Twee nieuwe reeksen Salamanders: pocketuitgaven en geïllustreerde Paul Pesson vermeldt vele nieuwe gegevens over insektenwereld Van en voor de boekenplank J HOEPLA... ZEE-PRISMA'S „SCHIP IN NOOD" EN „WIND IN DE ZEILEN" ERFENIS DER EEUWEN DEEL III VOLDOET AAN VERWACHTINGEN WOENSDAG 26 NOVEMBER 1958 PROVINCIALE ZEEUW8B COURANT 13 (Advertentie) Welkome populair-wetenschappelijke werken door bekende deskundigen fTOT EEN VAN DE allerbekendste en oudste goedkope boeken- reeksen in ons land behoort „De Salamander" van Querido's Uit geverij te Amsterdam. Deze „reeks van de beste oorspronkelijke en vertaalde romans", zoals hij sinds lang aangeprezen wordt, brengt voor uiterst lage prijs 2,50) gebonden boeken. Vroe ger waren het linnen bandjes, maar dat kan tegenwoordig na tuurlijk niet meer voor dat geld. Het zijn nu stevige kartonnen bandjes, zo bedrukt, dat ze eventjes linnen suggereren. Deze bekende reeks nu, blijft bestaan. Vier nieuwe delen en herdruk ken zijn er in verschenen: „De Weglopers" van Max Dender- monde (bevattende drie in 1942 en 1946 afzonderlijk verschenen novellen)„Gabriel, de geschiedenis van een mager mannetje", door Henriëtte van Eyk (zesde druk in de Salamander), de tweede druk van „De verborgen bron" van Hella Haasse, en „De verliefde gevangene", novellen van Cees Nooteboom. Het laatste is een nieuw boekje. In de verhalen is de stof verwerkt die Noo teboom opdeed tijdens zijn reizen in beide Amerika's. Naast deze bekende, vertrouwde Salamanders zijn er nu twee nieuwe zuster- reeksen ontstaan. Iedere uitgeverij dient nu eenmaal tegenwoor dig een pocketfonds te hebben, en ook Querido is gezwicht. Er zijn nu behalve de gewone gebonden Salamanders Pocket-Sala manders en Geïllustreerde Salamanders. Het pocketboek heeft een groot voor deel: het is goedkoop, en ook de voor treffelijke werken die er vaak tussen ziten zijn dus goedkoop. Voor boeken waar men gewend was tientjes voor neer te tellen, legt men nu evenveel guldens neer, of minder. Maar nooit wordt het boek van een gulden een boek van een tientje. Wie van boeken houdt, wie met boeken als met vrien den omgaat, wie de band streelt, de geur, oud of nieuw, behaaglijk op snuift, de kwaliteit van het papier keurt, de typografie proeft... hij (Advertentie) j Ach ja... Nu huivert Holland. Kou, nattigheid, rilwind - actieve hand- gangers van verkoudheid zijn in 2 do aanval. Bescherm Uzelf met <Agré-Gola van Philips-Roxana! AGRÉ-GOLA Voorkomt verkoudheid, aandoeningen van da luchtwegen, hoest, heesheid enz. Doosje met 60 ta bletten f 0.98. PHIUPS-ROXANE Doem de naam - voor alle asekeriieid Succesvolle Flamingo's Bij Meulenhoff's uitgeverij te Am sterdam verschenen in de Flamingo- reeks enkele boeken in herdruk. „Bouwmeesters der beschaving" van dr. F. Houk Law behandelt op boeiende en interessante wijze het leven en de uitvindingen van de voor naamste uitvinders vanaf Leonardo da Vinei tot Thomas Edison. Het is ingeleid en bewerkt door dr. J. H. C. Merckel. „Ja dappere, kleine Marlon" van Emmy Tollenaar is een aardige roman voor jonge vrouwen. De schrijfster Alexandra David-Neel slaagde er als eerste blanke vrouw sinds de schepping in door te dringen tot in het hart van Tibet. Haar be levenissen in het land van de Dalai- Lhama legde zij va3t in het aantrek kelijke boek „Pelgrims, rovers en de monen", geïllustreerd met een aan tal foto's uit Tibet. komt nimmer aan zijn trek bij het pocketboek. Het