Dr. W. Drees officieel „werkloos"
werkte in oorlog trouw door
In bouwnijverheid worden vrijwel
geen zwarte lonen meer betaald
Mis die
aansluiting
niet!
Van en voor de boekenplank
vJ
„AMERIKA ZOALS HET LEEFT,
WERKT EN DENKT"
NOODKREET VAN DE MANAGER:
GEEF ONS MEER TIJD
RIVIERA
GA
FLITSEN
DONDERDAG 20 NOVEMBER 1958
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
11
„VAN MEI TOT MEI
Een jaar als gijzelaar in
concentratiekamp Buchenwald
(lil)
HET middenstuk van dr.
Dree^' boek „Van mei
tot mei" wordt bijna
geheel ingenomen door de
persoonlijke belevenissen van
de schrijver en zijn gezin in
de moeilijke oorlogsjaren, en
door het verslag van zijn ac
tiviteiten in het verzet. Vele
schokkende gebeurtenissen
worden daarin op sobere
toon en in gelijkmatige
verhaaltrant weergegeven
toch is wel te merken dat zij
de schrijver hebben aange
grepen. Heel veel Nederlan
ders zullen tevergeefs in dit
boek zoeken naar de weer
slag van het kerkelijk-gees-
telijk verzet, dat in de bezet
tingstijd zulk een uiterst be
langrijke plaats heeft inge
nomen. Het lijkt wel alsof dr.
Drees hier volkomen buiten
heeft gestaan. In het alge
meen trouwens heeft zijn
boek iets beperkts: Neder
land is voor hem in deze tijd
klaarblijkelijk binnen de en
ge kring van Holland be
paald en besloten.
Dr. Drees is een jaar lang in Bu
chenwald geïnterneerd geweest,
van oktober 1940 tot oktober 1941.
Hij was daar als gijzelaar en ge
noot met vele andere vooraan
staande Nederlanders een betrek
kelijk bevoorrechte behandeling.
Hij heeft uiteraard van nabij ge
zien hoe slecht de Joden hier wer
den behandeld, hij heeft hier ook
vde moedige dr. J. Eykman (de
initiatiefnemer van „Kerk en We
reld" in Driebergen) leren ken
nen, hij heeft er veel waardering
gekregen voor de sympathieke r.-
k. staatsman mr. Goseling, die als
een gevolg van de ontberingen
van het kampleven in Buchenwald
is omgekomen. Van dit sterfgeval
zijn de Duitsers toch wel ge
schrokken blijkbaar. Niet lang
daarna kon dr. Drees op grond
van een maagkwaal naar huis
gaan.
Een latere gijzeling in St. Mi-
chelsgestel duurde om dezelfde
reden ook maar kort.
EEN en ander is oorzaak ge
weest dut dr. Drees zich lan
ge tijd geheel aan de illega
liteit heeft kunnen geven; zijn
gezin stond hem daarbij trouw
bij. Het zijn heel gewone dingen
vaak die hij daarvan vertelt; ie
dere goedgezinde Nederlandse
burger zou in dezelfde trant over
onderduikers, persoonsbewijzen,
razzia's, het „organiseren" van
levensmiddelenkaarten, arbeidsin
zet en wat dies meer zij, kunnen
melden. Met officiële lichamen
had dr. Drees in deze tijd weinig
meer te maken, zodat hij al zijn
.tijd aan de vaderlandse zaak heeft
kunnen geven. Rondom hem zijn
heel wat vrienden en medewer-
Gebruik dia
flltsaansluiting
op uw fototoestel
Voor kiekjes
binnenshuis:
de leukste van
uw leven!
kers weggevallen, als gevolg van
Duitse represailles; dr. Drees zelf
heeft „geluk gehad". Het is niet
te boud te veronderstellen dat de
Duitsers, die veel van zijn werk
zaamheid moeten hebben geweten,
er prijs op stelden dat een rustige
en solide figuur als de zijne „ter
beschikking bleef".
