Grijpgraag en gul „goed heertje"
krijgt de rekening gepresenteerd
„Huize Dior" breekt traditie....
ELF JAAR ONONTDEKT GEBLEVEN DOOR
DOMHEID BIJ CONTROLE
KLANKBORD
FILM VAN TOON HERMANS
VOOR GROOT GEDEELTE GEREED
DONDERDAG 29 JANUARI 1959
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Na verduistering van meer dan twee miljoen
(Van een speciale verslaggever)
„Criminologisch gezien is het
geen interessant geval. In wezen
is deze man niet anders dan een
type, dat we liier weltelijlts als
fraudeur in de rechtzaal krij
gen", zo leidde de president van
de Amsterdamse rechtbank, mr.
J. Coninck Liefsting gisteren de
driedaagse rechtzitting in tegen
de voormalige procuratiehou
der-kassier van het Amterdamse
makelaarskantoor N.V. Berger
en Co, de vijftigjarige C. R. van
H., het legendarische „goede
heertje", dat in elf jaar f»jds
door weergaloos te knoeien in
de boeken het sprookjesachtige
bedrag van 2.073.218 gulden
verduisterde.
Legendevorming
Deze uitspraak van de president,
veelvoudig versterkt door de geluids
installatie die de Amsterdamse pers
voor het eerst in de geschiedenis van
de Nederlandse rechtspraak in de gro
te zittingszaal van het paleis van jus
titie aan de Prinsegracht had mogen
plaatsen, klonk als een vonnis over
de nog maar nauwelijks in keurig
grijze kostuum binnengetreden ver
dachte.
Over het golvende blonde haar van
de wat schrale man met zijn gerim
pelde gezicht in de verdachtenbank
héén waren deze woorden echter ge
richt tot allen, die de legendevorming
over deze alles behalve geïmponeer
de figuur nog verder zouden willen
versterken. Daarom voegde mr. Co
ninck Liefsting nog aan zijn verkla
ring toe: „In het psychiatrisch rap
port van dr. Tammenons Bakker, dat
concludeert, dat deze verdachte ten
volle toerekeningsvatbaar is, staat
dat Van H. de persoonlijkheidsstruc
tuur heeft van de habituele oplichter.
Hij is spraakzaam en heeft een volko
men gemis aan schaamte, ja zelfs
nog binnenpretjes over het gebeur
de".
Watersnood
Het unieke aan deze hele affaire is
alleen het bedrag, meer dan twee
miljoen gulden, zeker geen peule
schilletje, maar in de geld wereld geen
ongewoon grote som. Door een con
stellatie van voor de verdachte gun
stige omstandigheden, door onbe
kwaamheid en domheid bij de con
trole, konden de verduisteringen elf
jaar lang onontdekt blijven. Telkens
weer opnieuw heeft deze affaire me
doen denken aan een watersnood
ramp, aldus de president. Om een
boete te kunnen betalen, die hem als
ex-N.S.B.'er was opgelegd, verduis
terde hij zevenhonderdvijftig gulden,
terwijl hij nog maar enkele maanden
in dienst was bij de N.V. Berger en
Co. Dal was het gaatje in de dijk.
De verduistering bleef onontdekt en
daarmee was voor Van H. de moge
lijkheid geschapen steeds hogere be
dragen weg te nemen.
VERDWAALD. De bestuurder van 'n
expresse-trein te Tottenham liet zijn
trein buiten het station van Totten-
ham stoppen, stapte uit, keek rond,
stapte weer in en kwam zich bij de
passagiers verontschuldigen.
„Sorry", zei hij, „ik ben verdwaald".
Wegens werkzaamheden aan de lijn
was zijn trein die de route Norwich-
Londen moest berijden, op een ande
re route gelegd, die hij niet zo goed
bleek te kennen. De honderden passa
giers moesten enige tijd wachten tot
een andere trein hen overnam en ver-
der vervoerde naar hun plaats van
bestemming.
„De bestuurder handelde in het be
lang van de veiligheid der passagiers"
zei een woordvoerder van de Britse
spoorwegen later.