blijft een flodderig lelijk ding voor hem, hoogstens een gebruiksvoorwerp, dat goedkoop is. Van het pocketboek kan men moei lijk houden, het pocketboek wordt geen vriend. Het is een wat gênant familielid van het boek, dat men graag wat achteraf zet. Laat het maar pralen en heersen in kiosken en op draaimolentjes nabij de para plustander in de boekwinkel. In de boekenkast slaat het een armzalig figuur. Daar komt nog bij dat de pockets in bijna alle gevallen ontstellend le lijk van uiterlijk, van omslag vooral, zijn. Weliswaar is wat Amerika op dat gebied gepresteerd heeft nog nooit overtroffen, maar vrijwel alle Euro pese uitgeverijen hebben zich toch nog zó laten beïnvloeden door dit Amerikaanse voorbeeld en deze slechte smaak, dat weinige reeksen de dans ontsprongen. De Penguin- Classics zijn een uitzondering, de nieuwe Duitse Ro-ro-ro uitgaven eveneens. De nieuwe pocket-Salamanders nu,' steken in een soort „beschaafd-sma- keloze" plastic jasjes, enigszins in de trant van de pockets van de Fischer- Verlag. De binnenuitvoering is keu rig, en volkomen gelijk aan die van de gebonden Salamanders. Ze kos ten 1,50 per deel. Er verschenen als pocket 12 titels, oud en nieuw, en wel: Wampie, van A. den Doolaard; De druivenplukkers, van dezelfde schrijver; De Weglopers, van Max Dendermonde; Gabriel, van Henriet- te van Eijk; De verborgen bron, van Hella Haasse; Orkaan bij nacht, van Albert Helman; In de greep, van Henry James; Het Proces, van Franz Kafka; Yvette, van Guy de MaupaS' sant; Goud onder golven, van Jan Mens; De verliefde gevangene, van Cees Nooteboom; De verduisterde hemel, van Franz Werfel. Het meest verheugd zijn we over de „Geïllustreerde Salamanders", die 2.25 kosten. Dit zijn populair-we tenschappelijke werken, geschreven door bekende deskundigen, rijk ge ïllustreerd, omvang ongeveer 230 pa gina's. Ook deze boeken zijn in glanskaftjes geplakt; de foto's, hoewel op ge woon papier afgedrukt (men kan nu eenmaal niet dlles verwachten voor die prijs) zijn zeer duidelijk. Verschenen zijn „Film" door Emile Brumstede. De hele geschiedenis van de film, van de „bibberfoto" af tot de cinemascope toe, wordt hier vak kundig en aan de hand van vele il lustraties, uit de doeken gedaan. „Mensen testen" van L. Deen, J. H. G. Bokslag en anderen, handelt voor namelijk over het advertentiewezen (de psychologische achtergronden daarvan), het nut van testen en psy chologisch onderzoek, e.d., een on derwerp waar velen meer over zullen willen weten. Een prima boek is ook „Sport voor sport" van Bok Spaak, waarin alles wat met de sport ver band houdt, de oorsprong ervan, de moderne sportbeoefening, amateuris me, commerciële sport, de verdwa zing, etc. etc. te berde komen. Rijk en interessant verlucht. Doch de kroon in deze serie spant ,tot nu toe „Volken en Volkenkunde" Van dr. Herman Wouters, de beken de, nog jonge Belgische volkenkundi ge, die overigens doctor in de rech ten is. Een unieke verzameling foto's en een boeiende tekst maken dit werkje zeer aanbevelenswaardig. Al deze deeltjes zijn voorzién van glos saria ën andere "nuttige referenties, literatuurlijsten, etc. Een warm aan bevolen reeks, H. W. Hoela-hoep in het goede leven waar een verkwikkende dwaasheid de zorgen soms doet ophoepelen. Vooral als je er een Lexington bij opsteekt from America's Best Tobaccos. Bij de uitgeverij Het Spectrum ver scheen in de Prisma-reeks het boek „Het zout van de