Kwam het gezin van dr. Drees on
geschonden uit de oorlog te voor
schijn. zonder onderduiken ging
het natuurlijk zo nu en dan niet.
De Hagenaar ging dan naar Am
sterdam, maar ook hield hij in Dten
lande de kleine vergaderingen,
waar hij tot verzet opwekte. De
velerlei verantwoordelijkheid die
dr. Drees op zich had genomen,
was ook oorzaak van zijn vele
illegale namen Pietersen, Derk-
sen, Dreyfus, Oom Willem, Dries-
sen. Zo nu en dan stoot men in
zijn boek op treffende details; zo,
waar hij vertelt van een gesprek
met Piet Bakker, de journalist
schrijver, die hem van de plannen
aangaande de oprichting van El-
seviers Weekblad op ae hoogte
bracht en daarbij naïevelijk me
dedeelde, dat dit een progressief
blad zou zijn. Of van het ongeluk
dat hem overkwam toen hij in
Amstex-dam op een donkere avond
in het water van de gracht te
rechtkwam. „De gedachten die
toen door mij heenflitsten waren:
Wat stom. Moet ik hier nu ver
drinken Dat kan To (zijn
vrouw) er niet nog bij hebben
Ik zou nog graag wat willen
doen!" Aldus dr. Drees op zijn al
of niet bewust droog-komieke wij
ze.
DE gevangenneming van de
Joden heeft dr. Drees sterk
aangegi'epen. Er is veel voor
hen gedaan van de zijde der goede
Nederlanders, maar toch... „Toch
heb ik achteraf het gevoel behou
den, dat wij als volk in zijn ge
heel nog tekort zijn geschoten in
onze inspanning in dit opzicht",
zo constateerde hij.
Het boek vertelt veel over de be
sprekingen van leidende politici.
Veel <laarvan was uit andere bron
reeds bekend, maar het is de moei
te waard het nog eens uit deze
mond en in deze samenhang te
horen. Dr. Drees is als vertrou
wensman vrijwel overal aanwezig
geweest, in het Politiek Convent,
in het. Nationaal Comité, in het
Vaderlandse Comité, in de Con
tactcommissie. Hij ziet nu wel in
hoe moeilijk de Londense rege
ling het gehad moet hebben met
al de uit het bezette land komende
en vaak tegenstrijdige inlichtin
gen en adviezen. Toch is al dit
werk niet onvruchtbaar geweest.
Over de onstuimige, dappere Koos
Vorrink spreekt hij met grote
waardering, over niet-partijgeno-
ten trouwens ook; zo typeert hij
prof. mr. V. H. Rutgers met en
kele woorden niet onjuist. De
bundeling van het verzet blijkt
hem en anderen grote moeite te
hebben bereid. Veel inspanningen
zijn vergeefs geweest; toch heeft
dit alles voor de na-oorlogse toe
komst ook wel betekenis gehad:
de oprichting van de P. v. d. A.
bijvoorbeeld is er niet buiten te
denken.
Toen koesterde
de goede zon dit kind
Nu laat de zon ons waai- en regenland
alleen. Geef, Moeder, Uw gezin en Uzelf
wat herfst en winter niet geven kunnen. Geef
vitaminen. Vitaminen van Philips-Roxane J
ACT1FRAL 10
HET HELE GEZIN
ACTIEF EN VITAAL I
De 10 belangrijkste vita
minen. Niet te veel,, niet te
weinig. Precies wat nodig-
hebt Eén dragee per dag is voldoende.
Flacon met 100 dragees f 2.88. Gezins
verpakking - 150 dragees - de helft méér.
en toch slechts f 3.75.
noem de naam voor alle zekerheid
fN
WERK VAN PROF. FAGGINGER AVER
Gezien door een
Nederlandse bril
Bladerend in „Amerika zoals het
leeft, werkt en denkt" van prof. J.
