PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Grieken en Turken bereikten
akkoord over Cyprus
Duitse adviseurs bij
Oost -West - gesprek
Zeeuws woordenboek: op het nippertje....
de BILT
MINISTERS BRACHTEN
PLAN NAAR LONDEN
Ne
202e jaargang - no. 36
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: P. v. d. Velde en P. B.
dea Boer. Adjunct: W. de Pagter,
Hoofdredacteur; W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdn d.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS' 56 cent per
week; f 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Donderdag 12 febr. '59
'ADVERTENTIEPRIJS 25cent per
mitn. Minim, p. advertentie 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties imax 8 regelt))
23 cent p. regel met een minimum
van 1.—. „Brieven o1 adres
bureau v. d. blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr. 58-60. tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes! L. Vorststr. 63, tel. 2475 (b.g.g. adv. 2234); Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9. tel. 20, Temeuzen, Brouwerijstraat 2; Zierikzee. red. tel. 2425. adm. tel. 2094
CONFERENTIE VAN ZURICH GEËINDIGD
De Griekse en de Turkse minister van buitenlandse zaken; Averoff en
Zorlu, zijn woensdagavond in Londen aangekomen om het akkoord
over de kwestie-Cyprus, dat die middag door de premiers van de twee
landen te Zürich was bereikt, aan de Britse regering voor te leggen.
De twee ministers reisden afzonderlijk.
Averoff verklaarde op het vliegveld, waar hij door zijn ambtgenoot Sel-
wyn Lloyd werd afgehaald, dat zijns inziens het vraagstuk-Cyprus is
geregeld. Het Grieks-Turkse akkoord moest echter nog door de Britse
regering die de soevereiniteit over Cyprus heeft en door de be
volking van het eiland worden goedgekeurd. Hij was van oordeel dat
de Britten geen bezwaren zouden maken.
Toerist
Het ligt de mens wel om aan ande
ren gedragsregels voor te schrij
ven en aldus zijn medemensen een
beetje te betuttelen. Dat geldt ook
voor de heren en dames, die leven
van toerisme. Als ze het in de winter
wat minder druk hebben, plegen ze
te vergaderen. Ze praten dan over
de uitbreiding van het toeristenbe-
drijf en over hun klanten*. Die klan
ten zijn soms lastig, doen soms ver
keerde dingen, kortom die klanten
moeten wel eens vermaand worden.
Nu is het helaas zó, dat er altijd
wel eens een toerist is, die in het
buitenland verkeerde dingen doet en
ook is het zó, dat men in sommige
landen al te graag op kleine slakjes
een berg zout legt.
Men wil dan aan toeristen, die voor
hun genoegen op reis zijn, zo onge
veer het gedrag voorschrijven van
diplomaten, die met een buitenlandse
missie zijn belast.
r eem bijvoorbeeld de grote West-,
duit.se organisatie voor het toe-,
risme. Die organisatie heeft
zich het hoofd gebroken over het
gedrag' van de Duitse toeristen in het J
buitenland en ze verzocht niemand
minder dan mevrouw Pappritz om
gedragsregels voor de toerist op te
stellen.
Mevrouw Pappritz is in Bonn jaren
lang verbonden geweest aan het
„protocol". Met „protocol" woi'dt hier
aangeduid de dienstregeling voor de
ontvangst van de allerhoogste auto
riteiten.
Welnu, mevrouw Pappritz schrijft
aan haar toeristen voor, dat ze luid
ruchtigheid moeten vermijden, niet
overal in een Tyroolse lerenbroek
moeten rondlopen, politieke discus
sies aari de bon'eltafel moeten ver
mijden, zich in kerken en musea dis
creet moeten gedragen, niet in bad
pak of shorts aan het diner moeten
komen en... zich moeten beschouwen
als vertegenwoordigers van het eigen
vaderland.
De Turkse minister van buitenlandse
zaken, Zorlu, zei bij aankomst in
Londen te hopen dat de Eoka de
overeenkomst zou aanvaarden „daar
deze het welzijn van het gehele ei
land dient".
Het bereiken van het compromis
werd te Ziirich vermeld in een be
kendmaking die werd uitgegeven na
de laatste bijeenkomst van de Griek
se en de Turkse minister-president,
Karamanlis en Menderes.