zee" van de Franse schrijver Edouard Pelsson, Peisson heeft veel en graag over de zee en de schepen geschreven. Eerder verscheen van hem in de Prisma-reeks het boek „Schip in Nood". „Het zout van de zee" behandelt het proces voor de Raad van Scheep vaart tegen kapitein Godde, gezag voerder van de „Canopus", die in zijn ijver om het in nood verkerende schip .Marco Polo" te hulp te komen een belangrijk ding (de kerende tij- stroom) veronachtzaamt en daardoor zelf in moeilijkheden geraakt. Het verloop van het proces wordt de le zer zo duidelijk verteld, dat hij zich zelf erbij betrokken gevoelt. Dezelfde uitgeverij liet het boek van W. L. Leclercq „Wind in de zeilen" in herdruk het licht zien. De schrijver vertelt zijn belevenissen op een reis, die hij als lichtmatroos maakte aan boord van de „Herzogin Cecilie", één van de laatste grote zeilschepen, van Australië naar Engeland. Het boek is zeer boeiend en men krijgt een uit stekend beeld van het harde en moei- De aarde en haar levensvormen Bij de uitgeverij „Het Spectrum" te Utrecht verscheen In de nieuwe Prisma-boekenserie een tweetal werkjes getiteld „De aarde en haar levensvormen", geschreven door Gus- tav Fochler-Hauke. In het eerste deel schildert de schrij ver de verschillende theorieën over het ontstaan /an de aarde. Het ge heel is geen wetenschappelijke be schouwing, maar een interessant, goed te begrijpen verhaal, geïllu streerd met verschillende tekeningen. Het tweede deel, dat in dezelfde trant is geschreven als het eerste, behandelt de ontwikkeling van het planten- en dierenleven, vanaf de vroegste sporen tot aan de laatste ijstijd. „Laten wij vrede sluiten": goed jeugdboek over Israël Mevrouw Karah Feder-Tal, een uit Nederland afkomstige Israëlische, schreef een boek voor jongelui boven twaalf jaar, dat ongetwijfeld „ver slonden" zal worden. De avonturen van een Israëlische jongen, die een kibboets is ontvlucht omdat hij niet wennen kan, zijn onderhoudend en spannend geschreven. Een Arabische jongen brengt 't hoofdpersoontje uit het boek weer op het rechte spoor en krijgt ook zelf de gelegenheid om op de kibboets te werken. Door een on gelukkige samenloop van omstandig heden wordt het jonge Arabiertje op zeker ogenblik ervan verdacht, dat hij met Arabische dieven heeft ge heuld, maar tenslotte komt alles op zijn pootjes terecht. En ongemerkt is de lezer vertrouwd geraakt met het leven van voortrekkers in de Ne- gebwoestijn Dit boek, dat werd geïllustreerd door Alie Evers, is 'n uitgave van Ploegs- ma, Amsterdam, lijke leven van de voor het grootste deel jonge bemanning van het oude zeilschip. „Wind in de zeilen" is ge ïllustreerd met foto's, voor het groot ste deel uit het want van de „Herzo gin Cecilie" genomen, en met enige tekeningen van de tuigage van een zeilschip als de „Herzogin Cecilie". Onderhoudend, bondig en helder Het derde en laatste deel van „Er fenis der eeuwen" voldoet onge twijfeld aan de hoge verwachtin gen die de eerste twee delen had den gewekt. Wederom staat men verbaasd over de bondigheid van deze boeken over „geschiedenis en beschaving van het westen", een bondigheid die met een bijzonder onderhoudende stijl gepaard gaat. De Amerikaanse hooggeleerde schrijver Crane Brïnton, John B. Christopher en Robert Lee Wolf weten nun intense belangstelling voor ons aller voorgeschiedenis naar het schijnt met groot gemak op de lezers over te brengen. Maar men mag aannemen, dat het