Laatste oorlogsjaar tijd van grote
voorbereidingen en beslissingen
Rumoer rondom de
lerarensalarissen
ZO DENKT MEN IN NET BUITENLAND ER OVER
IN NEDERLAND WORDT TE
WEINIG MELK GEDRONKEN
DONDERDAG 27 NOVEMBER 1958
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7
„VAN MEI TOT MEI
Briljant geschrift is het
boek van dr. Drees niet geworden
(slot)
Uit de in het laatste jaar
van de bezettingstijd
verschenen illegale lectuur
kon iedere lezer wel opmaken
dat er drukke besprekingen
werden gevoerd uiteraard
in beperkt en besloten ver
band omtrent de politieke
vormgeving van het Neder
landse leven na de bevrijding.
Dr. W. Drees weidt daar in
zijn boek „Van Mei tot Mei"
ook uitvoerig over uit en hij
kan dat doen omdat hij bij
alle beraadslagingen betrok
ken is geweest. Hij zet ver
keerde voorstellingen dien
aangaande en zelfs valse be
schuldigingen in het laatste
gedeelte van zijn boek zoveel
mogelijk recht en daardoor is
dit deel voor de toekomstige
historicus zeker niet 't minst
waardevolle geworden.
Dr. Drees was een van het in 1944
gevormde College van Vertrou
wensmannen. Dit college, uit vijf
man bestaande, had contact op
genomen met andere vooraan
staande figuren, vooral deskun
digen die met een speciale op
dracht werden belast. Het leek
wel alsof de vertrouwensmannen
reeds spoedig In de openbaarheid
moesten treden, maar Dolle Dins
dag werd. een teleurstelling. Het
contact tussen de vertrouwens
mannen zelf was ook niet. nor
maal; vaak moesten zij hele ein
den fietsen. „Het was mij te
machtig tussen Amsterdam en
Den Haag heen en weer te fiet
sen", aldus dr. Drees, die niet na
laat te vermelden dat hij om som
mige vergaderingen te bezoeken
soms een flink eind liep en dat
door het een en ander zijn leven
in deze tijd allerminst saai ge
noemd kon worden.
BIJ de voorbereiding van. toe
komstige regèlingen heeft
zich-heel wat verwarring
voorgedaan, omdat de Londense
regering niet goed was ingelicht,
of omdat het Militair Gezag an
ders wilde dan de vertrouwens
mannen. Dr. Drees laat er geen
twijfel over bestaan, dat de mas
sale arrestaties van na de bevrij
ding niet zijn instemming hebben
gehad en dat hij ook geen voor
stander van annexatie van Duits
gebied is geweest.
Voor de herhaalde conflicten in
het Londense kabinet heeft hij
géén bewondering en voor het ge
allieerde bombardement van 3
maart 1945 op het Bezuidenhout
in Den Haag vindt hij slechts
woorden van afkeuring.
Het gemis van een goede coördi
natie heeft zich volgens hem na
de bevrijding vooral gewroken ten
opzichte van Nederlands Volks
herstel en de radio-omroep.
Het heeft nog even geleken, dat
dr. Drees na de bevrijding burge-
De linkerfoto van deze combinatie
toont op de achtergrond Collin Mudie
en Timothy Eiloart en op de voor
grond Rosemary Mudie, de vrouw
van Collin, en Arnod Eiloart, de va
der van Timothy, vrolijk wuivend bij
hun vertrek uit, Cardington in het
Engelse graafschap Bedfordshire. De
balloiivaarders maakten deze vaart
als voorbereiding voor de overtocht
van de Atlantische Oceaan, welke zij
volgende maand vanaf de Canarische
Eilanden willen trachten te maken.
Voor de tocht is 'n wonderlijk lucht
vaartuig vervaardigd, dat is opge
hangen aan een enorme nylon ballon,
„de kleine wereld" genaamd. De
rechterfoto toont het vertrek van de
ze ballon voor de proefvaart.
meester van Amsterdam gewor
den zou zijn; hij ambieerde die
post eigenlijk ook wel, ^aar zijn
verplichtingen jegens de S.D.A.P.
hebben er toe geleid, dat hij het
aanbod heeft afgeslagen. Zoals
wel vanzelf spreekt is hij zeer
nauw betrokken geweest bij de
totstandkoming van de Stichting
van de Arbeid.
