In 1958 kwam meer toenadering
tussen de verschillende Kerken
Tachtigjarige Paul Reynaud heeft
„jonge" kijk op Europa's toekomst
6
PROVIN CI ALE ZEEUWSE COURANT
WOENSDAG 81 DECEMBER 195S
Belangrijke taak
voor Europeaan
Ex-premier Paul Reynaud
speelt, al is hij reeds 80~ jaar,
nog steeds een actieve rol in
het Franse politieke leven. Ook
dit jaar heeft hij herhaaldelijk
van zicli doen spreken, onder
meer als voorzitter van de
breed-sameflgestelde commissie
die aan premier Charles de
Gaulle advies moest uitbrengen
over diens ontwerp-grondwet
voor de Vijfde Republiek.
Slechts vijf van de dertien mee
dingende oud-premiers werden
vorige maand bij de eerste ver
kiezingen voor de Nationale
Vergadering der Vijfde Repu
bliek gekozen. Reynaud was
een van die vijf. Daarbij heeft
ongetwijfeld de faam, die hij
zich in het verleden verwierf,
een belangrijke rol gespeeld.
Was hij niet de man, die zich
van het begin af kantte tegen
de Duitse expansiepolitiek in
de dertiger jaren in die als pre
mier der Franse regering in het
voorjaar van 1940 een capitula
tie wilde weigeren om de strijd
tegen de Duitsers van Afrika
uit voort te zetten
Hij moest toen echter het on
derspit delven tegen vice-pre
mier Pétain en opperbevelheb
ber Weygand. Reynaud week
eerst uit naar Engeland, maar
hij keerde terug naar het aan
vankelijk onbezet gebleven deel
van Frankrijk. Eerst werd hij
door het bewind-Pétain gear
resteerd. Later is hij door de
Duitsers van het ene concen
tratiekamp naar het andere ge
voerd.
In de na-oorlogse jaren ontpop
te hij zich als een hartstochte
lijk pleitbezorger voor nauwere
Europese samenwerking. Hij
behoort tot de meest gezagheb
bende leden van de Raad van
Europa. Nu het gevaar dreigt
dat in Frankrijk „nationalisti
sche" stromingen meer dan in
het verleden hun invloed zullen
doen gelden, is voor de „Euro
peaan" Reynaud in het nieuwe
parlement een belangrijke taak
weggelegd.
STEMMEN UIT DE KERKEN
Terugblik op het
afgelopen jaar
Uren, dagen, maanden, jaren, vlie
gen als een schaduw heen. Naar
de woorden van dit, voor velen al
te dierbare gezang, zijn dan nu de
uren, dagen, maanden van het jaar
onzes Heren 1958 als een vluchtige
schaduw voorbij gegaan. Hoe vluch
tig het wel geweest is, heseffen we
wanneer we ons neerzetten om na
te gaan wat er in een afgelopen
jaar is geschied. Er zijn natuurlijk
gebeurtenissen van hetgeen er in
de wereld en in ons land is voorge
vallen, die we ons zo nog herinne
ren. Maar het zal met ons menigeen
overkomen zijn dat hij, lezende de
overzichten die de dagbladen ge
woon zijn op 31 december te geven,
telkens weer bij zich zelf zegt: O
Ja, 't is waar, ook dat is dit jaar
gebeurd! We waren het al weer
vergeten.
Wanneer we zo zitten te bladeren
In datgene wat er in de officiële en
niet-officiële kerkelijke bladen in
1958 geschreven is en in wat door
persbureaus is gepubliceerd, me
nen we toch een algemene lijn te
kunnen zien in datgene wat is voor
gévallen in de kerken. Er is meer
toenadering- gekomen tussen de
verschillende kerken in ons land.
Allereerst komt dan naar voren de
concensus (overeenstemming:) die tot
stand kwam tussen de Lutherse en
Hervormde Kerk in ons land, welke
concensus op 7 december is bekrach
tigd met de viering van het H. Avond
maal in een van de Lutherse kerken
in Amsterdam. Op die dag heeft al
daar een hervormd predikant in een
lutherse kerk gepreekt en een luther
se in een hervormde kerk. Dit alles is
om te betuigen dat men, welke ge
schillen er in het verleden ook mogen
zijn geweest, die aanleiding waren tot
de formatie van en het gescheiden
blijven van de twee kerken, erkent:
in wezen behoren we bij elkaar, om
dat we staan voor één en dezelfde
zaak, hl. om De Goede Boodschap uit
te dragen in de wereld van nu.
