In Kamerdebat klonk verwachting
van verkiezingsstrijd door
Het „laatste kwartier" in het kabinet
Kabinet-Drees uiteengevallen
KLANKBORD
HERENIGING VAN DUITSLAND
GEEN ZAAK VOOR GROTE VIER
Vandaag...
WEDUWEN VAN VEEKOOPLIEDEN
KREGEN EIS TOEGEWEZEN
VRUDAG 12 DECEMBER 1958
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
S
Prof. Oud voor
„rompkabinet"
Slot van pag. 1
trekken", 7.0 besloot de bewindsman
zijn rede in eerste termijn.
Aanknopend aan de bewering; van de
minister, dat afweging van inkom
sten en uitgaven niet mogelijk is bij
onzekerheid omtrent de middelen,
vroeg de heer Romme vervolgens hoe
de minister het dan klaar had ge
speeld de Kamer een begroting voor
te leggen. Het deed de r.-k. fractie
leider leed, dat de minister de politie
ke kant aan de aanvaarding van dit
zakelijke voorstel verbindt. In zoverre
heeft de nacht geen raad gebracht,
was zijn oordeel. Het deed prof. Rom
me ook hierom leed. daar de minister
bij aanvaarding van het gewijzigde
wetsontwerp volledig zijn zin krijgt
voor 1959 en bovendien voor 1960 een
toezegging, die de bewindsman niet
wantrouwt, maar dan ook een andere
behandeling verdient.
•Vlinder vriendelijk was de lieer Rom
me toen hij zei te betreuren, dat de
minister nu aan de anderen overlaat
in 1959 de „boel" in orde te maken.
Eerst wil de minister het voor '60 al
in orde hebben, maar nu laat hij voor
1959 al de „boel" achter op een wijze,
die men weinig fraai kan noemen, zo
zei hij.
Suggestie van mr. Burger
De fractieleider van de P.v.d.A., mr.
Burger, zei„Er wordt door dit wets
ontwerp niet tegemoet gekomen aan
de belangen van de minst-draag-
krachtigen. Er heeft een scheeftrek
king van de lastenverdeling plaats.
De heer Van de Wetering, die had
gezegd zich niet te laten beïnvloeden
door dreigementen van de Fakkel
dragersdag (waarop de heer Burger
zijn zeven eisen liet horen), kreeg van
de socialistische leider te horen, dat
het regeringsprogram de grondslag
is, waarop ministers van de P.v.d.A.-
fracties in het kabinet zitting heb
ben genomen. „De K.V.P.- en A.R.-
fractles uit deze Kamer hebben door
hun daden het regeringsprogram ver
scheurd." In plaats van een dreige
ment, had de verklaring op de Fak
keldragersdag geen andere betekenis
dan het kabinet te continueren.
Nu bij de Kamermeerderheid werke
lijk nog enige bereidheid aanwezig is
tot overeenstemming te komen, dan
zou ik in overweging willen geven
de termijn van twee jaar te aanvaar
den en daarnaast de bevoegdheden
van de bewindsman uit te breiden, om
als dat mogelijk is, te zijner tijd bij
algemene maatregel van bestuur een
correctie toe te passen ten aanzien
van de bestedingsbeperking voor de
minst draagkraehtigen.
De heer Bruins Slot (a.r.) stelde, dat
niet de Kamermeerderheid de heer
Hofstra wegjaagt, maar dat het de
Uitgedoofd
(slot van pag. 1)
kabinetsformatie krijgen, omdat het
kabinet indirect door een lid van de
K.V.P.-fractie is ten val gebracht.
Slaagt prof. Romme en eventueel
een leeks van andere informateurs
er niet in een kabinet te vormen,
dan is de mogelijkheid van Kamer
ontbinding aanwezig. Binnen veer
tig dagen na de ontbinding moeten
nieuwe verkiezingen gehouden wor
den.
Dat zijn dan vervroegde verkiezin
gen, want de officiële verkiezingen
van 1960 komen er door te vervallen.
Eep grote verschuiving zullen die
verkiezingen -niet kunnen bren
gen. Wel zullen zij opheldering
kunnen geven over de vraag of dè
afbrokkeling, die zich bij de P.v.d.A.
demonstreerde tijdens de jongste ge
meenteraadsverkiezingen en de sta
tenverkiezingen tót staan is gekomen
of overwonnen kan worden.
