GEEN DEBAT voor verkiezingen
over militair aankoopbeleid
Tekst protestnota aan Indonesië
thans bekendgemaakt
Communistisch voorstel verworpen
MIJN - 700 KILO SPRINGSTOF -
BEDREIGDE BOERDERIJ
PIONIER IV NAAR DE ZON
KLANKBORD
DONDERDAG 5 MAART 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
8
Ir. Staf in C.H.U.-vergadering:
schade klein pro mille van omzet
(Van
parlementaire redacteur)
De Tweede Kamer heeft woensdag besloten vóór de verkiezingen geen
debat te houden over het eerste deel van het verslag van de commissie-
Koersen (commissie militair aankoopbeleid) en over de daarbij behoren
de nota van mihistcr Staf. Een voorstel van de heer Bakker (c.p.n.) om
het debat wol vóór 12 maart te houden, werd verworpen met 97 tegen 5
stemmen. Voor stemden de leden
Voordat de heer Bakker zijn voorstel
had ingediend, zeide voorzitter Kor-
tenhorst dat het debat, waarmee ze
ker twee dagen gemoeid zouden
zijn, niet goed meer is voor te be
reiden. Het zou mogelijk zijn het de
bat vandaag te beginnen en vol
gende week dinsdag voort te zetten.
Onder deze omstandigheden deed de
voorzitter zelf geen voorstel, maar
liet hij de beslissing aan de Kamer
over.
Terwijl de Tweede Kamer giste
ren bijeenkwam om het rapport
over het aankoopbeleid van oor
logsmateriaal te bespreken, heeft
een forum van elf C.H.U.-Kamer-
leden zich op de buitengewone
vergadering van de C.H.U. in
Krasnapolsky te Amsterdam uit
gesproken tegen de behandeling
van dit onderwerp in de Tweede
Kamer zo vlak voor de verkie
zingen.
„De besprekingen liggen niet in een
zuivere sfeer en spelen zich af tegen
een politieke achtergrond", zo meen
de de heer Tilanus. Hij zei ook het
onjuist te vinden dat een gedeelte
van het rapnort wordt behandeld ter
wijl het geheel nog niet is voltooid.
De minister van defensie, ir. C. Staf,
heeft gisteren on de vergadering van
de Christelijk Historische Unie ge
zegd, dat hij de felheid waarmee men
hem in de zaak-Koopman en in de
helmenaffaïre heeft aangevallen, ziet
als een daad van politieke oppositie.
..Als de zaak zo wordt voorgesteld,
dat een Kamerlid van de oppositie
de kat de bel zou hebben aangebon
den, terwijl het de minister zelf is,
die de zaken aan het rollen heeft ge
bracht door de justitie te verzoeken
een onderzoek naar vermeend frau
duleus handelen in te stellen, dan
spelen motieven van politieke strijd
een te grote rol", aldus minister
Staf.
Hij zei voorts waardering te hebben
voor het rapport van de Kamercom
missie over het militaire aankoop
beleid, „het betekent echter niet dat
ik het met alles wat in het rap
port staat eens ben".
De minister, die naar hij zei met zijn
Met toewijding
(Slot van pag. 1
meent, echter, dat deze schade aan
zienlijk is verergerd door de genera
liserende wijze waarop de zaak in de
openbaarheid kwam. Men zou tegen
over dit verwijt van de minister ge
makkelijk kunnen aanvoeren dat de
aanvankelijke traagheid, die door het
ministerie van oorlog betoond werd
toen in publiciteitsorganen op een
onderzoek werd aangedrongen een
veel gTotere morele schade heeft
veroorzaakt dan het pas later vol
gende generaliseren.
Stelt men tenslotte de vraag of
het eerste deel van het rapport-
Koersen gunstig of ongunstig is
voor de minister, die tegenover het
parlement verantwoordelijk is. dan
moet het antwoord luiden, dat het
vrij gunstig is voor de bewindsman,
maar dat men het op tweeërlei wijze
kan uitleggen. Een dagblad schreef:
„de kritiek op de hoogste leiding van
het departement is af en toe vernie
tigend". Volgens een ander dagblad
zou daarentegen door het rapport-
Koersen aan menig in het recente
verleden tegen minister Staf en zijn
naaste medewerkers gerichte pubii-
katie het houvast zijn ontvallen.
