Negerleiders protesteren tegen
arrestaties in Zuid-Rhodesia
Moet de Kerk een oordeel geven
over de politiek?
Barre oefening in Zweden
HEFTIGE ONGEREGELDHEDEN
OP WERVEN VAN MALTA
ZATERDAG 28 FEBRUARI 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
AFRIKA IN BEWEGING
Stammenorganisatie in West-Afrika
wenst stichting Bakongostaat
Vrijdag was het „volkomen rustig" in Zuid-Rhodesia waar don
derdag de noodtoestand was afgekondigd met het oog op de
onrust in het naburige Njassaland. Er zijn 435 personen in hech
tenis genomen. Het bureau van de premier deelde mede dat het
aanhouden van leiders van het Nationale Congres welke organi
satie met nog drie andere verboden werd, volgens plan en zon
der incidenten verlopen is.
De voorzitter van het Nationaal Congres van Zuid-Rhodesia, Joshoea
Nkomo, zei in Cairo dat hij het verbod van zijn partij onrechtmatig- acht
en dat hij van plan is naar Londen te vliegen om te trachten rechtskundige
bijstand te krijgen.
Het Nationaal Congres van Zuid-Afrika noemde de maatregelen in Zuid-
Rhodesiaoeen „onwettige en tirannieke daad van onderdrukking". De toe
stand is het directe gevolg van het opleggen van de federale status tegen
de wil van de overweldigende meerderheid der Afrikaanse volken. De
Britse regering is verantwoordelijk en heeft derhalve de plicht om onmid-
dclijk tussenbeide te komen of de verantwoordelijkheid voor de gevolgen
te aanvaarden.
In Belgisch Kongo is 'n nieuwe orga
nisatie opgericht van Bakongostam-
rucn. Deze organisatie heeft vrijdag
een manifest uitgegeven, waarin
aangedrongen wordt op het stichten
van een onafhankelijke Bakongo
staat, die delen van Belgisch en
Frans Kongo en de Potugese enclave
Cabinda aan de kust van de Atlan
tische Oceaan zou moeten omvatten.
Dit zou neerkomen op het herstel
van het 18e eeuwse koninkrijk Kon
go.
RHODESIA
Geen ruimte?
(Slot van pag. 1)
zeker evenwicht. Ons werelddeel is
zeker niet overbevolkt en het zal in
de komende 30 a 40 jaar ook niet
overbevolkt geraken.
Wat Nederland betreft is het veel
zeggend, dat ondanks de grote be
volkingsdichtheid de emigratie zich
op een zeer laag peil beweegt, omdat
men het redelijk goed heeft in dit
land. En wat nog' meer zegt: Neder
land kon zonder bezwaar enige hon
derdduizenden repatrianten uit Indo
nesië opnemen. Dat legde geen bij
zondere druk op het economische
leven.
Indien er op dit ogenblik in Neder
land overbevolking zou dreigen,
dan is dat uitsluitend in een be
paald deel van Nederland en wel in
de randstad Holland. Daar zullen zich
in de nabije toekomst de sombere
verschijnselen voordoen van gebrek
aan verkeersruimte, recreatieruimte
enz. Maar dat geldt niet voor de
randprovinciesIntegendeel, in die
randpro vinei es is voldoende ruimte
om te wonen en te wei-ken.
Hoe logisch zou het zijn wanneer
men van die ruimte profiteerde en
de randstad ontlastte van haar over
bevolking. Dat doet men echter niet.
Omdat de industrie en vele andere
vormen van bedrijvigheid in hoofd
zaak in de randstad zijn geconcen
treerd, zuigt die randstad zelfs nog
mensen weg uit de provincies waar
te weinig werkgelegenheid is. En
men verzwaart nodeloos de bevol
kingsdruk in de randstad.
Men mene niet, dat mensen uit de
grensprovincies en met name uit
Zeeland zo verzot zijn op verhui
zen naar de randstad. Het merendeel
van de wegtrekkenden is dat vol
strekt niet. Zij worden slechts gedre
ven door harde noodzaak of door de
wens tot het maken van een carrière,
die in het eigen woongebied niet mo
gelijk zou zijn.