Het is juist die afbrokkeling, welke
het politieke klimaat in Nederland
zo ongemakkelijk maakte.
Er gingen in de P.v.d.A. stemmen op
om liever in de oppositie te gaan en
niet steeds maar weer de weg van
het politieke compromis te bewande
len en mede de verantwoordelijk
heid te dragen voor regeringsmaat
regelen, die bij een deel van de P.v.d.
A.-leden weinig populair waren.
Al geven verkiezingen geen grote
verschuiving, zij zouden dus wel ver
helderend kunnen werken met name
voor de P.v.d.A. Dat zou een nuttig
effect kunnen hebben. Voorlopig ech
ter ziet niemand hoe een nieuw kabi
net gevormd kan worden en kan
slechts vastgesteld worden, dat de
dames en heren, die in 's lands ver
gaderzaal gisteren de tegenstellingen
niet konden overbruggen, het Neder
landse volk met een uiterst moeilijke
affaire hebben opgeknapt!
AANNEMEN. Soldaat Robert Mc
Grath kreeg in Sydney (Australië)
een schadevergoeding van 2600
omdat hij zijn rug verrekt had toen
hij de houding moest aannemen.
AANGIFTE. Nadat hij op een poli
tiebureau in Londen had aangegeven
dat zijn fiets' hem was ontstolen,
reed Frederick Wilson naar huis op
een politiefiets die hij stiekuin mee
nam.
heer Burger is geweest, die op de
Fakkeldragersdag de minister tot
heengaan heeft genoopt.
Gaat partijbelang voor?
Prof. Oud verweet de P.v.d.A.-frac-
tie altijd te hebben getracht haar
program aan het kabinet op te
dringen. Voorts meende de liberale
leider, dat de P.v.d.A. haar minis
ters woensdag onder druk had ge
zet. Hij was van oordeel, dat als de'
Kamermeerderheid zou zwichten,
men zich met huid en haar zou
verkopen aan de P.v.d.A. „De heer
Burger mag de mond wel vol heb
ben over democratie, maar volgens
mij is de P.v.d.A. voor onze demo
cratie een groot gevaar".
Prof. Oud wilde ook naar de toe
komst zien en hij achtte spoedige
verkiezingen noodzakelijk. Hij A'ond
de beste oplossing, dat liet kabinet
zonder de socialisten als rompkabi
net aanblijft en dat de ministers hun
ontslag aanbieden zodra de verkie
zingen achter de rug zijn.
In het verder verloop van de debat
ten betoogde de heer Romme nog, dat
het hem speet, dat met de heer Hof
stra ook de andere vier socialistische
bewindslieden, en vooral de minister
president, heengaan.
Fotode heer Burger in gesprek met
minister H. J. Hofstra; dr. W. Drees
is vervuld van grote zorgen.
Dr. Drees kwam nog op tegen de be
wering van prof. Oud, dat hij het
Iiartijbelang boven het algemeen be-
ang zou stellen. Zij die mij kennen,
weten wel beter, zo betoogde de
heer Drees. Het zou echter een over
schatting zijn van mijn betekenis en
onmisbaarheid om in het belang van
'jb het land aan te blijven, nu de
P.v.d.A. geen socialistische ministers
meer wil. De heer Drees ontkende
ook met nadruk, dat de fractie van
de P.v.d.A. druk op minister Hofstra
had uitgeoefend. Al dinsdagmorgen
had minister Hofstra in een buiten
gewone kabinetsvergadering meege
deeld, dat een wijziging A'an het Avets-
ontwerp onaanvaardbaar voor hem
zou zijn. Dit zou echter niet in het
eerste stadium van de beraadslaging
in de Kamer Avorden meegedeeld om
in ieder geval een zakelijke discussie
mogelijk te maken.
Het Avas het laatste woord voor de
stemming over motie en amende
ment. Tegen zes uur sloot voorzitter
Kortenhorst de vergadering. Hij gaf
te verstaan, dat het nog niet zeker
AA'as, dat de aangekondigde A'ergade-
ring van a.s. maandag doorgang zon
vinden.
