Kamer nam nog geen beslissing
over universitaire examens
mmoRD
Primitieve barricades tussen
beroete en scheve huizen
LANDBOUWSCHAP WENST
SUBSIDIE VOOR ELEKTRIFICATIE
Op
DONDERDAG 19 FEBRUARI 195f
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
STEMMINGEN WERDEN UITGESTELD
Eerste fase verlaging leerlingenscliaal
kost 30.6 miljoen gulden
(Van onze parlementaire redacteur)
Opnieuw is de Tweede Kamer in haar vergadering van woensdag blijven
steken in de behandeling van het wetsontwerp, dat bedoelt de afgestudeer
den van het gymnasium-a toe te laten tot de medische universitaire exa
mens en de afgestudeerden van het gymnasinni-b tot de universitaire exa
mens in de faculteiten van de godgeleerdheid en van de letteren en wijs
begeerte.
Dinsdag had de Tweede Kamer er het hare over gezegd, woensdag ant
woordde de minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen, mr. Cals
daarop. Toen het op stemmen over een amendement van de Anti-Revolutio
naire afgevaardigde prof. Versteeg en over het wetsontwerp aankwam,
stelde de waarnemend voorzitter, de heer Bommer, deze stemming uit tot
aan het begin van de vergadering van heden 19 februari.
gingen in 1962 en 1964 zullen bij al
gemene maatregel van bestuur wor
den vastgesteld. Bij het V.G.L.O. zal
tenslotte de 35-schaal worden aange
houden, bij het V.G.L.O. de 25-schaal
en bij het U.L.O. de 30-schaal.
In 1968 zullen bij doorvoering van
deze schalen in totaal 10.850 onder
wijzers meer nodig zijn dan thans
en de kosten zullen bedragen: in de
Zonder hoofdelijke stemming is het
wetsontwerp aangenomen, dat volle
dig bevoegde onderwijzers, die de
nieuwe kweekschoolopleiding hebben
gevolgd, alsmede de onderwijzers, die
in het verleden hun hoofdakte be
haalden, toelaat tot de universitaire
examens in de opvoedkunde en psy
chologie. Hetzelfde wetsontwerp laat
bovendien de bezitters van een mid
delbare akte toe tot bepaalde univer
sitaire examens.
Vooraf verwierp de Kamer een amen
dement van de heer Kleywegt van de
P.v.d-A., dat ten aanzien van het
deelnemen aan universitaire exa
mens aan de volledig bevoegde on-
derwijzers dezelfde rechten wilde ver
lenen als aan de bezitters van het di
ploma h.b.s.-a. De Kamer verwierp
dit amendement met 45 tegen 49
stemmen. Ervoor waren de P.v.d.A..
de Communisten en van de K.V.P. de
heren Koersen, Lucas, Duynstee, van
Rijckevorsel, Peters, Andriessen, En-
gelbertink, Van Vliet en Van Meel.
Met verontwaardiging reageerde de
minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, mr. Cals, op de aan
val, die de Christelijk-Historische
fractievoorzitter, dr. Tilanus, op het
wetsontwerp tot geleidelijke verla
ging van de leerlingenschaal bij het
gewoon lager onderwijs, het voortge
zet lager onderwijs en het uitgebreid
lager onderwijs gericht had.
KRITIEK.
De heer Tilanus strooide kwistig zijn
kritiek uit over het wetsontwerp, dat
voorstelt de leerlingenschaal niet on
aanzienlijk in fasen te verlagen. De
eerste fase is gedacht in 1962, de
tweede in 1964 en de uiteindelijke
verlaging zal van kracht worden op
een door de Kroon te bepalen tijd
stip, dat afhankelijk is van de per
soneelsvoorziening, de scholenbouw
en de beschikbare geldmiddelen cn
dat waarschijnlijk niet voor 1 janu
ari 1968 gelegen zal zijn. De vcrla-
eerste fase f 30.6 miljoen, in de
tweede fase f 61,2 miljoen en in de
derde fase f 99,3 miljoen.