Indien het eigen woongebied voldoen
de bestaansbronnen zou hebben, dan
zou er van wegtrekken m%pr weinig
sprake zijn. Wil men de overbevol
king van de randstad tegengaan en
tot een meer gezonde spreiding van
de bevolking over geheel Nederland
komen, dan is de weg daartoe: het
geven van nieuwe bestaansbronnen
aan de provincies.
Geschiedt dat, dan behoeft men hele
maal niet beducht te zijn voor een
bevolkingsaantal van 14,3 miljoen in
1980. Het is veel, maar er is ruimte
voor!
„In dit land zal de blanke veili
ger zijn dan 'in zijn vaderland",
aldus het manifest dat erop wijst
dat het in de nieuwe staat ge-
investeerde kapitaal „buitenge
woon produktief" zal worden aan
gewend en dat deelneming van de
blanke aan het bestuur „iets van
zelfsprekends is".
De jongste ontwikkelingen in Brazza
ville hebben aangetoond dat het nut
teloos is volkeren, die in het verle
den altijd met elkaar overhoop heb
ben gelegen, te dwingen samen te le
ven, aldus het manifest, waarin dan
tot slot gezegd wordt, dat rivaliteit
tussen de verschillende stammen al
leen maar voorkomen kan worden
als de grote etnische eenheden tot
afzonderlijke staten worden omge
smeed.
Ongeregeldhed en
in Njassaland
In Njassaland verspreidde de politie
in Blantyre een menigte die haar
met stenen bekogelde toen men ver
nam dat twee inheenise vrouwen wa
ren gearresteerd die hadden deelge
nomen aan een optocht in Zomba
waarvoor geen toestemming was ver
leend.
In Chigaru, 48 km ten noorden van
Blantyre bestormde een tweehon
derdtal inheemsen het huis van be
waring waar inheemsen werden vast
gehouden. De politie gebruikte traan
gas om hen to verspreiden. Toen men
weigerde weg te gaan werden enkele
schoten gelost waardoor een inwoner
werd gedood.
Een aantal wegen in Njassaland was
vrijdag versperd.
Over grens van
Tanganjika
Een woordvoerde van de regering
van Tanganjika heeft meegedeeld dat
er vrijdag politieversterkingen naar
het gebied aan de grens met Njassa
land zijn gezonden omdat zich in
laatstgenoemd gebied ongeregeldhe
den hebben voorgedaan. Ook is een
compagnie negersoldaten naar de
grens gezonden.
Directoraat Materieel-
Landmacht bekritiseerd
(Slot van pag. 1)
Alle conclusies der commissie zijn
in eenstemmigheid tot stand geko
men.
ANTWOORD.
Minister Staf heeft op het verslag
heet van de naald geantwoord.
Hij spreekt zijn waardering uit
voor de zorgvuldigheid, waarme
de de commissie haar onderzoek
heeft verricht. Hij ontkent de ge
maakte fouten niet en zegt, dat
gehaastheid in de gehele na-oor-
logse wederopbouw van het leger
een overheersende rol heeft ge
speeld en in vele gevallen geleid
heeft tot forcering. De oorzaak
van deze gehaastheid was
zegt hij de ernst der interna
tionale spanningen. Naar zijn
mening eist de rechtvaardigheid,
dat bij de beoordeling van feiten
en verzuimen rekening wordt ge
houden met alle omstandigheden,
waaronder ze zijn begaan.
Het wil de minister voorkomen,
dat de minister of de staatssecreta
ris beter in staat zullen zijn de ver
antwoordelijkheid voor het militaire
aankoopbeleid te dragen, wanneer zij
kunnen beschikken over een orgaan,
samengesteld uit een kleine groep
deskundigen, dat als taak heeft het
voorbereiden ten behoeve van de mi
nister. of staatssecretaris van de
hoofdlijnen voor het aankoopbeleid
en het houden van toezicht op d. uit
voering van de materieeltaak door
de daartoe aangewezen instanties.'