VERKLARING RUSSISCHE REGERING
De Sowjetpremier en partijleider Nikita Kroesjtsjew heeft in een interview
met een Westduitse krant gewaarschuwd, dat de Sowjet-Unie in geval
van een aanval op Oost-Duitsland de Oostduïtse grenzen zal verdedigen.
In antwoord op schriftelijke vragen van de „Sïiddeutsche Zeitung" heeft
hij gezegd, dat sommige „heethoofden" onder de westelijke militaire lei
ders spreken OA-er liet forceren van een doorgang naar Berlijn met troe
pen en tanks. Dit zou oorlog betekenen, aldus de SoiA'jetpreniier.
toekomst A'an Berlijn, voor de Sow
jet-Unie „niets anders overblijft" dan
de bezetting van Berlijn eenzijdig te
beëindigen.
Verder beA'at de A-erklaring nog de
mededeling, dat de SoAAjeregering
niet Avenst deel te nemen aan een
Vïermogendhedenconferentïe over de
hereniging Aan Duitsland. Dat is een
zaak A-oor de twee Duitse regeringen,
geen zaak voor de Grote Vier. Ge-
Kroesjtsjew over
kwestie-Berlijn
Het Russische persbureau Tass heeft
donderdagavond een verklaring A'an
de regering der Sowjet-Unie uitgege
ven, waarin Wordt gezegd dat indien
het westen geen medewerking wil
verlenen aan een beslissing over de
Enige olieprodukten worden
in prijs verhoogd
/Vis gevolg van de recente prijsstij
ging op de wereldmarkt zullen met
ingang van vrijdag 12 december de
verkoopprijzen van enkele aardolie-
produkten op de Nederlandse markt
worden A-erhoogd.
Voor petroleum A-oor huishoudelijk
gebruik bedraagt de verhoging ct.
per liter.
De prijzen voor gasoüe, auto-gasolie.
huisbrandolie en dunne stookolie
worden 20 cent per 100 liter hoger.
Belgisch vliegtuig
verongelukt in
Zuidpoolgebied
Tass meldt uit Moskou dat een Bel
gisch vliegtuig verongelukt is in het
zuidpoolgebied.
Volgens Tass ïs dit vliegtuig, afkom
stig A'an de Belgische antarctische
basis, A'erongelukt op 72 graden zui
derbreedte 29 graden oosterbreedte,
nabij de ijskristalbergen van Queen
Mauds-land. Twee Russische ski
vliegtuigen van de Russische antarc
tische basis zijn op weg naar de
plaats van het ongeluk.
heeft een Benelux-minis-
terconferentie plaats;
H is het 125 jaar geleden, m
dat de uit 1310 daterende Ou-
de- of Noordmonsterkerk ee
(voor de reformatie St. Pie-
H terskerk geheten) te Middel-
burg, welke tot 1809 voor de
eredienst werd gebruikt, doch
in genoemd jaar tot legering
s van Engelse militairen diende,
die het interieur volkomen
H vernielden, zodat het gebouw n
sindsdien nog slechts als be-
H graafplaats kon worden benut, M
voor afbraak werd verkocht.
s De naam Oude Kerkplein werd
daarna tezamen met de vrijge-
komen ruimte gewijzigd in eê
ee Hofplein; n
Adert de bekende Neder-
landse oud-wielrenner Piet van
s Kempen te Brussel zijn 60e
H verjaardag. jp
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiW
NASLEEP VAN DODELIJKE BOTSING
Grootte van de vergoeding
staat nog niet vast
Het gerechtshof te Amsterdam heeft
woensdag arrest gewezen in een ci-i
\iele procedure, waarvan de inzet het
niet onaanzienlijke bedrag A-an
44.056.200 Italiaanse lires (rnim
f 250.000) bedraagt.
Het gaat hier om vergoeding van de
schade door inkomstender\dng, ge-
eist door de Avedmven van de Itali
aanse A eehandelaren Paolo Schilli uit
Barzaniga Di Annïco en Carlo Bof-
felli uit Crema, die op 4.april 1950
bij een auto-ongeluk op de Leeu-
warderAveg onder de rook van Am
sterdam om het leven kwamen.