A. C. Fagginger Auer vindt men
in het hoofdstuk dat over het ras
senvraagstuk handelt de volgende
overpeinzing: „Wij hebben dus aan
de ene kant te doen met een supe
rioriteitsgevoel en aan de andere met
een inferioriteitscomplex, die beide
voortkwamen uit een toestand die
eeuwen geduurd had. Een dergelijke
ingewortelde overtuiging verandert
men niet opeens door een arrest van
de Hoge Raad of zelfs door een wets
besluit van het Congres; het duurt
vele jaren, vaak de leeftijd van drie
generaties, voor de oude begrip voor
het nieuwe heeft plaatsgemaakt".
„En al moet worden toegegeven., dat
men ongewenste omstandigheden
niet moet laten bestaan totdat de
mensen zich aan betere begrippen
gewend hebben, mag men het vast
houden aan een verouderd idee nog
niet zonder meer aan kwade wil toe
schrijven. Wat thans in het zuiden
der Verenigde Staten gebeurt, moet
op ethische, redelijke en wettelijke
gronden woren veroordeeld, maar
psychologisch is het begrijpelijk".
De schrijver verwacht dat het neger
probleem in de Verenigde Staten
Hoela-hoepelen in
Amerika „dood"
De hoela-hoepel rage in Amerika is
„dood". Dat is de mening van een
vooraanstaande Amerikaanse
speelgoedfabi-ikant. Benjamin F.
Mitchtom. Ondertussen heeft die
rage de verkoop van andere speel
goederen dit jaar ongunstig be
ïnvloed. Maar nu kunnen de
speelgoedzaken weer al hun aan
dacht aan andere dingen dan hoe
pels wijden, zo meent Michtom.
Van die andere speelgoederen zijn de
„technische artikelen" het meest
gewild. Het wemelt in de Ameri
kaanse speelgoedwinkels van
maanraketten, kunstmanen, gelei
de projectielen, atoomkanonnen en
dergelijke moderne zaken. De
Amerikaanse meisjes tonen dit
jaar veel belangstelling voor „huis
houdelijk" speelgoed. Hun interes
se voor poppen is, blijkens de ver
koopprijs, gedaald, met ongeveer
11 procent in vergelijking met '57.
Dat zou wel eens het gevolg kun
nen zijn van het uitblijven van wat
Michtom, „een heel nieuw soort
pop" noemt.
Overigens zijn de speelgoedomzetten
over het geheel genomen wat min
der (ongeveer drie percent) ge
weest dan in het vorige jaar. Men
verwacht een goede kersttijd,
maar gelooft toch niet dat de tra
ditionele geschenkenverkopen de
lichte achteruitgang goed zullen
maken. Het vorig jaar was overi
gens een recordjaar op dit gebied,
met een totale speelgoedomzet ter
waarde van 1J4 miljard dollar.
Als oorzaken van de lichte daling
.noemde Michtom de economische
teruggang van het midden van het
jaar en de kleine daling in het ge
boortecijfer, voor het eerst sinds
de Tweede Wereldoorlog. Voor '59
is de speelgoedindustrie echter op
timistisch. De prijzen zijn intus
sen gedaald, zij liggen tot 20 per
cent beneden die van 1957.
President Eisenhower van de Verenig
de Staten heeft een brief geschreven
voor de man die over veertien jaar pre
sident is en waarin deze wordt verzocht
een plaats op de luchtmachtschool te re
serveren voor de thans negentien en een
halve maand dude zoon van de ver
ongelukte invlieger Kincheloe, die was
aangewezen voor proefvluchten in de
ruimte.
Regent Street, een van Loudens
drukste winkelstraten, maakt zich
op voor de komende feestdagen,
waarop de straat in een zee van
licht zal baden. De foto toont het
aanbrengen van enorme lantarens,
die hoog boven de straat worden op
gehangen. De lantarens met hun
glinsterende sterren in vele kleuren,
zullen door rijen van duizenden klei
ne lampjes met elkaar worden ver
bonden.