Ook op dait gebied kritiseert hij
openlijk het optreden van het Mi
litair Gezag; nóg is hij van me
ning, dat het M.G. zijn macht over
te veel terreinen heeft uitgebreid,
waarop de burgerlijke autoritei
ten een traditionele en passende
taak hadden. Een groot voordeel
is het volgens hem geweest, dat
reeds geruime tijd voor de bevrij
ding is vastgesteld wie na de be
vrijding op de belangrijkste pos
ten voor het bestuur, de justitie en
de politie zouden optreden.
DE hongerwinter, de moeilijk
heden met de voedselvoorzie
ning en de onderhandelingen
met de Duitsers, dat alles en meer
vormt de inhoud van een belang
rijk hoofdstuk. De vraag is toen
onder ogen gezien of westelijk Ne
derland in zijn geheel een geneu
traliseerd gebied zou kunnen wor
den; de mogelijkheden van capitu
latie of van een onofficiële wa
penstilstand zijn bekeken; het ge
brek aan het allernoodzakelijkste
dwong er toe elke kans van ravi
taillering aan te grijpen.
Door de bevrijding van het zui
den was een geregelder contact
met de regering mogelijk gewor
den. De Duitsers wisten daar
waarschijnlijk heel wat van. De
kans dat zij tot een onderwater-
zétting van een groot deel van
westelijk Nederland zouden over
gaan, was niet gering. Later is
gebleken, schrijft dr. Drees, dat
de geallieerde legerleiding nooit
de bedoeling heeft gehad een of
fensief te beginnen om Wgst-Ne-
derland te bevrijden.
De tocht van Van der Graag en
Neher naar Londen, de
ken met Seyss-Inquart, de voed-
selafwerping en de definitieve be
sprekingen over de capitulatie
worden door dr. Drees nauwkeu
rig beschreven. Hij doet dat niet
alleen omdat hij van veel oogge
tuige Is geweest, maar ook omdat
hem later wel eens een verwijt is
gemaakt over de door hem be
trachte geheimzinnigheid. De ille
galiteit was van mening dat de
vertrouwensmannen wel eens te
eigenmachtig zijn opgetreden,
maar volgens dr. Drees was dit
door de omstandigheden geboden.
IN de slothoofdstukken van
zijn boek behandelt de schrij
ver de heroprichting van de
S.D.A.P., de discussies rondom een
nieuwe partijvorming en de tot
standkoming van het eerste na
oorlogse kabinet. Insiders en bij
de gang van zaken nauw betrok
kenen vinden hier verschillende
mededelingen, die een helderder
licht op sommige duistere zaken
kunnen werpen. Bij dit alles neigde
dr. Drees naar eigen woorden „als
gewoonlijk tot voorzichtigheid".
Hij heeft zich veel minder dan
anderen aan illusies en wensdro
men overgegeven, hij wist beter
dan anderen wat de reële politieke
mogelijkheden waren. Begrip voor
het gewordene, streven naar een
gematigd tempo van vernieuwing,
een bereidheid om het compromis
te ^aanvaarden, de openlijke er
kenning van gemaakte fouten (de
véél te sterke vertegenwoordiging
van het Westen in de Nationale
Adviescommissie, het te lange uit
stellen van de normale functione
ring van de Staten-Generaal, enz.t
door dat alles wordt dr. Drees m
deze bladzijden gekarakteriseerd.
Nog eens: een briljant ge
schrift, een boeiend stuk his-
torieschrijving, een zelfpor
tret van een bijzondere en
originele persoonlijkheid,, dat
is „Van Mei tot Mei" niet ge
worden. Wel een boek, dat
dr. Drees toont zoals hij is:
oprecht, trouw, degelijk, pu
riteins en nuchter vaderlan
der.