TWINTIG DOLLAR. Een keurig ge
klede man van omstreeks 35, trad
de bloemenzaak van Bud Mills te
Glendale (Californië) binnen en be
stelde een dozijn rode anjers. Mills
maakte het boeket gereed, maar toen
hij het wilde overhandigen, sprak de
klant: „Dat is waar ook, stop een
biljet van 20 dollar in het boeket".
„U schertst", zei Mills. „Beslist niet",
zei de man, terwijl hij een revolver
uit zijn zak haalde. Mills stopte een
biljet van 20 dollar tussen de anjers
en de onvoordelige klant verdween,
na Mills minzaam gegroet te hebben.
TIEN WEREN. Een wat wrange
uitlating van de veertigjarige barones
Rosemary Nugent, die trouwde met
David James Douglas, zevende baron
Nugent van Clonlost (Ierland) is:
„Een van de bespottelijkste dingen
die over mijn man en mij gezegd zijn
is dat ons huwelijk maar zes weken
duurde. Voor mensen van onze leef
tijd nogal dwaas. Wel, de waarheid
is natuurlijk dat het bijna tien weken
standhield.
De procuratiehouders tekenden el
ke cheque, die hun werd voorge
legd met een gemak alsof het een
onbelangrijke brief gold. De twee
directeuren, de heren Berger en
Salm, tekenden slechts enkele van
de 613 cheques, die van H. in de
loop der jaren voor zich zelf heeft
geïnd.
Met minder belangstelling op de pu
blieke tribune en op de voor geno
digden gereserveerde plaatsen dan
verwacht werd, is de behandeling van
deze geruchtmakende zaak begonnen.
Wellicht is er vandaag, wanneer
het getuigenverhoor begint, o.a. van
de accountants, die jarenlang de „pri
mitieve, slordige en voortdurend ten
achterliggende boeken" in orde be
vonden en vrijdag, wanneer het re
quisitoir wordt gehouden en de ver
dediger mr. Jeljer de Jong aan het
woord komt, meer belangstelling.
Geen interesse
Spijtig voor de weinigen, die woens
dagmorgen reeds om zes uur in de
rij waren gaan staan bij het ge
rechtsgebouw om zich een plaatsje te
verwerven, was, dat de publieke tri
bune nog niet half vol liep. De eerste
dag van het proces is geheel gewijd
geweest aan een puntsgewijze behan
deling van de tenlastelegging van de
officier 'van justitie, mr. W. P. Bak
hoven. Alvorens daartoe over te gaan
deelde deze magistraat mede, dat om
technische redenen de verduisterin
gen, die verdachte in de laatste
maand van ziju dienstverband
januari 1958 pleegde, niet in de
tenlastelegging werden opgenomen.
Ware dit wel gebeurd, dan zou als
eindcijfer voor de schade een bedrag
vau 2.100.507,28 zijn vastgesteld
plus uiteraard het renteverlies.
„Heeft nooit eens iemand op kantoor
de neus in uw boeken gestoken?", be
gon de president tenslotte het ver
hoor van de verdachte, nadat twee
rijksaccountants, de heren J. Brauti-
gam en B. Klop, die een lijvig rap
port over de malversaties samenstel
den, zich voor mr. Coninck Liefsting
aan de groene tafel hadden geïnstal
leerd en Kees van H. aan een tafel
recht tegenover de president was
gaan zitten.
„Neen, de boekhouding interesseerde
niemand".
Naar male de behandeling van de
tenlastelegging vorderde, groeide in
de rechtzaal de verbazing.
„Hield U aantekening van de bedra
gen, die U moest wegwerken wil
de een van de raadsheren weten.
„Neen", aldus gaf verdachte min
zaam te kennen, „die had ik in mijn
hoofd. Nooit vroeg iemand waarom
er zulke grote bedragen opgenomen
moesten worden".
Iedere maand schreef verdachte een
cheque uit op de lcasassociatie van
welks geld hij dan minstens tien mille
in eigen zak stak. Daar tussendoor
werden nog wekelijks andere bedra
gen opgenomen, terwijl de zaak geen
grotere kasbehoefte had dan acht
duizend gulden per maand voor sa
larissen.