in feite geenszins gemakkelijk is ge weest om de stof zo systematisch te ordenen dat een zo overzichte lijk geheel kon worden verkregen. En wie dit boek doorwerkt, mag ook wel eens denken aan de ver zuchting dat „een gemakkelijk leesbare verhandeling moeilijk ge schreven wordt". Dezé lof geldt vanzelfsprekend ook Johan Winkler, die dit standaardwerk voor. het Neder landse taalgebied bewerkte en niet alleen foto's uit het oorspronke lijke boek opnam maar ook" vele welke direct met ons vaderlandse verleden te maken hebben. Naar verhouding is in dit derde deel minder plaatsruimte dan" in dé an dere ingeruimd voor de culturele ontwikkeling, maar in het hoofd stuk over de intellectuele revolu tie kan men toch veel vinden dat bijdraagt tot een beter begrip voor onze tijd. Voor zover in dat hoofd stuk de gang van zaken in de laat ste tientallen jaren (Sartre, Pi casso) niet aan bod komt, wordt dit enigszins goedgemaakt in het laatste hoofdstuk waar conclusies en perspectieven worden opgete kend. Maar de theorieën van Dar win en het freudianisme worden, uitvoerig en helder behandeld, waarbij onder meer wordt aange tekend dat de r.-k. kerk en tal van protestantse denominaties - ten slotte op z'n minst een neutraal standpunt hebben ingenomen te genover het darwinisme, dat zij als een biologische hypothese be schouwden, die noch noodzakelij kerwijze juist, noch noodzakelij kerwijs onjuist behoefte te zijn. „Een christen kan heel goed te vens darwinist zijn; miljoenen zijn dat dan ook". En, over de invloed van het freudianisme: „Hoever het 18e eeuwse rationalisme en de freudiaanse psychologie wel van elkaar afliggen, beseft men pas goed, als men het vroegere geloof in de onschuld en de na tuurlijke goedheid van het kind vergelijkt met de freudiaanse opvatting van het kind als 'n bundel onmaatschappelijke en zelfs antimaatschapelijke aan driften en daarmee als toch eigenlijk een wildeman in de dop". Zeer uitvoerig worden het negen- tiende-eeuwse imperialisme en de tegenkrachten die het opriep be sproken. En wie zich wil verdie pen in de geschiedenis der beide Wereldoorlogen, in het karakter van de Sowjet-Unie „hoe het oude Rusland onder het vernis van het Inzichten laatste twintig jaar sterk veranderd Het is mogelijk, dat iemand, die zich sterk voor insekten in teresseert, bij het doorbladeren van „De Wereld der Insekten", een uitgave van H. J. W. Becht, Amsterdam, enigszins teleurgesteld zou kunnen zeg gen: Niets voor mij, er staan te weinig vlinders in. Zo zou ieder op eigen terrein voor zijn geval kunnen redeneren met het gevolg, dat dit bijzonder interessante boek van de Farij- se hoogleraar Paul Pesson niet de aandacht zou ontvangen, dir het verdient. Hoe mooi, hoe dui delijk en hoe goed afgewerkt het illustratiemateriaal ook is, het is niet het belangrijkste deel van dit boek. De nadruk moet vallen op de tekst, waarbij de ongeveer 250 afbeeldingen dienen om speciale verschijnse len in het leven der insekten op sprekende wijze onder de aandacht te brengen. Komt zulk een verschijnsel (stel in verband met het leggen van eieren) voor bij diverse groepen van insek ten, dan worden daarmee In verband ook de vlinders behandeld, al ont- nieuwe voortleefde" in de achter grond van het fascisme enz. zal in dit boek ongetwijfeld uitge breide beantwoording vinden. De na-oorlogse ontwikkeling is bij gewerkt tot het midden der ja ren vijftig. Aan de westelijke de mocratieën