In de bekendmaking werd gezegd,
dat Griekenland en Turkije vrien
den en bondgenoten van Groot-Brit-
tannië van oordeel zijn, dat een
akkoord tussen de drie betrokken
landen zal leiden tot een definitieve
Makarios keurt Cyprus-
overeenkomst goed
Dat zijn prachtige voorschriften
van mevrouw Pappritz, die zeer
wel voor alle Europeanen en
dus ook voor Nederlanders kunnen
gelden. Maar de kern ontbreekt er in.
En die kern werd aangeroerd tijdens
een internationaal congres, dat reis
bureau-directeuren met hun aanhang
onlangs hielden aan de Noordspaan-
se kust.
Ze zaten daar ook te hakketakken
over hun clientèle en ze probeerden
vast te stellen hoe de volmaakte toe
rist zich in het buitenland moest ge
dragen.
Een heer, die niet uit het schone
Albion kwam, liet zich verleiden om
aan de Engelsen te vertellen, dat
Engelse toeristen in het buitenland
drie dingen dienden te vergeten: hun
land, hun keuken en hun vrouw.
Waarop een Engelsman snedig op
merkte, dat in elk geval het laatste
heel moeilijk was als je in gezel
schap van je vrouw reisde.
Toch raakt die wel-wat-onhebbe-
lijke opmerking over de Engel
se toeristen de kern van, de
zaak: men moet als men toerisme
bedrijft in het buitenland zijn eigen
land vergeten.
De grootste bron van ergernis in
het buitenland zijn de toeristen, die
de glorie van hun vaderland overal
en altijd willen uitdragen door alles
van en in dat vaderland beter, mooier
en nuttiger te vinden.
Enkele dagen geleden werden tijdens
een Nederlandse radio-uitzending
enkele jeugdige Amerikanen geïnter
viewd. Toen ze verteld hadden, dat
het onderwijs in Amerika beter
was... dat het in de kerkelijke bij
eenkomsten gezelliger was, dat er in
de kerken beter werd- gezongen...
was het wel duidelijk, dat men deze
jongemensen in de Verenigde Staten
niet had geleerd wat toerisme was:
het eigen land vergeten en prettige
waarnemingen doen in een ander
land.
Dat is de kern van het goede gedrag
in het buitenland. Als de toerist aan
die kern toe is, dan heeft hij de
voortreffelijke gedragsregels van
mevrouw Pappritz niet nodig en dan
behoeft hij „zijn keuken" en „zijn
vrouw" niet te vergeten
Alleen maar „zijn land" moet hij
kwijt om overal met gejuich begroet
té worden als de „volmaakte toe
rist".
Aartsbisschop Makarios van
Cyprus heeft zijn instemming
ff betuigd met het Grieks-Turkse
plan ten aanzien van de toe-
komst van Cyprus.
Makarios, die door de Engelse
j= autoriteiten van het eiland is
H verbannen, verblijft in Athene.
Makarios gaf, nadat hij bespre-
kingen had gevoerd met Ka-
H ramanlis, een communiqué uit,
H waarin hij de Griekse premier
gelukwenst met het bereiken
H van overeenstemming,
s In het akkoord worden de
grondslagen gelegd voor de op-
E5 tossing van het probleem Cy-
prus door van het eiland een
H soevereine staat te maken, al-
dus Makarios.
Tot op heden had de aartsbis-
H schop zich van commentaar op
de besprekingen irt Zürich ont-
houden.
IlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllM
van het Cyprische pro
bleem.
Griekenland en Turkije stellen daar
om voor met Groot-Brittannië een
afspraak te maken voor onderhande
lingen tussen de drie betrokken lan
den over een definitieve regeling van
het Cyprische probleem, aldus de be
kendmaking.
Punten van
overeenstemming
Volgens uitlatingen van de Turkse
delegatie in Zürich zou het bereikte
akkoord (waarover officieel nog geen
details werden medegedeeld) de vol
gende bepalingen bevatten
Engeland doët afstand van zijn
soevereiniteit over Cyprus.
Cyprus krijgt een parlement van
drie kamers twee die gekozen
worden door elk der beide volks
delen afzonderlijk en een senaat
voor de gemeenschappelijke za
ken. De senaatszetels worden voor
70 procent door Grieken en voor
de rest dooi- Türken bezet.