Stinkbommen
In het kleine kantoorlokaal, onder het
oog van de directeuren procuratïehou
der en andere personeelsleden, die al
len in dezelfde ruimte werkten en
waar het volgens de verklaring van
een vrouwelijk personeelslid tegen
over de rechter-commissaris soms
zo'n „jofele boel" was, dat er met
(Zie slot pag. 4 kol. 1
gulheid
miljoe-
verbaasd, voor
Prof. Muntendam pleitte
voor astma-organisatie.
De directeur-generaal van de volks
gezondheid, prof. dr. P. Muntendam,
heeft woensdagmiddag bij de ope
ning van de Koningin Emmakliniek
in het sanatorium Oranje Nassau-
oord te Renkuin .aandacht besteed
aan het probleem van de bestrijding
der niet-tuberculeuze longaandoenin
gen. Het zijn met name deze ziekten
waaraan in de kliniek te Renkum
meer aandacht kan worden besteed,
nu de tubercolosefrequentie zo is te
ruggelopen.
In deze kliniek heeft men de origi
nele gedachte gehad samenwerking
te zoeken met de provinciale revali-
datiediensten, althans deze diensten,
hierbij in te schakelen.
In ons land bestaat een ernstig va
cuüm ten aanzien van de bestrijding
van astma en chroniaphe bronchitis.
Wij missen tot nu toe in Nederland
een krachtige astma-organisatie,
voortgekomen uit de bevolking zelf.
Het is de hoogste tijd, dat een derge
lijke organisatie tot stand komt,
enerzijds om coördinerend te kunnen
werken ten aanzien van vraagstuk
ken als de nazorg, anderzijds om als
instrument te kunnen dienen voor de
overheid, welke tezamen met dit par
ticuliere initiatief tot een doelmatige
opzet van de bestrijding van astma
en chronische bronchitis kan komen,
zoals dit ook op zo menig ander ter
rein van de volksgezondheid ge
schiedde.
VOL ERNSTIGE EN HUMORISTISCHE TREKJES
Première wordt in de
nazomer verwacht.
Een tipje van de sluier van geheim
zinnigheid, die tot nog toe over de
Toon Hermans-film heeft gehangen,
is gisteren door Hermans zelf opge
licht. De opnamen voor de film zijn
thans voor 4/5 deel gereed. De ver
wachting is, dat in de nazomer van
Criminologisch gezien geen inte
ressant geval", zegt de president
van de Amsterdamse rechtbank, mr.
J. Coninck Liefsting (midden).
Naast hem ziet men op deze teke
ning mr. H. Winkel (links) en mr.
C. J. A. Metthes (rechts).
dit jaar in het City Theater te Am
sterdam de Nederlandse première ge
geven zal worden.
De film speelt in een, zoals Hermans
het op een persconferentie noemde
„bijna irreëel" dorpje, genaamd „So-
nansee", waarin alleen maar rare
typische mensen wonen. Een van hen
is de dichter-antiquair Moutarde
(Toon Hérmans), 'die voortdurend in
conflict leeft met directeur Braad van
de „Knik-Knak" worstenfabriek. De
heer Braad wil namelijk het landgoed
kopen van de heer Moutarde, die in
het dorp „de markies" wordt ge
noemd. Daaruit ontstaat een conflict
en uit die intrige ris het verhaal op
gebouwd.
Een verhaal, aldus mr. H. Wilton, di
recteur, van de N.V. City film, vol
ernstige en humoristische trekjes en
ook niet enige kolderscènes.
Hermans vertelde, dat hij tien be
roepsartiesten de namen noem
ik liever nog niet heeft geën
gageerd voor het spelen iif de
film. De gehele groep medewer
kers bestaat echter uit 100 per
sonen en de ervaring heeft ge
leerd, dat de mogelijkheid aanwe
zig is een film te maken met men
sen, die totaal geen routine heb
ben. Ik heb bijvoorbeeld mensen
op straat en in cafeetjes ontdekt,
die men echt talenten kan noe
men.
Natuurlijk werd ook gevraagd of
Toon Hermans het theater geheel
vaarwel gaat zeggen. „Als deze film
een succes wordt zal ik doorgaan met
het maken van films, hoewel ik het
theater wel erg mis. Maar je kunt
niet twee dingen tegelijk doen. Het
maken van een film neemt je geheel
in beslag."
