De manier, waarop de (goed
aangepaste) tekst van Vrijman in
het boek is opgenomen, is zonder
meer een vondst. Ook een idee van
Schrofer? Dan heeft deze lay-out
man de sfeer van het geheel voor
treffelijk aangevoeld!
OOK ABE LENSTRA SCHREEF WEER
die bewust leeft in een tijd, waarin
de automation zulk een rol speelt;
verder Hans Freyers „Mens en massa
in deze tijd", een van de bekende
werken van de omstreden Duitse cul
tuurfilosoof; en tenslotte van de Lon-
dense hoogleraar Eysenck „Gebruik
en misbruik van de psychologie", een
fris en raak boek, waarin niet wordt
geschroomd de zaken scherp te stel
len.
In deze Aula-reeks vei'scheen voorts
eèn vertaling van Joseph Didez' „Kei
zer Julianus".
„Met de dood voor ogen"
De Engelse romanschrijver R. J. Min-
ney geeft in „Met de dood voor ogen",
Het Spectrum, Utrecht, het levens
verhaal weer van de Franse onder
grondse strijdster Violette Szabo. De
schrijver vertelt over de gevaarlijke
opdrachten, die zij in bezet Frankrijk
uitvoerde na een parachutistenoplei
ding in Engeland. Op sobere wijze,
maar juist daardoor zeer treffend be
schrijft Minney de heldenmoed, waar
mee Violette Szabo haar folteringen
en laatste ogenblikken voor de execu
tie heeft doorstaan. Indrukwekkend
is het slot, waarin Violettes dochter
tje het Kruis van St.-George in ont
vangst neemt.
Eén van de vele aardige illustraties
van Dick Bruynesteyn uit het boekje
Honderd Goals" van het duo Len
stra' Past er kamp.
Duo Blankers—Korver
schreef nuttig boek
„Neerlands voetbalglorie" doet de
sportjournalist en radioreporter ir.
Ad van Enimenes, die zich bijna uit
sluitend op het voetbalspel gespecia
liseerd heeft, de geschiedenis weer
herleven. Hij heeft namelijk een in
teressant en boeiend boek geschre-
ven over alle wedstrijden, die het
I Nederlands voetbalelftal heeft ge-
speeld, dat uil zeggen: tot en mét
1-hef voorjaar .van.1953, JNiet. iU .de.
I eerste plaats aan de laatste en nog
j vers in het geheugen liggende wed
strijden van het Oranje-elftal ont-
i leent het boek zijn charme, maar
vooral aan de eerste, primitieve be
ginperiode van het vaderlandse voet
bal en ook aan de glorieuze presta
ties van de Nederlanders in de der
tiger jaren, toen Karei Lotsy Let
Oranje-team tot ongekende presta
ties opzweepte.
Het boek werd reeds grotendeels in
de oorlogsjaren geschreven en het
accent is dan ook duidelijk gelegd op
de internationale wedstrijden vóór
1940. Van Emmenes, die de meeste
wedstrijden, waarover hij vertelt,
zelf heeft gezien, gaf vooral „herin
neringen van persoonlijke aard", zo
al^ hij zelf schrijft. In dit kader ver
telt hij vele anekdotes, neemt tal van
befaamde spelers onder de loep en
geeft uiteraard ook beschouwingen
over de wedstrijden. Dit leesbare
boek werd geïllustreerd met tweeën
dertig pagina's foto's. Het werd (in
derde druk) gepubliceerd door de
Uitgeverij Nieuwe Wieken N.V. Am
stelveen 1958.
CURSUS VOOR AANKOMENDE
GOALGETTERS
Samen met de journalist Bert Pas
terkamp heeft Nederlands voetballer
nummero één opnieuw een boekje
geschreven: „Honderd goals!".
Lenstra heeft van dit werkje een
soort cursus voor aankomende
goalgetters gemaakt en zijn boek
je is dan ook niet verdeeld in
hoofdstukken, maar in lessen. En
het moet gezegd: in 25 lessen
vertelt het duo Lentra/Pasterkamp
spelenderwijs bijzonder veel over
de „kunst van het doelpunten ma-
Door de talrijke voorbeelden, anek
dotes en herinneringen aan bekende
wedstrijden heeft dit boekje aan
leesbaarheid gewonnen. Vijftien
foto's, waarop de „meester-zelf" te
zien is, alsmede vele kostelijke hu
moristische tekeningen van Dick
Bruynesteyn illustreren „Honderd
goals", dat verscheen bij de N.V. Ar
beiderspers in Amsterdam.
IN DE HUISKAMER
VOORBEREIDENDE TRAINING
Van voetballen naar een door Neder
landers veel minder beoefende sport:
skiërr.- Over deze-sport-ïs -een werkje:
over wedstrijdskiën,- de Nederlandse
Ski Vereniging en de Skiwegcode
voor skiërs.