De heer Kleywegt had een amende
ment ingediend, dat de bedoeling
heeft, dat in een algemene maatregel
van bestuur normen worden vastge
legd, waarbij aanspraak gemaakt
kan worden op een extra onderwijzer,
indien een klas een bepaalde maxi
mum-grootte overschrijdt.
Minister Cals bestreed het, omdat
het zich, naar hij beweerde, materi
eel verzet tegen de verlaging van de
leerlingenschaal. Bij aanneming er
van zouden er teveel aanvragen ko
men om een extra onderwijzer. Dat
nam niet weg, dat hij het amende
ment niet onaanvaardbaar wilde ver
klaren. „Ik vind het echter hoogst
ongelukkig", zo voegde hij eraan toe.
De Kamer stemt vandaag over het
amendement en over het wetsont
werp.
De Tweede Kamer stelde in haar
woensdag gehouden vergadering de
beslissing over het toestaan van
een interpellatie aan drs. Neder-
horst van de P.v.d.A. tot de mi
nisters van economische zaken, van
buitenlandse zaken en van sociale
zaken ad interim over crisis in de
steenkolenmijnen uit tot dinsdag.
BEWOONBAARHEID VAN PLATTELAND
Ook watervoorziening
vroeg aandacht
Het bestuur van het Landbouwschap
heeft in zijn vergadering van woens
dag besloten een brief te zenden aan
de kabinetsformateur, die na de ver
kiezingen op 12 maart zal worden aan
gewezen. In deze brief zal worden
aangedrongen op een versnelde uit
voering van het 10-jarenplan met be
trekking tot de aansluiting van boer-
derijen en tuinderswoningen op het
waterleidingnet. Tevens zal in deze
brief de wenselijkheid worden bepleit
van de indiening van een wet op de
subsidiëring van de elektrificatie ten
plattelands door de commisise lande
lijk welzijn van het ministerie van
landbouw.
Aan het nemen van dit besluit ging
een uitvoerige discussie vooraf. Alle
sprekers stemden met het voorstel
van het dagelijks bestuur in. De heer
H. M. Gerbrandy was van oordeel,
dat het hier gaat om een groot pro
bleem, n.l. de bewoonbaarheid van
het platteland.
Op de te Oudelande ingerichte ten
toonstelling „Jeugd en toekomst"
trok reeds bij de opening de maquet
te van een Canadese silo sterk de
aandacht. In het midden: mej. A. D.
M. van Kruijssen, lerares van de
streekverbeteringscommissie Zak van
Zuid-Beveland.
(Foto P.Z.C.).
VERKEEIÏSOVERTIÏEDER. In
New York werd iemand veroordeeld
tot een gevangenisstraf van zes maan
den wegens diefstal bij herhaling ge
pleegd, en overtreding van de ver
keersregels. Hij had voor de tweede
keer 'n particulier vliegtuig gestolen
en was daarmee in een Newyorkse
straat geland.
ERFGENAAM. In een landgoed in de
Amerikaanse staat Georgia staat een
370 jaar oude eik. 1-Iet is de enige
boom ter wereld die zich grondbezit
ter mag noemen. Toen de eigenaar, de
heer Jackson, in 1820 overleed, ver-
mankte hij een hectare land in de om
geving aan zijn lievelingsboom. Deze
bepaiing in zijn testament werd juri
disch erkend. Men vraagt zich nu af
wat er moet gebeuren als de eik dood
gaat. Waarschijnlijk zal dan een eikel
als erfgenaam aangewezen moeten
worden.
West-Duitsland tweede
scheepsbouwland
Nederland heeft in het afgelopen jaar
161 schepen van tezamen 555.697 bru
to register ton gebouwd en was daar
mede op vijf na de grootste producent
van schepen, zo is bekend gemaakt
door Lloyds.
Evenals in 1956 en 1957 was Japan
de grootste producent van schepen.
Engeland werd voor het eerst voorbij
gestreefd door West-Duitsland, dat
;le tweede plaats bezette.