Een derde blad tenslotte verzuchtte:
„Maar wie zich de angst en de haast
van de jaren '51 tot '56 goed herin
nert, huivert bij de gedachte dat hém
een verantwoordelijkheid toe zou ge
vallen zijn als die, welke de heren
Staf, Kranenburg en generaal Has-
selman gedragen hebben in een tijd
toen iedereen hen om bescherming
vroeg, maar niemand wist waar zij
de middelen vandaan moesten ha
len!"
Ieder kan na deze citaten vrij ge
makkelijk het rapport-Koersen bij
zijn eigen mening aanpassen!
i de beide communistische fracties.
rede niet de indruk wilde wekken
fouten goed te praten, merkte nog
op dat in de laatste acht jaren voor
niet minder dan zes miljard gulden
aan militaire goederen is gekocht
en dat het hierbij alleen voor de land
macht al gaat om 800.000 artikelen.
„De gesignaleerde fouten betref
fen slechts een heel klein deel van
het aankoopbeleid en de daar
door veroorzaakte schade niet
meer dan 1 pro mille van de ge
hele omzet". Ir. Staf vestigde er
ook de aandacht op dat vrijwel
alle noodzakelijke maatregelen
reeds waren genomen.
Ondanks verzet van minister
Interpellatie over
kolencrisis is gehouden
(Van onze parlementaire redacteur)
De interpellatie-Nederhorst (p.v.d.a.)
over de crisis in de steenkolenmijn-
bouw is woensdag in de Tweede Ka
mer gehouden, ondanks het verzet
van de minister van economische za
ken, prof. Zijlstra, die de interpel
latie voorlopig liever van de agenda
zag afgevoerd. De minister wees er
op, dat maandag te Luxemburg een
belangrijke vergadering van de raad
van ministers der E.G.K.S. was ge
houden en dat woensdag de Hoge
Autoriteit bijeen zou komen om een
beslissing te nemen over de vraag
of er sprake is van een „duidelijke
crisis", waarover het E.GJK.S.-ver-
drag spreekt.
Minister Zijlstra zei in antwoord op
de heer Nederhorst zich te moeten
bepei'ken. Het streven van de Ne
derlandse regering is er altijd op
gericht geweest een oplossing op
Europees niveau te vinden. Hij was
het vólkernen eens met de interpel-
lant, dat er behoefte bestaat aan
krachtige beleïdsfiguren in de HA.
Over de mogelijk gevolgen voor Rot-
Met majoor K. werd
wèl gesproken
Naar aanleiding van het bericht om
trent een verweerschrift van majoor
Koopman deelt de voorzitter der
commissie onderzoek militair aan
koopbeleid het volgende mede: Op 8
december 1958 werd met majoor K.
«en informatieve bespreking gevoerd.
Deze informatieve besprekingen dra
gen niet het karakter van verhoor
en zijn \'an vertrouwelijke aard.
Iedereen kon mededeling doen over
hetgeen hij belangrijk achtte voor
het juiste oordeel der commissie.
Aan majoor Koopman is gevraagd
mededeling te doen over het beleid
sectie aankoop buitenland, waarbij
dus alle achtergronden konden wor
den vermeld. Het stenogram omvat
38 kwarto pagina's en werd van ma
joor K. retour ontvangen met enkele
aangebrachte wijzigingen. Indien
majoor K. meende, dat de achter
gronden niet voldoende naar voren
waren gekomen, had hij de gelegen
heid door aanhechting van een nota
bij het stenogram zijn zienswijze
nader uiteen te zetten.
In de nacht van dinsdag op woens
dag is te Brninisse een houten huis,
waarin zeven mensen waren gehuis
vest, door brand totaal vernield. De
foto geeft een overzicht van de rava-
SINDS DE OORLOG
terdam van de Duitse importbeper-
kende maatregelen kon de minister
nog niets zeggen. Een afzet van Ame
rikaanse kolen tegen dumpingprijzen
op de Nederlandse markt achtte de
minister ontoelaatbaar.