De twee Italianen hadden veemark
ten in het westen en zuiden van ons
land bezocht en waren in de auto
van de heer P. W. Hylkema op weg
naar Leeuwarden. Op de Leeuwar-
derweg botste de auto tijdens de
schemering tegen een aan de achter
zijde niet A'erlichte stilstaande trek
ker met oplegger, die beladen was
met heipalen. De gevolgen waren
verschrikkelijk. Zowel de heer Hyl
kema als de twee Italianen overleden
kort na de aanrijding.
In eerste instantie had de recht
bank te Utrecht op 1 maart 1957
de vorderingen ten aanzien van
de chauffeur van de vrachtwagen
zijn chef en de eigenaar van de
trekker met oplegger ontzegd en
afgewezen. De erfgenamen en
rechtsopvolgers de vader, moe
der, zwager, zuster en broer
van de overleden heer Hylkema
weiden door de rechtbank ver
oordeeld „aan eiseressen een som
te betalen, waarvan het. beloop
nader zal worden bepaald plus een
rente van 5 per jaar".
Het gerechtshof heeft het vonnis
van de rechtbank vernietigd en heeft
zo\yel de chauffeur van de trekker,
de heer G. M. Graffner, als de-chauf
feur van de auto waarin de beide
Italianen zaten, de heer P. W. Hyl
kema beiden In gelijke mate sehul-
praat over hereniging op de basis
van vrije verkiezingen is A'olgens de
A'erklaring slechts demagogie.
De enige Viermogendhedenconferen-
tie inzake Duitsland aan welke de
Sowjet-Unie wil deelnemen is een con
ferentie OAer een ATedesA-erdrag
metgeheel Duitsland. (Blijkbaar
is dit een anhvoord op de mededeling
van het westen dat het bereid is tot
een conferentie A-an vier OA'er Ber-
iijn.)
Amerikaanse verklaring
Naar aanleiding van de Russische
verklaring over het overleg Inzake
West-Berlijn en het Duitse vraag
stuk heeft het Amerikaanse minis
terie A'an buitenlandse zaken don
derdagavond een verklaring uitge-
geA'en, waarin het zegt dat de Ameri
kaanse regering zich door dreige
menten niet zal laten afschrikken
A-an de Aerdediging der Amerikaanse
rechten, noch Aan het uitoefenen zij
ner A'erantwoordelijkheden in Ber
lijn.
Met vlaggen en banieren heeft een
groepje Turks-Cyprioten uit Londen
hun leider, dr. Fadil Kutchuk, op
London Airport afgehaald. Dr. 'Kut
chuk was met een andere leider van
de Turkse gemeenschap op Cyprus op
doorreis uit de Verenigde Staten,
waar zij het debat over Cyprus in de
Verenigde Naties bijwoonden.
Aardschokken in San
Francisco en Italië
San Francisco is donderdag \Toeg
getroffen door een krachtige aard
beving, die A'erscheidene seconden
aanhield. Tot dusver werd van per
soonlijke ongelukken geen meiding
gemaakt.
Enige uren later werden in het ge-
bied van Siena, ten zuiden van Flo
rence, krachtige aardschokken waar
genomen. Ook hier werd geen mel
ding gemaakt van slachtoffers.
Ontlading zonder
vuurwerk
(Van een speciale
verslaggever)
Wat weken als een traag op
komende onweersbui het ka-
binet-Drees heeft bedreigd
is donderdagmiddag in de
Tweede Kamer in een kwar
tier tot ontlading gekomen.
Een ontlading overigens zon-
ders felle lichtschichten of
harde donderslagen.
Minister Hofstra, noch mi-
nister-president Drees zijn
figuren die zich aangetrok
ken voelen tot politiek vuur
werk.
Het werd in de loop van de mid
dag steeds duidelijker, dat het
„laatste kwartier" voor het kabi
net geslagen had.
Hoe is het in dat „laatste lcwar-
tie" donderdagmiddag even na
half A-ijf in de Tweede Kamer ge
gaan?