De Japanse produktie bedroeg 416
schepen van 2.066.669 ton. of 365.837
brt. minder dan in 1957. West-Duits
land bouwde 388 schepen van tezamen
1.429.261 ton. of 198.109 ton meer dan
in het vorige jaar. De Engelse pro
duktie van 282 schepen van tezamen
1.402.0ÖÖ ton was 11.721 ton lager dan
in 1957. Zweden kwam op*de vierde
plaats met 79 schepen (760.206 ton),
Amerika op de vijfde plaats met 64
schepen van tezamen 732.381 ton
(tweemaal zoveel als in 1957).
De totale wereldproduktie van sche
pen bedroeg in het afgelopen jaar 1936
stuks van in totaal 9.269.983 brt. te
gen 1950 schepen van S.501.404 ton in
1957. Meer dan de helft der in het af
gelopen jaar te water gelaten sche
pen waven olietankschepen, n.l. 429
stuks van tezamen 4.775.279 brt.
9 Midden februari waren er in Oosten
rijk 231.612 werklozen. Dit is 3.754 meer
dan eind januari 1959 en 12.549 meer dan
medio februari 1958.
Daar waar het goed wonen is en een
behoorlijke boterham is te verdienen,
zal men niet gauw behoeven te kla
gen over het wegtrekken van de be
volking.'De heer ir. Tuynman sprak
van „zwarte vlekken in de samenle
ving" en wees op de positie van de
vrouw ten platteland®.
Zij heeft er alle belang bij, dat er een
behoorlijke elektriciteits- en water
voorziening aanwezig is.
De heer P. Schippers zei op het stand
punt te staan, dat de waterleidingbe
drijven niet in particuliere handen
moeten blijven. De oorzaak van de ge
ringere bewoonbaarheid op het plat
teland zag dit bestuurslid in de min
dere werkgelegenheid. De heer J. Ha
verkamp was van mening dat van de
stedelijke bevolking een offer mocht
worden gevraagd ter voorziening op
het platteland.
Voorts nam het bestuur van het
Landbouwschap een brief van de
minister van landbouw, visserij
en voedselvoorziening ter kennis
neming aar..
In deze brief staan de namen van
de leden van het bestuur van de
stichting beheer landbouwgronden,
die de minister heeft benoemd op
voordracht van het Landbouw
schap. Deze zijn de heren ir. J. D.
Dorst uit Goes, H. Kikkert uit
Zeist, D. Tiggelaar uit Utrecht, ir.
J. Wellen uit Tilburg en ir. Tj. Th.
Wind uit Den Haag Tot adviseren
de leden zijn benoemd de heren P.
M. Kenter uit Haarlem en mr. N.
M. Zijp uit Den Haag.
In de galvanische a/deling van de
nieuwe motorenwerkplaats van de
E.LJJ. op Schiphol wordt menige be
zoeker gefrappeerd door de aanblik
van baden met tientallen rode en wit
te „pingpongballen". Deze plasticbal-
len hebben een gunstige invloed op
het verloop van het galvanische pro
ces dat hier plaats vindt: o.m. beper
ken zij het warmteverlies, voorko
men zij sproeinevel en gaan zij damp-
vorming tegen. De K.L.M. heeft
11.000 van deze ballen ingekocht. Het
zal wel duidelijk zijn, dat geen ervan
ooit bij 'n tafeltenniswedstrijd dienst
zal doen.
Ned. handelsondernemingen
in Indonesië overgenomen
Alle werkzaamheden, die in het ver
leden zijn verricht door de Nederland
se handelsfirma's Lindeteves, Jacob-
son en v. d. Berg. de internationale
krediet- en handelsvereniging „Rot
terdam" en de Borsumij, zijn met in
gang van 1 januari van dit jaar over
genomen door vier handelsmaatschap
pijen van de Indonesische regering,
die hiertoe speciaal in het leven zijn
geroepen.