De president van Cyprus wordt een
Griek en de vice-president een
Turk. Deze laatste heeft het recht
van veto bij besluiten van de re
gering waarbij de status vaii het
eiland in het geding is.
Politie en rechtbanken zijn ge
mengd.
Er zijn twee militaire bases toege
staan, onder jurisdictie van de
Navo. Een daarvan mag uitslui
tend Brits zijn, de andere Grieks-
Turks of Brits-Grieks-Turks.
Het bericht over de Grieks-Turkse
overeenstemming over Cyprus is te
Athene met opluchting, maar zonder
geestdrift ontvangen. Griekenland
moet zich tevreden stellen met een
onafhankelijkheid van Cyprus, die
belangrijk wordt beperkt door schik
kingen, welke een eenwording van
Griekenland en Cyprus voor altijd
onmogelijk maken.
De houding van de Griekse regering
is, zo menen de meeste waarnemers
in Athene, ingegeven door overwe
gingen van veiligheid en van buiten
landse politiek. Indien de onenigheid
met. Turkije zou hebben voortge
duurd, zou dit hebben geleid tot een
toenemende verzwakking van de
westelijke defensie in liet oostelijk
deel van de Middellandse Zee in een
tijd waarin de Russische dreiging en
de. communistische infiltratie in dit
gebied meer zorg bieden dan ooit.
Bisschop Kyprianos van Kyrénïa,
voorstander van aansluiting van Cy
prus bij Griekenland, wilde woens
dagavond in Athene geen commen
taar geven. Een lid van de etlinarchie
verklaarde evenwel, dat de berichten
uit Zjji'ich „niet bemoedigend" wa
ren.
De waarnemend ethnaroh van Cy
prus, bisschop Anthimos van Kitium,
juichte het akkoord toe en geloofde
dat er „betere en gelukkiger" dagen
voor Cyprus aanbreken.
Het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken sprak woensdag zijn
voldoening over de gang van zaken
in Zürich uit.
Westen wil voorstellen:
Geen erkenning
Oost-Duitsland
Uit goed ingelichte kringen in
Washington wordt vernomen, dat
het Westen zal voorstellen West-
duitse en Oostduitse functionaris
sen als adviseurs te laten deelne
men aan een conferentie van minis
ters van buitenlandse zaken van de
Grote Vier over Duitsland en de
Europese veiligheid. Dit zou echter
niet mogen worden uitgelegd als er
kenning van het Oostduitse regime
door het Westen.
De Oost- en Westduitsers zouden
als individuele experts optreden én
geen nationale delegaties vormen.
De Sowjet-Unie heeft tot nu toe
steeds eraan Vastgehouden dat de
hereniging van Duitsland een kwes
tie voor directe onderhandelingen
tussen Oost- en West-Duitsland is.
Het Westen zou met zijn voorstel dus
een soort compromis aanbieden.
De permanente Navo-raad heeft
woensdagmiddag in Parijs gedurende
twee uur het ontwerp voor het Wes
telijke antwoord op de Sowjet-nota
van 10 januari besproken. In die no
ta heeft de Sowjet-Unie zoals bekend
een conferentie over een Duits vre
desverdrag voorgesteld. De Navo-
raad zal de bespreking tegen het ein
de van de week voortzetten. Ver
scheidene afgevaardigden zouden
wijzigingen in het antwoord hebben
voorgesteld.
Men verwacht in Parijs dat de ant
woordnota's van Frankrijk, Enge
land en de Ver. Staten een conferen
tie over de gehele Duitse kwestie zul
len voorstellen, waarvoor datum en
plaats nog zouden moeten worden
vastgesteld.