16.38 uur:
Het woord is aan de minister,
zegt voorzitter Kortenhorst. Hof
stra staat op, fotografen en film
mensen lopen toe. Ineens is er
stilte, werkelijk doodse stilte,
waarin alleen de altijd wat ge
temperde stem van de ministe-
klinkt. In de loge houdt mevrouv
Hofstra haar man scherp in he"
oog.
16.42 uur:
Zonder enige stemverheffing zegl
Hofstra: „Ik kom nu tot de poli
tieke consequenties". Op de pers
tribune wordt nog haastiger ge
noteerd. „Ik heb sterke motie
ven", zegt de minister.
16.45 uur:
„Ik kan geen verantwoordelijk
heid dragen als ik niet kan bou
wen op een hechte basis A'oor
I960".
16.48 uur:
De stem van Hofstra wordt nog
meer getemperd. Hij onderstreept
zijn argumenten met een A'aag ge
baar van zijp handen. Drees zit
roerloos, Kortenhorst grijpt even
naar zijn bril en veegt een stofje
van zijn pantalon. Dan zegt de
minister: „Bij aanvaarding door
de Kamer van het amendement
'.al ik mijn consequenties trek
en" Hij gaat wèer zitten. Drees
staat op.
16.53 uur:
De minister-president verklaart
dat het gehele kabinet op het
standpunt staat dat de belasting
verhogingen met twéé jaar ver
lengd moeten worden. Hij zegt
ook: „er is echter géén eenstem
migheid in het kabinet of hiervan
een portefeuillekwestie moet wor
den gemaakt".
Drees vervolgt: „Het gaat niet
om de positie van minister Hof
stra individueel -deze zaak
raakt de basis van het kabinet".
De geornamenteerde klok in de
Tweede Kamer staat op 16.55 uur
als de minister-president weer
gaat zitten. Dit is het „laatste
kAA-artier" Aan het kabïnet-Drees.
Wat er nu nog gesproken wordt,
is al meer inleiding op een \-erkie-
zingsactie dan Kamerdebat.
Om Aijf minnten A'oor zes schorst
de voorzitter op verzoek van mi
nister Hofstra de beraadslagin
gen. De twee moties zijn aange
nomen. De hamer \'alt, minister
Hofstra steekt een sigaret op,
ontvangt handen A'an zijn partij
genoten en verdwijnt met minis
ter-president Dre :s van het to
neel....
dig verklaard aan het ongeluk.
Het hof heeft voorts bepaald, dat
de chauffeur van de trekker en de
eigenaar daarA an, de heer J. van der
Krol, enerzijds en de erfgenaam en
rechtsopvolgers Aan de chauffeur
Aan de personenauto de A-aderis
inmiddels overleden anderzijds
aansprakelijk zijn A'oor de vergoe
ding van het totale bedrag A-an de
schade, over de grootte Avaarvan
door betrokken partijen nu onder
handeld zal AAorden.
De vorderïug ten aanzien van de
chef A-an de chauffeur Aan de trek
ker. de heer F. van der Krol. werd
afgeAA'ezen.
Het Wereldgebeuren
Olieproblemen
Romulo Betaneourt heeft een be
wogen le\'en achter zich. Een
leven waarin hij nu eens „hoog-
gezeten", dan weer een simpel
vluchteling was. Al in 1929 ontweek
hij uit zijn Venezolaanse vaderland.
Daar voerde toen president Juan Vi
cente Gomez zijn hardhandige be
leid.
Weliswaar werd dat beleid geken
merkt door een verzoenlijke houding
ten opzichte van het buitenland,
maar met binnenlandse tegenstan
ders had Gomez weinig pardon.
Vandaar dat Betaneourt, die belang- -
rijke functies had vervuld in de vak
beweging, het hazenpad koos dat in
zijn geval naar Bolivia en Costa
Rica leidde. Toen na Lopez' dood
in 1935 een revolutie werd voorko
men door het loslaten van politieke
gevangenen en door executie van eni
ge der meest gecompromitteerde re
geringsautoriteiten, keerde Betan
eourt terug. Maar in 1938 moest hij
wederom zijn biezen pakken; men
had het voorzien op zijn actiAütei-
ten als vakbondsleider.