Meer zondagsrust
noodzakelijk geacht in
binnenscheepvaart
Een internationale commissie, be
noemd door de organen die zich na
mens de protestantse kerken van
België, Duitsland, Frankrijk, Zwit
serland en Nederland bezighouden
met de zorg voor de binnenvaart
schippers en hun gezinnen, heeft een
memorandum over de zondagsrust in
de binnenscheepvaart opgesteld.
De commissie stelt, dat door de toe
nemende industrialisatie, de schip
pers genoodzaakt zijn zulke lange
vaartijden te maken, dat van een
werkelijke rust weinig sprake meer
is. De commissie stelt daarom onder
meer voor, de zondagsrust op de wa
terwegen en aan de wal door te voe
ren, ook voor sleepdiensten en laad-
en loswerk in de havens.
Alleen in dringende gevallen dient
hierop een uitzondering gemaakt te
worden. Het openen van sluizen en
bruggen op zon- en feestdagen dient
beperkt te worden tot een aantal
uren per dag, behoudens dringende
gevallen en, misschien, de water
sport.
Onderhandse lening
van 200 miljoen gulden
Blijkens een in de Nederlandse
staatscourant gepubliceerde beschik
king heeft de minister van financiën
onder overeenkomstige voorwaarden
als die van de onlangs uitgegeven
4y2 lening 1958, een onderhandse
lening aangegaan met de rijksfond
sen en -instellingen tot een bedrag
van f 200.miljoen.
De storting op deze onderhandse le
ning zal op 1 december geschieden
ten laste van de z.g. voorinschrijf-
rekening.
Er wordt In Nederland te weinig
melk gedronken. Weliswaar telt ons
land anderhalf miljoen koeien, die
jaarlijks 6 miljard liter melk produ
ceren, maar Nederland komt wat
consumptie van melkprodukten be
treft, met 190 liter per hoofd per
jaar op de achtste plaats. In IJsland
drinkt men gemiddeld 280 liter per
Sersoon per jaar en ook in de Scan-
inavische landen, Nieuw-Zeeland en
Zwitserland is dit getal aanzienlijk
hoger.
Deze mededelingen deed de directeur
van het Nederlands Zuivelbureau, de
heer H. Dorlas, gisteren op een bij
eenkomst te Amsterdam, waai'op hij
vertegenwoordigers van de pers ver
telde dat binnenkort een groot
scheepse actie zal worden onderno
men om het melkverbruik in ons
land te stimuleren.
Vooral de jeugd van vijf tot veertien
jaar wil men in deze actie betrekken.
De kinderen kunnen lid worden van
een „brigade der melkwegvaarders"
als zij gedurende een maand dage
lijks een glas melk, yoghurt of kar
nemelk extra hebben gedronken.
Drinkt het kind al driekwart liter
per dag, dan mag het „logboek", dat
onder de Nederlandse jeugd zal wor
den verspreid en waarop de indivi
duele melkdrinkprestaties moeten
worden bijgehouden, zonder meer
worden ingevuld. Want, zo redeneert
het Nederlands Zuivelbureau: „Drie
kwart liter van dit gezonde voedings
middel is voldoende
De „M-brigadiers" krijgen emblemen
en kunnen zelfs na een goede daad
verricht te hebben een „M-brevet"
krijgen. Op velerlei manieren zal de
aandacht op deze melkconsumptie-
actie worden gevestigd. Een aantal
prominente artiesten en sportfiguren
zal de campagne steunen.
Te Taipeh is officieel bekendgemaakt
dat er met ingang van X januari een
geregelde scheepvaartverbinding tussen
Formosa en een aantal havens in Zuid
oost Azië zal worden geopend.
KAMER SLECHT GESTEMD OVER OPTREDEN REGERING
„Kies een loopbaan bij het
onderwijs" een dure actie
(Van onze parlementaire redactie)
Onomwonden heeft de A.R. afgevaardigde mr. Roosjes woensdag in de
Tweede Kamer, die met de behandeling van de begroting van onderwijs,
kunsten en wetenschappen voor 1959 is begonnen de kwestie van de lera
rensalarissen een onverkwikkelijke zaak genoemd. Het rumoer rondom de
ze salarissen kenschetste hij als de vloek van de boze daad van de verho
ging van de topsalarissen der ambtenaren. Dr. Tilanus van de C.H.Ü. was
het met deze zienswijze geheel eens, zo zei hij. Hij begreep, dat de leraren
organisaties onmiddellijk schorsing van de beraadslagingen in het georga
niseerd overleg hebben gevraagd, nadat de regeringsvertegenwoordiger er
de conclusie van het afwijzend standpunt van de regering had voorgelezen.