Dit is een overzichtsfoto van het dorpje Herbriggen inhet
zuidwesten van Zwitserland dat geheel is geëvacueerd, omdat
het door een enorme massa gesteente, aarde en ijs, welke
langzaam de helling van de berg Nadelhorn afglijdt, dreigt te
worden bedolven. Hoewel tussen de berghelling en het dorp
muren ter bescherming tegen sneeuvjlawines opgetrokken
zijn, zullen deze de steen- en aardemassa niet kunnen ke
ren. Woensdagmiddag werd in de buurt van het door zijn 150
inwoners verlaten dorp onderhandeld over de mogelijkheid,
de aardverschuiving door middel van een ontploffing onscha
delijk te maken maar ook dit brengt zeer velé risico's met
zich.
i\A\AAiVVW*A'WV,*V\A^*\)\I\V
Hervormde actie
voor bouw van
160 kerken
De Generale Synode der Neder
lands Hervormde Kerk heeft
gistermorgen op voorstel van de
generale financiële raad der
Hervormde Kerk besloten tot
het ho-udéö van een actie voor de
bouw van 160 kerken. Hiervoor
zal een bedrag van zéstien mil
joen gulden nodig zijn, om ge
meenten te subsidiëren, die de
bouw zelf onmogelijk kunnen fi
nancieren. Van ieder kerklid zal
een gift ineens worden gevraagd,
uit een half procent van het in
komen.
De synode heeft eenstemmig dit
plan aanvaard en het besluit met
aplaus bekrachtigd.
Heden geen interpellatie
over schrootfraude
De voorzitter van de Tweede Kamer
heeft gistermiddag meegedeeld, dat
de minister van economische zaken
vandaag en dinsdag niet aanwezig
kan zijn. Daarom zal vandaag een
voorstel worden gedaan om de agen
da te wijzigen en de interpellatie in
zake de schrootfraude niet heden
zoals de bedoeling was te behan
delen.
Dit voorjaar komt eerste
deel van de persen
EINDELIJK is het zover het eer
ste deel vau het woordenboek der
Zeeuws dialecten, waaraan sedert
1928 is gewerkt door de Zeeuwse
Vereniging voor Dialectonderzoek,
rolt dit voorjaar van de persen! De
Domburgse mej. dr. H. C. M. Ghij-
sen, die de redactie van het boek
voert, is daar uiteraard bjjzonder
verheugd over. Het betekent dat
men met de letters A tot en met
II waaruit het eerste deel be
staat geheel gereed is, dat mo
menteel de eindredactie wordt ge
voerd van het tweede deel K
tot en met B en dat ook van het
laatste deel de „navraag" van de
letter S binnen is en men bereids
met de „verwerking" van dé T een
aanvang heeft gemaakt.
Mej. Ghijsen is over deze vorde
ringen bovenal verheugd omdat
de Zeeuwse dialecten zonder
dat men daar nu zoveel van merkt
langzaam aan het „uitsterven"
zijn, „Het is eigenlijk op het nip
pertje" vertelde zij: ter illustra
tie voegde zij daaraan toe: „Het
was opmerkelijk, dat jongere me
dewerkers veel uitdrukkingen
van de ouderen niet meer kenden"
De Zeeuwse dialecten gaan dus de
klederdrachten achteraan... Het zal
vanzelfsprekend nog vele, vele jaren
duren eer het laatste Zeeuws achter
de dammen en de dijken van wat dan
het Deltagebied is. zal zijn verklon
ken. Maar er is achteruitgang. Uit
drukkingen cn gezegdes, die in de
eerste jaren van het onderzoek door
de medewerking van ouderen nog
konden worden geregistreerd, zijn de
jongere medewerkers van thans
die toch heus hun „mondje dialect"
wel mee weten te praten totaal
onbekend! Hoe statisch de Zeeuwse
dialecten ook mogen zijn de Zeeuw
is immers behoudendtoch is er
verandering.
Vandaar mej, dr. Ghijsen's: „Het
woordenboek kon eigenlijk nog op
het nippertje worden samengesteld..."
Nu kon, met name in die eerste ja
ren van het onderzoek, immers nog
worden geput uit de woordenschat
van het Zeeuws dialect., en zoals dat
zelfs in het laatste kwart van de
negentiende eeuw werd gesproken
Mej. Ghijsen. die nadat zij te Deiden
Nederlandse letteren had 'gestudeerd,
reeds in 1919 op het proefschrift
„Betje Wolff jeugd en huwelijks
jaren" cum Iaude was gepromoveerd,
verzamelde voor 1928 Zeeuwse tek
sten op verzoek van professor J. van
Ginneken, filoloog aan de universi
teit van Nijmegen. Aan de naspeu
ringen na'ar dialecten uit vroeger tij
den in noord- en zuid-Nederland,
wilde prof. Van Ginneken namelijk
een boek wijden, zoals indertijd ook
„Het West-Vlaams door de eeuwen
heen" het licht zag.