Van toenadering kan ook gespro
ken worden intussen de rooms ka
tholieken en de protestanten. Ge
tuigde niet onlangs een zeer voor
aanstaande pater: we zijn heel wat
dichter bij elkaar gekomen; we
begrijpen eikaars bedoelingen be
ter en daarom kunnen wij elkaar
ook beter de waarheid zeggen. Er
zijn dit jaar allerlei persoonlijke
contacten gegroeid en wel zo, dat
een aantal predikanten en r.-k.
geestelijken uit Friesland samen
op reis zijn gegaan. Zij hebben wel
niet op de wijze van Bertus Aaf-
jes een voetreis naar Rome ge
maakt, maar ze zijn per trein
daarheen gegaan. Tevens hebben
ze Genève aangedaan, de stad,
wier naam verbonden zal blijven
met Calvijn en met de Wereldraad
der Kerken. Natuurlijk waren er
wel keersedoppers die hierop de
domper van hun kritiek wilden
zetten, maar het feit blijft toch
bestaan dat zo iets dit jaar moge
lijk was. We zouden ook wel mee
hebben gewild, want we hebben al
tijd gehoord dat pastoors zulke
goedgemutste en vrolijke reismak
kers zijn. Eveneens is het dit jaar
mogelijk geweest dat de hooglera
ren en studenten van de gerefor
meerde theologische school in
Kampen een bezoek hebben ge
bracht aan het Dominicanen-kloos
ter te Zwolle, terwijl deze witte
kloosterlingen een speciaal con
cent kregen om met z'n allen de
theologische school te Kampen
een tegenbezoek te brengen, bij
welk bezoek, naar het bericht dat
we lazen, het aan vrolijke humor
niet heeft ontbroken..Ook dit zijn
tekenen des tijds.
Van toenadering menen we ook te
mogen spreken als het gaat om de
verhouding van Hervormden en Ge
reformeerden. De synode van de Ger.
Kerken is hiermee in toenemende ma
te verlegen evenals met haar houding
tegenover de Wereldraad der Kerken.
Zij heeft een gesprek niet willen af
breken, maar van harte gaat het ook
weer niet. Maar niettemin zijn er dit
jaar allerlei tekenen van toenadering
geweest. Ook de Hervormde en Gere
formeerde predikanten verstaan el
kaar beter en kunnen elkaar daarom
beter zeggen wat zij van elkaar den
ken. In menig deel van ons land heb
ben zij een gemeenschappelijk con
vent of hoe men het dan ook noe
men mag en wanneer er eens een ge
meenschappelijke dienst is (natuur
lijk geen officiële kerkdienst nog)
die meestal in een Hervormde kerk
wordt gehouden omdat deze de groot
ste is, blijkt het gereformeerde volk
allesbehalve afkerig daarheen te
gaan.
In dit verband kunnen we er ook op
wijzen, hoe tegen het einde van dit
jaar een proefbundel van 110 psal
men. opnieuw berijmd, is gereed ge
komen, waaraan theologen en dich
ters uit vele kerken hebben meege
werkt.
PROCES
We hebben gesproken van toenade
ring en een beter verstaan van elkaar
als algemene lijn. Dat wil niet zeg
gen dat de breuken die er in de loop
der eenwen gekomen zijn, er in 't ge
heel niet meer zouden zijn. Ook daar
van zijn voor dit jaar wel voorbeel
den aan te halen. Dit jaar is er een
proces geweest over net processie
verbod, eerst voor de rechtbank te
Breda en nadien in hoger beroep voor
het gerechtshof in Den Bosch. Drie
r.-k. geestelijken waren de gedaag
den. Zij hadden in Geertruidenberg
een processie geleid. Het geschil ging
over de vraag of Geertruidenberg on
der de plaatsen valt waar in 1848, het
jaar waarin art. 184 van de grondwet
van kracht werd, openbare gods
dienstoefeningen bulten gebouwen en
besloten plaatsen waren toegelaten.
In Nijmegen hebben de rooms katho
lieken dit jaar hun grote Maria-con-
gres met de daaraan verbonden fees
telijkheden gehouden, waaraan met
toestemming van de minister van
oorlog, ook werd deelgenomen door
een deel van de aldaar gelegerde
troepen, wat nog al heftige reacties
heeft uitgelokt van protestantse zijde.