Met enkele andere afgevaardigden vestigde de heer Tilanus er de aandacht
op, dat het georganiseerd overleg niet goed werkt. Aan de minister vroeg
hij, of het niet mogelijk is de spanning weg te nemen.
De heer Kleywegt van de P.v.dA.
legde er een schepje op, toen hij op
merkte, dat de vertegenwoordigers
van de leraren stomverbaasd waren,
toen de voorzitter van de regerings
delegatie in het georganiseerd over
leg meedeelde, dat de voorstellen van
de leraren waren afgewezen, zonder
dat deze voorzitter enige argumenta
tie verschafte tegen wat de leraren
hadden aangevoerd. „Je moet maar
durven", riep de heer Kleywegt uit.
In andere bewoordingen, maar niet
minder fel' kritiseerde de heer Tans
van de P.v.d.A. het optreden van de
minister in de salariskwestie. Hij
was van oordeel, dat de zaak veel
ingewikkelder is dan de minister het
in zijn desbetreffende nota heeft doen
voorkomen en dat de argumenten
van de leraren indruk maken. Dr.
Tans betreurde, dat het klimaat in
het georganiseerd overleg bedorven
is, doch nu men zelfs dure reclame
campagnes moet voeren om leer
krachten bij het onderwijs te krij
gen, zal men opnieuw om de tafel
moeten gaan zitten om in een gesprek
te proberen de moeilijkheden uit de
weg te ruimen. Hij dacht dat ook de
leraren een heropening van het over
leg wel op prijs zouden stellen.
Niet alleen de lerarensalarissen had
den de belangstelling van de Kamer,
ook die van de leerkrachten bij het
lager onderwijs genoten de aandacht,
speciaal van mevrouw Heroma-Mei
link van de P.v.d.A. Zij drong op ver
betering aan en kondigde aan, dat zij
bij een onbevredigend antwoord wel
licht een motie in zou dienen.
Zowel de heer Kleywegt als de
heer Roosjen spraken ook over de
propaganda-actie „kies een loop
baan Dij het onderwijs". De heer
Kleywegt vond, dat de 96.000,
De Franse bladen juichten maan
dagmorgen het succes van de
gaullisten en de nederlaag van de
communisten toe. „Paris Journal"
schreef, dat de Fransen het be
moedigende bewijs hebben gele
verd voor hun verlcnochtheid aan
het democratisch© regime. De
rechts-radicale „Aurore" was van
mening, dat de uitslag meer dan
gunstig is voor de politiek van
vernieuwing, die door De Gaulle
is ingevoerd.
„l'Humanité", het blad der com
munistische partij, drukte de vol
gende kop af: „Eerste resultaten
van de verkiezingen: reactionaire
en fascistische opmars".
De „Manchester Guardian", spre
kend over het succes van Soustel
les Unie voor de nieuwe republiek
bij de Franse verkiezingen, wijst
erop dat deze gaullistische partij
vogels van diverse pluimage onder
haar leden telt, zoaat het „politie
ke" gezicht van deze partij nog
volstrekt niet bepaald Is.
De „Financial Times" is van me
ning, dat men zich moet afvragen
of de balans in Frankrijk niet te
ver naar rechts is doorgeslagen.
Het grote gevaar bestaat hierin,
dat er in een eventueel kabinet
onder Soustelle nieuwe en volko
men onervaren mannen zitting
kunnen krijgen, die wellicht voor
namelijk gekarakteriseerd zullen
worden door him vurig nationalis
me. En deze nieuwe politici zul
len misschien verder willen gaan
dan De Gaulle raadzaam acht, al-
flus het blad.