DAG MOEST 48 UUR HEBBEN
(Van een speciale correspondent)
„In de moderne maatschappij is er
geen groep van mensen, die zo slecht
begrepen wordt, als juist de leiding
gevende ondernemer". Dit is de ver
zuchting, die onlangs geslaakt werd
door de A. M. A., American Mana
gement Association. En zij kwam
voort uit een enquête, die wat zijn
resultaten betreft ook voor Europa
interessant is.
Want zelfs mensen, die zeer zeker in
staat zijn het gevaar van generalise
ren in te zien, hebben zich toch een
beeld van de manager, de zakelijke
leider in het bedrijfsleven van onze
tijd gevormd, dat haast tot een por
tret .is geworden. En dit portret is
slecht gelijkend, zo slecht dat grote
groepen er de werkelijke manager
in de Verenigde Staten althans
bepaald niet in zouden herkennen.
De meeste Amerikaanse managers
zijn hard wei-kende mannen, ernstig
maar niet zonder humor, die van hun
beroep houden en het weer zouden
kiezen, als zij daartoe nog eens in
de gelegenheid zouden zijn. Als het
er op aankomt zijn zij optimisten in
hun opvatting over de verdere econo
mische ontwikkeling, zij zijn door
hun creativiteit rusteloos'en zij staan
open voor het leven, voor alles wat
nieuw is en vooral voor de ontwik
keling van de persoonlijkheid zo
wel hun eigen persoonlijkheid als die
van anderen. De menselijke en privé-
zijde van, zijn leven is samen te vat
ten in een „gemiddelde-portret", dat
de volgende karakteristiek te zien
geeft.
hij is 51 jaar oud;
hij heeft geen tijd;
hij maakt meer dan tien overuren
per week;
hij werkt thuis nog vijf tot tien uren
per week;
hij verdient 68.000 dollar per jaar;
hij is getrouwd en voelt verantwoor
delijkheid voor zijn gezin;
hij woont niet in zijn geboorteplaats;
hij heeft een eigen huis;
hij heeft twee auto's;
twee tot acht weken per jaar reist
hij voor zaken:
hij koestert de wensdroom om meer
voor zijn plezier te kunnen reizen;
hij zou graag een zomerhuis bezitten
of een hoot kopen;
hij houdt het meest van biefstuk;
hij koopt twee kostuums per jaar;
hij geeft de schoenpoetser een dubbel
tje en het meisje van de garderobe
een kwartje fooi;
hij geeft van de kaartspelen aan
biüdge de voorkeur;
hij speelt graag golf.
Belangrijker dan dit portret is ech
ter het feit en dat was ook het
doel van de door de A.M.A. ingestel
de enquête dat men op deze wijze
de beschikking kreeg over de eigen
opvattingen en de zorgen van de ma
nager, zaken die moeilijk aan het
licht te brengen zijn. In totaal wer
den 335 leidende figuren aangeschre
ven van wie er 202 de tachtig vra
gen volledig beantwoordden.
Hun leeftijd varieerde van 30 tot 77
jaar, de langste ervaring in een lei
dende functie was een halve eeuw, de
inkomens liepen uiteen van 13.500
dollar tot 400.000 dollar en hun ver
antwoordelijkheid strekte zich uit van
zaken met een omzet van een half
miljoen tot zes miljard dollar.
Op de vraag naar wat het drin
gendste probleem is van een ma
nager, wei den vooral de volgende
drie antwoorden gegeven: Gebrek
aan tijd „Geef ons 48 uur per
etmaal" de moeilijkheid om ge
schikte opvolgers te vinden en de
omgang met mensen.
GOEDE UITVOERING NOG VAAK HET KNELPUNT
Nieuwe arbeidsovereenkomst
biedt meer voordelen dan verwacht
(Van onze speciale verslaggever)
Worden er in de „bouw" nog zwarte lonen betaald, na de invoering van
de nieuwe C.A.O.? Nader onderzoek geeft ruimte voor de conclusie, dat
de zwarte lonen er inderdaad uit zijn, althans uitzondering geworden zijn.