De directeuren van de nieuwe Indo
nesische handelsfirma's is woensdag
opgedragen alle werkzaamheden van
de-vier Nederlandse ondernemingen
over te nemen, met inbegrip van hun
filialen en dochterondernemingen in
de gehele archipel. De activiteiten
van Lindeteves zijn overgenomen
door „Indestins", van de Borsumij
door „Indevitra", van de handelsver
eniging Rottèrdam door „Satya Ne
gara" en van Jacoberg door „Yoeda
Bakti".
Alle aandelen van de nieuwe op
gerichte Indonesische handelsfir
ma's zijn in handen van het mini
sterie van handel en de B.U.D.
(een bureau voor handelszaken,
dat na de anti-Nederlandse cam-
Prins Bernhard in Brazilië
Eerste steen gelegd voor
werf van Verolme
Prins Bernhard heeft woens
dag te Jacuancanga in Brazilië, de
eerste steen gelegd voor een nieuwe
werf van Verolme. In gezelschap van
president Kubitschek was prins Bern
hard per helikopter van Rio de Ja
neiro naar Jacuancanga gereisd.
Prins Bernhard en de president
lunchten te Jacuancanga en gingen
later naar de hoofdstad terug.
De heer Verolme zeide, dat de werf
zodanig wordt gebouwd dat er sche
pen van elk tonnage kunnen worden
gebouwd en gerepareerd. In 1961 zal
het eerste schip voor de Braziliaanse
regering worden opgeleverd. De Bra
ziliaanse nationale ontwikkelingsbank
heeft Verolme een lening van 3 mil
joen cruzeiros verstrekt ter bestrij
ding van de bouwkosten.
pagne in december 1957 alle Ne
derlandse handelsondernemingen
in de archipel heeft „overgeno
men").
Een woordvoerder van het Indonesi
sche ministerie van handel deelde me
de, dat de maatregelen zijn genomen
als onderdeel van een programma
voor „economische stabilisatie".
Een der gevolgen van de onderne
ming der werkzaamheden van de
vier grootste Nederlandse handelson-
nemingen in Indonesië zal zijn, dat
opnieuw invoervergunningen, via
nieuwe Indonesische handelszaken,
zullen worden verleend aan deze Ne
derlandse firma's. Sedert het begin
van de anti-Nederlandse campagne
zijn aan Nederlandse handelsonderne
mingen geen invoervergunningen af
gegeven.
„DE BORINAGE MOET LEVEN"
Jonge mijnwerker Wij zijn niet
tevreden met beloften
(Van onze speciale verslaggever)
Mons (woensdagavond per telefoon)
Tussen de beroete en wat scheve huizen lagen de primitieve barricades
uit keien, boomstronken, kapotte flessen cn wat er verder in de buurt
maar te vernielen was. In groepjes bij die barricades stonden de sta
kers, wat grimmig en misschien ook wat onwennig kijkend, maar zeer
zeker vastbesloten.
De rijkswacht ruimt de barricades van tijd tot tijd op, maar telkens ko
men ze weer terug. Het is onbegonnen werk en (behalve op de hoofd
wegen) is er geen doorkomen aan.
„Wij zijn niet meer tevreden met beloften", zei ons een jonge Vlaamse
mijnwerker, die bij de barricades op wacht stond. „Wij willen blijven
werken en een andere industrie dan de mijn is hier niet. Wij willen hier
niet weg". Maar niet iedereen is het daar mee eens.
Trouwens wie de achtergronden
van de staking in de Borinage
tracht te doorgronden, wordt
meer en meer getroffen door te
genstellingen.
„Wat wilt U meneer", zei de
zakenman, die het niet openlijk
uitsprak, maar toch wel duide
lijk liet merken, dat hij van de
staking niet zoveel moest heb
ben. „Ut ben geboren in de Bo
rinage en men zou de streek
hier van het enige middel van
bestaan ontbloten"?
In Jemappes, een van de brand-
S»unten van de staking op maan-
lag, stenden wat stakers rustig te
keuvelen met de plaatselijke poli
tie die de menigte op een afstand
hield.