De kiezers in de Westduitse
deelstaten Beieren en Hessen
hebben zondag met hun stem
duidelijk gemaakt, dat zij te
vreden zijn over de door hun
regeringen gevoerde politiek,
aldus tekent het persbureau
D.P.A. bij de uitslagen aan. In
beide deelstaten wonnen de lei
dende regeringspartijen.
De uitslagen van deze verkiezin-
§en leiden niet tot wijziging van
e samenstelling van de bonds
raad.
In Beieren regeerde een coalitie
van de christelijk-sociale partij,
de Vluchtelingenpartij en de Vrije
Democratische Partij en in Hes
sen een coalitie van de Sociaal-
Democratische Partij en d^ Vluch
telingenpartij. Het staat nog niet
vast of de vrije Democraten in
Beieren weer aan de regering zul
len deelnemen.
In beide deelstaten zijn minder
mensen naar de stembussen geko
men dan bij de verkiezingen voor
de bondsdag in 1957.
Het Amerikaanse blad „New York
Herald Tribune" schreef zondag
vol vertrouwen te zijn, dat er „een
opbouwende oplossing" zal worden
gevonden voor het probleem van
een Europese vrijhandelszone.
Over het bezoek van de Franse
premier, generaal De Gaulle, aan
de Duitse bondskanselier, dr. Ade
nauer, schreef het blad dat men
kan verwachten, dat Adenauer
met zijn gebruikelijke diploma
tieke bekwaamheid zal trachten
de kloof te overbruggen. West-
Duitsland hinkt echter zelf een
beetje op twee gedachten wat deze
kwestie betreft.
Adenauer heeft de gehele West
duitse buitenlandse politiek ge
baseerd op verzoening met Frank
rijk. Anderzijds is West-Duitsland
met het oog op zijn uitvoer voor
stander van lage tarieven.
Het blad waarschuwt tegen pes
simisme. Het wijst erop, dat de
mislukking van de Europese
verdediginrrsgemeenschap in '54
werd beschouwd als een zeer
grote tegenslag. Negen niaander
later, echter kwamen de minis
ters van buitenlandse zaken
van de zes landen van Klein-
Europa te Messina met hun
plan voor de Europese Econo
mische Gemeenschap en Eura
tom.
De „Manchester Guardian" heeft
de suggestie geopperd dat Austra
lië en Nederland zullen aanbieden
Papoea, het gebied van Austra
lisch Nieuw-Guinea en westelijk
Nieuw-Guinea om te vormen in
een nieuw beheerscliapsgebïed on
der bestuur van Australië namens
de Verenigde Naties. Dit zou Ne
derland in staat stellen zich op
elegante wijze uit het betwiste Ne
derlands Nieuw-Guinea terug te
trekken, zonder het over te dra
gen aan Indonesië, terwijl de
Australiërs dan zullen kunnen be
wijzen geen kolonialisten te zijn.
„Het zou geenszins verwonderlijk
zijn als vele, of zelfs de meeste
Nederlanders in het moederland
reeds volslagen beu zijn van wes
telijk Nieuw-Guinea, dat hun wei
nig anders dan moeilijkheden en
geld heeft gekost, en blij zullen
zijn van dat gebied af te zijn, zo
lang het niet naar Indonesië
gaat". v
Onder verwijzing naar de recente
oliévondsten in westelijk Papoen,
vervolgt de „Manchester Guar
dian": „jammer genoeg zullen zij
misschien door de olievondsten in
Papoea nieuwe hoop koesteren om
in hun deel van het eiland i-ijkere
olievelden te vinden. Het zou veel
beter zijn als Australië en Neder
land overeen zouden komen om
hand in hand naar de Verenigde
Naties te stappen en aan te bie
den het gehele Papoea, 't Austra
lisch gebied van Nieuw-Guinea en
westelijk Nieuw-Guinea om te
vormen in een beheerschapsgebied
onder Australië namens de Ver
enigde Naties, met de garantie
dat alle handelswinsten zullen
worden aangewend ten bate van
de inheemsen, na terugbetaling
van do bestuurskosten van het
land.