Vanzelfsprekend zou dit orgaan
zijn taak voor het materieelbeleid
van alle drie krijgsmachtdelen kun
nen verrichten. Uit de studie van het
ingeschakeld efficiency-bureau is
reeds gebleken, dat het onjuist zou
zijn het directoraat Materieel Laud-
macht als enig verantwoordelijk or
gaan aan te wijzen in alle gevallen
waarin van fouten of onvolkomenhe
den sprake is.
BEHANDELEN.
Over de wijze en het tijdstip,
waarop de Tweede Kamer dit
eerste deel van het verslag zal
behandelen, valt thans nog niets
te zeggen.
De kleine Maria Eriksson van Lovön,
een van de eilandjes bij Stockholm,
beleefde de verrassing van haar le
ven toen zij op een tochtje met haar
slee over het ijs in de buurt een
vreemd uitziend vaartuig vond met
daarin vier warm ingepakte mensen.
Het vaartuig was een vuurrode op
blaasbare -reddingsboot en de beman-
ning bestond uil personeelsleden van
de Scandinavian Airlines System, die
zich hier op deze wijze oefenen voor
reddingswerk in de Poolstreken. De
K.L.M. houdt eveneens dergelijke
oefeningen in de Poolstreken om de
bemanningen voor te bereiden op on
verhoopte moeilijkheden tijdens de
vluchten over de gooi.
(fit- >iJ-. i
PROTESTEN VAN VAKVERENIGINGEN
Prestigekwestie bij
overgang personeel
naar burgersector
Op de scheepswerven van Malta bra
ken gisteren ongeregeldheden uit na
dat enkele duizenden arbeiders bij
hun weekloon een briefje hadden ge-
liregen met de mededeling dat zij
niet meer voor de Britse marine zou
den werken maar naar de Britse fir
ma C. H. Bailcy op Malta zouden
overgaan; De vakverenigingen pro
testeerden tegen de overname omdat
het besluit daartoe door de Britse
regering en niet door de gekozen
regering van Malta werd genomen.
De arbeiders bekogelden de kantoren
van de firma C. H. Bailey met ste
nen en staken enkele auto's en een
houtopslagplaats in brand. Ook zou
den stenen gegooid zijn naar admi
raal Barber, die belast is met het
toezicht op de werf. Hij en drie an-
„Beledigers" van Ramcke
werden vrijgesproken
De Hamburgse rechtbank heeft vrij
dag de schrijver Erich Kuby en de
spelleider van hoorspelen Rtidiger
Proske vrijgesproken van belediging
van de vroegere Duitse parachutisten-
generaal Ramcke.
In een in 1954 uitgezonden hoorspel
zegt één van de figuren dat generaal
Ramcke de Franse havenstad Brest
in liet laatst van de Wereldoorlog zo
lang heeft verdedigd om hoge onder
scheidingen te krijgen.
Bij de verdediging van Brest zijn
10.000 Duitse soldaten gesneuveld.
deren zouden gewond zijn.
In kringen van de werven noemde
men de schade aan de installaties
aanzienlijk.
De politie rukte uit en gebruikte
traangas om de arbeiders te ver
spreiden. Na drie uur was de rust
hersteld.
Onlangs maakte de firma Bailey be
kend dat zij na de overneming een
bedrag van omstreeks 65 miljoen
gulden zou besteden voor uitbreiding
van de werven en dat de arbeiders
die bij de Britse marine in dienst
zijn, bij haar konden worden aange
steld.
Commando-overdracht
vliegbasis Ypenburg
Kolonel G. van der Wolf heeft giste
ren het commando over de vliegba
sis Ypenburg van de koninklijke
luchtmacht overgedragen aan kolonel
B. H. Slager (geboortig uit Vlissin-
gen). Kolonel Van der Wolf zal bin
nenkort het commando over de vlieg
basis Soesterberg op zich nemen.
Kolonel Slager merkte op dat alles
en iedereen op de basis nu zo onge
veer op zijn plaats is gekomen. Hier
en daar moge het nog een beetje pie
pen en kraken, maar dat is een kwes
tie van tijd. Kolonel Slager zeide
voorts dat zijn voorganger op alles en
iedereen zijn stempel heeft gedrukt.