„De Borinage moet leven", ver
kondigden de plakkaten van het
zich noemende „Comité tot verde
diging van de Borinage". En de
barricades moeten de werkwilli
gen de toegang tot de mijn ver
hinderen. Maar zeer behulpzaam
zal een van die comitéleden U wij
zen hoe U de verkeevshindernis
kan .vermijden, en niemand belet
de wat ondernemende automobi
list om rustig het trottoir te beril-
den en zo op de bestemde plaats
te komen.
Juist door dat paradoxale doet
de hele activiteit nu en dan wat
dilletanterig, onbeholpen en soms
kwajongensachtig aan. Wc heb
ben het zelf ervaren gedurende 'n
tocht van 200 kilometer, dorpje
in, dorpje uit. heuvel op, heuvel af,
door de Borinage. In Wasmes,
waar wij een zeer steile helling
moesten afdalen, die eindigde in
een scherpe draai, wachtte ons
precies in de bocht een telefoon
paal, zodat het maar een geluk
was, dat de remmen goed waren...
In Wasneul was het weer glas, in
Quaregnies uitgebroken trottoir
banden en in Paturages halve fles
sen. Dit, met het toch al niet
vriendelijke landschap en de vele
strakkijkende toeschouwers langs
de weg, bedoelden dat er toch de
gelijk ook grimmigheid voorhan
den is.
Afgesneden
Stakers hadden woensdag het
verkeer op twee belangrijke
spoorlijnen naar Frankrijk af
gesneden, namelijk op de lijn
tussen Brussel en Parijs en op
die tussen Bergen en Valencien
nes. Volgens spoorwegfunctio
narissen is het verkeer in de
Borinage zeer ongeregeld.
De bond van socialistische mijn
werkers in het gebied van Luik
heeft besloten, zich met ingang
van vandaag bij de stakingsactie
van de mijnwerkers in de Borina
ge aan tc sluiten. In totaal zullen
er dan 100.000 stakers zijn.
Verdaagd
Het debat in de Belgische Kamer
over de steenkoolcrisis is woens
dagmiddag onder luid gejoel van
doppositie verdaagd. De socialis
tische partij had de regering geïn
terpelleerd over haar beleid in de
steenkoolcrisis. Na een debat van
drie-en-een-half uur zeidc de
liberale minister van economi
sche zaken Jacques van der
Schueren dat de regering de mo
gelijkheden van hei-plaatsing dei-
mijnwerkers die hun betrekking
verliezen „onderzocht". Deze ver
klaring ontlokte vooral van socia
listische zijde een fel protest, dat
spoedig overging in een gejoel om
meer bijzonderheden.
Do woorden van dc minister wa
ren niet meer te verstaan, even
min als liet beroep op de afge
vaardigden van de voorzitter, ba
ron Kronaeker. Deze wist ten
slotte niets beters te doen dan de
bel in werking te stellen, die het
einde van de vergadering beduidt.
Het Wereldgebeuren
Premier of zoiets
Adnan Menderes heeft in zijn le
ven al eerder voor hete vuren
gestaan. Vocht hij in de tijd na
de Eerste Wereldoorlog niet in de
zogenaamde „bevrijdingsoorlog", toen
Kemal Ataturk de laatste vreemde
troepen uit Turkije verdreef? Maar
dinsdagavond is hij wel op een zeer
bijzondere wijze door het oog van een
naald gekropen toen hij een vlieg
tuigongeluk in Engeland dat voor
.verscheidene medepassagiers een do
delijke afloop had, zelfs zonder ern
stige verwondingen overleefde.
De tuinman Peter Weller, die be
hoorde tot de eerste helpers op de
plaats van het ongeluk, heeft over
de wel zeer tragische aankomst van
de Turkse eerste minister dit ge-
„Wij zagen een man uit het wrak
wankelen. Hij scheen helemaal ver
dwaasd. Daarna vertelde hij ons dat
hij de Turkse premier was of zoiets.