Toon Hermans heeft bij het vervaar
digen van de film de opnamen zijn
voornamelijk in Zandvoort gemaakt
alle functies vervuld, die maar
mogelijk zijn. Hij speelt de hoofdrol,
regisseert de film, heeft het scenario
geschreven, heeft de liedjes gecom
poneerd, heeft meegeholpen aan het
ontwerpen van de decors en heeft
tenslotte ook deel gehad aan de in
stelling van de camera's.
Overval in Tilburgse
tandheelkundige inrichting
In samenwerking met twee artsen
van het staatstoezicht op de volks
gezondheid heeft de Tilburgse re
cherche een inval gedaan in een
tandheelkundige inrichting aan de
Spoorlaan te Tilburg op grond van
veronderstelde overtreding van de
wet op de tandheelkundige inrichtin
gen. Reeds geruime tijd -tond deze
inrichting onder verdenking. Ten tij
de van de inval werd het bedrijf in
volle werking aangetroffen, zodat 't
vaststellen van de overtredingen een
eenvoudige zaak was.
Tegen de houder van de inrichting,
dr. L. uit Tilburg, werd proces-ver
baal opgemaakt wegens een aantal
overtredingen van de wet op de tand
heelkunde. Tegen dr. C. V. uit Rot
terdam werd eveneens proces-verbaal
opgemaakt wegens overtreding van
de wet op de tandheelkundige inrich
tingen; de beide aanwezige tandtech-
nici J. S. uit Breda en L. S. uit Hil
versum werden geverbaliseerd we
gens het onbevoegd uitoefenen van
de geneeskunde. Aan de inrichting
was nog verbonden A. van L. uit
Waddinxveen, die voor de „aanvoer"
van patiënten uit den lande zorg
droeg. Ook deze kreeg een proces
verbaal. Het volledig instrumenta
rium werd in beslag genomen.
Fransen kiezen in maart
gemeenteraden
De Franse regering heeft woensdag
bepaald dat op 8 en 15 maart
gemeenteraadsverkiezingen zu!
worden gehouden.
PARIJSE MODE: NATUURLIJKE LIJNEN
(Van onze redactrice)
Dat het spreekwoord
„rhistoire se répète" op
het terrein van de mode
dikwijls van toepassing
is, blijkt deze week op
nieuw tijdens de Parijse
voorjaarsmodeshows.
Met dit verschil, dat het
ditmaal gaat om een
„repéter" van motieven,
die nog maar betrekke
lijk kort geleden ook in
de mode werden toege
past. „Het is immers
nog maar luttele seizoe
nen geleden dat de zo
genaamde „prinsesse-
lijn" opgang maakte, en
op het ogenblik spreken
insiders te Parijs hard
nekkig van „een algehe
le terugkeer naar prin-
sesselijn-motïeven".
Hetgeen dus inhoudt:
een terugkeer naar een
silhouet dat natuurlijke
lijnen voorstaat, zonder
er al te zeer de nadruk
op te leggen. Terugkeer
ook naar een jeugdig sil
houet
Ontwerper Guy Laroche
is eveneens voorstander
van deze tendenz: hij
bewees het gisteren
(woensdag) met zijn
collectie die een jeugdig
accent draagt en die
men ook „collectie, geba
seerd op V-lijn" zou
kunnen noemen, omdat
hij op de rug van vele
modellen V-vormige
schouderstukken ge
bruikt. Laroches rokken
komen tot halverwege
de kuit.
Bij maison Laroche heb
ben veel mantelpakken
een blousend effect ge
kregen door een V-vor-
mig schouderstuk dat
van de schouders af
hangt; soortgelijke
schouderstukken ziet
men bij sommige man
tels, maar dan is de V
verlaagd tot op- de heu
pen. Vaak hebben de
(gemakkelijk zittende)
tailleurs korte jasjes,
ronde schouders en wijd
open kragen, en op
sommige exemplaren, is
evenals op sommige
mantels, de „hoepel
kraag a ia Cardin" te
zien. Kleuren en stoffen
zijn bij Laroche vaak
gewaagd, ongetwijfeld
ten pleziere van de
jeugd!