De door kolonel Van der Wolf geleg
de grondslagen zullen voor spreker
dienen om op voort te bouwen. In
principe zal de nieuwe commandant
deze grondslagen blijven volgen. Gaat
U domweg op de voor U uitgestip-
§elde weg voort, zo zeide hij tegen
e opgestelde troepen.
Hoge Autoriteit wil de
kolenproduktie op huidig
peil handhaven
De voorzitter van de Hoge Autoriteit
der Europese Gemeenschap voor Ko
len en Staal, P. Finet, heeft aan een
Franse radio- en televisieverslagge
ver een uit drie punten bestaand pro
gramma van de Hoge Autoriteit me
degedeeld, dat "ten doel heeft de ko-
lencrisis in Europa te overwinnen.
Tijdens de donderdag door leden van
de Hoge Autoriteit met leden van de
Franse en de Westduitse regering
gevoerde besprekingen heeft de Ho
ge Autoriteit de volgende maatrege
len voorgesteld:
Het uitwerken van een actieplan,
waarbij de kolenproduktie der ge
meenschap op het huidige peil wordt
gehandhaafd.
Beperking van de kolenlnvoer uit
landen, die niet tot de- gemeenschap
behoren.
Financiële hulp van de gemeen
schap teneinde de inkomsten der
mijnwerkers op hetzelfde peil te hou
den als tijdens perioden van volledi
ge werkgelegenheid in de mijnbouw.
Het doel van deze maatregelen is
niet de werkloosheid gelijk over
de landen der gemeenschap te ver
delen, maar de dreiging der werk-?
loosheid voor de mijnwerkers in
de E.G.K.S. weg te nemen en te
vens financiële hulp te verlenen
aan de mijnwerkers, die slachtof
fer zijn geworden van de recessie
in de kolenindustrie of dit in de
toekomst zullen worden, aldus Fi
net.
Dodelijk ongeluk in
papierfabriek te Gennep
Gistel-middag Is de 35-jarige papier
maker T. Dinisse uit Gennep tussen
de walsen geraakt in een papierfa
briek aldaar waar hij werkzaam
was. Hij overleed vrijwel onmiddel
lijk.
Hij was gehuwd en had zes kinderen.
STEMMEN UIT DE KERK
Vraagstuk met vele facetten
Het was in de dagen vóór de eerste verkiezingen van leden van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal na de laatste wereldoorlog. Toen was er in ons
land het een en ander verschoven door de druk van de oorlog en bezet
ting waaronder wij hadden geleefd, hoewel die verschuiving In werkelijk
heid bij de verkiezingen niet zo groot bleek te zijn als velen hoopten en
verwachtten. We zagen toen nog het beeld van een nieuw Nederland dat
van stapel zou lopen. Het was dan in die dagen dat er voor het raam van
een van de ouderlingen van de hervormde gemeente te Leiden een groot
verkiezingsbiljet hing: Stemt Koejenians! Deze was de lijsttrekker van
de communisten. Toen was Leiden in last zowel liguurlijk als letterlijk,
tenminste dat gedeelte dat behoorde tot de hervormde gemeente. Het is
onnodig te vermelden dat dit aanplakbiljet op de eerstvolgende kerke-
raadsvergadering ter sprake kwam, waar mede-ambtsdragers hun over-
kropte gemoed luchtten. Eveneens Is het ook niet nodig te zeggen dat
men niet uit vragen kwam, die dit biljet opriep, temeer niet omdat de
ouderling meende vanuit zijn christen-zijn 't lidmaatschap van de commu
nistische partij te kunnen verdedigen. De kerkeraad heeft toen het wijze
besluit genomen oin een avond en de gehele daaropvolgende dag zich
terug te trekken in een nabijgelegen conferentieoord, om daar rustig en
welvoorbereid met elkaar te kunnen spreken over kerk en politiek.
Van de communisten mogen wc aan
nemen dat ze tegenwoordig buiten
de kerkelijke gezichtskring liggen,
door de ontwikkeling der dingen in
de partij Trouwens, ook toen zal on
ze Leidse ouderling in de Ned. Herv.