Hij scheen niet ernstig gewond te
zijn en wij zeiden hem dat hij ver
derop naar een landhuisje kon gaan
om wat bij te komen. Daarna wag
gelde hij weg. Wij hebben ons verder
niet met hem bemoeid." Dat was
geen onhartelijkheidWeller en de
andere toegesnelden moesten in de
eerste plaats hun aandacht gevestigd
houden op andere slachtoffers die
niet, zoals Adnan Menderes, in staat
waren om zichzelf te helpen. Hier
golden omstandigheden waarbij men
er niet op let of iemand „premier of
zoiets" is.
j jij de besprekingen in Lancaster
House, waarvoor Menderes in
gezelschap van vele adviseurs de
reis had aanvaard, is ook het lot en
het leven van mensen gemoeid. Het
gaat er immers om, de bloedige
kwestie-Cyprus uit de wereld te hel
pen, en om dat te bei-eiken hebben
Menderes en zijn Griekse collega
Karamanlis vorige week in Zürich
een belangrijk akkoord geparafeerd.
Uit de inlichtingen die over deze
eenstemmigheid zijn uitgelekt, heeft
men kunnen concluderen dat het de
bedoeling is, van Cyprus nu nog
een Britse kroonkolonie een onaf
hankelijke republiek te maken. De
veronderstelling is gewettigd, dat de
banneling aartsbisschop Makarios de
eerste Grieks-Cyprioot zal zijn die
met het presidentschap wordt belast.
De voorspelling dat ook deze leider
van een opstand, in het voetspoor
van velen zijner collega's in andere
vroegere koloniale gebieden, eens
met de regering zou worden belast,
zal dus waarschijnlijk uitkomen.
Dr. Kücük, de leider van de Turk
se gemeenschap op het eiland, wordt
als toekomstige vice-president ge
noemd. Zij zullen als alles goed gaat
het recht van veto hebben over rege
ringsbesluiten waarbij de status van
het eiland in het geding is. Politie
en rechtbanken moeten een „ge
mengde" samenstelling krijgen en het
parlementair bestuur zal uit drie Ka
mers bestaan: twee die gekozen wof-
den door elk der beide volksdelen
afzonderlijk (Grieks-Cyprioten en de
twintig-procents-minderheid van
Turks-Cyprioten) en een senaat voor
gemeenschappelijke zaken.
p de conferentie in Londen wil
men nu ook Groot-Brittannië,
dat misschien verwonderd heeft
opgekeken toen het aanbevolen
Griek-Turkse overleg slaagde, deel
genoot maken van de overeenkomst.
In het algemeen is het totstandkomen
van het Turks-Griekse akkoord door
de Britse regering toegejuicht, maar
het spreekt welhaast vanzelf dat zij
ook haar visie op detailpunten in 't
ronde-tafel-overleg aan de orde wil
stellen.
Een belangrijke kwestie is in dit op
zicht de positie waarin de Britse ba
ses op het eiland in de toekomst zul
len verkeren. De Engelse minister
van buitenlandse zaken heeft gesteld,
dat de strategische belangen van
Groot-Brittannië op Cyprus op on
omstotelijke wijze voor altijd ge
waarborgd moeten worden. Veler ge
dachten gaan in dit opzicht uit naar
Britse soevereiniteit over de terrei
nen van deze bases. Aartsbisschop
Makarios, die ook tot de vele naar
Londen gevlogen politici behoort,
wilde van zo'n regeling tot dusver
niet weten. Hij gaat ervan uit dat
de nieuwe republiek soevereinitcits-
rechten over het hele eiland moet la
ten gelden. Dit is een van de moei
lijke punten in het overleg, waarvan
men zich overigens bezwaarlijk kan
voorstellen dat het niet tot onafhan
kelijkheid voor Cyprus zal leiden.
Tussen Turks- en Grieks-Cyprioten
heerst nog meningsverschil over de
getalsverhouding in de diverse open
bare lichamen. Het uitstel, door Men
deres' opneming in een ziekenhuis
noodzakelijk geworden, zuilen de di
verse delegaties ongetwijfeld ook
verder gebruiken om in onderling
overleg te trachten, zulke voetangels
en klemmen op de weg naar het ge
stelde doel uit de weg te ruimen.
ADNAN MENDERES
..door het oog van een naald..