Het ontbreken van een Zeeuws woor
denboek deed zich echter gelden als
een ernstig bezwaar.
Het idee voor het samenstellen van
een dergelijk boek werd toen geboren
in de kring van dagelijks bestuur
en secretariaat van de Zeeuwse Ver
eniging voor Dialectonderzoek.
Córrespondenten
Er werden correspondenten-mede
werkers in totaal 'n zeventigtal
door geheel Zeeland en het eiland
Goeree-Overflakkee, dat. tot het
„Zeeuwse taalgebied" wordt gerekepd
aangesteld.
Voorwaarde was uiteraard, dat deze
medewerkers Zeeuw of oud-Zeeuw
waren. Deze laatste categorie trof
men uiteraard ook buiten Zeeland: zo
rekende de vereniging ook enkele in
Amerika en Indonesië wonende ui
sen tot haar correspondenten!
Het waren echter mensen, die in hun
jeugd het plattelandsdialect, dat bij
het onderzoek voorop stond, hadden
gesproken. Er werden contacten ge
legd met burgemeesters en onderwij
zers en mej. Ghijsen pleitte zelfs
voor de woordenboek-zaak als spreek
ster in bijeenkomsten van platte
landsvrouwen.
De correspondenten Verzamelden de
uitdrukkingen en gezegden uit hun
plaats of streek en gaven die aan
het secretariaat door. Het secretari
aat, waarbij mej. Ghijsen werd geas
sisteerd door de Domburgse mej. K.
van de Putte, zorgde er dan weer
voor, dat deze uitdrukkingen aan de
andere correspondenten werden voor
gelegd. De antwoorden werden op ver-
zamellijsten gebracht;, het secretari
aat kon zich daarna wijden aan de
(Zie slot pag. 2 kol. 3)
Regeringsgarantie voor
Hiltonhotels voorgesteld
De regering heeft de Tweede Kamer
voorgesteld de ministers van econo
mische zaken en van financiën te
machtigen garantie te geven voor de
betaling van rente en aflossing van
twee leningen, elk van twaalf mil
joen gulden, voor twee Hilton-hotels,
op te richten in Amsterdam en Rot
terdam.
Admiraal Feit praat
over wapenbehoef ten van
Indonesisch leger
Admiraal B. D. Feit, bevelhebber van
de Amerikaanse strijdkrachten in het
gebied van de Stille Oceaan, is gis
teren in Djakarta aangekomen, waar
hij besprekingen zal voeren met In
donesische militairen en politici.
Bij zijn aankomst maakte de admi
raal tegenover journalisten de op
merking dat zijn besprekingen in
Djakarta misschien zullen leiden tot
een aanbeveling om nog meer Ame
rikaanse wapens naar Indonesië te
zenden.
St.-Louis na tornado:
geteisterde spookstad
Het rampgebied van St. Louis toonde
woensdag het beeld van een geteis
terde spookstad na de tornado die in
twee minuten tijd voor twaalf mil
joen dollar schade aanrichtte.
Reddingsploegen zoeken nog naar ze
ven vermisten.
Er zijn 21 doden. Minstens 70 gewon
den zijn nog in het ziekenhuis. Twee
honderdvijftig mensen konden na be
handeling het ziekenhuis verlaten.
Eenenveertig gebouwen zijn vernield
en een kleine 1700 werden bescha
digd.
Men heeft vier centra voor daklozen
ingericht.
Intussen worden 16.000 inwoners
van Fremont, in Ohio, bedreigd
door een overstroming van de
steeds wassende rivier de Sandus
ky. In deze stad heerst nog een
noodtoestand na de overstroming
van drie weiten geleden. Er zijn
nog 500 daklozen. Thans hebben
ongeveer duizend mensen hun huis
verlaten. Woensdag stond in som
mige straten ruim een halve meter
VERWACHT
Geldig tot hedenavond.
WEINIG WIND
Overwegend droog weer met mist of
laaghangende bewolking maar in de
oostelijke helft van het land ook op
klaringen. Meest zwakke wind.
In de middag lichte vorst met in hèt
oosten temperaturen van enkele gra
den boven nul.
ZON EN MAAN
13 februari
Zon op 8.01 onder 17.48
Maan on 10,05 ondss