Door de invloed van Russische, Ame
rikaanse, Engelse en Duitse trainers
hebben de laatste jaren vele moderne
opvattingen in de atletiek opgang
gemaakt, vooral waar het de tech
nische nummers betreft. Met deze
wetenschap voor ogen is het niet
verwonderlijk, dat de N.V. Uitge
versmaatschappij „Kosmos" in Am
sterdam een tweede druk heeft laten
verschijnen van „Start, worp en
sprong", het ongetwijfeld nuttige en
instructieve boek ran Jan Blankers
en Piet Korver.
Deze tweede druk is geheel aange
past aan nieuwe opvattingen over
trainingsvraagstukken en technische
uitvoering van sommige nummers.
Vooral voor sportleiders, maar ook
vo.ór de craks-zelf is dit een belang
rijk boek, niet in het minst omdat
tientallen tekeningen, schetsen en
fötcrs de tekst onderstrepen.
Van en voor de boekenplank
VJ
verschenen in de bekende en instruc
tieve reeks „Ken Uw Sport", van de
uitgeverij J. F. Duwaer en Zonen te
Amsterdam. Voor wie voornemens is
in zijn vakanties „aan wintersport
te gaan doen is dit werkje onge
twijfeld een nuttige, theoretische
voorbereiding. Overigens: niet alleen
theoretisch, want de voorbereidende
training, die door de schrijver wordt
aanbevolen, kan bij wijze van spre
ken in de huiskamer worden gedaan.
Belangrijk is ook de voorlichting
r de kleding en uitrusting. Daar
na wordt de meeste aandacht opge
ëist door de techniek van het skiën.
Tenslotte vertelt de schrijver nog
Israël in woord en beeld
De foto's van Boris Kowadlo in het
pocket-fotoboekje „Dit is Israël" van
de uitgeverij „Contact" te Amster
dam geven een levendige indruk van
de nieuwe joodse staat. In dit werkje
worden niet alleen bijzonderheden
van de huidige toestand, maar ook
herinnering en aan eeuwen her naar
voren gebracht. Op onderhoudende
toon vertelt T. R. E^wel aan de hand
van de foto's over de grote contras
ten, die zich in dit land zowel in ont
wikkeling als bevolking voordoen.
Gottmer, Haarlem, bekend om zijn
biografieën-reeks, heeft een aantal
van deze componisten-portretten in
pocket-vorm doen uitgeven. Dat wil
zeggen: alleen de bindwijze is an
ders, want zetwijze en bladspiegel
hebben in vergelijking met het ori
gineel geen wijziging ondergaan.
Nieuw in deze reeks is voor zover
we kunnen nagaan Loeser's Cho-
pin-biografie. Opnieuw treft dit
werk van deze overleden musicoloog
door zijn evenwichtigheid, zijn voor
zichtige, maar altijd rake formule
ring, door de grote kennis van za
ken en een soepel gebruik van de
taal. Ook de Beethoven-biografie van
Loeser heeft deze kenmerken. Ver
der verschenen in deze pocket-reeks:
Douliez, Debussy; H. J. M. Muller,
Tsjaikowsky; Marius Monnikendam,
Strawinsky; Herman Rutters, Han
del; Hans Wagemans, Schubert; en
de met nogal on-Nederlandse zins
wendingen geschreven Strauss Jo-
hann jr) door Paul Kuringer.
Uitgeverij Ad. Donker, Rotterdam,
komt met een serie uit het Engels
vertaalde biografieën. Verschenen
zijn Liszt, Walter Beckett, Chopin
en Arthur Hedley, terwijl meer delen
op stapel staan.
Voor zover wij kunnen nagaan,
gaat het hier om vertalingen van
de Engelse reeks „The Master
Musicians" (London, Dent and
Sons). Een aantal delen van deze
reeks kennen wij als voor
treffelijke en gedegen biografiëen
die zeker een Nederlandse bewer
king waard zijn. Het gaat ook
bij deze twee verschenen boeken
om gedegen werkstukken, die
deze uitgever tegen een geringe
prijs op de markt brengt.
Soustelle neemt lezers mee
naar het Mexico van 1500
Tot de nieuwe uitgaven
behoren er enkele, die
overpeinzingen van kopstuk
ken bevatten. Zo heeft de
uitgeverij Hollandia N.V. te
Baam een boek het licht
doen zien van Jacques Sou-
stelle, wiens Unie voor de
Nieuwe Republiek de groot
ste fractie in de Franse Na
tionale Vergadering kon vor
men. Deze politicus heeft al
voor de Tweede Wereldoor
log naam gemaakt als vol
kenkundige.
In het werk dat nu bij Hollandia
verscheen in een vertaling van
Loek Esmeyer zal men vergeefs
zoeken naar het antwoord op de
vraag, wat nu precies de politieke
opvattingen van Soustelle zijn.