Als veel belangrijker
echter dan wat voor mo-
denieuws ook gold gis
teren in Parijs het feit,
dat de leidende ontwer
per van maison Dior, de
jonge Yves Saint-Lau
rent, volkomen tégen de
traditie zijn modegehei
men heeft verklapt, vier
entwintig uur voordat
hij met zijn voorjaars
collecties voor het voet
licht komt. „Ik wens de
vrouw in het voorjaar
van 1959 eenvoudig, soe
pel en natuurlijk te kle
den", verklaarde hij.
„Ligne-sac en empire-
lijn zijn voorgoed verle
den tijd; de nieuwe mo
de zal verfijnd en ele
gant zijn, en de vrouw
wordt eindelijk bevrijd
van onnatuurlijke bouw
sels om haar heen...."
Over zijn collectie die
dus vandaag pas ge
toond wordt, vertelde
Saint-Laurent voorts
nog dat al zijn japonnen
tailles zullen hebben op
de normale plaats, soms
van een ceintuur voor
zien; dat de schouders
rond zullen zijn en de
rokken „natuurlijk" van
lijn, in lengte variërend
naar het type van de
draagster.
Een andere jonge ster in
de Parijse modewereld is
Michel Goma. Hij heeft
intussen ook zijn ideeën
ten aanzien van de voor-
jaars- en zomermode
prijs gegeven, in een
show waarin zowaar de
„ligne sac" nog zwakjes
vertegenwoordigd was,
maar waarin toch de
prinsesselijn het duide
lijkst te herkennen iel.
Alle modellen hebben
een duidelijke taille, hoe
wel deze soms wat vaag
aangegeven lijkt. Bij de
japonnen is veel varia
tie: jurken met blousen-
de ruggen en loszittende
op de rug geknoopte,
óverblouses worden afge
wisseld door japonnen
metceintuurs die soms
iets boven, soms iets
beneden het middel zit
ten. Men ziet bij Goma
getailleerde mantels met
volkomen rechte jassen
met vierkante schouders
en met grote zakken en
splitten; mantelpakken
met korte jasjes die
soms van achteren lan
ger zijn dan van voren;
rechte rokken die iets
korter zijn dan de tot
nu toe door andere ont
werpers gepropageerde
roklengten. Kleuren:
oranje, lila, aqua en
smaragdgroen, soms
purper, blauw en ci
troengeel.
Tenslotte heeft ontwerp
ster Nina Ricci haar col
lectie getoond, met vele
modellen die opvallend
lage halslijnen hebben.
Bij haar middag- en
avondkleding gaan deze
wijd-open halslijnen
over in strak met cein
tuurs ingesnoerde tail
les ook mantelpakken
vertonen lage halsuit
snijdingen. De Ricci-col-
lectïe blijkt eveneens op
de prinsesselijn geïnspi
reerd, met boezem, heu
pen en taille dus op de
natuurlijke plaats. Cein
tuurs zijn dit seizoen
bij deze ontwerpster zo
belangrijk dat ze vaak
de knoopsluiting van
japonnen en mantelpak-
ken geheel :vervangen.
Het Wereldgebeuren
Ruimte
Dr. Wernher von Braun, directeur
der afdeling ontwikkeling van
het Amerikaanse „Army Ballis-
tic Missile Agency", gaat er bij zijn
werk van uit, dat geleerden niet ver
antwoordelijk zijn voor het gebruik
dat men van hun ontdekkingen en
uitvindingen maakt. Het is bekend,
hoe deze in Amerika genationaliseer
de Duitser indertijd bij zijn aanne
ming van zijn moeder niet het tradi
tionele horloge kreeg. De Oostprui-
sische barones,die zelf een lierheb
ster van de sterrenkunde was, gaf
haar zoon bij die gelegenheid name
lijk een telescoop. Zij maakte zo de
„ruimtedrift" in hem wakker en het
gevolg was een loopbaan op het ter
rein der rakettenontwikkeling. Deze
techniek is onder de gegeven omstan
digheden alleen te bekostigen door
defensie-organisaties. Vandaar dat
Von Braun, voordat hij na de Tweede
Wereldoorlog bij de operatie Paper
clip naar de Verenigde Staten ver
huisde, een belangrijk aandeel had
in de ontwikkeling van de V2 op
Peenemünde. Hij heeft bij herhaling
betoogd, dat het werken aan vernie
tigingswapens niet zijn ideaal was.