Kerk wel een zeldzame vogel zijn ge
weest. En als we het over protes
tanten hebben, kunnen we ook do
Katholieke Volkspartij wel buiten
beschouwing laten, al kunnen niet-
rooms-katholieken daarvan lid zijn
en ook al is het in Limburg wel eens
voorgekomen dat een kerkelijk mee
levende protestant zich met deze
partij nog al druk bemoeide in de
tijd van vorige verkiezingen. Maar
verder kan men in de protestantse
kerken van ons land leden vinden
van de diverse en uiteenlopende .poli
tieke partijen, die wij in onze lage
landen hebben.
Dat de Nederlands Hervormde Kerk
geen politieke eenheid is, Is bekend,
Dat is altijd al zo geweest. Het is
ook begrijpelijk. „Geen kerk is zo
verbonden geweest met ons volk als
da Hervormds Xark. Vi*r tauwac
lang. Zij heeft geleerd wat het hart
van het evangelie is en dat in alle
gebrekkigheid overgedragen van ge
slacht op geslacht. Zij stond daarmee
temidden van golven van nieuwe
ideeën, die slib achterlieten, ook als
zij wegebden". Zo schrijft de redactie
van „Hervormd Nederland" in een
artikel: „Onze politieke bijdrage".
Politiek is daar een veelstemmig
koor. Maar door welke protestantse
kerk lopen er niet één óf meerdere
scheuren van politieke verdeeldheid?
Misschien vormen de Gereformeerde
Gemeenten de uitzondering die de re
gel bevestigt. We krijgen tenminste
zo de indruk dat men daar allemaal
op de S.G.P. stemt. Maar wie zal
zeggen of dit gebeurt?
Voor de oorlog waren we ook zo ge
woon te denken: iemand die tot de
Gereformeerde Kerken behoort,
stemt politiek AJL Na de oorlog H
ook dat niet meer zo vanzelfspre
kend. In het nummer van 13 februari
van het „Gereformeerd Weekblad"
vonden we een artikel van prof. dr.
H. Ridderbos: „De kerk en de ver
kiezingen". De wijze waarop de kerk
de gebeurtenissen in het volksleven
met haar prediking en pastorale zorg
begeleidt, zoals het tegenwoordig
heet is van de grootste betekenis.
Dit geldt ook voor de thans nade
rende verkiezingen." In de kerkelijke
pers wordt er niet veel over geschre
ven, constateert hij. Over het alge
meen kan men niet zeggen „dat de
ambitie van kerkelijke zijde om van
uit hóór gezichtspunt mede een aan
deel te leveren in de politieke oor
deelvorming", groot is. „Bovendien:
als dominees zich in deze politieke
wagen mengen, komt er zelden iets
goeds uit". Zo citeert prof. Ridderbos
(Zie tlot pair. 10 kol. 1) I
Het Wereldgebeuren
Afrika
Nauwelijks Is de kwestie-Cyprus tot
een oplossing gekomen voor
namelijk door toedoen van Turkije
en Griekenland of de Britse mi
nister van koloniën Alan Tindal Len
noxBoyd ziet zich voor nieuwe op
gaven gesteld. De onrust die door
Afrika vaart heeft de gebieden die
onder Britse controle staan niet on
gemoeid gelaten. In Njassaland de
den zich deze week bloedige inciden
ten voor en de premier van Zuid-
Rhodesia, sir Edgar Whitehead, kon
digde donderdag in zijn gebied de
noodtoestand af omdat hij vreesde
dat de woelingen daarheen zouden
overslaan. Het waren geen halve
maatregelen, die hij nam. Direct na
de afkondiging van de noodtoestand
grepen politiemannen 435 leidingge
vende functionarissen van Afrikaan
se organisaties in de kraag. Zijn pes
simistische verwachtingen van acties
der negers hielden waarschijnlijk ver
band met het feit, dat veel Njassa---
landers wonen en werken ln Zuid-
Rhodesia. In Njassaland zelf laat de
werkgelegenheid veel te wensen over
en velen zijn dan ook „geëmigreerd"
naar Zuid-Rhodesia, waar men hen
vooral in de goud- en kopermijnen
vindt. Zuid-Rhodesia maakt overigens
met Noord-Rhodesia en Njassaland
deel uit van één en dezelfde federatie.