I llegaal keerde hij kort. daarna te
rug naar Caracas waar hij de „de
mocratische actie" oprichtte. Na de
revolutie van 1945 werd hij tot pre
sident gekozen en in 194t volgde
zijn partijgenoot Romulo Callegos
hem op. Hun maatregelen tegen de
grote vermogens en tot beperking
van de economische vrijheid leidden
ertoe, dat andere groepen zich
schrap zetten: in 1948 slaagde een
militaire samenzwering waarna Mar
cos Perez Jimenez, eerst achter de
schermen, later officieel als presi
dent, tien jaar het land zijn wil op
legde.
Betaneourt vluchtte voor de strenge
straffen die dit bewind voor de radi
calen in petto had. Pas in januari
jongstleden, toen Jimenez werd afge
zet en plaats maakte voor een junta
samengesteld uit militairen en bur
gers, zag men hem in Venezuela
terug. Voor alle veiligheid liet hij
zijn dochter in Amerika. Zelf begon
hij al gauw met de campagne voor
de presidentsverkiezing.
Die verkiezing is zondag gehouden.
Betaneourt werd met zijn als „links-
socialistisch" aangeduide partij tri
omfator. De christendemocratische
kandidaat Rafael Caldera en de kan
didaat A'an de liberale „Republikeins-
democratische unie", Larrazabal,
hoofd van de tegenwoordige junta,
leden een nederlaag.
In tegenstelling met de gang van
zaken in verscheidene andere Zuid-
amerikaanse republieken heeft in
Venezuela de overgang van militai
re dictatuur naar een mogelijke bur
gerlijke democratie eens niet lang ge
duurd. Het bleek, dat Betaneourt
over een grote meerderheid beschik
te waarbij moest worden aangete
kend dat hij vele stemmen kreeg
van communisten die zich niet hiel
den aan het voor hen geldende voor
schrift, om Larrazabal te kiezen.
Betancourts overwinning betekent
echter voor hemzelf noch voor liet
land, dat alle spanningen nu \-oorbij
zijn. Weliswaar beschikt de nieuwe
president over een goedgeorganiseer
de, op de vakverenigingen steunende
en-door intellectuelen geleide partij,
weliswaar hebben de beide andere
groeperingen, die bij de presidents
verkiezing de nederlaag leden, al in
oktober beloofd dat zij loyaal zullen
meewerken aan de A'orming van een
brede coalitie, maar de houding van
het leger is nog zeer onzeker.
Sommigen nemen aan dat er niet
veel afwijkingen van het gematigde
regeringsprogram (Avaarop sociale
maatregelen en een agrarische her
vorming staan) nodig zijn of de sa
menzweringspoppen zijn weer aan
het dansen.
Belangrijke problemen zullen on
der Betancourts korter of lan
ger bewind ook voortvloeien uit
de olierijkdom. Zoals op elk terrein
hebben de elkaar verjagende rege
ringen in Venezuela ook op het ge
bied der buitenlandse politiek tegen
gestelde opvattingen. De Amerikaan
se olieondernemingen konden onder
Jimenez' bewind een belangrijke uit
breiding van hun bedrijven in Vene
zuela bereiken. Het land „leeft" een
voudig van de olie; het is de voor
naamste exporteur van dat produkt
ter wereld. Veertig procent van de
produktie gaat naar de Verenigde
Staten. Of het Venezolaanse „kli
maat" voor deze ondernemingen zo
gunstig zal blijven, is zeer de vraag,
vooral na Betancourts verklaring
van woensdag, dat hij voorstander is
van de oprichting van een nationale
oliemaatschappij, die voor eigen re
kening moet werken, concurrerend
mét de particuliere maatschappijen.
Voor de olie-exploitatie van het land
zullen contracten met buitenlandse
maatschappijen niet worden uitge
sloten, maar wel „het koloniale sy
steem van concessies zoals dat tot
nog toe bestond". „Venezuela zal",
aldus de nieuwe president, „geen
vierkante centimeter van zijn grond
meer afstaan." Bovendien Avil hij de
raffinage in het land zelf doen ge
schieden. Zoals gezegd: de spannin
gen zijn Venezuela nog niet uit. En
onder zijn bewind zullen ze vooral
een internationaal karakter krijgen,