Bij de replieken diende de heer
Nederhorst twee moties in. In
dit deel van het debat kreeg de
minister steun, waarom hij bij het
begin om had gevraagd. De he
ren Janssen (k.v.p.), Hazenbosch
(a.r.) en Oud (v.v.d.) verklaarden
geen behoefte te hebben aan mo
ties. De eerste twee afgevaardig
den betoogden in dit stadium het
eens te zijn met de minister, dat
het momenteel onmogelijk is een
afgerond debat te houden. De mo
ties werden verworpen.
Loopt in ca 687dagen
grondde zon,grootte is
jl/4 van die v.d. aarde I
Vermoedelijke
baan van Am.
satelliet
Doel I. Een elfjarige jongen meldde
zich dezer dagen in de politiewacht
van het Italiaanse Montblanc-oord
Courmayeur, met het verzoek hem
naar huis te brengen. De jongen was
uit louter nieuwsgierigheid naar
Courmayeur gekomen om „eens wer
kelijke sneeuw op werkelijke bergen"
te zien. Te voet en liftend had hij
zijn zin weten te krijgen.
Doel II. De New-York Times vroeg
in Manhattan aandacht voor een te
levisieprogramma „over het lanceren
van het eerste ruimteschip met pas
sagiers naar de maan". Dit zou het
begin zijn van „een hoor- en kijkspel
serie over kleine teleurstellingen die
het dagelijks leven in deze moderne
tijd stelt".
Om 23.24 uur Nederlandse tijd
woensdagavond is de pionier IV
op een afstand van 60.000 kilo- g
meter voorbij de maan gegaan
op weg om een permanente
baan rondom de zon te gaan i|
H beschrijven. Aldus is door het
p Amerikaanse bureau voor de
ruimtevaart bekendgemaakt.
De kringloop om de zon zal,
g volgens dr. Homer J. Stewart
van het ruimtevaartbureau, een
levensduur hebben die verge-
lijkbaar is met de levensduur
g van het heelal. De afstand tus- g
sen de zon en de kleine kunst- g
H matige planeet zal variëren
g tussen de 147 en 170 miljoen
g kilometer. De omlooptijd zal g
H 392 dagen bedragen. Toen de g
pioner aan de maan voorbij- s
- ging, zond hij nog steeds ster-
g ke radiosignalen uit. Hierna
=2 zullen nog 50 uur signalen op- g
gevangen kunnen worden. En
er is een kleine mogelijkheid, n
g dat de Pionier over ongeveer
g achttien maanden, als hij zich g
op afstand van ongeveer 8 mil- g
joen kilometer van de aarde zal g
bevinden, nog met telescopen
g waargenomen kan worden. g
Publieke tribune bezweek
in Spaanse rechtszaal
In het gerechtsgebouw te Murcia
(Spanje) is woensdag de publieke
tribune bezweken onder het gewicht
van de belangstellenden, die getuige
wilden zijn van een proces tegen een
man die wegens moord terechtstond.
Er vielen verscheidene doden en ge
wonden.
Na uren werk
gedemonteerd
Het was rondom de boerderij van de
heer H. Kos te Julianadorp aller
minst veilig. Op ongeveer 150 meter
achter het huis was dinsdagmiddag
een bijna vier meter lange mijn aan
getroffen, die er sinds de oorlog
moet hebben gelegen. Het gezin Kos
woont van 1946 af in de bedreigde
boerderij en nooit eigenlijk had men
dat merkwaardige uit de grond ste
kende „randje" helemaal vertrouwd.
Maar dinsdagmorgen waarschuwde
de heer Kos, omdat dat „ding" hem
niet zinde, de mijnopruimingsdienst
van. de Koninklijke Marine. Men
grp.ef daarop een Engelse ïnvloeds-
mijh uit van een dikke duizend kilo
met een lading springstof aan boord
van ongeveer 700 kilo.
De groep marinemannen was met
het .demonteren verscheidene uren
druk bezig. De explosieve kracht van
deze mijn is enorm. Verondersteld
mag wprden dat de mijn is gelost
door een vliegtuig dat in moeilijkhe
den verkeerde. Het gevaarte was een
magnetisch-acoustische zeemijn.