Een federatie waarin het aan con
trasten niet ontbreekt.
In Njassaland maken de blanken
maar een heel klein deel van de
bevolking uit. Op 2,7 miljoen zie
len telt Njassaland niet meer dan
8.300 blanken. In Zuid-Rhodesia is
dat heel anders gesteld: daar is het
blanke element in zo'n groten getale
vertegenwoordigd dat de verhoudin
gen er met die in het aangrenzende
Zuid-Afrika zijn te vergelijken. In
totaal telt de federatie 170.000 blan
ken en 5miljoen negers. Het is
bij alle bereidheid van het bewind
der zelfbesturende kolonie Zuid-Rho
desia om „partnership" daar toe te
passen voor menigeen de vraag of
de ontwikkeling zich daar wel in een
democratische en niet door rassen-
strijd bepaalde lichting zal voltrek
ken.
Daarentegen zijn de blanken in Njas
saland het erover eens, dat daar vroe
ger of later een neger premier zal
worden. De wel bijzonder hard van
stapel lopende 53-jarige Njassalandse
dokter Hastings Kamoezoe Banda,
die na een langdurige afwezigheid
een half jaar geleden uit Ghana naar
zijn geboorteland is teruggekeerd,
laat geen twijfel over aan zijn opzet
om te zijner tijd het eerste-minister-
schap te vervullen. Hij is daarvoor
blijkbaar „in de leer geweest" bij
Kwame Nkroemah, de premier van
het onafhankelijke Ghana, dat vroe
ger ook een Britse kolonie was en
toen „Goudkust" heette.
Banda's overkomst uit Ghana is op
zichzelf al een omstandigheid die
de gelijktijdigheid van de acties
in Njassaland met die in andere Afri
kaanse gebieden begrijpelijk maakt.
Overigens is deze gelijktijdigheid in
het algemeen een gevolg van de ver
beterde -verbindingen, waardoor de -
wereld en ook een achtergebleven
contingent als Afrika steeds „klei
ner" wordt.
De woelingen in de federatie van de
beide Rhodesia's en Njassaland wor
den ook wel in verband gebracht met
binnenkort te houden besprekingen
over een herziening van de grondwet.
In Zuid-Rhodesia ijvert men voor
verkrijging van de Dominion-status.
De behartiging van de kleurlingen-
problemen, waarmee tot dusver Len-
nex Boyds ministerie in Londen zich
bezighield, zou in dat geval naar de
federale regering overgaan. Zowel
in Njassaland als in Noord-Rhode
sia zijn stemmen opgegaan tegen ver
vulling van deze wensen, waarbij
men vooral wijst op het wantrouwen
dat de negers in beide gebieden ver
vult ten opzichte van het in de fede
rale hoofdstad Salisbury te verwach
ten beleid.
De negerleiders willen met hun agita
tie waarschijnlijk duidelijk Waken
dat het met hun bezwaren menens is,
zodat de onderhandelaar die Lennox
Boyd naar de federatie stuurt deze
niet naast zich kan neerleggen.
Lennox Boyd zal zich wel realiseren
dat Afrika, waar hijzelf overi
gens bijdroeg tot de zelfstandig
wording van Ghana, voorlopig een
groot deel van zijn aandacht gevan
gen zal houden. Hij heeft zonnige
herinneringen aan dat werelddeel: hij
bracht er zijn wittebroodsweken door
in Addis Abeba. Een schaduwkant is
dat die stad toen door troepen van
Mussolini was bezet. De Afrikanen
hadden voor de fors gebouwde Lennox
Boyd al gauw een mooie bijnaam ge
vonden: „Bwana Kilimandsjaro",
naar Afrika's hoogste berg.
De kwestie van Rhodesia en Njassa
land zal een beleid vragen dat niet
in één dag is uitgestippeld, en waar
voor men verstand zou moeten heb
ben „zo groot als de Kilimandsjaro".
ALAN LENNOX BOYD
Kilimandsjaro
Een Franse priester is bij verstek te
TIemcen in Algerië tot tien Jaar ge
vangenisstraf veroordeeld wegens het
verlenen vin hulp aan de opstandeiinifea,