Maar wel geeft hij in dit boek een
tegelijk objectieve en levendige
„voorlichting" over een oude be
schaving waarin hij zich heeft
verdiept. In „Zo leefden de Azte
ken" neemt Soustelle, nu dus in
zijn kwaliteit van hoogleraar aan
de Sorbonne, zijn lezers in gedach
ten mee naar het Mexico van om
streeks 1500, voordat de Spaanse
invasie aan de hoogstaande Az
teekse beschaving een einde maak
te. Onder meer worden in dit boek
behandeld „staat en maatschappij
in het begin van de zestiende
eeuw", „wereldbeeld, mensbeeld,
tijdsbeeld", „de oorlog", en „het
culturele leven". Bovendien wordt
uitgeweid over de levensgang der
Azteken, de doop, de opvoeding,
huwelijk en gezinsleven enz. Het
beeld dat de lezer van de vergane
Azteekse glorie krijgt, wordt nog
vollediger gemaakt doordat hij
in gedachten „een dag in Mexico"
meemaakt.
Redevoeringen van
Winston Churchill
k e meeste redevoeringen die
Britse premier in de
Tweede Wereldoorlog sir
Winston Churchill hield, hadden
niet- alleen wat de stijl maar ook
wat de inhoud betreft meer dan
momentele waarde. In deze over
tuiging wordt degene gesterkt
die bladert in de dikke bundel
„Redevoeringen 1938-1945" welke
is verschenen bij de uitgeverij „De
Toorts" te Haarlem.
Bij deze nieuwe uitgave in het
„Pantheon der winnaars van de
Nobelprijs voor literatuur" schre
ven Gust de Munck en John Gon-
nell inleidingen over Churchill en
diens werk. A. Blok vertaalde de
inleiding van Connell en enkele
redevoeringen die bij de uitreiking
van de Nobelprijs aan de grote
staatsman werden gehouden: A.
A. Maas sr. heeft op deskundige
manier de vertaling van de rede
voeringen en van citaten voor zijn
rekening genomen. Een aantal
foto's en reprodukties van tekenin
gen completeren dit boek dat het
hewijs levert waarom de Nobel-
commissie in 1953 haar prijs niet
In de Ooievaars-reeks van Bakker/
Daamen verscheen het vijfde deel
van Hans Bos' Muziekwijzer, als
mede het wel bijzonder vlotte en at
tractieve boekje „Daar sta je
dan..." van Theo OlófL
Deze violist heeft hierin zijn herin
neringen vastgelegd uit zijn vijfen
twintigjarige violistenloopbaan en hij
deed dat zodanig, dat men na lezing
zich afvraagt: „Is Olof violist of is
hij cursiefjes-schrijver?" Hoe dan
ook: een kostelijk boekje.
De i.Pictura-reeks" is een nieuw pijl
op de pocket-boog van de uitgeverij
Spectrum, Utrecht, om eens een
vreemde beeldspraak te gebruiken.
Een pijl, die wel doel zal treffen:
het gaat hier om technisch
goed-verzorgde, fraai-geïllustreerde
boekjes over componisten, vertalin
gen van een Franse reeks, in Parijs
door Du Seul uitgegeven. Tot nog
toe verschenen: Chopin (door Ca-
mille Bourniquel), Schumann (Bou-
courechliev) en Haydn (Barbaud).
In de Prisma-serie van dezelfde uit
geverij tenslotte verscheen van Ar
nold Martens „Gids voor orkestmu
ziek", korte besprekingen van de
gangbare werken uit de orkestlitera
tuur.
Men ziet: het pocketboek is in op
mars. Ook op het terrein der toon
kunst begint het aanbod gevarieerd
te worden.
„De vrije nering"
Na de romans „Ik wil geen beul
zijn" en „Reinier Adrïaensz" is thans
van de hand van Dick Dreux ver
schenen „De vrije nering". Ook in
dit boek gaat de belangstelling van
de schrijver in de eerste plaats uit
naar het leven van kleine mensen in
voorbije tijden. „De vrije nering" is
een kleurig schelmenverhaal gewor
den, dat zich afspeelt in de Gouden
Eeuw. De hoofdpersonen in het boek,
de Jonker, een misdadiger van goede
komaf, en de jongen Hein beleven
vele vreemde avonturen. Wanneer
voor hen in Amsterdam de grond
te heet onder de voeten wordt, be
landen zij via de zeeroverij in Tor-
tuga, waar de jonker, dank zij al
lerlei duistere praktijken, een grote
heer wordt en ook Hein daarvan
irofiteert. Zij leven als vorsten en
:omen in hoog aanzien bij de macht
hebbers van de Westindische Com
pagnie. Tenslotte keert het tweetal
terug naar Amsterdam, waar de
jonker een triest einde vindt.
„De vrije nering" is een spannend
avonturenverhaal en werd uitgege
ven door de N.V. De Arbeiderspers
te Amsterdam.
WINSTON CHURCHILL
.redevoeringen.
alleen toekende als een onderschei
ding voor „meestérschap in de ge
schiedschrijving en biologie" maar
ook voor „briljante welsprekend
heid bij het verdedigen van hoge
menselijke waarden".