geven de schrijvers de raad, zich vooral in de onderont wikkelde gebieden van Azië en Afrika, niet de schijn te geven van de bestaande orde tot elke prijs te willen handhaven en zich tegen alle maatschappelijke en economische veranderingen te ver zetten. Op de laatste bladzijde wordt het perspectief getekend dat er tus sen de christenen en „de gelouter de kinderen der Verlichting" een praktisch akkoord mogelijk is. „Die overeenstemming is trou wens in het westen een toege past feit. In die overeenstem ming ligt de mogelijkheid, dat de groep der vijanden van de democratie verslagen kan wor den en dat de democratie al leen al door haar voortbestaan de profeten van de ondergang logenstraft. In dat akkoord ligt ook de mogelijkheid, dat wij, rekening houdende met alle menselijke beperktheid, onvol maaktheid en leed, nochtans de hoop blijven koesteren van een wereld van „vrijheid, gelijk heid en broederschap". Aan het eind van deze rijk ge- illustreerde Elsevier-uitgave is een register op de inhoud van alle drie delen opgenomen. De titel van het derde deel luidt: „Van Bismarck tot heden". leent men het illustrerend voorbeeld mogelijk aan de libellen. Het kan voor de vlinderkenner niet ken ook eens te lezen, wat zich bij andere insekten zoal op die gebied voordoet. Paul Pesson geeft colleges aan het nationaal landbouwkundig instituut te Parijs, waar men zich uiteraard interesseert voor het gedrag van de insekten, en alles wat dat gedrag maar kan beïnvloeden. Daar bestrij ding van insekten voor vele landen een levenskwestie is geworden en daarvoor veel geld moet worden be schikbaar gesteld, hebben de vele ge leerden, die yoor deze bestrijding Anthia collaris, een loopkever uit de woestijn. Deze insecten kunnen een produkt uit de anaalklieren tot op grote afstand wegschieten. Verdedi gingsgedrag. werden ingezet, gelegenheid gekre gen binnen vrij korte tijd massa's gegevens te verzamelen. De kennis van de gedragingen der insekten is in de laatste twintig jaar dan ook zo toegenomen en het in zicht zo radicaal gewijzigd, dat een breed uitgewerkt overzicht, zoals Pesson dat geeft, beslist onontbeer lijk is voor ieder, die ook maar van verre op de lioogte wenst te blijven. We mogen gerust zeggen, dat welk onderdeel van het leven, het gedrag, de vorm, de kleur, de organen, de zintuigen, de nestbouw, etc. van de insekten door Pesson ook wordt be handeld, er altijd wel iets (en soms heel veel) bij is, dat de lezer nog □ooit onder de ogen heeft gehad. Een klein voorbeeld. Dezer dagen zag ik een vlinder bij sterke wind vliegen en moest mij al spoedig verwonderen, dat het diertje niet eens een ogenblikje ging rusten. Pesson vertelt van de proeven, die zijn genomen om vermoeidheid bij insekten te meten en opeens be grijpt men, dat zo'n vlindertje zich ook tijdens sterke wind niet zo sterk behoeft te vermoeien, als een mens, die tegen de wind in fietst. De uiteenzetting is opgenomen in het hoofdstuk over: Voortbewegen en weerstandsvermogen. De heer Hubert, die de stof voor Ne derland bewerkte heeft naar onze mening de helderheid in de betoog trant weten te handhaven. Ons ad vies is dus: wie ernaar streeft zijn kennis van de insekten te vergroten, vrage niet slechts inzage van dit werk maar leze één a twee bladzij den. Men zal dan zeker trachten dit prachtig uitgevoerde boek in bezit te- krijgen. Z.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1958 | | pagina 5