„Er zijn geen symptomen, dat de nieuwe C.A.O. niet loyaal zou worden
nageleefd", werd van vakverenigingszijde verzekerd. En die overtuiging
werd van andere zijde, met name door hen, die met de controle op de na
leving van de overeenkomst zijn belast bevestigd.
Uiteraard heeft deze nieuwe C.A.O. wat spanning opgeleverd. Vooral bij
de heiers is dat wel gebleken. Maar de helers vormen in de bouwwereld
eigenlijk een gi-oep op zichzelf. Er is voor hen maar uiterst moeilijk een
tarifering vast te stellen, dié totale bevrediging zal geven, aangezien nooit
tevoren nauwkeurig kan worden bekeken onder welke omstandigheden
geheid moet worden.
De ene paal zal „aalvlug" de bodem
inschieten, maar de volgende kan
zulke beletselen ontmoeten, dat het
werk twee of di-ie maal zoveel tijd
vei-gt. Bij geruchte vernamen we dan
ook, dat van overheidswege er naar
gestreefd schijnt te worden de pres
tatietoeslag voor de heiers van 15
procent te verhogen tot 25 procent.
Maar nogmaals, de betrekkelijke
kleine heiersgroep vormt in de bouw
wereld een heel aparte categorie.
Met grotere aandacht en ongetwij
feld ook met een zekere spanning
zijn de reacties van de eigenlijke
bouwvakkers tegemoetgezlen. Van
overheidswege werd terdege begre
pen dat een afwijzing van deze
C.A.O. door de bouwvakkers tot ge
volg zou hebben, dat ook de industrie
arbeiders met eisen te voorschijn
zouden komen. De gehele loonpoli
tiek zou daardoor op losse schroeven
gekomen zijn en de consequenties
daai'van vielen gemakkelijk na te
gaan.
Nu ongeveer een half jaar met deze
nieuwe -- arbeidsovereenkomst wordt
gewerkt, kan men zeggen dat de re
acties niet tegengevallen zijn. Lang
zaam maar zeker begint onder de
bouwvakarbeiders de idee veld te
winnen, dat in het kader van de
huidige nationale loonpolitiek, het
uiterste bereikt werd. Wanneer er
dan ook op dit ogenblik nog aversie
tegen is, is dit een gevolg van de
omstandigheid dat men de mogelijk
heden nog niet volledig doorziet. Na
tuurlijk worden er bij de uitvoering
van de bepalingen nog wel oneffen
heden ontdekt. Maar die kunnen in
de loop van de tijd gemakkelijk wor
den bijgeschaafd. Hoofdzaak is, dat
er van alle kanten de wil is tot al
gemene toepassing te komen. Op die
basis is het mogelijk de moeilijkhe
den die zich bij de uitvoering voor
doen. te boven te komen.
Een heel andere vraag is, of het
tweede doel, dat de ontwerpers
met deze nieuwe C.A.O. voor ogen
heeft gestaan, werd bereikt, n.l.
of de produktiviteit van de bouw
vakarbeiders werd verhoogd.
Uiteraard is dit niet alleen een kwes
tie van loonsysteem. Factoren als
mechanisatie, werkvoorbereiding, in
terne organisatie e.d. spelen daarbij
ook een grote rol. Maar met het ta
riefstelsel, dat zelfs een gemiddel
de prestatie toeslag van 35 procent
per vier weken toelaat, wanneer
wordt gewerkt met gemeten tarieven,
wordt toch ook een belangrijk ge
wicht in de schaal gelegd om de men-
zichzelf door bloedvermenging zal
oplossen.