Terwijl de mannen van de mijnop
ruimingsdienst doende waren werden
de mensen tot in de verre omtrek ge
waarschuwd de ramen en deuren
open te zetten. Bovendien was de
weg. afgesloten.
Het is niet onwaarschijnlijk dat in
de nabijheid van de boerderij nog
twee mijnen liggen. Een buurman
van de heer Kos heeft verklaard
dat in de oorlog nog twee klappen
zijn gevallen. Deze mijnen zouden
dan nog dieper in de grond zijn
verdwenen dan reeds het geval
was met de mijn, -die dinsdag werd
gedemonteerd.
Een man ln Londen wiens terugzen
ding in preventieve hechtenis dinsdag
gelast was omdat hij gevangenen had
helpen ontsnappen, wist zelf te ontko
men toen hij weggeleid werd. Hij duwde
zijn bewakers weg, rende de straat op,
sprong in een gereedstaande auto en gaf
gas. In zijn haast reed hij over het trot
toir om een voertuig te passeren. De po
litie zette de achtervolging in maar de
man verdween in het drukke verkeer.
Studentenactie is
rustig verlopen
De protest-actie van de studenten
vereniging „Niops" tegen het wets
voorstel tot verlaging van de eisen
voor het afleggen van academische
examens, is gisteren rustig verlo
pen. In Nijmegen zijn geen colleges
psychologie gegeven. De bij de ac
tie betrokken studenten in Groningen
hebben zich geheel achter de actie
gesteld, zonder dat zij van colleges
zijn weggebleven.
Op een protestvergadering zijn zij
toegesproken door prof. dr. J. Th.
Snijders en 2 studenten. De andere
faculteitsverenigingen aan deze
rijksuniversiteit hebben adhesie be
tuigd aan de actie. Deze bijval viel
de „Niops" ook in Nijmegen ten deel,
met uitzondering van de vereniging
„Queduo", van studenten in de pe
dagogie.
In Leiden en Utrecht hebben de be
trokken studenten zich in het alge
meen gehouden aan de afspraken met
„Niops".
Het college van vertegenwoordiging
en het hoofdbestuur van de Utrecht
se studentenfaculteiten hebben zowel
aan de Eerste als aan de Tweede
Kamer een adres gestuurd, waarin
zij zich achter het eerder ingediend
adres van 23 hoogleraren in de psy
chologie en de pedagogie stellen.
Belg werd veroordeeld voor
uitsteeksels aan zijn auto
De kantonrechter te Roermond, mr.
A.K. Duynstee, heeft de automobi
list F. H. uit Brussel veroordeeld tot
een geldboete van vijf galden subsi
diair een dag hechtenis. H. werd op
14 januari in Swalmen geverbali
seerd omdat hij in een wagen reed
welke van scherpe uitsteeksels was
voorzien.
Hij had zich voor de kantonrechter
erop beroepen, dat een dergelijke be
paling in België niet geldt. Blijkens
dit vonnis is het standpunt van de
Roermondse kantonrechter dus, dat
het artikel 565 sub k. van het wegen
verkeersreglement, dat het aanwezig
zijn van scherpe uitsteeksels op of
aan motorrijtuigen verbiedt niet in
strijd is met het op 19 september
1949 te Genève gesloten internatio
naal verkeersverdrag.
De kantonrechter heeft er in zijn
vonnis op gewezen, dat buitenlanders
zich bij een bezoek aan een ander
land eerst op de hoogte dienen te
stellen van de daar geldende ver-
keèïjsy oorschriften.
Van de thans door de kantonrechter
opgelegde boete kan de Belg alleen
bij de Hoge Raad in cassatie gaan.
Hij zal hiertoe vermoedelijk over
gaan.. Ook de K.N.A.C. heeft vqor
deze zaak grote belangstelling.
DE NATIONALISATIE VAN NEDERLANDSE BEDRIJVEN
Het Wereldgebeuren
„Maatregelen niet
rechtsgeldig"
Op 13 februari deelde de Indo
nesische minister van landbouw,
Sadjarwo, mee, dat alle grote
Nederlandse cultuuronderne-
mingen bij besluit van de Indo-
nesiche regering waren genatio
naliseerd. De Nederlandse rege
ring heeft tegen dit besluit fel
geprotesteerd.