Na de eerste geslaagde opstijging
van de V 2 tot een hoogte van ruim
90 km riep zijn chef uit: „Besef je
wel goed wat we bereikt hebben?
Vandaag is het ruimteschip geboren."
Dit was Von Brauns commentaar op
het eerste bombardement van Londen
met de verschrikkelijke V2's: „Hoe
wel de geallieerden-Peenemünde her
haaldelijk hadden gebombardeerd,
hadden wij er oprecht spijt van dat
ons projectiel, dat de weg had moe
ten banen naar andere planeten, nu
deelnam aan de vernietiging van de
onze."
Op het XXIste congres van de
Russische communistische partij
heeft Nikita S. Kroesjtsjew dins
dag laten weten, dat de Sowjet-Unie
is begonnen met de produktie van
intercontinentale raketten „die zon
der falen elk doel op aarde zouden
kunnen treffen." Op de Amerikaanse
basis Cape Canaveral, waar de mees
te van Von Brauns huidige experi
menten beginnen, werd op dezelfde
dag een proefraket van het Ameri
kaanse intercontinentale type „Atlas"
afgevuurd.
Oost en West blijven verwikkeld in
een bewapeningswedloop, waarbij
van westerse zijde wordt gesteld dat
alleen een wapeneven wicht de Russen
kan weerhouden van toegeven aan 'n
agressieve politiek, zodat men „bij"
moet blijven. Voor zover de financië
le polsstok toereikend is, springen
Von Braun en de zijnen in deze in
ternationale wedstrijd van de ene
wetenschappelijke prestatie naar de
andere, evenals hun klaarblijkelijk
over grotere sommen beschikkende
collega's achter het IJzeren Gordijn.
Maar intussen blijft voor Von Braun
en voor velen zijner vakgenoten de
militaire toepassing der raketten
slechts ,,'n deel van het schouwspel";
een middel dat naar een ander doei
moet leiden.
O ok de ruimtevaalt „als zodanig"
heeft in de laatste jaren de
aandacht van ^staatslieden en
politici getrokken, en Von Braun's
wetenschappelijke aspiraties worden
nu begunstigd door de internationale
„race om de ruimte" waarin de twee
grootste mogendheden, Amerika en
Rusland, weer de grote tegenstanders
zijn. Hooggestemd is het gisteren
verschenen rapport, uitgebracht door
de Commissie voor Ruimtevaart uit
het Amerikaanse Huis van Afge
vaardigden en bijdragen bevattend
van 56 ruimtedeskundigen uit de
Verenigde Staten (onder wie Von
Braun) uit Engeland, Duitsland, Ita
lië en het Verre Oosten. Volgens dit
rapport kan over tien jaar mits
de mens bereid is zich de nodige in
spanning te getroosten en de prijs
te betalen een „bemande" raket
landing op de maan worden uitge
voerd. Eén van de deskundigen is
van mening, dat er al in 1959 een
man in een kunstmaan om de aarde
zal wentelen en dat dit een Rus zal
zijn... Dit wellicht als een waar
schuwing voor degenen die over de
dollars gaan en niet al te veel mogen
beknibbelen.
En het is in het kader van dit rap
port, dat ook enkele voordelen wor
den genoemd die de gewone mensen
op dit ondermaanse van de kunstma
nen kunnen plukken, zo bijvoorbeeld
het gebruik van kunstmatige aard-
satellieten door de weerkundige dien
sten, waardoor duizenden mensenle
vens en schatten gelds die nu door
orkanen, wervelstormen, sneeuwstor
men, droogte enz. verloren gaan,
voor een deel bespaard kunnen wor
den. En voorts: met behulp van
kunstmanen is een aardomspannend
televisienetwerk op te bouwen, waar
door de wereld weer kleiner zou
worden en de verbindingen, niet al
leen voor de defensie maar ook voor
uitwisseling van denkbeelden, weer
aanmerkelijk verbeterd. Misschien
dat ook een ander denkbeeld van
Von Braun dan meer gemeengoed
wordt: dat „de oplossing van alle
problemen is: religie en de opvoeding
van volgende generaties tot ethisch
denkende mensen".
WERNHER VON BRAUN
...perspectief in de ruimte...