De gereformeerde kerken hebben een
nieuwe kerkorde gekregen, waarmee
voor hen die van Dordrecht van 1618
en 1619 heeft afgedaan. Zoals dat met
alle nieuwe dingen die in de kerken
worden ingevoerd is, het geval is,
zijn er ook hier die er over mokken.
Wanneer wij van de gebeurtenis
sen uit de Ned. Herv. Kerk van
dit jaar iets naar voren moeten
halen, is het natuurlijk het besluit
de vrouw tot het ambt toe te la-
en. Het heeft lang geduurd eer dit
besluit gevallen is, maar toen was
men er nog niet, getuige de in no
vember gehouden vergadering van
de synode. In Utrecht waren her
vormde ambtsdragers op G.G. bij
een geweest, ivelke vergadering
aan de synode een schrijven richt
te waarin verzocht werd het ge
noemde besluit in te trekken, als
zijnde in strijd met de H. Schrift-
De hervormde mannenverenïgin-
gen op G.G. zijn ook al bijeen ge
weest en hebben eenzelfde geluid
laten horen en op de jaarvergade
ring van de hervormde wonwen-
verenigingen op G.G. heeft de pre
sidente haar diepe verontrusting
uitgesproken over het synodebe
sluit. Van $eze zijde zijn dus wel
alle stammen ten strijde geroepen.
Met haar modaliteiten, die nog al
veel nestharen van de vroegere
richtingen hebben overgemouden,
heeft de Generale Synode toch nog
al wat te stellen gehad. Dat bleek
ook uit de nasleep van de discussie
BuskesDe Wilde en naar aanlei
ding waarvan de synode een verkla
ring gegeven heeft, die ook al weer
aanleiding was tot een hele discus-
Gewoonlijk vinden we in jaarover
zichten de namen van hen, die door
de dood ontvallen zijn. Wij hebben
ons daarvan tot nu toe onthouden.
We willen nu een uitzondering ma
ken op de regel die wij ons zelf ge
steld hadden. In het begin van het
jaar is overleden N. G. J. v. Schou
wenburg, directeur van het persbu
reau der Ned. Herv. Kerk. Hij was
geen predikant, maar kende het
kerkelijk leven van ons land als
weinigen en wist het te bezien met
de milde humor van het geloof. Zijn
warme vriendschap zal ieder missen
die hem heeft gekend.
H.
EXCLUSIEF INTERVIEW VOOR JAARWISSELING
Reynauds mening
De Gaulle is een gunsti
ge factor voor Europa.
Navo-standvastigheid
en Atlas-satelliet zijn
twee successen in- de
concurrentiestrijd met
de Sowjet-Unie.
„Berlijn" is Rusland
geen botsing waard.
Aarzeling van het wes
ten betekent oorlogsge
vaar.
Als westen standvastig blijft
zal er geen oorlog komen
(Van een speciale correspondent)
Tarijs „De instelling van de Gemeenschappelijke Markt
is ongetwijfeld een grote stap voorwaarts op de weg naar
Europese eenheid".
Dit verzekerde ons de bejaarde Franse staatsman Paul Rey-
naud in een exclusief interview, waarin wij liem zijn mening
vroegen over de stand van zaken ïn Europa bij deze jaarwis
seling.
Reynaud, thans 80 jaar, is nog steeds een actief politicus en
een der leiders van de onafliankelijke partij, ïn de nieuwe Na
tionale vergadering de op één na grootste fractie. De kleine,
levendige staatsman heeft een briljante politieke carrière
achter zich, waarin hij vele ministerschappen, onder andere
het premierschap, heeft bekleed. Sinds lang is hij een voor
vechter van Europese eenheid. Op liet eerste „Europa"-
congres, in 1948 in de Haagse Ridderzaal gehouden, behoorde
hij met Churchill, tot de grote figuren.
Reynand ziet twee belangrijke lichtpunten aan de horizon
der Europese eenwording. Het ene is dan „de toepassing van
het verdrag van Rome in het vormen van de Europese ge
meenschappelijke markt". De andere gunstige factor is naar
zijn mening, de verkiezing van generaal Charles de Gaulle tot
president van Frankrijk.
....een interview met Paul Reynaud....
„Gezien de openlijke pro-Euro-
pese houding die generaal De
Gaulle heeft aangenomen sinds hij
aan de macht is gekomen, ge
loof ik stellig dat zijn verkiezing
tot president een gunstige factor
is voor Europa", aldus Reynaud.