De drie kinderen van dokter Eugen
Mahler in de Duitse stad Würzburg
mogen van hun vader (wiens naam
in het Nederlands „schilder" bete
kent) zoals deze foto laat zien, op de
muren van hun kamer schilderen en
tekenen. Vader Mahler vindt n.l. dat
het psychologisch beter is kinderen
zoveel mogelijk toe te staan. Ze zul
len in het leven nog moeilijkheden
genoeg ondervinden, zegt de dokter.
De kleintjes profiteren ten volle van
de hun geboden kansen en ontzien
het behang in het geheel niet
die uitgegeven zijn aan adverten
ties nuttiger gebruikt hadden kun
nen worden als men zes mannen
en zes vrouwen een jaar lang de
hoogste klassen van de scholen
had laten afreizen om propaganda
voor een onderwijsloopbaan te
maken. De heer Roosjen was er
van overtuigd, dat de radiopraat
jes meer succes gehad zouden heb
ben als men ze niet als regerings
uitzending had aangekondigd. Bo
vendien, zo vreesde hij, is het ef
fect van de actie verstikt in de
doornen van het onverkwikkelijke
sal ar i sgekrakeel
De heer Tilanus (c.h.) had uitge
rekend, dat de gehele actie zelfs
139.000 heeft gekost. Hij vond
dat gepeperd.
Mr. Roosjes klom op dc bres voor het
onderwijs aan schipperskinderen, dat
verplicht is, maar aan welke ver
plichting zijns inziens niet voldoende
de hand wordt gehouden. Hij achtte
verbetering van dit onderwijs moge
lijk als drie verlangens worden ver
vuld: 1 verhoging van het maximum
steunbedrag voor de huisvesting van
schipperskinderen aan de wal; 2 ver
hoging van de inkomensgrens voor
steunverlening; 3 subsidieverlening
aan de internaten voor schipperskin
deren.
Boete voor brandweer
in Tegelen
(Van onze correspondent)
Tussen de vrijwillige brandweer
van de gemeente Tegelen en het
plaatselijk politiekorps is een
ernstige wrijving ontstaan nu de
chauffeur van de motorspuitwa-
gen een geldboete van 7.50 heeft
thuisgekregen, nadat een agent
van het politiekorps tegen de
chauffeur H. Stoffels proces-ver
baal had opgemaakt.
Het is de gewoonte van de brand
weer dat zij haar leden, die in
het huwelijk treden op de huwe
lijksdag met de volledig bemande
motorspuitwagen van en naar de
kerk begeleidt. Zo geschiedde dit
ook bij het huwelijk van de brand
weerman W. Dings. Op de terug
weg van de kerk naar huis schijnt
een agent een stopteken tegen de
chauffeur van de brandweerwagen
te hebben gegeven toen deze ach
ter de bruidsstoet aanreed. Hij
heeft dit stopteken niet gezien of
er geen acht op geslagen, vermoe
delijk omdat hij dat toen als een
soort plagerij beschouwde. De
strijd is eerst opgelaaid nu ge
bleken is dat het proces verbaal
is doorgezet en een boete voor de
chauffeur is gevolgd. Vooral de
commandant van de brandweer is
over dit politie-optreden niet te
spreken.
Hij verlaat op 1 januari a.s. de
dienst wegens het bereiken van de
65-jai-ige leeftijd, doch is over dit
zonderlinge optreden zodanig ont
stemd, dat hij nu geen dag langer
bij de brandweer wil blijven, aan
gezien hij voor de juiste uitvoe
ring van zijn verantwoordelijke
brandweertaak in de eerste plaats
een goede samenwerking tussen
zijn korps en de politie noodzake
lijk acht.
Voorzitter N.V.V. in
ziekenhuis opgenomen
De voorzitter van het N.V.V., de heer
C. W. van Wingerden, is onver
wachts ziek geworden, en ter verple
ging in het Burgerziekenhuis te Am
sterdam opgenomen. Tijdens zijn af
wezigheid zal de tweede voorzitter
van het N.V.V., de heer D. Roemers,
zijn plaats innemen.