Gisteren heeft de minister van buiten
landse zaken, mr. Luns, de tekst van
de nota aan de Tweede Kamer doen
toekomen. Daarin wordt onder meer
gezegd, dat de Nederlandse regering
de nationalisatiewet en de op grond
daarvan genomen en te nemen maat
regelen niet rechtsgeldig acht.
Zij neemt, zo gaat de nota verder, het
standpunt in, dat de aangekondigde
nationalisatie ingevolge het interna
tionale recht de eigendom en de an
dere rechten van de Nederlandse eige
naren, natuurlijke zowel als rechts
personen, niet vermag ongedaan te
maken of te doen overgaan. Dit geldt
mede voor de vruchten van deze
eigendommen. Deze eigendommen en
vruchten worden derhalve door haar
beschouwd als nog onverkort toebe
horende aan de rechtmatige eigena
ren.
De Nederlandse regering uit nog
maals een krachtig protest tegen
de ongehoorde, massale aantasting
van de rechten van Nederlandse on
derdanen in Indonesië. Van de
rechteloosheid, welke zich thans
weer manifesteert in deze discrimi
natoire maatregelen met een confis-
catoor doel, is in de beschaafde we
reld geen tweede voorbeeld te vin
den.
„Hoewel het uiteengezette standpunt
onafhankelijk is van de vraag, of de
Indonesische regering al dan niet aan
belanghebbenden een behoorlijke
schadeloosstelling zal toekennen, con
stateert de Nederlandse regering,
dat van een voornemen tot prompte
betaling van een redelijke vergoeding
uit de wet niet blijkt.
Voorts blijkt uit een te New York
afgelegde verklaring van de Indone
sische minister van buitenlandse za
ken, welke tijdens de parlementaire
behandeling van het wetsontwerp tot
nationalisatie van de Nederlandse be
drijven op 21 november 1958 door de
Indonesische minister van economi
sche stabilisatie werd bevestigd als
het standpunt van de Indonesische
regering, dat het haar bedoeling is
om de betaling der schadeloossstel
ling op te schorten totdat het politie
ke geschil inzake Nederlands Nieuw-
Guinea een voor Indonesië bevredi
gende afwikkeling heeft verkregen.
Een zodanige opschorting nu bete
kent niet. gelijk de Indonesische mi
nister van buitenlandse zaken op
merkte. een van Indonesische zijde
gemaakte restrictie met betrekking
tot internationale usances. Zij is een
wezenlijke schending van het inter
nationale recht. Zij kenmerkt de af
gekondigde maatregel nog eens te
meer als een internationaal-rechte-
lijk ongeoorloofde en ongeldige daad.
De Nederlandse regering voegt er
nog aan toe dat zij zich alle rechten
voorbehoudt om de bedreigde recht
matige belangen van Nederlandse
natuurlijke en rechtspersonen waar
nodig en moeglijk te verdedigen en
te beschermen.
Minister blijven
Niet zonder reden beschouwen
Westduitse detaillisten en klei
ne zakenluiprof. Ludwig Er-
hard als hun belangrijke beschermer
tegen de „grote zakenlui." Als mi
nister van economische zaken heeft
Erhard bijvoorbeeld een anti-kartel-
wetgevirig uitgewerkt die ook uit het
toekomstperspectief van deze cate
gorie ondernemers een donkere wolk
heeft doen vervagen. Maar ook de
grote ondernemers mogen Erhard
welWordt de totstandkoming
van het Duitse naoorlogse „Wirt-
schaftswunder" niet voor een groot
deel aan Erhards beleid toegeschre
ven En van dat wonder hebben
de grote maatschappijen niet min
der voordeel geplukt dan de winke
liers, een categorie waartoe Erhard
zelf lang geleden ook behoor
de. Eigenlijk kon hij maar ternau
wernood tot deze categorie worden
gerekend want toen hij in een tex-
tielmagazijn te Neurenberg bretels
en hemden stond te verkopen was
hij niet als zelfstandig ondernemer
maar als bediende werkzaam. Het
was de bedoeling, dat Erhard te zij
ner tijd in de textielwinkel van zijn
vader te Fürth de handen uit de
zelf geleverde mouwen- zou steken.