Hij zinspeelde daarmede op de
vrees die voorstanders van Euro
pese integratie in de afgelopen
zomer wel hebben geuit, dat De
Gaulle's optreden de pogingen tot
eenmaking van Europa zou ver
tragen. Reynaud en zijn Europe
se medestander Robert Schu-
man („meneer Europa", zoals hij
wel wordt genoemd) zouden toen
van de generaal de verzekering
hebben gevraagd en gekregen dat
niets zou worden ondernomen te
gen Frankrijke economische inte
gratie met West-Duitsland, Ita
lië en de Benelux. Reynaud be
vestigde deze berichten door zijn
volledige steun te geven aan De
Gaulle en thans weer door zijn
duidelijke woorden hierover tij
dens ons gesprek.
Over de netelige kwestie van de
,Vrijhandetezone en de moeilijke
onderhandelingen daarover wilde
Reynaud zich begrijpelijkerwijs
in dit stadium niet uitlaten.
Twee successen
In plaats daarvan vestigde hij er
met nadruk de aandacht op dat
het streven naar Europese een
wording slechts één aspect vormt
van de inspanningen van het wes
ten om de Sowjet-uitdaging op
politiek, economisch en cultureel-
wetenschappelijk terrein te be
antwoorden. Hij sprak in dit ver
band van „twee belangrijke suc
cessen, die de westelijke landen
behaald hebben". Het ene succes
is van politieke aard: „Het stand
punt dat de N.A.V.O. de vorige
week heeft ingenomen ten aan
zien van de kwestie-Eerlijn". Het
andere ligt op wetenschappelijke
gebied: ,,Het lanceren van de
nieuwe Amerikaanse Atlas-satel
liet".
„Deze twee successen hebben de
positie van het westen in de con
currentiestrijd met de commu
nistische wereld versterkt", aldus
de mening van Reynaud. Hij werk
te deze opvatting nader uit: „Op
wetenschappelijk terrein zijn de
Amerikanen dit jaar begonnen
met een achterstand op de Rus
sen. Zij hebben thans ingelopen
dank zij hun prestaties met de
satelliet. Dit succes zal zeker ook
militaire repercussies hebben".
In dit verband uitte Reynaud zijn
geloof in de grote wenselijkheid
van nauwe wetenschappelijke sa
menwerking tussen alle landen
van het westen.
Wat Berlijn betreft: Reynaud
gelooft niet dat Rusland het
daar op een militaire botsing
zal laten aankomen. „Ik ge
loof dat Moskou in Berlijn
slechts moeilijkheden veroor
zaakt om twee redenen. In de
eerste plaats om de publieke
opinie m het eigen land beter
in de hand te kunnen houden.
In de tweede plaats om te
trachten de hereniging van
beide delen van Duitsland tot
iedere prijs tc voorkomen. Mos
kou hoopt West-Duitsland te
kunnen dwingen met Oost-Duits
land te onderbandelen, of al
thans het Oostduitse regime te
erkennen", aldus Reynaud. „Er
zal geen oorlog om Berlijn ko
men", zo vervolgde hij, „mits
het westen vasthoudt aan het
in de NA.V.O.-raad de vorige
week geformuleerde standpunt".
„Oorlogsgevaar zal pas dan ont-
Het Middelburgse kamerkoor is de
laatste tijd steeds meer op de voor
grond getreden. Onder leiding van
zijn dirigentBart Leijnse, trad het
enige malen met succes op voor de
radio. Met name polyfone koormuziek
weet dit kleine ensemble op een
uiterst muzikale wijze uit te voeren.
Onze fotograaf nam onlangs enige
foto's van het koor tijdens een repe
titie in de Nieuwe Kerk te Middelburg.
Foto P.Z.C.)
staan, als het westen Rusland de
indruk zou geven dat het een
aarzelende houding aanneemt".
Reynaud wilde in dit opzicht hul
de brengen aan de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken.
„Ik breng hulde aan de stand
vastige honding die John Foster
Dulles hierbij aanneemt", zo' zei*
de hij.
Skiën
Daarmede was ons onderhoud met
de vitale oud-premier ten einde.
Hoe vitaal deze tachtigjarige
kampioen van een Verenigd Euro
pa nog is, bewees wel zijn as
pecten: „Ik ga nu een korte win-
tervakantie houden: skiën in de
Alpen".
(Copyright P.Z.C.).
....Paul Reynaud: de leeftijd der
heel sterken, maar nog steeds fit
en s rijdlustig....