Dit boek is geschreven door
iemand die langer dan een halve
eeuw in de Verenigde Staten heeft
gewoond en (als student en als
hoogleraar) gewerkt. Hij heeft
daardoor allerlei in dit boek aan
geroerde onderwerpen, zoals het
cultuurbeeld, de kerken, de scho
len, het hoger onderwijs, het Ame
rikaanse denkproces, het dagelijks
leven, de criminaliteit, het rassen-
vi'aagstuk, de sociale voorzienin
gen, de buitenlandse politiek enzo
voort van nabij kunnen bestude
ren; hij heeft er in de meest letter
lijke zin van het woord in meege
leefd. Te aantrekkelijker is het
werk omdat de schrijver Neder
landers is (hij werd in 1882 te
Middelburg geboren, diende de
Protestantsenbond te Harderwijk
en Den Briel als voorganger en
was later Evangelisch-Luthers pre
dikant te Harlingen). Hij weet be
ter dan wie ook, wat de Nederlan
ders in Amerika interesseert. Met
deze uitgave heeft A. W. Sijthoff
te Leiden dan ook ongetwijfeld in
een behoefte voorzien.
Ontwakend Arabië
In Meulenhoff's Flamingoreeks is
een tweede druk verschenen van het
boek, dat de Arabiëkenner D. van
der Meulen schreef over de gi-ote
Ibn Saoed, bij wiens regei-ing hij
een tiental jaren consulair en diplo
matiek vertegenwoordiger van ons
land is geweest. Behalve over de
vorst zelf, die leefde van 1880 tot
1953, verneemt men in dit boek het
een en ander over het land en het
volk waarover hij heerste en dat nu
door zijn zoon Saoed wordt geregeerd
Met name is belangwekkend wat de
heer Van der Meulen te berde brengt
over het Wahhabïsme, de moslem
sekte op welker trouw en geweldda
dig fanatisme Ibn Saoed steunde bij
de stichting van dit rijk. dat nog tij
dens zijn leven te maken kreeg met
de grote materiële, psychologische
en geestelijke problemen die uit de
directe en intensieve ontmoeting met
mensen uit „andere werelden" voort
vloeien. Ook over die laatste ontwik
keling worden interessante dingen
verteld in dit vlot geschreven boek.
X
3 in 1 make-up
voor uw
schoonheid.
sen op het werk te stimuleren tot
een hogere produktie.
De wil om die hogere prestatie te
leveren, is een kwestie van mentali
teit. Die in luttele maanden tijds in
gunstige zin te veranderen, is geen
eenvoudige zaak. Vandaar dat op dit
ogenblik zeker nog niet gezegd kan
worden dat er van de gunstiger
loonvoorwaarden een stimulans is
uitgegaan om de prestatie op te voe
ren. Zijn we wel geïnformeerd dan
wordt er ernstig over gedacht om de
afstand tussen de semi-gemeten ta
rieven en de gemeten tarieven te
verkleinen. Op het ogenblik is het
zo, dat het semi-gemeten tarief een
gemiddelde oververdienste van 25
procent per vier weken boven het
basisloon toelaat, en de gemeten ta
rieven een gemiddelde van 35 pro
cent. Dit grote verschil zou kun
nen leiden tot een inflatie In de ran
gen, en schept de ongezonde situatie,
dat er een verloop komt naar die be
drijven, die de hoogste tarieven kun
nen betalen, omdat deze bedrijven
zich de weelde van een arbeidsanalist
kunnen permitteren.
Stellig vormen de wintermaanden
nog niet de juiste peiiode om een
zuiver beeld van de situatie te krij
gen. Het is de „aflopende" pei'iode
in de bouwbedrijvigheid, en de ar
beiders denken er niet over een even
tuele uitkering uit het risicofonds in
gevaar te brengen op een ogenblik,
dat ze er na aan toe zijn.
Wel «et men een tendens onder de
werknemers om meer te gaan trek
ken. Zestig minuten reistijd moeten
ze voor eigen rekening nemen, maar
de uren daarboven met de beper
king dat reis-, rust- en werktijd niet
meer dan twaalf uur mogen bedra
gen - wordt uitbetaald.