Maar de verwondingen die hij als
militair in de Eerste Wereldoorlog
opliep, war'en er oorzaak van dat hij
afzag van verdere winkelbezighe
den. Er ontwaakte in hem een grote
studielust. Eerst bereidde hij zich
voor op het examen voor het han
delsdiploma. Hij behaalde het op 26-
jarige leeftijd.
In datzelfde jaar leidde hij zijn
bruid naar het gemeentehuis: een
buurmeisje uit Fürth dat tegelijk
met hem de handelscursus had ge
volgd. Tot het gezamenlijk op touw
zetten van een zaak is het niet ge
komen; men moet zelfs aannemen
dat dit idee niet of nauwelijks in
Erhards brein opdook. Hij wilde
meer wéten en liet zich aan de
Frankfurter universiteit inschrijven
als student in de bedrijfshuishoud-
kunde, in de economie en in de fi
losofie. Na afgestudeerd te zijn ging
hij voort met wetenschappelijk werk
en wel bij het „Instituut voor econo
mische onderzoekingen met betrek
king tot Duitse produkten." Het
duurde niet lang of Erhard werd
plaatsvervangend leider van dit in
stituut dat zich uitbreidde tot een
personeelsbezetting van ongeveer
honderd mannen en vrouwen. Het
was na de Tweede Wereldoorlog,
dat deze econoom (die zich in menig
artikel tegen de nationaal-socialis-
ten had gekeerd) voldoende armslag
kreeg om ook in politiek opzicht
van zich te doen spreken. Van het
ogenblik af dat een Amerikaanse
majoor voor zijn woning in Fürth
uit een jeep sprong om hem te vra
gen als adviseur op te treden,
heeft Erhard met zijn „sociale
markteconomie" en zijn optimisti
sche opvattingen zijn 'stempel, ge
drukt op de Duitse na-oorlogse op
bloei.
en htreft' het Erhard niet laten
ontbreken aan bewijzen van
waardering voor zijn presta
ties. En als een soortement eerbewijs
moet men ook het verzoek zien dat
een aantal bestuursleden van de
Westduitse Christen Democratische
Unie onlangs tot hem richtte: of hij
als kandidaat wilde optreden bij de
komende presidentsverkiezingen. Zo
als bekend, zal dr. Theodor Heuss
dit jaar na twee vijfjarige ambts
termijnen aftreden en het is nu zaak,
een waardige opvolger te vinden. Er
gelden voor het presidentschap van
zelfsprekend allerlei eisen van re
presentativiteit enzovoort en boven
dien is het in West-Duitsland de ge
woonte dat een protestant president
is als een röóm-katholiek het kan-
seherschap vervult. Erhard voldoet
als protestant aan alle eisen die
men op het ogenblik aan een presi
dent zou kunnen stellen. Maar over
het aanzoek om hem president te
maken is groot misbaar ontstaan,
niet zozeer omdat men hem hét
presidentsambt niet gunde, maar
naar het schijnt vooral omdat men
hém er te goed voor vond. De „op
positie" binnen de christendemocra
tische partij meende, dat Erhard als
minister van economische zaken in
deze tijd van kolencrisis en ingewik
kelde economische integratie zijn
land grotere diensten kan bewijzen
dan als president, hoezeer bondskan
selier dr. Konrad Adenauer dan ook
het belang van het presidentschap
bezingt. Onder invloed van dit alles
heeft Erhard dinsdag officieel aan
de bondsfractïe van de C.D.U. laten
weten, dat hij tot de slotsom geko
men is, „zijn kracht, zijn kennis en
ervaringen ten bate van de Bonds
republiek en van het Duitse volk
doeltreffender op het terrein van de
actieve politiek te kunnen toepassen"
en dat hij daarom liever minister
blijft. De brief waarin dit stond was
ongetwijfeld naar de zin van dege
nen, die in Erhard niet alleen een
minister van economische zaken van
formaat willen zien maar ook een
toekomstige bondskanselier, een op
volger dus van Adenauer
LUDWIG ERHARD
liever in actieve politiek